1, 2. a) ¿Ni ñaka ja töi gobraine ye köböite kukwe meden meden tä nemen bare? b) ¿Kä nengwane blitadre ja töi gobraindre yebätä ye ñobätä ütiäte?

JEHOVÁ köböire nita ja töi gobraine (Gál. 5:22, 23). Niara tä ja töi gobraine kwin. Akwa ni ngite yebätä ni ñaka raba ja töi gobraine kwin. Ñodre, ni kä nebätä ñaka ja töi gobraine ye köböite kukwe kri tä nemen bare. Ye tä nitre kwati töi mike kukwe ütiäte mike nuaindre köre jai aune niaratre ñaka sribire kwin bätä ja tötike kwin kwelate. Arato, ja töi gobrain ñaka gare nie ye köböite, ñäkätä tare ni madai, dö ñata krubäte, ni mada nuainta tare, ja tuanmetreta, rürübän ütiä mikata jabiti, ni töi nemen krubäte kukwe ruäre nuainbätä, ni mikata ngite, töbikata krubäte, ni nemen kämekäme jabe ye köböite ni nemen bren aune meri nemen bulebiti (Sal. 34:11-14).

² Erametre, nire nire ñaka ja töi gobraine ye tä akwle ja mike kukwe kri te aune tä nitre mada mike kukwe kri te. Aune kukwe kri kite nemen bare bäri. Kä 1940 yete, ja tötikabarera ja töi gobraindre yebätä, akwa kä nengwane nitre braibe tä ja töi gobraine ye mikani gare bitinkä. Ye ñaka tä ni töi mike ñan krütare, ñan ñobätä aune Biblia tä niere, ni ñaka rabai ja töi gobraine yekwe bämikai nita nüne “kä krüte” te (2 Tim. 3:1-3, TNM).

3. ¿Ñobätä nikwe ja töi gobraindre?

³ ¿Ñobätä nikwe ja töi gobraindre? Kukwe ketebu ütiätebätä.  Kena, nitre tä ja töi gobraine ye köböire kukwe kri ye ñaka nemen krubäte kisete. Nitre ye kräke nemen bäri nuäre ja ketakäre kwin nitre madabe aune ñaka nemen rubun, ñaka nemen ulire bätä ñaka töbike krubäte. Ketebukäre, Ngöbökwe ni kadre ngäbiti yekäre, ni nuadrete yebätä nikwe kä ngwandre nüke jai aune nikwe ja töi gobraindre kukwe blobätä ye ütiäte krubäte. Adán aune Eva ja mikani ngite ye tä kukwe ye bämike metre (Gén. 3:6). Niaratre ye erere, nitre kwati ñaka ja töi gobraine ye köböite tätre ja tare nike krubäte.

4. ¿Nire nire kräke ñaka nuäre ja töi gobrainkäre ye dre käkwe dimikai?

⁴ Ni kä nebätä ngite yebätä ni ñaka raba ja töi gobraine kwin ye gare Jehovai. Akwa niara tö ni dimikai ja töi gobraine kukwe blo yebätä (1 Rey. 8:46-50). Niara ye Ja Ketamuko nikwe gare nie ye tä ni dimike aune nire nire tö niara mikai täte akwa kukwe ruärebätä ñaka nuäre kräke ja töi gobrainkäre ye tä dimike töi kwinbiti. Ja töi gobraindre ño ye Jehová bämikani kwin ni kräke ye nibike mike gare jai. Biti, nitre ruäre ñaka ja töi gobrainbare aune nitre mada abokän käkwe nuainbare bätä nikwe dre nuaindre ja töi gobrainkäre bäri ye nibike mike gare jai.

5, 6. ¿Ja töi gobraindre ye Jehová tä bämike ño nie?

⁵ Jehová tä ja töi gobraine kwin, ñan ñobätä aune kukwe jökrä ye niara tä nuainne kwin (Deut. 32:4). Akwa ye erere ni ñaka nuainne. Ja töi gobraindre ye dre gärätä rükadre gare nie aune ñokänti ni raba ja ngwen Ngöbö erere rabadre gare nie yekäre, niarakwe nuainbare ño ye nikwe mikadre gare jai. ¿Niarata ja töi gobraine ye bämikanina ño kwe?

⁶ Satana ja mikani Jehová rüere ye ngwane, Jehová ja töi mikani ño yebätä ani töbike. Kukwe namani bare ye köböite angeletre ja ngwanka metre Ngöböi ye namani rubun krubäte. Satana köböite nita ja tare nike yebätä nikwe töbikadre ngwane, ni raba nemen rubun arato. Akwa Jehová ñaka namani rubun. Ñakare aune töbikabare kwin kwe kukwe ye ükatekäre. Satana kukwe niebare Jehová rüere ngwane ‘ñaka namani rubun jötrö ngwarbe’ aune töbikabare kwin kwe (Éx. 34:6; Job 2:2-6). ¿Ñobätä tä kä mike niken ta? Ñan ñobätä aune niara ñaka tö ni gaite jire iti, ñakare aune ni “jökrä käkwe ja töi kwitadre ie niara tö” (2 Ped. 3:9, TNM).

7. ¿Jehová kukwe kwin bämikani ye tä dre driere nie?

⁷ Jehová kukwe kwin bämikani ye tä driere nie, nikwe ñaka kukwe diandre jötrö nuaindre jai aune nikwe töbikadre kwin käne blitakäre. Nikwe kukwe ütiäte diandre nuaindre jai ye ngwane, nikwe töbikadre kwin käne. Jehová ni mikadre töbätä kukwe kwin nuainkäre aune niekäre ye nikwe ribedre ie (Sal. 141:3). Ni tädre rubun ye ngwane nikwe kukwe ruäre nuaindre, ye köböite ni rabai bäri rubun. Aisete, nikwe dre niebare o dre nuainbare yebätä jata nemen ruinta ngite nie (Prov. 14:29; 15:28; 19:2).

8. a) ¿Ja töi gobraindre ye nitre ruäre bämikani ye medente raba kwen nie? b) ¿Dre käkwe José dimikani ñaka ja mike ngite? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä).

⁸ Nikwe ja töi gobraindre ye ütiäte krubäte, ¿ye nire nire kädrieta Bibliabätä tä mike gare nie? José yebätä mun raba töbike raba ruin nunye. Niara nämene sribire Potifar ni sribikä rei Egipto kräke ye gwirete ngwane, dre nuainbare kwe ye ani mike gare jai. José ye ni “bä nuäre”  yebätä namani tuin ja bä Potifar muko ie aune bä kabre ja di ngwani kwe José töi mikakäre jabätä. Akwa, ¿dre käkwe José dimikani ñaka ja mike ngite? Niarakwe ja mikadre ngite ye köböite dre rabadre bare yebätä töbikabare kwin kwe. Potifar muko tö namani José tuai nemen jabe yebätä nakani dänbiti ie ye ngwane, José ngitiani aune niebare kwe ie: “¿Ye ño räbäre abko, tikwe ma kadre ngäbti, ie ma tö nibi yere? ¿Drekäre tikwe ja mikadre ngite kore Ngöbö rüere?” (Gén. 39:6, 9, Jändrän Jökrä Namani Bare Ño Kena; ñäkädre Proverbios 1:10 yebätä). *

9. ¿Nikwe dre nuaindre kä ngwankäre nüke jai ni nuadrete yebätä?

⁹ ¿José kukwe kwin bämikani ye tä dre driere nie? Nikwe Ngöbö kukwei mikadre täte yekäre, ruäre ngwane ni rabadre “ngitie” ni nuadrete yebätä. Ja mräkätre ruäre jämi nemen Testiko ye känenkri, nämene mröre o dö ñain krubäte, nämene sö aune droka duen o nämene nemen kämekäme ni madabe. Aune niaratre tä ja ngökö ñöte ye bitikäre, töi raba nementa kukwe blo ye nuainkäre. Ye erere rabadre bare nibätä ngwane, nikwe ñaka ja töi gobraindre ye köböite ni ñaka raba ja kete kwin Jehovabe yebätä nikwe töbikadre. Ñokänti ni nuate raba kukwe yebiti aune nikwe dre nuaindi ñaka ja mikakäre ngite yebätä nikwe töbikadre (Sal. 26:4, 5; Prov. 22:3). Aune ni nuadrete ye ngwane, Jehová ni mikadre töbätä aune ni dimikadre kwe ja töi gobraine ye nikwe ribedre ie.

10, 11. a) ¿Monsotre bati kwati krubäte ye tä ja tuin kukwe medenbe kwelate? b) Monsotre kristiano bati nuadrete ye ngwane, ¿dre raba niaratre dimike kä ngwen nüke jai?

¹⁰ Kukwe namani bare Josebätä ye erere ben monsotre kristiano bati kwati krubäte tä ja tuin kä nengwane. Ani blite Kim yebätä. Nitre nänkä ben kwelate ye jökrä bäsi nämene nemen kämekäme ni madabe bämän krüte yebätä ye nämenentre mike gare. Akwa kukwe ye erere ñaka nämene Kim yekwe mikadre gare. Kim ñaka nämene ja ngwen niaratre erere yebätä ruäre ngwane ja nämene ruin kaibe ie aune niara ñaka nämene nemen ni madabe yebätä nitre nänkä kwelate ben nämene kötaire nieta kwe. Akwa, nita bati ngwane, ni töta nemen rabai krubäte kämekäme ni madabe ye nämene gare kwin ie (2 Tim. 2:22). Niara namanina ni madabe o ñakare ye nitre nänkä ben kwelate nämene käre ngwentari ie aune ñobätä niara ñaka nämene kukwe ye nuainne ye niara nämene mike gare ietre. Monsotre bati tä ja töi mike kwatibe ñaka nemen kämekäme ni madabe ye käita juto nunbätä. Aune käita juto Jehovabätä arato.

¹¹ Ne madakäre, nitre ñaka ja töi gobrainbare kukwe blo yebätä aune ye köböite dre namani bare bätätre ye Biblia tä niere. Kukwe namani bare Kimbätä ye erere ben ni iti ja tuadre ngwane, monso bati töi ñakare kädrieta Proverbios 7 yekänti yebätä töbikadretari kwe. Aune Amnón kukwe blo nuainbare ye köböite kukwe meden meden tare namani bare yebätä töbikadretari kwe arato (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Ngöbö mikata täte ni mräkäbe ye ngwane, nitre rüne raba kukwe yebiti monsotre kwetre dimike ja töi gobraine aune kukwe kwin den nuaindre jai.

12. a) ¿Ñokänti José ñaka muabare etebatre okwäbiti? b) ¿Kukwe meden medenbätä ni rabadre ja töi gobraine?

¹² José ja töi gobrainbare kukwe madabätä arato. Niara etebatre nükani mrö kökö jai Egipto ye ngwane, kukwe ye  namani bare. Niaratre töi nämene ño ye José tö namani gai yebätä ñaka ja mikani gare kwe ietre. Aune, tö jatani muai ye ngwane, nikani muen kä kaibe känti (Gén. 43:30, 31; 45:1). Ni mräkä iti o ni Testiko iti ñäkädre tare nie ngwane, José kukwe bämikani ye raba ni dimike ñaka nemen rubun jötrö ngwarbe (Prov. 16:32; 17:27). Ne madakäre, ni mräkä iti tä kitaninkä kukwebätä ngwane, nikwe ja töi gobraindre ne kwe nikwe ñaka blitadre kukwe ngwarbebätä ben. Ye ñaka nuäre nuaindre, akwa ye köböire nita ja ngwen Jehová erere aune nita kukwe kwe mike täte ye nikwe ngwain törö jai ngwane, rabai bäri nuäre ni kräke nuainkäre.

13. ¿Rei David ja ngwani ño ye tä kukwe meden ketebu ütiäte driere nie?

¹³ Rei David kukwe kwin bämikani arato. Saúl aune Simeí ja mikani niara rüere ngwane, David ñaka ja ngie mikani (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10). Erametre, David ñaka ja töi gobrainbare käre. Ñodre, David ja mikani ngite Bat-seba ben aune Nabal ja töi mikani käbäre kräke ye ngwane, David töi namani ño ye gare nie (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4). ¿David ja ngwani ño ye tä dre driere nie? Kena, nitre juta Ngöbökwe jie ngwanka rabadre ja töi gobraine aune ñaka rabadre bike bäri ja mräkätre yebätä. Aune ketebukäre, nikwe ñaka ja mikai ngite jire chi ye nikwe ñaka nütüdre (1 Cor. 10:12).

14. a) ¿Dre namani bare ja mräkä itibätä? b) Kukwe ye erere rabadre bare nibätä ngwane, ¿ñobätä ütiäte nikwe ja töi gobraindre?

¹⁴ ¿Nikwe dre nuaindre ja töi gobrainkäre? Ani blite Luigi yebätä. Karo matani karo kwe ye trökri. Ni karo mada ngwanka ja mikani ngite, akwa ñäkäbare tare kwe Luigi ie aune tö namani ja metai ben. Luigi orabare Jehovai ja töi mikakäre jäme aune ja di ngwani kwe ni ye töi mikakäreta jäme, akwa ni ye namani jankunu ngrentebiti. Yebiti ta Luigi ja töi mikani jäme. Bämän nikani krati ta ye bitikäre, niara nämene meri iti tuinbiti aune meri ye muko ara ni karo ngwanka jutuabare ie. Ni ye namani ja gaire aune Luigi ngite juandre tabiti ribebare kwe ie bätä kukwe ükaite kwe ne kwe karo ye ükadrete jötrö Luigi kräke niebare kwe. Luigi blitabare Bibliabätä ben ye namani tuin kwin ie. Kukwe namani bare yebätä Luigi ja töi mikani jäme ye köböire kukwe kwin namani bare, akwa ñaka ja töi mikadre jäme kwe akräke kukwe kri rabadre bare nükani gare ie (ñäkädre 2 Corintios 6:3, 4 yebätä).

15, 16. ¿Ja tötika Bibliabätä ye raba ni aune ni mräkä dimike ño ja töi gobraine?

¹⁵ Ja tötika Bibliabätä yekwe ni kristiano dimikai ja töi gobraine. Ngöbö dre niebare Josué ie ne nikwe ngwandre törö jai: “Tikwe kukwe biani nuaindre tä tärä nebätä ye tädre käre mä kadate aune dibire rare mä rabadre ñäke tiebe tiebebätä, ne kwe kukwe jökrä tä tikanibätä ye mäkwe nuaindre; ye köböire mäkwe dre dre nuaindi ye rabai bare kwin mäi aune mäkwe ja ngwain töbätä” (Jos. 1:8). ¿Ja tötika Bibliabätä ye tä ni dimike ño ja töi gobraine?

¹⁶ Nibira gare nie ye erere, nita ja ngwen ño ye köböire dre dre kwin tä nemen bare aune ye köböite kukwe meden meden tare tä nemen bare ye Biblia tä mike gare. Jehová kukwe ye tika mananbare ni tötikakäre (Rom. 15:4). Aisete, nikwe ñäkädrebätä, ja tötikadrebätä aune töbikadretaribätä. Kukwe mikata gare ye raba ni aune ni mräkä dimike ño yebätä nikwe töbikadre aune Jehová ni dimikadre kukwe Bibliabätä mike täte ye nikwe ribedre ie.  Ni ñaka ja töi gobraine rabadre gare nie ngwane, nikwe oradre Jehovai aune nikwe ja töi ükadrete ño bäri kwin ye nikwe ja di ngwandre mike gare jai (Sant. 1:5). Ja töi gobrankäre nikwe kukwe känändre tärä aune täräkwata yebätä arato.

17. ¿Nitre rüne raba monsotre kwetre dimike ño ja töi gobraine?

¹⁷ ¿Mun rüne raba monsotre munkwe dimike ño ja töi gobraine? Erametre monsotre tä därere ngwane ñaka ja töi gobraine, aisete munkwe kukwe kwin bämikadre ietre (Efes. 6:4, TNM). Monsotre munkwe ñaka ja töi gobraine rabadre tuin munye ngwane, munta dre bämike niaratre käne ye munkwe ngwantari jai. Käre munkwe kukwe driedre, nändre gätäbätä aune Ngöbö mikadre täte mun mräkäbe. Aune munkwe ñan kä jürä ngwan jabätä ñakare niekäre monsotre munkwe ie. Jehová ñaka Adán aune Eva tuanimetre kukwe ruäre nuainne yekwe niaratre dimikadre Jehová mike täte. Ye erere arato, nitre rüne tä mäträre aune kukwe kwin bämike monsotre käne ye köböire monsotre raba ja töi gobraine. Ngöbö aune kukwe ükaninte kwe mikadre ütiäte jai ye nitre rüne raba driere monsotre kwetre ie (ñäkädre Proverbios 1:5, 7, 8 yebätä). *

18. ¿Ñobätä nikwe ja ketamuko kwin känändre?

¹⁸ Ni rüne o ñakare, akwa ni jökrä rabadre ja ketamuko kwin känene. Nitre ja ketamuko nikwe tä Jehová tarere ngwane, ni dimikai kwetre kukwe kwin den nuaindre jai aune ñaka ja mike kukwe kri te (Prov. 13:20). Ni törbai ja töi gobraindi niaratre erere. Aune nita ja ngwen kwin yekwe niaratre dimikai arato. Käre nikwe ja töi gobraindi ngwane, Ngöbökwe ni kain ngäbiti, nikwe nünain kä jutobiti aune nikwe ja ketai kwin nitre tare nikwe yebe.