Känändre nekänti

Indice yete känändre

KUKWE KWE MIKATA GARE

Tita ja kite Jehovabätä aune kukwe metre kwe driere ye käita juto tibätä

Tita ja kite Jehovabätä aune kukwe metre kwe driere ye käita juto tibätä

Ti ririaba Easton (Pensilvania, Estados Unidos). Ti töi nämä rikabätä universidate aune rababätä ni ütiäte erere. Ti töi nämä ja tötikabätä krubäte aune nota nämä kwin tikwe matemática bätä ciencias yebätä. Ti ni ja tötikaka kwelate kwata drüne nota kwin kwe, yebätä organización de derechos civiles keteiti käkwe ngwian bianba tie 25 dólares kä 1956 ye ngwane. Ti töi nämä dre nuainbätä ye jiebiti tikwe ñan ja töi mikaba mada. ¿Ñobätä?

JEHOVÁ RABABA GARE ÑO TIE

Kä 1940 ye bitikäre ti rün aune ti meye jataba ja tötike Bibliabätä nitre testiko Jehovakwe ben. Ja känenkäre ja tötika Bibliabätä ye tuametreba kwetre, akwa täräkwata La Atalaya aune ¡Despertad! ye ti meye nämä kain ngäbiti jankunu. Kä 1950 ye ngwane gätä kri nuainba juta Nueva York yete aune ti mräkätre janamabätä.

Ye bitikäre eteba Lawrence Jeffries jataba ti tuinbiti aune ja di ngwanba kwe kukwe metre ye driekäre tie. Nitre testiko Jehovakwe ñan tä ja mike política te aune ñan tä ja mike juto rükäre ye ñan nämä nemen tuin kwin tie kenanbe. Nitre Estados Unidos ye jökrä käkwe ñan ja mikadre juto rükäre ngwane, rüe jatadre ye raba juta den jai ti nämä niere ie. Töi bätärekäbiti Jeffries käkwe blitaba tibe ti mikakäre töbike. Nämä niere tie: “Nitre Estados Unidos ye jökrä käkwe Jehová mikadre täte ngwane, ¿rüe jatadre Jehovakwe dre nuaindre raba ruin mäi?”. Kukwe mikaba gare kwe tie yebiti ti ñan nämä töbike metre rükaba gare tie aune ye käkwe ti töi mikaba kukwe metre mike gare bäri jai.

Tikwe ja ngökaba ñöte ngwane

Täräkwata La Atalaya aune ¡Despertad! kirakira ye nämä ükani ti meyekwe kä ja ükarakrö ju täni o sótano yete yebätä tikwe ñäkäba ora kabre te. Kä rikaba ta ye bitikäre kukwe metre yebätä ti nämä ja kite rükaba gare tie, aisete eteba Jeffries ja tötika Bibliabätä drieba tie ye tikwe ka ngäbitiba. Ti rikaba näin gätä jökräbätä arato. Kukwe metre ye käi rababa nuäre tibätä aune tikwe ja mikaba ni kukwe driekä erere. “Köbö kri Jehovakwe ye nibira ja ken” rükaba gare tie yebätä ti töi nämä dre jiebiti yebätä tikwe ja töi kwitaba (Sof. 1:14). Ti ñan tö rababa niken universidate mada, ñakare aune kukwe metre Bibliabätä ye ti töi rababa driei nitre ie.

Köbö 13 junio kä 1956 ye ngwane tikwe ja tötikaba ünä colegiote aune köbö rikaba köbömä ta ye bitikäre tikwe ja ngökaba ñöte gätä kri circuito yete. Tikwe ja kitai Jehovabätä aune tikwe kukwe metre mikai gare nitre ie, ye köböire kukwe kwin keta kabre rabai tikwe yebätä ti ñan töbikabare jire.

TI JA KITABA AUNE DIRIBA SRIBI PREKURSOR YETE

Sö rikaba krä ti ta ye bitikäre tikwe ja mikaba prekursor regular. Ministerio del Reino inglere diciembre 1956 ye kräke yete kukwe keteiti nämä, ja mräkätre töi mika nämä medente ja mräkätre ribe nämä kukwe driekäre yekänti niken. Kukwe ye ti kräke rababa ruin tie, aisete medente ja mräkätre ribe nämäne kukwe kwin Gobran Ngöbökwe yebätä driekäre, yekänti ti töi rababa niken (Mat. 24:14).

Ti rikaba Edgefield (Carolina del Sur) yete, konkrekasion yete ja mräkätre nibokä nämä. Tibe nirike. Nun nämä gätä nuainne sala keteiti ja mräkä itikwe yete. Ora 100 näre ti nämä kukwe driere sö kratire kratire. Ti nämä käre gätä kukwe driekäre ye jie ngwen aune kukwe nämä kädriedre tie gätäte ye ti nämä nuainne. Ti nämä jondron nuainne bäri Jehová kräke ngwane, bäri ti nämä ja kitebätä nämä nemen gare tie.

Meri iti ti nämä tötike Bibliabätä ye nämä funeraria keteiti bäkäne juta känime Johnston yete. Meri ye käkwe ti mikaba sribire kä ruäre te aune ju kwati chi kwe ti tuanmetreba kwe mike ju ja ükarakrö ye erere.

Eteba Jolly Jeffries, ye abokän eteba Jeffries käkwe ti tötikani Bibliabätä ye ngobo, Jolly ye nämä nüne Brooklyn (Nueva York) ja kwitaba kwe ti nämä nüne yekänti aune rababa sribi muko prekursor tikwe. Eteba iti käkwe remolque o vagón karokwe mikata jure jai prestaiba nunye yete nun nämä nüne.

Estados Unidos mötörikri yete sribi ütiä bian nämä chi kunbokä o kun ti köbö kwatire kwatire. Ngwian chi dökai tikwe ye krütaba tikän. Ti nämä tiendate ti jatabata ngwane ni iti käkwe ngwantariba tie: “¿Mätä sribi känene? Tikwe sribi ütiä biain mäi kumu ora kratire kratire”. Tikwe sribiba ni yebe köbö köbömä te, kä känti ju sribe nämä ye mikakäre mrebe. Jehová nämä ti dimike rabakäre Edgefield yete rababa gare tie. Ti nämä ja tuin kukwe yebe akwa yebiti ta kä 1958 ye ngwane, gätä kri internacional nuainba Nueva York yebätä ti janama.

Nunkwe ja mäkäteba ngwane

Köbö köböbukäre gätä kri yete kukwe ütiäte rababa bare. Ruby Wadlington rababa gare tie, niara nämä sribire prekursora erere nuainne Gallantin (Tennessee) yete. Nun nibu tö nämä sribi misionero nuainbätä, aisete nire tö nämä rikabätä Galaad ye kräke gätä nuainba, yebätä nun janama. Ja känenkäre nun jataba kukwe tike jai kwärikwäri. Biti ti nübaiba kukwe kädriere ni jökrä kräke Gallatin yete ngwane, Ruby tö rababa ja mäkäite tibe o ñakare ye tikwe ngwantariba ie. Tikwe ja kwitaba konkrekasion kwe te aune kä 1959 ye ngwane nunkwe ja mäkäteba.

TIKWE JA KITABA AUNE DIRIBA KONKREKASIONTE

Kä nämä 23 tibiti ngwane ti kädekaba siervo de konkrekasion Gallatin yete (nengwane abokän ni ji ngwanka coordinador). Ni circuito tuabitikä mrä kädeka nämä Charles Thompson käkwe konkrekasion kena circuito yete tuaibiti, ye abokän konkrekasion nunkwe. Niara ie kukwe gare krubäte, akwa ja mräkätre nämä dre ribere jai aune ni circuito tuabitikä mada ye käkwe dre nuainbarera ngwantariba kwe tie. Kukwe ngwandretari aune kukwe jökrä mikadre gare kwin jai, kukwe diandre nuaindre jai känenkri ye ütiäte, rababa gare tie niarabätä.

Mayo kä 1964 ye ngwane ti nübaiba Escuela del Ministerio del Reino yebätä, kwela ye nuaba sö krati, nuainba South Lansing (Nueva York) yete. Nitre ti tötikaka kwelate yekwe ti töi mikaba krubäte ja kite jankunu Jehovabätä aune nirien kukwe ja üairebiti.

TIKWE JA KITABA AUNE DIRIBA CIRCUITO AUNE DISTRITO YETE

Enero kä 1965 ye ngwane, Ruby aune ti nun nübaiba circuito tuinbiti. Circuito bianba tuadrebiti nunye ye kri krubäte Knoxville (Tennessee) nemen Richmond (Virginia). Konkrekasion nämä Carolina del Norte, Kentucky aune Virginia Occidental ye nun nämä tuinbiti arato. Konkrekasion te ja mräkätre kwata drüne nämä ye aibe nun nämä tuinbiti, ñobätä ñan aune Estados Unidos mötörikri yete nitre kwata jene jene ñan tädre keteitibe mikani gare, yebätä ja mräkätre kwata drüne ñan ja ükadrekrö ja mräkätre kwata ngwen ben. Ja mräkätre ye ñan jondron bökäne, aisete jondron nunkwe ye nun nämä döräire jabiti bentre. Ni ni tuabitikä iti ie kukwe gare krubäte käkwe kukwe ütiäte ja töi kräke drieba tie. Nieba kwe tie: “Mäkwe ja ngwan ja mräkä erere. Mä ñan raba konkrekasionte ja ngwen ni jefe ye erere ja mräkätre kräke. Käre mäkwe ja ngwain ja mräkä erere ngwane mäkwe niaratre dimikai”.

Bati nun janama konkrekasion chi tuinbiti ngwane, meri iti bati yekwe monso chi ka kwati nämä, meri ye Ruby jataba tötike Bibliabätä. Ni iti ñan nämä konkrekasion yete meri ye tötikakäre Bibliabätä, yebätä Ruby rikaba tötike jankunu tärä tikata yebiti. Nunkwe konkrekasion ye tuabitiba mada bati ngwane meri ye janama gätä jökräbätä. Biti prekursora especial nibu käkwe tötikani Bibliabätä nemen ja ngökani ñöte kwe ngwane. Kä 1995 yete kä nikanina 30 ta ye bitikäre, Patterson meri testiko bati jataba Ruby kokwäre aune köbö kwin nieba kwe ie. Ye abokän, meri tötikani Rubykwe Bibliabätä ngängän. Ye ngwane meri ye ngängän aune muko kwe nämä clase 100 Galaad yebätä.

Circuito ketebukäre nun nämä tuinbiti ye abokän niken Florida te ruäre. Ye ngwane nun nämä karo ribere jai. Aisete karo ütiä kwin debe näre ye nunkwe kökaba jai. Akwa bämän krati kena yete motor de agua ye rikaba ngwarbe aune ngwian ñan nämä nunye ükatekäre. Eteba iti raba nun dimike yebätä tikwe töbikaba aune tikwe ñäkäba ie telefononte. Ni iti sribikä kräke ye käkwe karo ye ükadrete nieba kwe ie, karo ükaninte ye nun tö rababa ütiä bien ie ngwane ñan ngwian ka ngäbitiba kwe, ñakare aune nieba kwe nunye: “Rürübän ütiä ñakare munbiti”. Ngwian bianba kwe nunye arato. Jehovata nitre niara mikaka täte ye ngübare ño rababa gare nunye kukwe yebiti. Ja tö mikadre mantiame ye ütiäte krubäte ngwanba törö nunye kukwe yebiti.

Käre nun nämä konkrekasion tuinbiti ngwane nun nämä nemen ja mräkätre ben gwire kwe yete aune ye köböire nun rababa ja ketamuko kwin. Bati ti nämä informe konkrekasionkwe nuainne, akwa ñan krütaba tie tikwe tuametreba máquina de escribir yebiti. Ti rükabata dere ngwane ja mräkätre känti nun nämä yekwe monso chi kä komäbiti nämä, monso chi ye käkwe ti “dimikani” informe ngwen krüte. Kä kwati krubäte te nunkwe ja kötaiba monso yebe.

Kä 1971 ye ngwane, tärä juanba tie ti nübaikäre distrito tuabitikäre juta Nueva York yete. Kukwe ye käkwe nun töi mikaba ñan krütare. Kä nämä 34 tibiti ngwane, nun ja kwitaba sribi ye nuainkäre. Ni distrito tuabitikä kena kwata drüne rabai ja mräkätre ye tuinbiti, akwa ja mräkätre käkwe ti ka ngäbitiba kä jutobiti.

Ti nämä sribire ni distrito tuabitikä erere ngwane, kä nämä nemen juto tibätä kukwe metre ye driekäre bämän krütebätä gätä circuito yete. Etebantre circuito tuabitikä kwati ye ie kukwe gare krubäte. Iti ye käkwe kukwe kädrieba ti kräke tikwe ja ngökaba ñöte ngwane. Mada ye abokän Theodore Jaracz ja känenkäre namani Nitre Braibe Konkrekasion Jökrä Ngübabitikä erere. Ne madakäre, etebantre kwati ie kukwe gare krubäte ye nämä sribire Betelte Brooklyn. Etebantre circuito tuabitikä aune betelita ye oveja ngübaka töi kwin, kukwe nieta Bibliabätä ie nämänentre tö ngwen aune kukwe ükateta juta Ngöbökwe yekwe ye nämä mike täte, ye jutuaba metre ta niaratrebätä tie. Niaratre nämä ja ngwen kore yebätä ja rababa ruen kwin tie aune tikwe debe bianbabätä. Niaratre töi bobre ye köböire rababa nuäre ti kräke sribikäre ni distrito tuabitikä erere.

TI RIKABATA CIRCUITO TUINBITI

Kä 1974 ye ngwane, Nitre Braibe Konkrekasion Jökrä Ngübabitikä ye käkwe nitre circuito tuabitikä ruäre mikaba distrito tuinbiti. Aisete ti mikabata circuito tuinbiti, akwa nengwane Carolina de Sur yete. Ye ngwane nitre kwata jene jene tädre jenena ye ñan ñäkäi namanina, ye käi rababa juto tibätä.

Kä 1976 ye ngwane, ti juanba kä Georgia yete, circuito ye nemenkä Atlanta aune Columbus yekäntita. Nitrekwe kä kukwani köböite ju te monsotre nirike kwata drüne nämäne nüne, monsotre ye krütani, ye ngwane tikwe kukwe kädrieba kräketre ye ñan käi nikwitekä tibiti. Monsotre kia meye nukwani, aisete hospitalisabare. Hospital yete ja mräkätre kwata drüne aune kwata ngwen rükaba kwati ja mräkätre ye töi mikakäre jäme. Ja mräkätre tä ja tarere krubäte jutuaba tie. Aune ja mikadre tuen bobre kore jai ye tä nitre Ngöbö mikaka täte dimike ja tuakäre kukwe tare ben.

TIKWE JA KITABA AUNE DIRIBA BETELTE

Kä 1977 ye ngwane, nun nübaiba sribire sö ruäre te Betel Brooklyn yete. Sribi ye jatabara krüte ngwane, Nitre Braibe Konkrekasion Ngübabitikä nibu käkwe blitaba tibe, ti bätä Ruby nun nämä juto biare rabakäre Betelte o ñakare ngwantariba kwe tie. Nun nübaiba ye nunkwe ka ngäbitiba.

Kä 24 te tikwe sribiba Departamento de Servicio yete, Departamento yete kukwe ruäre ñan nuärebätä kukwe ngwantarita ye mikata gare yete. Kä nikanina ta yete Nitre Braibe Konkrekasion Jökrä Ngübabitikä kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye ererebätä tä kukwe bien ja jie ngwankäre. Kukwe ja jie ngwankäre yebiti kukwe ngwantarita yebätä kukwe mikata gare, akwa kukwe bianta ja jie ngwankäre yebiti ni ni tuabitikä, ni umbre ji ngwanka konkrekasionte aune prekursor tötikata. Nitre tötikata ye köböire tä nirien kukwe ja üairebiti aune ye köböire juta Jehovakwe tä nemen dite.

Kä 1995 nemen 2018 yete tikwe sribiba representante central mundial erere, käne kädeka nämäne superintendente de zona. Ti nämä gätä nuainne comité sukursal, betelita aune nitre misionero yebe, ti nämä kukwe niere ietre mikakäre dite aune dimike kukwe meden nämäne mike töbike yebätä. Ja mräkätrebätä kukwe meden namani bare ye nämä niere nunye ye käkwe ti aune Ruby dimikaba krubäte. Ñodre, kä 2000 ye ngwane, nun jananba Ruanda. Kä 1994 ye ngwane, ja kämikani krubäte. Ja mräkätre aune ja mräkätre Betelte yekwe ja tuani kukwe tare yebe ye nieba kwetre nunye, ye käkwe nun mikaba ulire. Ja mräkätre kwati yekän mräkätre tare kwe kämikani. Akwa yebiti ta kä nämä juto bätätre, tödeka aune tö ngwan nämä kwetre.

Nunkwe ja mäkäteba ye käi rababara 50 ngwane

Nengwane kä niena 80 biti bäri nunbiti. Kä nikanina mrä 20 ta yete tita ni Comité Sukursal ye erere Estados Unidos. Ti ñan janamane jire universidate akwa Jehová aune juta kwe tä ni tötike bäri kwin yebiti ti tötikanina. Ti tötikani ye köböire ti raba kukwe metre Bibliabätä ye driere ni madai aune ye köböire kukwe kwin raba nemen kärekäre kwetre (2 Cor. 3:5; 2 Tim. 2:2). Kukwe tä niebare Bibliabätä ye käkwe nitre dimikanina nüne bäri kwin aune nemen ja ketamuko Jehovakwe ye jutuabarera tie (Sant. 4:8). Ruby aune ti käre nun raba ngwane, nunta ja mräkätre dimike ja kitadre Jehovabätä aune diridre ni madai ye ütiäte krubäte ye erere mikadre tuin kwetre jai ye nunta niere ietre, sribi ne bäri ütiäte raba nemen ni Jehová mikaka täte yekwe.