1, 2. ¿Nitre ruäre tä töbike ño Ngöböbätä?

KÄ NENGWANE nitre kwati tä nütüre dre nuainta nikwe aune dreta nemen bare nibätä ye Ngöbö ñaka töibikaire. Ñodre, sö noviembre kä 2013 yete, murie kri ñübe minimini käkwe ngutuä mrente Filipinas yekänti kä juani ngwarbe krubäte. Kukwe tare krubäte namani bare ye bitikäre, ni alcalde juta yekänti käkwe niebare Ngöbökwe ñaka niara dimikani, niara nämene kä denkä krubäte jai jondron mada nuainkäre yebätä namani ruin ie.

² Nitre mada tä nütüre niaratre tä jondron nuainne ye ñaka tuin Ngöböi (Isaías 26:10, 11; 3 Juan 11). Apóstol Pablo niebare niara näire nitre nämene dre nuainne ye ngwane ñaka nämene Ngöbö ngwen törö jai. Nitre ye töi nämene blo, nämene kukwe blo blo nuainne aune tö nämene jondron ni madakwe tuai jakwe (Romanos 1:28, 29).

3. a) ¿Nikwe kukwe meden meden ngwandretari jai? b) Biblia tä bä kabre blite Ngöbö “kise” yebätä angwane, ¿tä blite drebätä?

³ Erametre, dre nuainta nikwe ye jökrä tuin Jehovai ye gare nie. Akwa nikwe kukwe ne ngwandretari jai: “¿Ngöbö töita tibätä ye metre ti kräke? ¿Tä ti dimike ño ye tuin tie?”. Biblia tä bä kabre blite Ngöbö “kise” yebätä. ¿Ye ngwane tä blite drebätä? Ye abokän nitre Jehová mikaka täte ye Jehová tä dimike ño ye gärätä bä kabre  kwe (ñäkädre Deuteronomio 26:8 yebätä). * (Recuadro “¿Dre gärätä?” mikadre ñärärä.) Aune Jesukwe niebare nitre ruäre käkwe Ngöbö “tuadi”, ye abokän, Ngöböta niaratre dimike ye rükai gare ietre meden gärätä (Mateo 5:8, Ngöbö Täräe [NGT], tärä okwä ükaninte). ¿Ngöbö “kise” ye raba tuin mäi? Ye abokän, ¿Ngöböta mä dimike ño ye tuin mäi? Nitre käkwe ñaka Ngöbö “kise” tuani aune nitre mada abokän käkwe tuani yebätä Biblia tä blite. Kukwe ja tötikara nekänti nibike nitre ruäre ye mike gare jai. Aune tödeka raba ni dimike ño Ngöböta ni dimike ye mike nüke gare jai ye kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti nikwe mikai gare jai.

4. ¿Jehová nämene juta kwe dimike ye ñobätä nitre Israel rüe ye käkwe ñaka mikani era jai?

⁴ Kirabe, Ngöbökwe nitre Israel dimikani ño ye nitre kwati käkwe tuani. Ñodre, Jehovakwe jondron ñan tuabare nuainbare juta kwe ye dimikakäre niken mento juta Egipto yete aune Kä Käbämikani ietre yekänti niaratre dimikani kwe rü keta kabre ganainne (Josué 9:3, 9, 10). Jehovakwe dre nuainbare ye nitre kwati reire yei nämene gare. Akwa yebiti ta, ja ükaninkrö kwetre rükäre “Josué aune Israel rüere” (Josué 9:1, 2). Nitre nämene reire ye rübare Israel rüere ye ngwane, Ngöbökwe juta kwe dimikani ño ye tuani kwetre arato. Ñodre, Jehovakwe Ñänä aune Sö mikani ño nünenkä “nememe juta ye ja ngie mikani rüe yebätä ye ngwane” ye tuani kwetre (Josué 10:13). Akwa ja ngwani käme krubäte kwetre aune Ngöbö nämene juta kwe dimike ye ñaka mikani era kwetre jai. Yebätä niaratre nianinte rübätä (Josué 11:20).

5. ¿Rei Acab käkwe ñaka dre mikani era jai?

⁵ Kä nikani ta ye bitikäre, Ngöbö nämene juta kwe dimike ye rei iti käkwe tuani bä kabre. Rei ye kädeka nämene Acab aune niara töi nämene käme krubäte. Elías ni Ngöbö kukwei niekä käkwe niebare ie ñü ñaka rabai näkäin tibien nememe räkändreta tibien niedi kwe ye ngwane batibe (1 Reyes 17:1). Erametre, Ngöbö aibe raba ja di bien Elías ie ne kwe ñongwane ñü räkändreta tibien ye niekäre. Akwa Acab ñaka mikani era jai. Ye bitikäre, Jehovakwe ñukwä kä kwinbiti mikadre näkäin tibien ye Elías ribebare ie orasionte, aune Jehovakwe orasion kwe kani ngäbiti. Jehovakwe ñü mikai näkäin krubäte tibien ye Elías niebare Acab ie arato. Aune ye erere namani bare (1 Reyes 18:22-45). Akwa Jehovakwe jondron ñan tuabare nuainbare keta kabre ye Acab ñaka mikani era jai. ¿Párrafo ne aune käne yebätä kukwe nibi gare nie ye tä dre driere nie? Ngöbö tä ni dimike ño ye ni tö tuai angwane, ni tädre mokre.

6, 7. ¿Nitre gabaonita aune Rahab käkwe dre mikani era jai?

⁶ Nitre Israel ye näire, juta nämene keteiti abokän kädeka nämene Gabaón. Nitre gabaonita ye ñaka nämene ja ngwen nitre juta mada mada te ye erere. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune Jehová dre nuainbare nitre Israel kräke ye jökrä kukwe nuabare kwetre aune Ngöbö nämene juta kwe dimike ye mikani era kwetre jai. Yebätä, nitre gabaonita ñaka rübare nitre israelita ben, ñakare aune ja di ngwani kwetre ja mäke jäme  bentre (Josué 9:3, 9, 10). Erametre, Jehová nämene rüre nitre Israel dokwäre abokän mikani era kwetre jai ye namani kwin krubäte.

⁷ Jehová nämene juta kwe dimike ye meri iti käkwe mikani era jai ye abokän Rahab. Meri ye ñaka ni israelita, akwa Jehovakwe nitre Israel dianinkä mento kä Egipto yete ye kukwe nuabare kwe. Nitre israelita kä tuabitikä nibu namani niara gwirete ye ngwane, niebare kwe ietre Jehovakwe niaratre dimikai kä te niara nämene nüne ye den jai ie nämene tö ngwen. Niara nämene tödeke Jehovai ye köböite kukwe tare raba nemen bare niara aune mräkätre yebätä ye nämene gare kwin ie, akwa Ngöbökwe niara mikai kwäre yei nämene tö ngwen (Josué 2:9-13; 4:23, 24).

8. ¿Nitre israelita ruäre käkwe dre mikani era jai?

⁸ Ani bliteta Acab yebätä. Ñukwä kä kwinbiti jatani näkäin tibien ye jutuabare ie angwane, Elías orasion nuainbare ye Ngöbökwe kani ngäbiti ye ñaka mikani era kwe jai. Akwa Ngöbökwe jondron ñan tuabare nuainbare ye nitre israelita ruäre käkwe mikani era jai. Yebätä niebare kwetre ja dibiti: “¡Jehová ye Ngöbö metre!” (1 Reyes 18:39).

9. ¿Kä nengwane Jehová “kise” ye raba tuin ño nie?

⁹ Ngöböta nitre niara mikaka täte dimike ye nitre ruäre käkwe ñaka mikani era jai akwa nitre mada abokän käkwe mikani era jai ye nibira gare nie. Kä nengwane, Ngöböta ni dimike ye nitre niara mikaka täte kwati tä mike era jai arato. Ni tö ja ngwain niaratre ye erere. ¿Kä nengwane Jehová “kise” ye raba tuin ño nie? Raba tuin nie “kä trä” ni brukwäte yebiti (Efesios 1:18). (Recuadro “¿Dre gärätä?” mikadre ñärärä.) Aune jutuadre nie yekäre nikwe Jehová mikadre gare bäri kwin jai aune töi keta kabre kwin ye mikadre gare jai arato. Akwa nitre tö kukwe  kwin nuaindi ye Jehová tä dimike kä nengwane, ¿ye ñokänti gare nie?

10. ¿Nitre tö kukwe kwin nuaindi ye Jehová täbe dimike jankunu ye kukwe meden tä mike gare nie? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä.)

¹⁰ Nitre tö kukwe kwin nuaindi ye Jehová täbe dimike jankunu ye kukwe keta kabre tä mike gare nie. Nitre tä orare ja di käräkäre Jehovai ye niara tä kukwei kain ngäbiti ño ye käre nita nitre kukwe nuin niere (Salmo 53:2). Ñodre, ni Testiko kädekata Allan nämene kukwe driere ngutuä chi mrente kä Filipinas yekänti. Nämene blite meri iti ben ye ngwane, meri ye jatani ja muaire. ¿Dre namani barebätä? Allan tä niere, köbö ye näire dekä meri ye käkwe ribebare Ngöböi orasionte nitre Testiko rikadre niara känti. Meri ye nämene bati ye ngwane ja tötikabare kwe Bibliabätä nitre Testiko ben. Akwa ye bitikäre ja mäkäninte kwe, nikani nüne kä madakänti aune ja tötika Bibliabätä tuanimetre kwe. Aisete, Ngöbökwe orasion kwe kani ngäbiti jötrö ngwarbe yebätä kä namani juto krubätebätä. Kä jämi niken kwati ta yete ja ngökani ñöte kwe.

11, 12. a) ¿Jehovakwe nitre niara mikaka täte dimikanina ño? b) Jehovakwe meri Testiko iti dimikani ño ye mä raba mike gare.

¹¹ Kä nengwane, Jehovakwe nitre niara mikaka täte ye kwati krubäte dimikanina. Ñodre, nitre ruäre ye jämi ja mike Testiko ye ngwane, nämenentre sö duin, droga duin o nämene ni üai butiere tuin. Nitre ye kwati tä niere niaratre nämene ja di ngwen kukwe blo ye tuametrekäre, akwa ñaka nämene nemen nuäre kräketre. Akwa niaratre ja di käräbare Jehovai ye ngwane, Jehovakwe “di kri bä nuäre, ütiäte kri” biani ietre. Ye ngwane batibe kukwe blo ye tuanimetre kwetre (2 Corintios 4:7; Salmo 37:23, 24).

¹² Jehovakwe nitre niara mikaka täte ye dimikanina ja tuin kukwe jeñe kwetre yebe arato. Meri Testiko kädekata Amy yebätä ani blite. Niara juani ngutuä chi mrente kä Pacífico yekänti nitre dimikakäre Ju Ja Ükarakrö sribere aune ju sribere kwati nitre misionero kräke. Akwa kä yekänti nitre nämene nüne jene. Bä kabre ñö aune ñotra ñaka nämene ietre, aune käre ji nämene niken ñöte. Ne madakäre, cuarto chi te nämene nüne hotel yete aune nämene nemen ulire krubäte mräkätre kwe yebätä. Bati niara nämene sribire meri Testiko iti ben ye ngwane ngratebare kwebiti. Namaninta cuartote ye ngwane, namani ulire krubäte. Köbö ye näire ñotra ñaka nämene, aisete kä nämene drüne kä yekänti. Ye ngwane orabare kwe Jehovai. Ñotra nükaninta ye ngwane, täräkwata Ni Mikaka Mokre yebätä kukwe nie nämene nitre misionero kräke ye kwani ie. Täräkwata yebätä kukwe nämene tikani ye nämene blite ni raba ja tuin ño ni nemen ulire yebe aune nitre nüne jene ye ngätäite ni raba nüne ño yebätä. Jehová nämene blite Amy ben ye kwrere ja namani ruin ie. Ye käkwe niara dimikani näin ja käne (Salmo 44:25, 26; Isaías 41:10, 13).

13. Jehová tä nitre niara mikaka tä dimike blitakäre ne kwe kukwe drieta nikwe ye ñaka ñäkäidre nie, ¿ye kukwe meden tä mike gare?

¹³ Arato Jehovakwe nitre niara mikaka täte dimikanina blitakäre ne kwe kukwe drieta kwetre ye ñaka ñäkäidre ietre (Filipenses 1:7). Ñodre, gobrantre ruäre töta nemen kukwe drieta ye ñäkäidi nie angwane, nita niken nitre kukwe ükatekä yekänti ne kwe kukwe drieta nikwe ye ñaka ñäkäidre nie. Nitre kukwe ükatekä ütiäte krubäte kä jökräbiti tibien yekänti nikwe gananbarera  268 kukwe ükaninte yete. Ñodre, kä 2000 yete ja känenkäre Tribunal Europeo de Derechos Humanos yekänti nikwe gananbarera 24 kukwe ükaninante yete. Erametre Jehová tä juta kwe dimike ye ni ñaka tärä jire iti ketabätäkä (Isaías 54:17; ñäkädre Isaías 59:1 yebätä). *

14. ¿Ngöböta ni dimike ye kukwe meden mada tä mike gare nie?

¹⁴ ¿Ngöböta ni dimike ye kukwe meden mada tä mike gare nie? Kena, nita kukwe driere kä jökräbiti tibien ye tä mike gare nie (Mateo 24:14; Hechos 1:8). Aune ketebukäre ye abokän, ni Ngöbö mikaka täte ye nünanka juta jene jene te akwa ni jökrä tä keteitibe. Nitre mada nünanka juta jene jene te ye ñaka tätre keteitibe ni Ngöbö mikaka täte erere. Nitre ruäre ñaka Jehová mike täte akwa ie nüke gare: “Ngöböta era metre bkänä mun ngätäite” (1 Corintios 14:25). Nibira gare nie ye erere, kukwe keta kabre tä mike gare nie Ngöböta ni dimike (ñäkädre Isaías 66:14 yebätä). * ¿Aune mä? ¿Jehová tä mä dimike ño ye tuin mäi?

15. ¿Jehová tä ni dimike ye ñobätä ruäre ngwane ñaka raba tuin nie?

¹⁵ Jehová tä ni dimike ye ruäre ngwane ñaka raba tuin nie. ¿Ñobätä? Kukweta ni kisete yebätä ni töita krubäte angwane, Jehovakwe ni dimikanina bä kabre ye raba käi nikwitekä nibiti. Ye erere namani bare Elías yebätä. Niara yebätä kä jürä ñaka nämene. Akwa reina Jezabel tö namani Elías murie ketai ye ngwane, Jehovakwe niara dimikani ño ye käi kwitaninkä kwe jabiti. Nikaninkä krubäte yebätä tö namani ja tuai krüte nieta Bibliakwe (1 Reyes 19:1-4). ¿Ñokänti ja di kwandre ie aune töi rabadre jäme? Ja di kärädre kwe Jehovai (1 Reyes 19:14-18).

16. Kukweta nemen ni kisete ye ngwane, ¿dre raba ni dimike ne kwe Jehová tä ni dimike ye jutuadre nie?

 ¹⁶ Kukwe namani bare Elías yebätä ye erere bäsi namani bare Job yebätä. Kukwe nämene Job kisete yebätä töi nämene krubäte, ye medenbätä kukwe ye nämene tuin ño Jehovai ye erere ñaka mikani tuin kwe jai (Job 42:3-6). ¿Aune ni? Kukweta nemen ni kisete ye ngwane, Jehová tä ni dimike ye ñaka raba tuin nie arato. ¿Dre raba ni dimike mike tuin jai? Nikwe ñäkädre Bibliabätä aune kukwe namani bare bätä kukwe nieta mäträkäre nibätä yebätä nikwe töbikadre. Tä ni dimike ño kukweta ni kisete yebätä ye rükai gare nie angwane, Ngöböta blite nibe ye kwrere rabai tuin nie. Ye ngwane, Jehová rabai bäri metre ni kräke aune Job kukwe niebare ne erere nikwe niei: “Nengwane metrere tita mä tuin ja okwä jeñebiti”.

17, 18. a) ¿Jehovakwe ni dimikanina ño raba ruin nie? b) Jehovata ni dimike ño kä nengwane ye mä raba mike gare ruäre.

¹⁷ ¿Jehová tä mä dimike ño ye raba tuin mäi? Ñodre, ja mräkätre aune ja ngwaitre ruäre ie nüke gare Jehovakwe niaratre dimikani ye köböire kukwe metre kwani ietre. Ja mräkätre aune ja ngwaitre mada abokän tä nütüre ni Testiko kukwe niebare gätäte yebiti Jehovakwe niaratre dimikani. O niaratre orasion nuainbare ye Ngöbökwe kani ngäbiti yebiti dimikani kwe ye raba niere. Ja mräkätre aune ja ngwaitre mada käkwe ja töi mikani kukwe den nuaindre jai sribikäre bäri Ngöbö kräke ye nuainkäre Ngöbökwe dimikani raba nemen ruin ietre. Ja mräkätre aune ja ngwaitre mada abokän raba niere sribi keteiti ñaka nämene niaratre mike nemen gätäbätä o kukwe driere ye tuanimetre kwetre ye ngwane, dre dre ribe nämene kwetre jai ye Jehovakwe biani ietre (Hebreos 13:5). Nita ja kete kwin Jehovabe angwane, kukwe keta kabrebiti tä ni dimike ye jutuai nie.

¹⁸ Juta Kenia yekänti, meri Testiko kädekata Sarah yebe meri iti nämene ja tötike Bibliabätä abokän ñaka nämene kukwebätä nämene ja tötike ye mike ütiäte jai namani tuin ie. Sarah orabare Jehovai aune niara rabadre meri ye tötike jankunu o ñakare ye ngwanintari kwe Jehovai. Akwa orabare ünä kwe ye bätäräbe, meri ja tötikaka ben ye käkwe ñäkäbare teléfono yete ie raba niken gätäbätä ben o ñakare ye ngwantarikäre ie. ¡Sarah töi namani ñan krütare! Ni tädre mokre angwane, Jehová tä ni dimike ye jutuai nie arato. Kä Asia yekänti, meri Testiko iti kädekata Rhonna tä niere Jehová tä ni dimike ño ye ñaka raba tuin bengwairebe nie. Aune tä niere tä tuin nie ye ngwane, töita krubäte nibätä tä nüke gare nie ye kwin krubäte.

19. Ngöböta ni dimike ño ye ni tö tuai angwane, ¿nikwe dre nuaindre mada?

¹⁹ Ngöböta ni dimike ño ye ni tö tuai angwane, “ni brukwä kwin” ye tädre nikwe arato (Mateo 5:8, NGT). Ye abokän nikwe töbikadre kukwe kwin yebätä aune nikwe kukwe blo ye tuanemetre (ñäkädre 2 Corintios 4:2 yebätä). Kukwe ja tötikara nekänti nibi gare nie, Jehová tä ni dimike ño ye ni tö tuai angwane, nikwe ja ketadre kwin ben. Tödeka tä ni dimike ño Jehovata ni dimike ye mike nüke gare jai yebätä nikwe ja tötikai kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti.