1, 2. ¿Nire nire ie kukwe raba nemen gare El Cantar de los Cantares yebätä? ¿Ñobätä ye nie raba? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä.)

NI MERIRE aune brare tä ja mäkätekäre tä nikren jabätä aune kötö jabe. Niaratre tö krubäte jai tä nemen tuin nitre jökrä ie. Ni kukwe kädriekä niaratre kräke ye tä niaratre mrusaire aune tä ngwentari jai kä rikai ta angwane niaratre ja taredi jankunu. Nitre gure ja tuadre kukwe tare ben, akwa tädre ja tarere metre angwane, kukwe yebiti ta raba nüne kwin jankunu jabe. Nitre tä ja mike gure ye kwati tätre ja tuenmetre ye tare krubäte. Ye medenbätä, nitre kwati tä ngwentari jai ja tare raba jankunu kärekäre.

² Nitre Israel kirabe näire ja tare metre ye ñaka nuain nämene. Eclesiastés 7:26-29 yekänti rei Salomón mikani gare niara näire nitre braibe aibe töi nämene kwin. Niarakwe niebare Ngöbökwe ni kä tibienbätä sribebare töi kwin, akwa nitre ye jatani kukwe käme nuainne. Kä ye ngwane meritre juta madate nämene nüne nitre Israel ngätäite. Meritre ye nämene ngöbö ngwarbe Baal mike täte aune ja mike gure kämekäme. Ye köböite nitre Israel brare aune merire kwati jatani kukwe ye arabe nuainne. * (Nota mikadre ñärärä.) Salomón jämi tärä Eclesiastés tike, ye  känenkri kä nikani 20 ta angwane niarakwe kansion tikani känti blitabare kwe ni brare aune meri nämene ja tarere krubäte yebätä. Kansion ye tä Bibliabätä aune kädekata El Cantar de los Cantares. Nitre niena gure aune nitre tä kaibe yei kukwe keta kabre raba nemen gare tärä yebätä. ¿Ñobätä ni raba ye niere? Ñobätä ñan angwane dre abokän ja tare erametre aune ni rabadre bämike ño ye tä mike gare nie.

3. ¿Ja tare raba metre ye ñokänti gare nie?

³ (Ñäkädre El Cantar de los Cantares 8:6 yebätä.) * Biblia tä niere ja tare ye “ñukwä jutra Jehovakwe”. ¿Ñobätä ye nieta? Ja tare ye abokän Jehová töi bäri ütiäte yebätä. Ni brare aune meri raba ja tarere metre, ñobätä ñan aune gare nie Ngöbökwe ni kä tibienbätä sribebare ne kwe tädre ja tarere ye bämikadre kwetre jai (Génesis 1:26, 27). Jehovakwe ni brare sribebare kena ye bitikäre meri biani iti kwe ie ja mukore. Eva jutuabare kena Adán ie angwane kä namani nuäre krubätebätä aune ye töi mikani kukwe niere ie bämikakäre nämene tarere. Arato, ja namani ruin kwin Eva ie muko kwe ben raba ruin nie. Ja namani ruin kore ietre, ñobätä ñan aune Adán krona yebiti Ngöbökwe Eva sribebare (Génesis 2:21-23).

4, 5. ¿El Cantar de los Cantares tä blite kukwe medenbätä?

⁴ Ni brare aune meri raba ja tarere ño ye nieta El Cantar de los Cantares yebätä. Ni bati oveja ngübaka aune meri bä nuäre sribikä nura nökabätä, yebätä tärä ye tä blite. Niara nämene nüne juta Sunem O Sulem yekänti. Meri bati sulamita nämene sribire viña ngwaitrekwe yebätä, Salomón aune nitre rükä kwe nämene känime kä yekänti. Meri bati ye kukwei namani gare Salomón ie angwane nitre sribikä kräke ye juani kwe meri ye tuin ngwankäre ja känti. Ye bitikäre, meri ye bä nuäre krubäre niebare kwe ie aune jondron keta kabre käbämikani kwe ie. Akwa meri ye käkwe mikani gare ie töi nämene ni oveja ngübaka yebätä aune tö namani ja tuai ni ye aibe ben (El Cantar de los Cantares 1:4-14). Ni oveja ngübaka nikani meri ye jiebiti. Niaratre ngätäni jabe angwane nämenentre ja tarere ye niebare bä nuäre kwetre jai (El Cantar de los Cantares 1:15-17).

⁵ Ye bitikäre, Salomón nikaninta Jerusalén aune nikani meri ye ngwena jabe. Aune ni oveja ngübaka nikani jiebiti (El Cantar de los Cantares 4:1-5, 8, 9). Salomón kukwe nuainbare meri ye töi mikakäre jabätä, akwa niara ñaka ja töi kwitani ni oveja ngübaka ye tarebätä (El Cantar de los Cantares 6:4-7; 7:1-10). Ye medenbätä, Salomón meri ye tuanimetre nikenta ja gwirete. Mrä mada, meri ye niebare ni oveja ngübaka yei rikadre drekebe känti gacela ye kwrere (El Cantar de los Cantares 8:14).

6. ¿Nire nire nämene blite jabe ye ñobätä ñaka nuäre rükadre gare nie El Cantar de los Cantares yebätä?

⁶ Kansion Salomonkwe ye nuäre krubäte yebätä kädekata “kansion bäri bä nuäre kantaibare” (El Cantar de los Cantares 1:1). Nire nire nämene blite jabe ye Salomón ñaka niebare. Niara ñaka tö namani kukwe kia kia niedi jökrä, ne kwe kansion aune poesía ye ngö rabadre nuäre. Ye medenbätä, nire nämene blite ye ñaka kädekaninte kwe. Kansion yete nire nämene blite ye ñaka tä nemen nuäre rükadre gare jötrö nie. Akwa, yebiti ta kukwe  nieta kansion yete yebiti raba nüke gare nire nämene blite. * (Nota mikadre ñärärä.)

7, 8. ¿Ni oveja ngübaka aune meri bati ye nämenentre ja tarere ye bämikani ño kwetre? Kädekete ruäre.

⁷ Meri bati aune ni oveja ngübaka ye käkwe kukwe nuäre nuäre niebare jai bämikakäre nämenentre ja tarere. Kukwe niebare kwetre jai “bämikakäre [nämenentre ja tarere]” ye ruäre raba nemen tuin jene nie kä nengwane, ñobätä ñan aune kukwe ye tikani kä 3,000 biti bäri nikanina ta yete (El Cantar de los Cantares 1:2). Ne madakäre, niaratre nämene nüne ño ye erere ni ñaka tä nüne kä nengwane. Akwa, niaratre töi nämene ño ja kräke kwärikwäri ye raba nüke gare kwin nie. Ñodre, meri ye okwä ütü okwä kwrere niebare ni oveja ngübaka yekwe. Kukwe niebare kwe yebiti nämene mike gare, meri ye töi nämene kwin aune nämene niara tarere (El Cantar de los Cantares 1:15). Aune meri ye niebare ni oveja ngübaka ye okwä bä nuäre krubäte ütü kwrere (ñäkädre El Cantar de los Cantares 5:12 yebätä). * Meri ye kräke ni oveja ngübaka ye okwä bä drüne ye namani tuintari kwin okwä ngwen yete, ütü bä drüne tä jüben lechete ye kwrere.

⁸ Ni oveja ngübaka aune meri ye ñan nämenentre ja tarere bä nuäre ye aibebätä. Meri ye nämene blite ño nitre madabe ye nämene tuin kwin ni oveja ngübaka yei (ñäkädre El Cantar de los Cantares 4:7, 11 yebätä). * Yebätä niebare kwe ie: “Mätä ja mäkätekäre tibe, mä kada yete munkö tä nen. Leche bätä munkö tä mä tidrä täni”. Meri ye nämene kukwe niere ye nämene tuin ie leche kwin aune munkö kwin mane ye kwrere. Niebare kwe ie arato: “Mä tare tikwe, mä bä nuäre krubäte, kukwe blo ñaka mäbätä”. Kukwe nebiti ni oveja ngübaka nämene bämike meri ye töi meden meden kwin ye niara nämene mike tuin ütiäte jai aune ñan nämene nuainne bä nuäre ye aibebätä.

9. a) ¿Nitre gure tätre ja tarere bökän ye tä bämike ño? b) ¿Ñobätä ütiäte nitre gure tätre ja tarere ye rabadre bämike?

⁹ Kä nengwane, nitre kristiano tä ja mäkete ye ngwane ñaka tä nuainne nuakäre kä braibe te. Tätre ja tarere metre aune tätre bämike jai. Akwa, ¿tätre ja tarere bökän ye tätre bämike ño? Tätre ja tarere ye tä bämike kukwe keta kabrebiti. Biblia tä niere nikwe ni jökrä taredre ye erere tätre nuainne (1 Juan 4:8). Ni mräkätre taredre aune ja ketamuko taredre ye erere tätre nuainne arato (Juan 11:3). Aune mrä, tätre kukwe nuäre nuäre niere jai yebiti tätre bämike ja tare kwetre (Proverbios 5:15-20). Ütiäte krubäte nitre gure rabadre kukwe kädrite ne nuainne kä jökrä ngwane tätre ja tarere ye bämikakäre. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune nitre gure tä kukwe niere jai aune tä jondron nuainne ja kräke, bämikakäre tä ja tarere ye ngwane tä nemen ja kete bäri kwin aune tä ja dimike kwärikwäri. Ye käkwe dimikai nüne kä jutobiti jabe. Juta ruäre känti  nitre rüne kätä monsotre kwetre ye kräke muko känene. Ye erere angwane, nitre käkwe ja mäkädrete ye rabadre ja tarere jata kite nemen gare ietre ye ngwane ye ütiäte krubäte. Nuaindi ye erere kwetre angwane, rabai ja tarere bäri aune rabai nüne bäri kwin jabe.

10. ¿Nitre gure raba kukwe meden mada nuainne tätre ja tarere käre ye bämikakäre?

¹⁰ Nitre gure tätre ja tarere ye tä bämike käre angwane, ja mäkäninte kwetre ye rabai dite kukwe madabiti arato. El Cantar de los Cantares tä niere Salomonkwe jondron bä nuäre orore aune ngwiane käbämikani meri bati yei. Ne madakäre, niebare kwe ie: “bä nuäre sö ngwen täte ye kwrere” aune “trä ngitiekä ñänä trä ye kwrere” (El Cantar de los Cantares 1:9-11; 6:10). Akwa, meri bati ye nämene ni oveja ngübaka ye tarere. ¿Kukwe meden käkwe meri ye dimikani ja ngwen metre niarai ñaka nämene känti ye ngwane? (Ñäkädre El Cantar de los Cantares 1:2, 3 yebätä.) * Ni oveja ngübaka nämene kukwe niere ie ye nämene nüke törö niarai ye ngwane ja nämene nemen ruin kwin ie. Niara ye kräke ni oveja ngübaka kukwe niebare ye namani “bäri kwin vino ye kräke”. Niara ñaka nämene ni oveja ngübaka ye känti angwane kukwe niebare ie ye nämene nüketa törö ie ye nämene töi miketa jäme, aune namani ruin ie aceite keka nämene dokwäbiti ye kwrere (Salmo 23:5; 104:15). ¿Nitre niena gure raba dre mike gare jai kukwe yebätä? Tätre kukwe niere jai bämikakäre tä ja tarere ye ngwain törö kwetre jai angwane ye käkwe dimikai ja ngwen metre tädre ñaka keteitibe ye ngwane. Niaratre ja taredi käre angwane, rabai ja tarere bäri aune ja mäkäninte kwetre ye rabai dite.

11. Meri bati kukwe niebare meritre sribikä Salomón kräke yei, ¿yebätä ni raba kukwe meden mike gare jai?

¹¹ Nire töita ja mäkätebätä ye raba kukwe mike gare krubäte jai meri bati kädrieta El Cantar de los Cantares yebätä. Niara ñaka töi nämene Salomón tarebätä. Ye medenbätä, ja ngwani dite kwe aune niebare kwe meritre sribikä ju Salomonkwe yete yei: “Munkwe ñaka ti töi mika ni mada tarebätä, ñakare aune ti töi rabai nierare nuainbätä” (El Cantar de los Cantares 2:7; 3:5). ¿Ni raba dre mike gare jai kukwe yebätä? Ye tä mike gare ni ñan rabadre kukwe niere ni ñaka gare kwin nie yei töi mikakäre jabätä. Bäri kwin nikwe ngübadre bätärekä ne kwe ja mäkädrete ni tare erametre nikwe yebe.

12. ¿Ñobätä meri bati ye nämene ni oveja ngübaka tarere krubäte?

¹² ¿Ñobätä meri bati ye nämene ni oveja ngübaka tarere krubäte? Meri yei niara namani tuin “gacela” erere aune namani tuin bä nuäre krubäte ie. Niara ye küde dite “sribebare orore” ye kwrere. Aune niara ye ngüre dite bätä bä nuäre “üra ükaninte mármol yebiti” kwrere. Niara ye ñaka nämene dite aune bä nuäre jerekäbe. Meri bati yei nämene gare ni oveja ngübaka ye nämene Jehová tarere aune töi nämene  kwin. Aisete, nämene tare krubäte kwe angwane namani tuin ie “manzana tä kri kä tokwäre ngätäite” ye kwrere (El Cantar de los Cantares 2:3, 9; 5:14, 15).

13. ¿Ñobätä ni oveja ngübaka nämene meri bati ye tarere krubäte?

¹³ Meri ye nämene bä nuäre krubäte arato. Ne madakäre, rei Salomón ie niara namani tuin ja bä. Niara yekwe “reina [nämenena] 60, aune meritre mada 80 sribikä [...] kräke aune meritre bati bati kwati” nämene kwe arato. ¿Ni oveja ngübaka tö namani meri yei bä nuäre ye aibebätä? Ñakare. Meri ye nämene Jehová tarere aune töi nämene kwin arato. Ñodre, niara töi nämene bobre. Niara ie ja nämene tuin kriblü “ngwarbe azafrán” ye kwrere. Akwa, ni oveja ngübaka ye kräke niara nämene ütiäte aune namani tuin ie “lirio tä krimu tukwäte ngätäite” ye kwrere (El Cantar de los Cantares 2:1, 2; 6:8).

14. ¿Nire töita ja mäkätebätä ye raba kukwe meden mike gare jai ni oveja ngübaka aune meri bati yebätä?

¹⁴ Jehová tö nitre niara mikaka täte ye tuai ja mäkete “ni tödekaka Jesubti aibe ben” (1 Corintios 7:39). Ye tä mike gare ni rabadre ja kete aune ja mäkete ni testiko Jehovakwe ja ngökabarera ñöte ye aibe ben. ¿Ñobätä ye ütiäte? Ñobätä ñan aune nitre gure rabai ja tuin kukwe ruäre ben. Niaratre nibu ye ja ketai kwin Jehovabe angwane nünain kä jutobiti kwetre jabe. Mä töita ja mäkätebätä angwane, ni oveja ngübaka aune meri bati käkwe kukwe kwin bämikani yebätä mäkwe ja kita. Nire tä Jehová tarere erametre aune töita kwin ye erere mäkwe känändre.

15. ¿Nitre tä ja mäkätekäre ye raba dre mike gare jai meri bati yebätä?

¹⁵ (Ñäkädre El Cantar de los Cantares 4:12 yebätä.) * Ni oveja ngübaka käkwe niebare meri ye “kä bä nuäre tä ketaninkä” ye kwrere, abokän känti ni jökrä ñan raba nemen. ¿Ñobätä ye niebare kwe? Meri ye nämene niara aibe tarere yebätä. Meri ye töi nämene ja mäkätebätä ni oveja ngübaka yebe, yebätä ja ngwani metre kwe aune ñaka Salomón kukwei nuabare kwe. Niara ye ja ngwani “ki” kwrere aune ñaka ja ngwani kwe “jukwe” nuäre tikadre ye kwrere (El Cantar de los Cantares 8:8-10). Ye erere arato, nitre kristiano tä ja mäkätekäre kätä ja mike juto kukwe ye nuainkäre angwane rabadre ja  ngwen metre jai kwärikwäri. Ñaka ja töi mikadre kwetre ni madabätä.

16. ¿El Cantar de los Cantares ye tä dre mike gare ja töi kräke nitre tä ja mäkätekäre yei?

¹⁶ Ni oveja ngübaka yekwe meri bati ye nübaibare kä mrusaire jabe, akwa meri ye ngwaitre ñaka tuanimetre niken. Juani kwetre viña kwetre ye ngübarebiti. Ñaka nämene tö ngwen ngwai ie ye ñan aibätä nuainbare kwetre. Ngwai aune ni oveja ngübaka ye rabai jabe ye ñan aibätä nämenentre töbike. Ñakare aune nane ngwai töi rabadre kukwe käme nuain yebätä nämenentre kriemike (El Cantar de los Cantares 1:6; 2:10-15). Kä nengwane, nitre tä ja mäkätekäre ye ñaka rabadre kukwe käme nuainne arato ne kwe tädre kwin. ¿Niaratre raba nuainne ño? Kukwe meden raba niaratre töi mike ñaka Jehová kukwe ükaninte mike täte ye ñaka rabadre kain ngäbiti. Dre nuaindre kwetre ye rabadre ükete jabe. Niaratre ñaka rabadre niken ni mada okwä bäre kä kaibe känti. Aune ja tare kwetre ye rabadre bämike jai ye ngwane rabadre nuainne kwin.

17, 18. ¿Ja tötiri El Cantar de los Cantares yebätä yekwe mä dimiri ño?

¹⁷ Jehová tö ni brare aune meri gure ye tuai ja tarere aune nüne kärekäre jabe. Tätre ja mäkete ye ngwane töi tärä nierare ja tarebätä. Akwa ja taredre käre kwetre yekäre, rabadre ja tareta kwetre ye mike dite. Ye köböire tätre ja tarere ye rabai jankunu ñukwä jutra ñaka nötöte ye kwrere (Marcos 10:6-9).

¹⁸ Mä tö ja mäkäite angwane, mä raba nire tarere metre ye känändre mäkwe ja mukore. Aune ni ye erere kwandre mäi angwane, munkwe ja di ngwan ja tarere käre. El Cantar de los Cantares tä mike gare nie ni raba ja tarere metre aune raba nuin kärekäre. Munkwe ja taredre ye rabadre “ñukwä jutra Jehovakwe” ye kwrere (El Cantar de los Cantares 8:6).