RÜE NAKANINKÄ. Nitre político aune nitre ji ngwanka iglesiate ye nämäne kukwe ñäkäita Bibliakwe ye nuainne. Nitre rabadre Biblia bökäne o rabadre kwite kukwe madabiti aune copia nuainne ye ketabätä nämäne kwetre. Ani mike gare ketebu jai:

• Kä 167 ye ken Kristo känenkri, Escrituras Hebreas copiabare ye rei seléucido kädeka nämäne Antíoco Epífanes käkwe juanmana ngwarbe jökrä ne kwe kukwe griego mika nämäne täte kwe ye nitre judío rabadre mike täte arato. Historiador Heinrich Graetz käkwe tikani: “Nitre sribikä Antíoco ben ye ie rollo nämäne kwen medente ye ötate nämäne kiakia, kukwa nämäne aune nire nämäne ñäkebätä ye murie keta nämäne kwetre”.

• Kä nikani 800 näre ta yete, nitre ji ngwanka Iglesia Católica yete ye nämäne romon, ñobätä ñan aune nitre nänkä iglesiate ye rabadre kukwe católico ye driere näre nämänentre kukwe Bibliabätä driere. Tärä salmo tikani kukwe latín yebiti ye aibe tädre nitre nänkä iglesiate yekwe, akwa tärä mada Bibliabätä nämäne kwetre ngwane, nitre ye nämäne ja mike iglesia ye rüere nie nämäne bätätre. Bati nitre ji ngwanka iglesiate kukwe ükaninte jabe aune niebare kwetre nitre mada ie: “Nitre ja mikaka iglesia rüere ye känene kwin aune ju jökrä tuinte. [...] Ju mikani dobote yete nane Biblia ye ükani yebätä munkwe tuate kwin arato. [...] Ju meden känti nitre ñan kukwe drieta nikwe mike täte, ju ye dikandrete arato”.

Nitre ja mikaka Biblia rüere käkwe Biblia gadrete täte akräke, kukwe mikata garebätä ye ñaka tädre.

ÑOBÄTÄ BIBLIA TÄBE NENGWANE. Rei Antíoco käkwe ja töi mikani tärä Ngöbökwe juen jökrä ngwarbe juta Israel yete. Akwa köbö ye ngwane nitre judío kwati ñaka namanina nüne juta yete. Nitre ja tötikaka kukwe nebätä tä niere, siklo kena ye ngwane, nitre judío bäsi jökrä ñaka namanina nüne juta Israel yete. Sinagogate nitre judío nämäne copia ye üke. Copia ye arabebiti nitre ja känenkäre namani ja tötike aune nitre kristiano arato (Hechos 15:21).

Kä nikani 800 näre ta yete, ja mikani Biblia rüere yebiti ta nitre Biblia tarekä käkwe ja töi mikani Biblia kwite aune copia denkä. Kä nikani 500 näre ta yete, Biblia imprimidre ye känenkri tärä ruäre Bibliabätä ye kwitanina kukwe 33 jene jenebiti. Yete ja käne, Biblia kwita jatani aune imprimi jatani bäri.

DRE NAMANI BARE. Nitre gobranka dite dite aune nitre kukwe ngwarbe jie ngwanka käkwe ja mikani Biblia rüere, akwa yebiti ta Biblia ye kwitanina aune döräibarera bäri tärä mada mada ye kräke. Gobrantre kukwe ükaninte juta gobrainkäre ye ruäre dianinkä kwetre Bibliabätä. Nitre blitaka kukwe madabiti ye ruäre jatani kukwe Bibliabätä ye niere ja kukweibiti aune nitre kwati mada dimikanina kwe.