MADA bati ñänä kite nenta kwin dekä Jericó. Nitre Israel rükä kä dianka jai ye Rahab tä mike ñärärä ventanante ta. Juta bäre tibien kä kiare yekänti ju kia ürüte kwetre aune tätre näin bobukäreta juta ye bäre ta. Nitre rükä tä näin ye ngoto täri dobro münü tä nakainkä kwin. Nitre tä nibi krotu jüketa ye ngöta ngitiekä kri kwäräkwärä.

Rahab tä nüne Jericó. Ji, ju, mercado, tienda aune nitre nünanka juta yete ye gare ie. Köböta näin ta ye ngwane kä jürätä nemen bäri nitre jökräbätä aune nitre Israel tä kukwe jene nuainne köbö kwatire kwatire te: tätre näin juta ye bäre ta. Akwa, nibi krotu jükata ngö ngitiekä ji ngrabare aune plaza juta Jericó yekänti, ye jürätä nitre madabätä aune tä mike ulire ye erere ja ñaka ruin Rahab ie.

Dekä köbö kükükäre te nitre Israel tä näin juta ye bäre ta yebätä Rahab okwäta ventanante ta. Nitre rükä ye ngätäite nitre sacerdote tätre nibi krotu jüke aune tätre kaja deme ngwen ye tuin ie, kaja ye tä bämike, Ngöbö Jehová tä niaratre yebe. Kö tain träte tä nibrenkä kwintubu ventanante ie ye niarata ketaninte kisete. Kö ye tä ngwen törö ie niara aune mräkätre kwe ye rabaite nire juta ye dikainte jökrä ye bitikäre. ¿Tä ja mike nitre niara käite ye rüere? Jehová kräke ñakare; meri ye tä tödeke kwatibe tuin ie. Rahab yebätä kukwe namani bare ño jatäri aune ni raba dre mike gare jai niarabätä ye ani mike gare jai.

Rahab nämene ja bien ngwian täri. Nitre ruäre kukwe Bibliabätä mikaka gare yei kukwe ye ñaka tuin metre, yebätä tätre nütüre meri ye nämene jerekäbe ni mada kain ngäbiti ja gwirete. Akwa Biblia tä kukwe niere metre ta aune ñaka kukwe metre ye kwite bä jene (Josué 2:1; Hebreos 11:31; Santiago 2:25). Rahab nämene kukwe nuainne ye nämene tuin ütiäte nitre nünanka Canaán yei raba ruin nie. Jondron jene jene nuainta ni käite, akwa kukwe meden rabadre tuin kwin o käme nie kräke Jehovakwe ni töi mikani ye erere nikwe mikadre tuin käre jai (Romanos 2:14, 15). Rahab nämene kukwe nuainne ye käme nämene gare ie ni raba niere. Kukwe nuain nämene kwe ye erere kä nengwane meritre kwati tä nuainne, jondron ñaka namani mräkätre ngübakäre ie yebätä nämene kukwe ye nuainne.

Tö namani nünanbätä kwin. Niara käite nitre nämene ni mada nuainne tare krubäte aune nämenentre kukwe käme krubäte nuainne, ñodre, nitre ja mräkäre nämene nementa jabe aune nitre nämene nemen jondron nire yebe (Levítico 18:3, 6, 21-24). Kukwe ngwarbe köböite kukwe keta kabre nuain nämene krubäte juta yete. Meritre ja bianka ngwian täri ye mika nämene jondron käme nuainne ngöbö ngwarbe mikakäre täte, aune Baal bätä Mólek chokalitre ngöböi yei nitre mika nämene ja dibiti monsotre kia kukwe nire templo yete.

Kukwe käme krubäte nuain nämene Canaán ye nämene gare kwin Jehovai. Ye erere nämene nemen bare yebätä niebare kwe: “Ye köböite kä tibien tä kämekäme, aune tä ja mike ngite yebätä tikwe mikai ja ngie nuin, aune kä tibien yekwe nitre nünanka te ye yaidi” (Levítico 18:25). ¿Nitre ye mikadre ja ngie nuin ño? “Jehová Ngöbö mäkwe käkwe juta keta kabre ne diainkä bätärekä jatäri”, käbämikani Ngöbökwe juta kwe yei (Deuteronomio 7:22). Siklo nikani kabre ta yete, niarakwe kä ye biain Abrahán ngäbriäntre yei ye käbämikani kwe,  aune “Ngöbö abrä ñan ni ngökö” (Tito 1:2, Ngöbö Täräe [NGT], tärä okwä ükaninte; Génesis 12:7).

Akwa, juta nämene ruäre abokän Jehovakwe gaite käbämikani kwe (Deuteronomio 7:1, 2). Niara ni töi kwin “[“Kukwe Ükatekä”, TNM] ni jökrä kä temenkwe”, yebätä dre nämene nitre ye brukwäte ye nämene gare ie aune nämenentre kukwe käme nuainne bätä ja ngwen käme krubäte ye nämene tuin ie (Génesis 18:25, Jändrän Kena; 1 Crónicas 28:9). Ye erere nitre juta Jericó yekänti nämene ja ngwen. ¿Juta gaite niebare yete Rahab nünanbare ño? Nitre Israel kädrie nämene olote ye ngwane ja namani ruin ño ie ye ni raba bämike ja töite. Nitre Israel nämene klabore ye Jehovakwe mikani nitre rükä dite Egipto ganainne ye namani gare ie kä nikanina kabre ta yete. ¡Juta Israel ye ara namanina juto rükäre juta Jericó yebe, akwa nitre nünanka juta Jericó yete ye nämene kukwe blo nuainne jankunu! Yebätä nitre nünanka Rahab näire käkwe “Ngöbö kukwe[i] mikani ngwarbe jai” nieta Bibliakwe (Hebreos 11:31, NGT).

Akwa Rahab ñaka nämene ja ngwen nitre ye erere. Nitre Israel aune Ngöbö kwetre yebätä kukwe mika nämene gare ye kukwe nuani kä kabre te kwe ni raba niere. ¡Ngöbö ye töi ñaka nämene nitre Canaán ngöböi ye erere! Ngöbö ye nämene rüre nitre niara mikaka täte ye dokwäre, ñaka nämene mike ja tare nike; ñaka nämene töi mike kukwe käme nuainne, ñakare aune nämene töi mike ja ngwen bäri kwin. Ngöbö ye nämene meritre mike tuin ütiäte jai, ñan nämene mike tuin jai mikakäre jerekäbe jabe, kökakäre aune rürübäinkäre bätä mikadre jondron käme krubäte nuainne ngöbö ngwarbe mikakäre täte. Nitre Israel nükani ñö Jordán yekänti aune nämene ja mike juto rükäre ye namani gare Rahab ie angwane, kukwe rabai bare nitre niara käite yebätä ye jürä namani krubätebätä. ¿Meri ye nämene törö Jehovai? ¿Dre nämene brukwäte ye nämene gare ie?

Kä nengwane, nitre kwati ie ja nemen ruin Rahab erere: kukwe ruäre blo nuainta kwetre yebätä ja ñaka nemen ruin ütiäte ietre aune kä ñaka juto bätätre; mika ñaka tuin ütiäte jai nemen ruin ietre, ja nemen ruin ngwarbe ietre. Kukwe namani bare Rahab yebätä ye raba nitre ye jökrä dimike, ñobätä ñan aune ni jökrä tuin ütiäte Ngöböi. Ja raba nemen ruin ngwarbe nie, akwa niara “tä känime ni jökrä ken” (Hechos 17:27). Ngöbö tä känime, yebätä nire tä tö ngwen ie yei tä kukwe kwin käbämike. ¿Rahab tö ngwani ie?

Nitre Israel nändre juta Jericó bäre ta ye köböi namanina känime ye känenkri, ni nibu menteni nükani ñäke jukwebätä Rahab ie. Nikanintre käbube ne kwe ñaka gadre, akwa nitre Jericó nämene mokre, nitre Israel kä tuabitikä rükadre ye kraikäre. Käre Rahab nämene nitre menteni ye kain ngäbiti ja gwirete, akwa nitre nibu ye tö namani rabai jerekäbe yete, meri ja bianka ngwian täri rabadre bentre ye ñan ai kräke tö namani rabai yete. Nitre ye nire abokän nükani gare drekebe ngwarbe ie.

Nitre ye nitre Israel kä tuabitikä. Josué, ni niaratre jie ngwanka, käkwe niaratre juani ne kwe juta Jericó ye drebiti dite aune drebätä di ñakare ye mikakäre gare jai. Kä Canaán yete juta Jericó ye nämene bäri dite raba ruin nie. Juta mada gadrete ye känenkri, nitre Israel nämene ja mike juto juta ye  gatekäre käne. Josué aune nitre nänkä ben yekwe rüdi nire nire ben ye tö namani gai. Nitre kä tuabitikä ye ñaka nikani nierare Rahab gwirete. Kä yekänti ni menteni rikadre abokän ga ñaka raba. Nitre tädre blite jabe ye kukwe nuadre kwe köböire kukwe ütiäte raba nemen gare ie arato.

Rahab nitre ye kani ngäbiti ja gwiriete (Santiago 2:25). Nitre ye tuanimetre näin kwe gwi jai, nitre ye ni ño o nikani drekäre yete ye nükani gare ie bätätre, akwa yekwe ñaka mikani töbike. Ngöbö nitre yekwe yebätä tö namani kukwe mikai gare bäri jai ni raba niere.

Batibe, nitre kukwe mikaka gare rei Jericokwe ye nükani. Nitre Israel nämene Rahab gwirete ye mikani gare kwäräkwärä. ¿Dre nuaindre kwe? Nitre rüere kriemikadre kwe ye ngwane, mräkätre kwe ye jökrä mikadre kukwe kri te kwe, ¿ñan ererea? Ja mikadre kwe nitre niara käite rüere yebätä ye ngwane niaratre jökrä murie ketadre, ¿ñan ererea? Ne madakäre, nitre ye nire nämene gare kwin Rahab ie. Ngöbö nitre Israelkwe ye bäri töi kwin ngöbö niarakwe ye kräke rükadre gare ie, yebätä ja mikadre kwe Ngöbö yekri ye kwin krubäte, ¿ñan ererea?

Kä ñaka nämene krubäte töbikakäre, akwa Rahab ie kukwe nuain gare yebätä drekebe ngwarbe nitre kä tuabitikä ye ükani kwe nämene kri mu lino rötö ju dokwäbiti kwin ye ngätäite. Biti reikwe nitre juani yei niebare kwe: “Jän, erametre nitre nü ti känti, akwa nünanka medente ñaka gare tie. Aune kä kira drüne, jukwe täkäbiti jämi ye känenkri, nitre ye nikita. Nitre ye niki kä meden kokwäre ñaka gare tie. Mun nän betekä jötrö jiebiti, aune rakaitari munye” (Josué 2:4, 5). Rahab okwä namani ño nitre ye ngwärebätä ye bämike ja töite. ¿Kä jürä namani krubätebätä ye nükani gare ietre?

¡Nitre ye ngökani kwäräbe kwe! Nitre juani reikwe ye nikani betekä ji nämene niken Jordán kokwäre yebiti (Josué 2:7). Rahab murie jäkäbare kri aune ja namaninta ruin kwin ie. Kukwe nuainbare kwe yebiti nitre ni mada murie ketaka ie kukwe metre ñaka rabadre gare ye mikani näin ji madabiti kwe. Ye köböire nitre nibu Ngöbö metre mikaka täte ye mikani kwäre kwe.

Rahab nikani betekä ju dokwäte kwin aune dre nuainbare kwe ye mikani gare kwe nitre kä tuabitikä yei. Akwa kukwe mada ütiäte krubäte mikani gare kwe ietre arato: nitre Jericó nämene ulire krubäte aune nitre Israel ye jürä namani krubäte bätätre. ¡Kukwe mikani gare ye käi namani juto krubäte nitre Israel nibu yebätä! ¡Jehová, Ngöbö nitre Israelkwe dite krubäte ye jürä namani krubäte nitre Canaán töi käme yebätä! Biti, kukwe ütiäte krubäte ni kräke niebare meri yekwe. Mikani gare metre kwe: “Jehová Ngöbö munkwe ye Ngöbö kä kwinbiti aune kä tibienbätä” (Josué 2:11). Kukwe namani gare ie ye köböire nükani gare ie Ngöbö nitre Israelkwe yei tö ngwandre kwe, yebätä ja töi mikani kwe tödeke ie.

Jehovakwe juta kwe mikai ganane ye nämene gare metre Rahab ie. Yebätä nitre kä tuabitikä yekwe  mikadre tuin bobre jai aune ñaka niara bätä mräkätre kwe ye gadrete kwetre ribebare kwe ietre. Kukwe ye namani kwin kräketre, akwa niara ñaka rabadre kukwe ye mike gare aune rabadre kö tain träte mike ventanante jai ki yebätä niebare kwetre ie. Ye köböire nitre rükä käkwe niara kriemikadre (Josué 2:12-14, 18).

Kukwe namani bare Rahab yebätä ye tä kukwe ütiäte driere nie tödeka yebätä. Biblia tä niere ne erere: “Kukwe kuin [...], ye nita kukwe nuen angwane, nita kite tödeke” (Romanos 10:17). Jehová dite aune kukwe ükete metre yebätä kukwe metre namani gare Rahab ie, ye köböire tödekabare kwe aune tö ngwani kwe ie. Kukwe keta kabre mikata gare bäri nie Jehová yebätä. ¿Nikwe ja di ngwain mikakäre gare jai? ¿Kukwe namanina gare nie Bibliabätä ye käkwe ni töi mikai tödeke ie?

Rahab nämene kä ükete gitiakäre nitre kä tuabitikä yei: kö mäkäninte kwe ventananbätä ne kwe kö yebätä niaratre ja rebiadrekä kwintubu ki ye bätätubu aune gitiadre känsekwäre. Kä ngutuäre nemenkä ngwitärikri Jericó yei, yekänti kä mäkä nämene krubäte ja ükara ietre, yebätä niaratre rüe ñaka rabadrera rabadre ruin ietre ye ngwane rikadreta Rahab kukwe kwin niebare ietre ye mike gare nitre Israel nämene nünentubu keteitibe jakänti yei.

Kä nikani braibe ta ye ngwane, Jehovakwe ñö Jordán ye ketaninkä aune nitre Israel nikani kä nötare yete ta (Josué 3:14-17). Kukwe nakaninkä ye namani gare nitre Jericó yei angwane kä jürä namani krubäte bätätre. Akwa, kukwe nämene nakainkä yekwe mikani gare metre Rahab ie tödekabare kwe Jehovai ye abokän kukwe kwin nuainbare kwe.

Nitre Israel nändre köbö ti juta Jericó ye bäre ta aune nuaindre bä ti kwetre ye köböi nükani ietre. Akwa köbö kükükäre yete kukwe bä jene nuainbare kwetre. Miri gare kena ye erere, kä jatani ngwen ye ngwane nitre rükä ye jatanina näin, aune nänbare bati kwetre juta ye bäre ta, ye bitikäre nänbare jankunu kwetre juta ye bäre ta (Josué 6:15). ¿Dre nämene nakainkä?

Nitre rükä ye nänbare bä kükü juta ye bäre ta aune nünankabare drekebe kwetre. Nibi krotu jükabare ünä kwetre. Kä nikani titibe. Nitre nämene kä teri yebätä kä jürä nämene krubäte. Batibe, Josuekwe kise kaninkä kwin ye ngwane nitre rükä yekwe ngwänänkäbare gwairebe kena. ¡Ngwänän kukwe juruabare kri krubäte! Akwa nämene jerekäbe ngwänenkä. Guardiatre nämene krare kibiti ye namani ngwentari jai: “¿Nitre ye tä rüre ño nibe?”. Nämenentre kukwe ngwentari jai ye namani gare drekebe ngwarbe ietre. Ju kri dätebare jäbiti ye jatani ngrenkä niaratre ngoto täni. Jatani nibren nibren, jatani ngetre jene jene aune nikani jökrä tibien. Akwa kukwe ñan tuabare namani bare: kä jataninta tuin ye ngwane, ki namaninkä chi krö ye aibe jutuabare. Ye abokän Rahab gwire, Rahab tödekabare ye köböire ki ye aibe namaninkä krö. Jehovakwe kriemikani yebätä ja namani ruin ño ie ye bämike ja töite. * ¡Mräkätre kwe nämene kwin aune namaninte nire! (Josué 6:10, 16, 20, 21.)

Rahab tödekabare ye juta Jehovakwe mikani tuin ütiäte jai arato. Kä ngwarbe nötare yekänti palmera tädre dati aibe rabadre tuin menteni ye kwrere ki nikani tibien yekänti ju kwe namani tuin krö nitre Israel ie, yekwe mikani nüke gare ietre Jehová nämene ben. Nitre Jericó nämene ja ngwen käme ganinte ye ngwane Rahab aune mräkätre kwe namaninte nire. Rübare ye bitikäre, Rahab tuanimetre nüne nitre Israel nämene nünentubu keteitibe jakänti ye ken, biti nikani nüne nitre Israel yebe. Ni kädeka nämene Salmón yebe ja mäkäninte kwe, aune ngobo Boaz tödekabare kwatibe abokän käkwe ja mäkäninte Rut meri Moab yebe (Rut 4:13, 22). * Ne madakäre, rei David aune Mesías Jesús, ye jatani nitre ja ngwani kwin krubäte yekri arato (Josué 6:22-25; Mateo 1:5, 6, 16).

Kukwe namani bare Rahab yebätä ye tä mike gare ni jökrä ütiäte Jehová kräke. Ni jökrä tuin ie aune dreta ni brukwäte ye gare ie. Aune Rahab erere, nita tödeke ye tä nüke gare ie angwane, käita nemen juto krubätebätä. Rahab nämene tödeke ye köböire kukwe kwin nuainbare kwe. Biblia tä niere ne erere: “Jändrän kuin nuenbare [kwe] [...] abtä ngite ñakare [...] niebare” (Santiago 2:25). ¡Erametre, tödekabare kwe ye erere ni raba tödeke arato!