1, 2. ¿Nitre tä Jehová mike täte ye tuin ño ie?

NITRE rüne tä monsotre kwe ye tuen ja denkä angwane, ruäre tä nemen töi ñan krütare kukwe nuain gare monsotre kwe ie yebätä. Mäkwe tuanina kukwe ye erere nuainne ja okwäbiti, ¿ñan ererea? Monso ruäre ie ja daka ruäre ye gare, akwa eteba kwe abokän ie jondron bä sribedre aune nuaindre ño ye tuin kwin. Kukwe meden meden nuain gare ie, akwa nitre rüne töta nemen dimikai ne kwe niaratre rabadre nuainne bäri kwin.

² Jehová töita krubäte arato monsotre kwe yebätä. Nitre niara mikaka täte ye tuin ie “jondron kwin juta jökrä te” ye erere (Ageo 2:7). Nitre ye tuin “kwin” o ütiäte niarai, ñobätä ñan aune tätre tödeke aune tätre niara mike täte metre. Nitre Testiko kä nengwane yei kukwe keta kabre jene jene nuain gare ye mä tärä tuin. Ruäre ie kukwe kädrie gare kwin, mada abokän ie kukwe ükate gare kwin. Ne madakäre, ja ngwaitre kwati kräke tä nemen nuäre ja kitadre blite kukwe madabiti aune kukwe driere kukwe yebiti arato, ja ngwaitre mada ie nitre töi ño ye nüke gare kwin aune nitre meden tä ja di ribere ye niaratre tä juto biare dimikakäre o nitre bren ye ngübakäre (Rom. 16:1, 12). Ja mräkätre ne erere tätre konkrekasionte ye käi juto nibätä, ¿ñan ererea?

3. ¿Kukwe meden ngwantarita abokän mikai gare jai kukwe ja tötikara nekänti?

³ Ja mräkätre bati aune nitre ja ngökani mrä ñöte ye ruäre ja ñaka ruin  kwin konkrekasionte. ¿Ni raba niaratre dimike ño ne kwe kukwe nuain gare ietre ye nuaindre bäri kwin kwetre? ¿Ñobätä ni rabadre kukwe kwin mike ñärärä niaratre yebätä aune mike tuin jai Jehovata mike tuin jai ye erere?

4, 5. Kukwe kädrieta Jueces 6:11, 12 ye tä mike gare a) ¿Jehovakwe dre mikani ñärärä Gedeón yebätä? b) ¿Jehovata dre mike ñärärä nitre niara mikaka täte yebätä?

⁴ Kukwe namani bare kira kädrieta Bibliabätä ye tä mike gare metre Jehová ñan tä kukwe kwin aibe mike ñärärä nitre niara mikaka täte yebätä, ñakare aune kukwe meden nuain gare ietre yebätä töita. Ani töbike Gedeón yebätä. Nitre Madián nämene juta Ngöbökwe mike ja tare nike ye mikakäre kwäre Gedeón dianinkä angwane, niara töi namani ñan krütare ángel kukwe ne niebare ie yebätä: “Ni dite aune ñaka kä jürä ngwen jabätä, Jehová tä mäbe”. Kä ye näire ja ñaka nämene ruin “dite” Gedeón ie. Ja ñaka namani törö ie kukwe ye nuainkäre aune ja ñaka namani ruin ütiäte ie niebare kwe. Akwa kukwe niebare ie ja känenkäre ye käkwe mikani gare ie Jehová nämene töbike bäri kwin niara yebätä (ñäkädre Jueces 6:11, 12 yebätä). *

⁵ Gedeón töi nämene keta kabre kwin ye Jehovakwe mikani ñärärä aune yebätä tö ngwani kwe ie nitre Israel mikakäre kwäre. Ne madakäre, ángel Jehovakwe niara tuani trigo ye mete ja dibiti ne kwe trigo ngokwä bökän ye aibe rabadrete. Akwa kukwe mada namani tuin kwin ángel ie niara yebätä. Kirabe nitre nura nökaka nämene trigo munuen tirete ne kwe murie rikadre mikä ye ngwena mentokwäre. Akwa, Gedeón abokän nämene trigo munuen kä vino tükakakäre yekänti ne kwe niarakwe trigo ötani nuäi ye nitre Madián ñaka tuadre aune ñaka goidre kän. ¡Kukwe kwin krubäte nuainbare kwe! Jehovakwe ñaka niara mikani tuin jerekäbe jai ni nura nökaka ye erere, ñakare aune ni töbike kwin abokän tä kukwe kwin nuainne ne kwe kukwe tare ñaka rabadre bare ye erere. Niara ie kukwe meden nuain gare ye nämene gare Ngöböi, yebätä dimikani bäri kwe nuainkäre kwin.

6, 7. a) Nitre Israel mada nämene ñaka töbike metre Amós yebätä akwa, ¿Jehovakwe niara mikani tuin ño jai? b) ¿Ñokänti gare nie Amós ie kukwe nämene gare krubäte?

⁶ Amós, ni Ngöbö kukwe niekä ie dre nuain nämene gare ye Jehovakwe mikani ñärärä. Nitre mada ie namani tuin ni ñaka ütiäte ye kwrere. Amós niebare niara nämene obeja ngübare aune higo sicómoro däkete, higo ye nitre bobre nämene kwete. Jehovakwe niara kädekani ne kwe rikadre kukwe tare ñäkäbare juta 10 nitre Israelkwe rüere ye mike gare, nitre Israel ruäre namani nütüre niara ye ñan raba sribi ye nuainne (ñäkädre Amós 7:14, 15 yebätä). *

⁷ Amós käi ye nämene nemenkä juta mente yekänti, akwa gobrantre nämene kukwe nuainne niara käi näire ye nämene gare jökrä ie. Kukwe nämene nakainkä Israel ye nämene gare kwin ie, ñobätä ñan aune nitre ruäre jondron kökaka aune rürübäinkä nämene kite juta kwe yekänti ta (Amós 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6). Nitre ja tötikaka Bibliabätä ruäre tä nütüre niara yei tärä tikadre ño ye nämene gare krubäte. Ñaka nämene kukwe nuäre rükadre gare aune kukwe dite ye aibe niere, ñakare aune nämene kukwe bämike aune kukwe niere jene jene kukwe mada mikakäre gare. Niara ñaka kä jürä ngwani jabätä kukwe niekäre Amasías ni sacerdote töi käme yei, ye käkwe mikani gare Jehovakwe niara dianinkä ja kukwei mikakäre gare. Jondron ruäre nuaindre ño ye nämene gare Amós ie ye nitre mada ie ñaka nämene tuin, akwa Jehová abokän ie jutuabare (Amós 7:12, 13, 16, 17).

8. a) ¿Jehovakwe dre käbämikani David ie? b) ¿Nitre ie ja ñaka nüke törö kukwe ruäre nuainkäre ye Salmo 32:8 raba dimike ño?

 ⁸ Kukwe ne tä mike gare, kukwe meden nuain gare nitre Jehová mikaka täte itire itire ie ye niara tä mike ñärärä. Niarakwe rei David jie ngwain aune mäträibätä ja okwä yebiti käbämikani kwe ie (ñäkädre Salmo 32:8 yebätä). * ¿Kukwe ye tä ni dimike ño? Ja ñaka raba nüke törö nie kukwe ruäre nuainkäre, akwa Jehová raba ni dimike ne kwe nikwe kukwe mikani nuaindre jai ye rabadre bare nie. Ñodre, ni dirikä kwin tä ni ja tötikaka jie ngwen bätärekä bätärekä, ye erere Jehová tä ni jie ngwen ne kwe dre nuain gare nie ye ni rabadre nuainne bäri kwin. Aune niara tä ja mräkätre aune ja ngwaitre yebiti ni dimike kukwe ye nuainkäre, ¿niaratre tä ni dimike ño?

9. ¿Ja töi mikadre ni madabätä niebare Pablokwe ye ni raba nuainne ño?

⁹ Pablo nitre jökrä kristiano töi mikani ja töi mike ja mräkätre mada yebätä (ñäkädre Filipenses 2:3, 4 yebätä). Kukwe nieta ne tä mike gare nitre mada töi meden meden kwin ye mikadre ñärärä aune kukwe kwin niedre ietre. Nikwe kukwe kwin nuainbare ye ni mada tä niere nie angwane, ¿jata nemen ruin ño nie? Kukwe ye tä kukwe bäri kwin mike gare nibätä aune tä ni töi mike jankunu kukwe ruäre nuainne bäri kwin. Ye erere arato, kukwe meden kwin tä tuin nie ja mräkätre yebätä ye nita niere ietre angwane, töta nemen ririai jankunu kukwe ja üairebiti.

10. ¿Nire nire tä ja di ribere abokän nikwe ja töi mikadre dimike?

¹⁰ ¿Nire nire tä ja di ribere abokän nikwe ja töi mikadre dimike? Erametre, ruäre ngwane ni töta nemen ni mada tuai kukwe kwin niere jai. Akwa monsotre bati aune nitre ja ngökani mrä ñöte ye töta nemen sribi konkrekasionte ye nuain siba. Tuainmetre sribi ye nuainne angwane ja rabai ruin kwin ietre ni ngätäite. Kukwe Ngöbökwe tä niaratre töi mike sribi jene jene kain ngäbiti, akwa nikwe ñaka tö ngwain ietre sribi nuaindre kwe yebätä angwane niaratre ñaka törbai sribi kain ngäbiti (1 Tim. 3:1).

11. a) ¿Ni umbre käkwe monso bati dimikani ño nirien ja üaire? b) ¿Kukwe namani bari Julien yebätä ye tä dre driere nie?

¹¹ Ludovic tä sribire ni umbrere, niara nämene bati angwane ja mräkätre mada ja töi mikani dimike. Niara tä niere: “Tita ja töi mike bökän ja mräkä mada yebätä angwane, tä nirien bäri jötrö kukwe ja üaire yebiti”. Monso bati kädekata Julien abokänbätä kä jürä nämene krubäte, Ludovic tä kukwe ne niere ja mräkä yebätä: “Niara tö nämä sribidi bäri konkrekasionte, akwa ñaka nämä tö ngwen jai, ye medenbätä ruäre ngwane nämä ja ngwen jene. Akwa niara nämä ja töi mike kwin ni mada kräke aune tö nämä ni mada dimikabätä ye tikwe tuaba”. Ludovic ñaka nämene ñäke blo Julien yebätä, ñakare aune Julien töi meden meden kwin yebätä nämene ja töi mike aune dimikani kwe. Ja känenkäre Julien kädekani ni sribikä konkrekasionte aune kä ne ngwane tä sribi prekursor regular nuainne.

12. ¿Nikwe ja töi mikadre ño ne kwe ni rabadre nitre mada ie kukwe nuain gare ye dimike nuainne bäri kwin? Mä raba niere keteiti.

¹² Ni tö ni mada dimikai ne kwe kukwe nuain gare ie ye rabadre nuainne bäri kwin angwane, ni rabadre miketari ñärärä. Kukwe namani bare Julien yebätä tä mike gare ye erere, ni ñaka ja töi mikadre kukweta nainte ie yebätä, ñakare aune töi meden meden kwin mikadre gare jai aune dimikadre ja töi mike bäri kwin. Jesukwe ye nuainbare apóstol Pedro yebe. Pedro ie ñaka tö ngwandre ye nämene tuinbätä ruäre ngwane, akwa niara töi kwin ye Jesukwe tuani aune niara ye kädekani kwe Cefas, ye abokän “jä”. Ye tä mike gare niara tädi dite jä ye kwrere (Juan 1:42).

13, 14. a) ¿Monso bati Marcos yebätä kukwe meden jutuabare Bernabé ie? b) ¿Marcos dimikani ye erere monso mada dimikani ño? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä.)

¹³ Bernabé käkwe kukwe ye arabe nuainbare  Juan yebätä, nitre Roma nämene Juan ye kädeke Marcos (Hech. 12:25). Pablo nänbare kena Bernabé yebe kukwe driekäre angwane, Marcos nämene “sribire” niaratre dimikakäre, dre dre ribe nämene kwetre yebätä. Akwa, niaratre rikadre kä ngwitärikri kokwäre känti nitre gokä nämene krubäte ji ngrabare, ye känenkri Marcos kä mikaninkä niaratre yebätä kä Panfilia yekänti (Hech. 13:5, 13). ¿Bernabé dre nuainbare? Marcos kukwe meden ñaka kwin nuainbare yebätä ñaka ja töi mikani kwe, ñakare aune töi nämene kwin yebätä ja töi mikani kwe aune ja känenkäre niarakwe tötikani (Hech. 15:37-39). Kukwe ye köböire monso bati Ngöbö mikaka täte ye namani ünä kukwe ja üairebiti. Pablo nämene ngite Roma ye ngwane tärä tikani kwe nitre Colosas ie, kä ye ngwane Marcos nämene yete niara dimike. Marcos köbö kwin juani ja mräkätre kräke ye Pablo tikani tärä yete arato, aune blitabare kwin niara yebätä (Col. 4:10). Köbö mada ngwane Pablo käkwe Marcos käräbare ja dimikakäre ye käi namani juto Bernabé yebätä ye ni raba bämike ja töite (2 Tim. 4:11).

¹⁴ Kukwe namani bare ni näire yebätä ani blite. Alexandre abokän krire kädekani ni umbrere ie törö ja mräkä mada käkwe dimikani ye köböire kukwe kwin namani kwe. Niara tä niere: “Ti nämene bäri bati ye ngwane, oradre ni kwati olote ye ñaka nämä nemen nuäre nuaindre ti kräke. Tikwe blitadre ño aune ja töi mikadre ño jäme ye ja mräkä iti nämä sribire ni umbrere käkwe drieba tie. Ni umbre ye ñaka ja töi mikaba sribi ye denkä ti kisete, ñakare aune käre nämä ti mike orare kukwe drie ye kräke. Ye köböire, bätärekä bätärekä ti jataba orare töi jämebiti”.

15. ¿Pablo nämene ja mräkätre mike tuin ütiäte jai ye bämikani ño kwe?

¹⁵ ¿Ja mräkä mada töita kukwe nuainbätä ye nita mike ñärärä angwane nita dre nuainne? ¿Nita kwin niere ie kukwe yebätä? Pablo tärä tikani nitre Roma ie ye ngwane, kapitulo 16 yekänti niarakwe ja mräkätre 20 käikitaninkä töi nämene kwin yebätä (Rom. 16:3-7, 13). Ñodre, niarakwe niebare Andrónico aune Junias ye nämenena sribire kä raire te Kristo kräke aune niaratre nämene kä ngwen nüke jai ye kädekaninte kwe. Arato niebare kwe Rufo meye ye nämene tare kwe, ñobätä ñan aune niara ye käkwe ngübabare.

16. ¿Kukwe kwin nieta monsotre bati ie ye raba dimike ño?

¹⁶ Nita kukwe kwin niere bökän ni madai ye raba kukwe kwin mike nemen bare. Monso käi Francia kädekata Rico ye di nianinkä kukwe ja üairebiti, ñobätä ñan aune rün kwe ñaka nämene kukwe ja erebe mike täte ben ye ñaka tö namani niara tuai ja ngökö ñöte. Rico namani nütüre kä rabadrera 18 niarabiti ye ngwane batibe rabadre sribire bäri Jehová kräke. Ne madakäre, monsotre nänkä kwelate ben namani niara kötaire yebätä ja namani ruin ulire ie. Frédéric, sribikä ni umbrere konkrekasionte yei ribebare rabadre niara tötike Bibliabätä. Frédéric tä niere: “Nitre nämä ja mike Rico rüere ñobätä ñan aune niara ñaka nämä kä jürä ngwen jabätä tödeka kwe mikakäre gare, yebätä tikwe kwin nieba ie”. Kukwe niebare ie ye käkwe dimikani nirien jankunu kukwe ja üairebiti aune ja mäke bäri kwin rün kwe yebe. Kä namani 12 niarabiti ye ngwane ja ngökani ñöte kwe.

17. a) ¿Ni raba ja mräkätre dimike ño nirien kukwe ja üairebiti? b) ¿Misionero iti tä dre nuainne monsotre bati dimikakäre aune ye köböire dre namanina bare?

¹⁷ Ja mräkätre tä dre kwin nuainne yebätä nita  batire batire kwin niere ietre angwane nita dimike sribire bäri Jehová kräke. Sylvie, * tä sribire mekerabe Betel juta Francia yekänti käkwe niebare meritre Testiko raba kukwe kwin niere ja mräkätre ie arato, ñobätä ñan aune nitre merire ie kukwe keta kabre tuin abokän nitre brare ñaka töibikaire. Sylvie niebare: “Ja mräkätre käkwe ja tuabarera kukwe keta kabre ben tä kukwe nuainne nitre mada dimikakäre, akwa meritre tä kukwe kwin niere ye raba nitre ye dimike arato. Ti töi ye tä niere tie ti rabadre kukwe kwin niere nitre madai” (Prov. 3:27). Jérôme tä sribire misionero Guayana Francesa, niarakwe monsotre bati brare dimikanina nemen sribire misionero arato. Niara tä niere: “Niaratre tä kukwe driere ño aune tätre töbike kwin blitakäre gätäte yebätä tita kwin niere ietre angwane, jata nemen ruin bäri kwin ietre aune kukwe meden nuain gare ietre ye tätre nuainne bäri kwin”.

18. ¿Sribidre ja mräkätre bati ben ye ñobätä kwin krubäte?

¹⁸ Nita ja mräkätre nübaire sribire jabe ye ngwane ni raba niaratre töi mike nirien kukwe ja üaire yebiti. Monso bati ie sribi gare tecnología yebiti angwane ni umbre konkrekasionte raba ribere ie tärä ruäre tä jw.org yete abokän raba ja mräkätre niena umbre dimike ye imprimire kräketre, ñobätä ñan aune niaratre ruäre kwe computadora ñaka jire. O ni tädre Ju ja Ükarakrö ükete ye ngwane, ¿ni raba monso bati kärere ja dimikakäre sribi yebätä? Ye köböire ni raba miketari ñärärä, kukwe kwin niere ie aune ye käkwe dimikai ye nikwe tuai (Prov. 15:23).

19, 20. ¿Ñobätä ni rabadre nitre mada dimike nirien kukwe ja üairebiti?

¹⁹ Jehová käkwe Josué kädekani nitre Israel jie ngwankäre ye ngwane niebare kwe Moisés ie: “Mäkwe kukwe kwin nie ie aune dimika” (ñäkädre Deuteronomio 3:28 yebätä). * Konkrekasion kä jökräbiti tibien yete nitre tä bäri kwati, aune nitre kristiano jökrä käkwe ja tuabarera kukwe keta kabre ben ye raba monsotre bati aune nitre ja ngökani mrä ñöte ye dimike kukwe meden nuain gare ietre ye nuainne bäri kwin aune ñan nitre umbre aibe rabadre nuainne. Kukwe ye erere nuaindi batire batire angwane nitre rabai bäri sribire köbö täte Ngöbö kräke aune “niaratre käkwe diridreta ni mda mdaye” (2 Tim. 2:2).

²⁰ Konkrekasion kädekanina o nitre tä ja ükökrö braibe rabakäre kädekani konkrekasion, yete nita ja ükökrö angwane ni rabadre sribire kä ja känenkäre ye kräke. Kukwe ne ngwandre törö jai: kukwe kwin mikadre ñärärä ja mräkätre yebätä, Jehová tä nuainne ye erere ye ütiäte krubäte.