1, 2. “Nitre nänkä gata kokwäre” ye ngätäite nitre 230 testiko Jehovakwe nämene, ¿dre nuainbare kwetre köböire namaninte nire?

RÜBARE Kri Bobukäre ye jatanina niken ta. Nitre nazi jatani nete rüe kisete gani kwetre angwane ja töi mikani kwetre nitre kwati nämene ngite ye murie kete. Kukwe ükaninte kwetre ne kwe nitre nändre nememe barco nämene nüke yekänti, biti rikadre barco yete angwane barco ye rikadre nguse mrente. Kukwe käme nitre tö namani nuai nitre mada murie ketakäre ye kädekani “nitre nänkä gata kokwäre”.

² Kä Sachsenhausen yekänti nitre 33.000 nämene ngite mikani näin ja dibiti gürere 250 kilómetros (155 millas) nememe juta Lübeck (Alemania) barco nüke yekänti. Nitre 230 testiko Jehovakwe nünanka juta keta ti jene jene te nämene siba nitre ngite ye ngätäite aune niaratre juani gwairebe. Niaratre ye nämene di nekä, mrö nike aune bren, akwa jökrä namaninte nire. ¿Niaratre dre nuainbare? Ja mräkä iti käkwe niebare: “Käre nun nämä ja di mike kwärikwäri”. Niaratre ja tarebare kwärikwäri aune Jehovakwe ja “di kri bä nuäre, ütiäte kri” biani ietre, ye köböire namanintre nire kukwe tare ye näire (2 Cor. 4:7).

3. ¿Ñobätä ni rabadre ja dimike kwärikwäri?

³ Ni mada ñaka tä ni mike näin gata kokwäre kä nengwane, akwa kukwe keta kabre ben nita ja tuin. Gobran Ngöbökwe ükaninte kä 1914 angwane, Satana nämene kä kwinbiti kitani timo Kä tibienbätä aune “kä kitera neme braibe” käne “aisete mätä kri” (Apoc. 12:7-9, 12). Armagedón kitera nökrö ja ken, yebätä Diablu tä kukwe keta kabre nuainne ni mikakäre di nekä kukwe ja üairebiti. Arato, kukwe mada tä nemen bare mantre jetebe nibätä tä ni ngwen di nekä (Job 14:1; Ecl. 2:23). Kukwe keta kabre ben nita ja tuin ye jökrä raba ni mike di nekä metrere aune kukwe ja üairebiti aune ye raba ni töi mike ñaka näin jankunu ja käne. Ja mräkä iti käkwe nitre kwati dimikani kukwe ja üairebiti kä kwati krubäte  te, niara yebätä kukwe ye erere namani bare. Niara namani umbre ye ngwane muko kwe aune niara namani bren ye käkwe ngwani di nekä krubäte. Niara ye erere ni jökrä tä ja mräkätre ribere ja dimikakäre aune Jehovakwe “di kri bä nuäre, ütiäte kri” biandre nie ye ribeta jai arato.

4. ¿Apóstol Pablo kukwe meden niebare abokän raba ni dimike kukwe kwin niere nitre madai?

⁴ Ni törbadre nitre mada dimikai angwane, apóstol Pablo kukwe tikani nitre kristiano Hebreo ie ye ngwandre törö jai. Niarakwe kukwe ne tikani: “Ari ja töbikaire kwärikwäri, abokän kwe [...] ja kitadre ja tarebätä kwärikwäri, aune sribi kwin nuaindre [...]. Nitre ruäre ñan tärä nüke ja ükakröbätä, ne kitra nuäre kräketre; ne kwrere ñansi ari ja mike, akwa ari mäträre kwärikwäri jabätä, abokän kwe ni tädre ja ükökrö käre jakänti gwaire; ñobätä ñakare angwane Ji dokwäte kri köböi nükera ja ken tuin nie” (Heb. 10:24, 25, NGT, tärä okwä ükaninte). ¿Kukwe niebare kwe ye ni raba mike ño täte?

5. ¿“Ari ja töbikaire kwärikwäri” nieta ye dre gärätä aune kukwe ye nuainkäre dre nuaindre?

⁵ “Ari ja töbikaire kwärikwäri” nieta ye tä mike gare ni mada tä dre ribere jai yebätä ja töi mikadre aune töbikadrebätä. Ni tädre gätäte angwane ni rikadre jerekäbe kise ngökö ja mräkätre ie aune ni ñaka blite kukwe ütiätebätä ye ngwane, ¿nita bämike ni töita ja mräkätre yebätä? Ñakare. Akwa, ye ñan aibätä ni rikadre ja mike “kukwe jökräte siba” (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13). Ni törbadre ja mräkätre dimikai angwane nikwe mikadre gare kwin jai. Ñodre, kukwe medenbe tä ja tuin, töita ño, tä Jehová tare ño, aune kukwe meden raba mate kwinbätä aune meden raba mate tarebätä ye mikadre gare jai. Ni abokän ja ketamuko kwin kwetre rabadre ruin nie aune niaratre tare nikwe ye rabadre gare ietre. Kukwe ye nuainkäre ni tädre kä denkä jai niaratre kräke, niaratre tädre ja tuin kukwe tare ben aune tä nemen di nekä ye ñan aibe ngwane nuaindre, ñakare aune köbö mada ngwane nuaindre arato (Rom. 12:13).

6. ¿Nitre umbre rabadre dre nuainne ja töi mikakäre obeja tä dre ribere jai yebätä?

⁶ Biblia tä niere nitre umbre ji ngwanka konkrekasionte yei, “nitre tödekaka Jesubti tä obeja kwrere Ngöbö ngwärekri amne tä mikani ngibiadre munye, ye abko munkwe ngibia [...] ja moto kuinbti [...], munkwe kä ngwian nuäre jabtä niaratre ngibiakäre” (1 Ped. 5:1-3). Sribi ye nuainkäre ütiäte krubäte nitre obeja ngübaka rabadre obeja kwe ye mike gare kwin jai (mäkwe ñäkä Juan 10:14 yebätä). Ja mräkätre ie rabadre gare niaratre raba ja di kärere nitre umbre ie aune nitre umbre tö ja ketai ben ye rabadre gare ietre angwane niaratre raba töi jämebiti ja di kärere nitre umbre yei aune dreta niaratre brukwäte ye raba mike gare ietre arato. Nitre umbre ie rabai gare obeja tä dre ribere jai angwane ye ererebätä ja töi mikai kwetre.

7. ¿Nitre di nekä tä blite ye ngwane kukweta “nainte” ye nikwe mikadre tuin ño jai?

⁷ Pablo kukwe ne niebare konkrekasion Tesalónica yei: “Nire nire di krüte abko munkwe die mika” (mäkwe ñäkä 1 Tesalonicenses 5:14 yebätä). Nitre “di krüte” nieta ye abokän nitre tä ulire aune tä di nekä gärätä. Proverbios 24:10 tä niere: “¿Kukwe tare tä mä kisete yebätä mätä ulire? Ye ngwane mä di jatai nekä”. Nitre tä ulire krubäte yebätä nita ja töi mike angwane ni rabadre ngwen törö jai tä blite nibe ye ngwane kukwe raba “nainte” (Job 6:2, 3). Ruäre ngwane ni ye raba blite okwä kware aune dreta niara brukwäte ye ñan ai tä mike gare. Rachelle meye namani ulire krubäte ye ngwane Rachelle ja tuani kukwe ye erere ben. Rachelle tä niere: “Ti meye nämä bati bobu ñäke tare tie. Ti meye nämä kukwe niere tie ye ngwane niara töi nämä ño metrere yebätä ti nämä ja töi mike. Ñodre, niara nämä ni mada tarere, nämä ja töi mike kwin ni mada kräke aune mantiame yebätä ti nämä ja töi mike. Rababa gare tie nitre tä ulire krubäte ye ñaka raba töbike kwin kukwe niekäre, nikwe blitadre rubune ben o ñäkädre tare ie ye ngwane  ni raba ja mike bäri ngite”. Proverbios 19:11 tä niere: “Nire tä kukwe mike nüke gare jai ye tä ja töi mike ñaka nemen rubun jötrö ngwarbe, aune tä ngite juen ta ni madabiti ye bä nuäre krubäte”.

8. ¿Nire nire ie bämikadre metrere nita tarere aune ñobätä?

⁸ Ni ruäre ie ja ruin ngite kukwe nuainbare kwe yebätä, ¿ni raba ja töi mike ño niarabätä? Kukwe käme nuainbare kwe aune kukwe ye ükatebarera kwe akwa täbe töbike krubäte kukwe yebätä. Ni iti Corinto ja mikani ngite akwa ja töi kwitaninta kwe yebätä Pablo kukwe ne niebare: “Kukwe btä ja mikani ngite kwe, ye munkwe dianka bti ta amne, munkwe die mikata amne kä mikata nuäre btä munkwe, niara ñan moto rabadre ulire dikaro abkokäre. Amne munta ni ja mikaka ngite ye tarere kri abko munkwe bä mikata tuadre ie abko ti tö ribei kore munye” (2 Cor. 2:7, 8). Kukwe “bä mikata tuadre ie” nieta ye abokän, mikadre ütiäte, kadre ngäbiti gärätä. Kukwe nieta nikwe o jondron nuainta nikwe ja mräkä kräke ye aibe köböire rükai gare ie nita tarere aune nita ngübare.

9. ¿Ni raba ja mräkätre dimike ño “ja tarebätä kwärikwäri, aune sribi kwin” nuainne?

⁹ Pablokwe niebare ni rabadre ja töbikaire kwärikwäri “abokän kwe [...] ja kitadre ja tarebätä kwärikwäri, aune sribi kwin nuaindre”. ¿Kukwe ye tädre mike gare? Ni rabadre ja mräkätre töi mike ja tarere kwärikwäri aune sribi kwin nuainne. Ñukwä tä kite nötöte ye ngwane ngi mikata bäri te mikakäre öbate (2 Tim. 1:6). Ye erere arato, ni rabadre ja mräkätre töi mike Jehová aune ni mada tarere. Nikwe kwin niei ie brukwä tätebiti angwane ye käkwe töi mikai sribi kwin nuainne jankunu.

10, 11. a) ¿Nire nire ie kukwe kwin niedre dimikakäre? b) Nire tä kukwe ñaka kwin nuainne ie kukwe kwin nieta dimikakäre ye köböire dreta nemen bare ye mä raba niere keteiti.

¹⁰ Ni tädre ulire o ñakare akwa ni jökrä töta nemen kukwe kwin niemana jai. Ni iti umbre ji ngwanka konkrekasionte tä niere: “Mäkwe jondron nunie kwin ye ti rün ñaka nieba jire bati tie. Yebätä ja ñaka nämä ruin ütiäte tie. [...] Kä niena gre ketebu biti kwäjätä tibiti, akwa tita sribire kwin ni umbrere ye ja ketamuko tikwe tä niere  tie ye ti täbe mike ütiäte jai. [...] Ütiäte krubäte ni mada dimikadre ye gare tie, ye medenbätä tita käre ja di ngwen nuainne”. Kukwe kwin nieta ye raba ni jökrä dimike; raba nitre prekursor, ja mräkätre umbre aune nire nire tä ulire ye dimike arato (Rom. 12:10).

¹¹ Nire nire “käta kä bien Ngöbö Üaiye [...] jie ngw[ankäre] metre”, tä kukwe niere ja tarebiti kwärä nitre kätä kukwe ñaka kwin nuainne ie aune dre dre kwin nuainbare käne kwe ye ngwenta törö ie, ye köböire rabai näinta ji kwin yebiti (Gál. 6:1). Ja ngwai kädekata Miriam abokänbätä kukwe ye erere namani bare. Niarata niere: “Ja ketamuko kwin tikwe, ye ruäre kukwe metre tuametreba, arato ti rün jisai därie rimianinteba, ye ngwane ti rababa ulire krubäte. Ti ñan törbaba ja tuai ulire jankunu yebätä ti jataba näin kwäräkwärä ni ñaka Testiko yebe”. Kukwe yebätä ja ñaka namani ruin kwin ie aune Jehová ñaka raba niara tarere jankunu namani nütüre, yebätä tö namani näin mento konkrekasion yebätä. Akwa, niara nämene kenanbe ja ngwen täte metre ye ni umbre ji ngwanka ngwaninta törö ie. Kukwe niebare ie ye matabare kwinbätä aune nitre umbre nikani niara dimike ye kani ngäbiti kwe aune Jehová nämene niara tarere jankunu ye niaratre mikani gare ie. Kukwe ye käkwe niara töi mikaninta Ngöbö tarereta. ¿Ye köböire dre namani bare? Miriam ñaka ja ketabare jankunu kukwe muko ñaka Testiko yebe aune namaninta sribire jankunu Jehová kräke.

12. ¿Ja mräkätre tä sribi nuainne ye ketadre ni mada tä nuainne yebe, ñäkädre blo bätätre o ngite kitadre bititre ye ngwane dre raba nemen bare?

¹² Ni ñaka tö ja mräkätre ngwain jakaire. Sribi nuainta kwetre ye ketadre sribi ni madakwe yebätä, kukwe ükadrete nikwe ye ñaka nuaindre kwetre yebätä ñäkädre blo ietre o sribi ñaka rabadre bare kwin ietre yebätä ngite kitadre bititre, ye ngwane niaratre raba sribi nuainne kwin käne, akwa biti ñaka nuaindi jankunu kwetre. Nikwe kukwe kwin niedi ietre aune töi mikai Jehová tarere bäri ye köböire kukwe kwin nuaindi jankunu kwetre (mäkwe ñäkä Filipenses 2:1-4 yebätä).

13. ¿Kukwe niedre ja mräkätre dimikakäre ye nuaindre ño? (Üai kena ye mikadre ñärärä.)

¹³ Nikwe “mäträ[d]re kwärikwäri jabätä, abokän kwe ni tädre ja ükökrö käre jakänti gwaire; ñobätä ñakare angwane Ji dokwäte kri köböi nükera ja ken tuin nie”. Kukwe kwin niedre ja mräkätre dimikakäre ne kwe nikwe töi mikadre nirien kukwe ja üairebiti. Akwa, ja kitadre ja tarebätä kwärikwäri, aune sribi kwin nuaindre nieta ye bämikata ñukwä tä kite nötöte angwane ngi mikata bäri te ne kwe ñaka rötadrete ye kwrere; kukwe kwin niedre ja mräkätre dimikakäre ye abokän ngi kitata ñukwäte ne kwe rabadre bäri öbate ye kwrere. Nitre abokän tödeka kwe tä di nekä ye nikwe dimikadre. Nikwe blitadre ja tarebiti kwärä bentre aune ñaka ñäkädre ja dibiti ietre (Prov. 12:18). Ütiäte krubäte ni “jökrä käkwe ja olo mika juto biare [...] akwa [...] ñan raba juto biare blite” (Sant. 1:19). Nikwe ja mräkätre kukwe nuai kwin aune ja ruin ño ietre ye erere ja rabai ruin nie, ye ngwane niaratre tä  di nekä ye rabai gare nie, ye köböire ni raba kukwe niere ietre dimikakäre.

14. ¿Ni umbre käkwe ja mräkä mada dimikani ño?

¹⁴ Ja mräkä abokän kä kwati te ñaka nämene kukwe driere, ye ni umbre töi kwin käkwe dimikani ño ye ani mike gare jai. Ni umbre käkwe ja mräkä ye kukwe nuabare angwane namani gare ie ja mräkä ye nämene Jehová tarere krubäte. Nämene ja tötike kwin täräkwata Ni Mikaka Mokre yebätä aune nämene ja di ngwen käre kwen gätäbätä. Akwa, ja mräkätre ruäre konkrekasionte nämene ja ngwen ñaka kwin ye nämene ñaka mate kwin niarabätä. Ni umbre ye käkwe kukwe nuabare kwin aune niara tuanimetre kwe blite jäme. Ne madakäre, niara aune mräkätre kwe ye mika nämene tuin ütiäte ye ni umbre mikani gare ie. Bätärekä bätärekä ja mräkä ye jatani gain jabätä kukwe namani bare käne ye ñaka nämene niara tuenmetre Ngöbö nämene tare kwe ye mike täte. Ni umbre ye niara nübaibare kukwe driere jabe. Ja mräkä ye dimikani ye köböire namaninta kukwe driere, ye bitikäre kä nikani ta angwane ja di ngwani kwe kukwe ribeta Ngöbökwe ye erere nuainenta aune kädekani ni umbrere.

15. ¿Jehová erere ni raba nitre tä ulire ye mike tuin ño jai?

¹⁵ Akwa, nikwe ja di ngwandre ni mada dimike ye ñan käkwe ni ye töi kwitai jötrö ngwarbe. Ni rabadre dimike jankunu. Pablo niebare: “Nire nire di krüte abko munkwe die mika [...] mun ñan moto raba romon jötrö jötrö ni mda mdakrä” (1 Tes. 5:14). Ni ñaka rabadre ja di ngwen nekä, ñakare aune nire tä di krüte ye dimikadre jankunu. Nitre Jehová mikaka täte namani di nekä ye ngwane niarakwe ngübabare ño bätärekä ye mikata gare Bibliabätä. Ñodre, Elías ie ja namani ruin ño yebätä töbikabare kwe aune dre ribe nämene kwe jai ye biani kwe ie sribikäre jankunu (1 Rey. 19:1-18). Arato, David mikani tuin bobre kwe jai, ñobätä ñan aune Davidkwe ja töi kwitaninta erametre yebätä (Sal. 51:7, 17). Asaf ñaka tö jatani Jehová mikai täte jankunu ye ngwane dimikani kwe (Sal. 73:13, 16, 17). Kä nengwane Jehová täbe nitre niara mikaka täte ye kräke ja töi mike kwin aune mike tuin bobre jai, metrere tä nuainne nitre tä ulire aune tä ja di ribere ye kräke (Éx. 34:6). Tä ni mike tuin bobre jai ye “dekä dekä [...] tä nemen mrä” aune erametre tä “käre” (Lam. 3:22, 23). Niarata kukwe bämike nie ye erere nikwe ja ngwandre ie niara tö, nitre tä ulire ye mikadre tuin bobre jai.

16, 17. Kä käme ne gadrete ye köböi kitera ja ken, ¿aisete nitre Ngöbö mikaka täte käkwe dre nuaindre aune ñobätä?

¹⁶ Nitre 33.000 nämene ngite kä Sachsenhausen ye jänikani kä madakänti aune nitre kwati krubäte ye krütani. Akwa, nitre 230 Testiko ye ñaka krütani iti jire. Niaratre ja dimikani kwärikwäri ye köböire ja di kwani ietre nänbare kwetre gata kokwäre ye ngwane.

¹⁷ Kä nengwane nita näin “ji käta niken ni ngwena nüne kärekäre” yebiti (Mat. 7:14). Ni Jehová mikaka täte ye jökrä köböra nemen kä mrä känti kukwe metre nuaindi yete (2 Ped. 3:13). Köbö ye ngübakäre nikwe ja di mikadre kwärikwäri ne kwe ni tädre näin jankunu ji ja nire kärekäre kokwäre.