¿JONDRON käme kitakata ye käi kädrieta mä olote ye ngwane dreta nüke mä töite? Mäkwe töbikadre jondron käme rä küre kitakata yebätä aune yete jondron ütiäte krubäte kwandre mäi ye mä ñaka nütüdre.

Ye erere namani bare siklo nikanina kwati ta yete: jondron ütiäte kwani jondron käme kitaka nämene yete. Oro aune jä ütiäte ye ñaka ai kwani, ñakare aune jondron ütiäte krubäte kwani. ¿Dre kwani metrere? ¿Jondron kwani ye ñobätä ütiäte ni kräke?

Siklo 19 jatanina krüte ye ngwane, nitre profesor Bernard Grenfell bätä Arthur Hunt sribikä Universidad Oxford ye nikanintre Egipto. Jondron käme kitaka nämene kä kiare ñö Nilo ye ken yekänti papiro oto kabre kwani ere. Ye bitikäre, kä 1920 yete, tärä kwani ietre ye nämenentre tike jatäri ye ngwane tärä oto mada kwani Egipto ye Bernard Grenfell käkwe biani Biblioteca John Rylands (Mánchester, Inglaterra) ye kräke. Akwa, profesor nibu ye jämi kukwe ye tike jökrä täräbätä angwane krütani.

Profesor Colin Roberts sribikä arato Universidad Oxford yekänti käkwe sribi ye mikani krüte. Kukwe nämene tärä oto yebätä ye nämene tike jatäri angwane, tärä papiro oto cédula ye näre ye mikani ñärärä kwin kwe. Kukwe nämene tikani yete ye namani tuin kwin ie, ñobätä ñan aune kukwe ye kwrere kukwe nuabarera kwe namani ruin ie. Tärä yebätä kukwe tä Juan kapitulo 18 bersikulo 31 nemen 33 ye nämene tikani ruäre, aune kukwe rüare bersikulo 37 bätä 38 kapitulo ye arabebätä ye nämene tikani kwäräkri. Jondron ütiäte krubäte kwani profesor Roberts ie gani kwe.

Papiro oto ye kira krubäte namani ruin Colin Roberts ie. Akwa ¿ñongwane tikani? Ye mikakäre gare jai, tärä okwä aune kukwe tikata ño yebätä känänbare kwe. Tärä oto chi ye mikani ñärärä kwe tärä mada tikanina yebätä ne kwe ñogwane tikani ye rabadre gare ie. Akwa, tö namani gai metre. Yekäre, tärä ye bä juani kwe nitre nimä ja tötikaka tärä okwä aune kukwe tikata ño yebätä yei ne kwe ñongwane tikani ye mikadre gare kwetre. ¿Dre namani gare ietre?

Tärä okwä ye tikani ño ye nitre nimä ie kukwe gare ye käkwe mikani gare kwin jai angwane, tärä ye tikani siklo ketebukäre ye ötare ta bäsi Kristo ye bitikäre ye nükani gare ietre; ye abokän namani gare apóstol Juan krütani ye bitikäre. Akwa, ja tötikata tärä okwä o kukwe tikata yebätä ye ruäre ñaka metre, aune nitre ie kukwe gare kätä niere kukwe ye tikabare siklo ketebukäre ye ngwane. Akwa yebiti ta, papiro oto chi ye tärä Nuevo Testamento, o Kukwe Tikani Griekore kirabe krubäte abokän kwani.

¿Ñobätä papiro ne ütiäte krubäte nitre ja tötika Bibliabätä kräke? Kukwe ketebubätä. Kena, tärä oto ye tikani ño yebätä nüke gare Kukwe Ngöbökwe ye nämene ütiäte krubäte nitre kristiano kena ye kräke.

Siklo ketebukäre yete, tärä okwä ye nämene tikani jondron ketebubätä: rollo aune códice yebätä.  Rollo ye abokän papiro o pergamino oto brai ye abokän gudika nämene o ketaka nämene jabätä, aune ye mritaka nämene o metate nämene. Kukwe tika nämene rollo ye kwäräkebebätä.

Akwa, tärä oto kwani profesor Roberts ie yebätä kukwe nämene tikani kwärikwäri. Yebätä nämene gare kukwe ye nämene tikani códice yebätä, aune ñaka rollo yebätä. Rollo ye mritaka nämene, akwa códice ye dika nämene aune mritaka nämene tärä kä nengwane ye kwrere.

¿Ñobätä códice ye bäri kwin rollo ye kräke? Ñobätä ñan aune, nitre kristiano kena nämene kukwe Bibliabätä ye mike gare nitre ie kä jökrä känti, ñodre, ju ju te, jondron rürübäin nämene yekänti aune ji ngrabare, yebätä kukwe Bibliabätä sribe nämene bäri kia tärä kwrere ye bäri kwin (Mateo 24:14; 28:19, 20; Hechos 5:42; 17:17; 20:20).

Kukwe Bibliabätä sribe nämene bäri kia tärä kwrere ye köböire namani bäri nuäre copia sribekäre ja kräke aune ja mräkätre konkrekasionte kräke. Ye medenbätä, Tärä Ketabokä Bibliabätä Tä Blite Jesubätä ye tikani bati bobu, abokän köböire nitre kristiano jatani nirien bäri jötrö käbiti tibien.

Kukwe ketebukärebätä tärä oto ne ütiäte nitre kristiano kä nengwane kräke ye abokän texto Bibliabätä ye kwita ñaka bä jene jire. Tärä Juan yebätä kukwe ruäre aibebätä blitata, akwa kukwe nieta kwe ye ja erebe tä tikani Biblia kä nengwane yebätä. Tärä oto kwani ye tä mike gare, Biblia ye tikanina bati bobu mekera nükebe kä nengwane akwa kukwe tä tikanibätä ye kwita ñaka bä jene.

Erametre, papiro ne aune kukwe mada tikani mekera ye ñan aibe ngörä, ñakare aune mada tärä keta kabre ye tä mike gare kukwe Bibliabätä ye mikata gare metre ta. Tärä Y la Biblia tenía razón yebätä, ni kukwe kira tikaka Werner Keller tä mike gare: “Kukwe tikani kirabe nebiti mikata gare metre, kukwe Bibliabätä ye tä tikani merebe aune kwin metre”.

Nitre arqueólogo ie kukwe kwani ye ñan ai köböire nitre kristiano metre tätre tödeke, ñakare aune “Ngöbö Kukwei jökrä abko Ngöbökwe mikani gare metre” ye gare kwin ietre (2 Timoteo 3:16). Akwa, jondron ütiäte kira kwani ye tä kuwe nieta mekera Bibliakwe ne mike gare metre: “Ngöbö abko Kukwei tä kärekäre” (1 Pedro 1:25).