Kä Nínive nämene juta dite kri Asiria yekänti. Juta kri yekänti ju kri gobrankwe, templo kri, ji kwata kri aune ki kwata kri krubäte nämene. Ni hebreo Ngöbö kukwei niekä Nahúm käkwe blitabare juta yebätä angwane kädekani kwe “juta ni kämikaka” (Nahúm 3:1).

Kukwe niebare ye namani metre, ñobätä ñan aune ju kri gobrankäre Senaquerib ie yebätä, jondron üai nämene ketaninkä kä Nínive känti, ye tä mike gare nitre Asiria nämene nitre mada nuainne tare krubäte. Jondron üai tä mikani yekänti ni iti ni mada nuainkä tare tä ni ngite dikani tibien ye tidrä jäkekä. Gancho mäkäni köbätä ye kria nämene nitre ngite insonte ta aune kadakwatate ta aune ngwan nämene ño ye tärä okwä tikani ye tä mike gare metre. Nitre sribikä nitre reire yebe angwane, mika nämene nitre reire dokwä ngwen ja ngärä collares ye kwrere.

Archibald Henry Sayce, ni ja tötikaka juta Asiria yebätä, tä mike gare nitre Asiria nämene juta den jai ye ngwane nämene nitre juta yete mike ja tare nike krubäte: “Nitre dokwä tikaka nämene ye ükakrö nämene ere jabiti aune ye nuain nämene nitre Asiria nämene juta keta kabre den jai ye mikakäre gare; monsotre brare aune merire ye nire kukwa nämene o ngüba nämene kukwe mada bäri tare kräke; nitre brare abokän ngräte krito kria nämene nememe dokwäte, kwata dianka nämene, okwä dianka nämene, kise, ngüre, olo, inson ye tikaka nämene”.

Ngöbökwe kukwe ne biani nuaindre nitre Judea yei: “Mäkwe ju mrä sribedre ye ngwane, mäkwe ki mika kwinta ju ye kräbäre, ne kwe ni mada ñaka betadrekä timo ju mäkwe yete aune ni ye därie ñaka ngie rikadre mäbiti” (Deuteronomio 22:8). Kukwe biani nuaindre ne namani ütiäte nitre Judea kräke, ñobätä ñan aune nitre ja mräkäre ye nämene nemen käre ju kwetre yebiti kwin.

Kä Israel yekänti nitre nämene ju dokwä sribere kiare, o ki sribe nämene bäre, aune kä ye nämene nemen kwin krubäte täkäkäre chi ñänä trä yete, rabakäre murie tibo yete o sribi gwita nuainkäre. Kä moren ye ngwane nämene nemen kwin ja dükakäre (1 Samuel 9:26). Nitre nura nökaka nämene nemen jubiti kwin nura gwä ye rötö, ñodre, niaratre jämi lino, higos, uvas o nura ngwä mada ukwe ye känenkri nämene rötö (Josué 2:6).

Kä jubiti kwin ye dianka nämene Ngöbö mikakäre täte arato, ñodre Ngöbö metre o jondron üai sribebare ngöböre ye mikakäre täte (Nehemías 8:16-18; Jeremías 19:13). Apóstol Pedro nikani ñänä ruäre jubiti kwin orare (Hechos 10:9-16). Aune jubiti kwin palma kä o uva kä ye mika nämene angwane, nämene nemen kwin krubäte aune ja dükakäre jäme.

Tärä The Land and the Book (Kä tibien aune Tärä) tä mike gare nitre Israel jue yete kalera sribe nämene “jubätä, akwa jubärekri”, nänkäre jubiti kwin. Ye köböire ni ja mräkäre nämene näin timo aune ñaka nämene nikenta ju ye teri. Juta nämene gadrete yebätä nitre gitiadre jötrö ngwarbe niebare Jesukwe, kukwe ne tä mike gare metre nie: “Mun mden mden tädre jubti käin ye abko ñan rika jändrän tuenta jire chi gwi jae” (Mateo 24:17).