Ja ketakäre ni iti ben, ni ye ño ye rabadre gare nie. Ye erere arato, ja ketakäre Ngöböbe niara töi ño ye rabadre gare nie. Niara rabai gare bäri nie ngwane, bäri ni rökrai ken. Töi keta kabre kwin ye ngätäite ketabäkä tä metrere: Dite, töbätä, kukwe metre nuainne aune ja tare.

“¡Gobran Kri Jehová! ¡Mike ñärärä! Mäkwe kä kwinta bätä Kä tibien sribebare mä die krubäte […] yebiti” (JEREMÍAS 32:17).

Ngöbö di nuäi ye jondron jökrä tuin nie ye tä mike gare. Ñodre, nita niken jubäre ñänä ngire te ngwane, ¿dreta mate ni kwatabätä? Ñänä käi ngire tä mate ni kwatabätä, ¿ñan ererea? Ye abokän, Jehovakwe ja di kwebiti jondron sribebare medendre käita ne ni kwatabätä. ¿Ñänä ye di nuäi? Ñänä ye tetubu kädekata núcleo abokän käi ne ngire 15.000.000 °C (27.000.000 °F). Bomba nuclear millón kwati krubäte die ye näre ñänä tä segundo kratire kratire ja di kitekä.

Akwa, ñänä ye bäri chi estrella mada keta kabre tä kä kwinbätä ye kräke. Estrella kädekata UY Scuti ye estrella bäri kri tä kä kwinbätä aune 1.700 biti bäri kri ñänä ye kräke nieta nitre cientificokwe. UY Scuti ye mikadre ñänä täte ngwane, kä tibien ne ñadrekä kwe aune rabadre órbita Jupiterkwe yekänti ta. Kukwe ne rabadre gare nie ye raba ni dimike mike nüke gare bäri kwin jai ñobätä Jeremiakwe niebare Jehová käkwe kä kwin aune kä tibien sribebare ja di kri kwe yebiti.

¿Ngöbö die ye tä dre kwin mike bare ni kräke? Ngöbökwe jondron sribebare ye köböire nita nire, ñodre ñänä aune jondron keta kabre tä kä tibienbätä yebiti nita nüne. Ne madakäre, Ngöböta ja di kwe yebiti ni itire itire dimike. ¿Tä nuainne ño? Siklo kena yete, Ngöbökwe ja di biani Jesús ie ne kwe rabadre kukwe ñan tuabare ye nuainne. Tä niere: “Ni okwä kä drünente abko ie kä nibi tuenta kuin amne ni nakwente abko nibi dikekäta kuin kröta. Erere arato, ni bren bren lebra kisete abko kwata nibi nebeta kuin jökrä amne ni olo ngidianinte abko ie ni kukwei nibi ruenta kuin. Erere arato, ni krütanikrütani abko nibi nüketa nire” (Mateo 11:⁠5). ¿Aune dre nemen bare ni näire? Bibliata niere: “Nitre tä nainte yei tä ja di bien”. Tä niere mada: “Nitre tä di nekä yei tä ja di bien krubäte” (Isaías 40:​29, 31). Ngöbö raba ja die kwe ñan raba nüke gare nie ye bien nie ja tuakäre kukwe tare o kukwe kri yebe o raba ni dimike kä ngwen nüke jai (2 Corintios 4:⁠7). Ngöböta ja di kri krubäte kwe yebiti ni dimike ye köböire ja ruin bäri ken nie ¿ñan ererea?

“¡Jehová, mäkwe jondron sribebare krubäte! Mä töbätä ye köböire jondron jökrä ye namani bare mäi” (SALMO 104:24).

Ngöbökwe jondron sribebare yebätä ja kitata bäri ngwane, bäri ni töita nemen ñan krütare Ngöbö töbätä krubäte yebätä. Kukwe cienciabätä keteiti kädekata biomimética ye abokän nitre científico tä ja tötike jondron sribebare Jehovakwe yebätä aune tä jondron sribere erere jondron sribebarera kwetre ye ükatekäre bäri kwin. Jondron sribebare Jehovakwe ye erere tätre nuainne, ñodre velcro, jondron ketakara jai ye nuäre sribedre nememe jondron ñan nuäre sribedre, ñodre ru ngwike.

Akwa, jondron mada ñaka bäri töbätä Ngöbö kräke ye bämikani kwe ni nire sribebare kwe yebiti. Ñokänti ngäbäkre chi tä nikwite ni nire erere yebätä ani töbike. Información genético tä célula chi te ye célula tä mike jondron mada teri yete kömikata ja käne. Célula ne tä ja ñäkebiti kwati krubäte ja bä erebe. Akwa, kä näre aune gwairebe, célula ye tä niken nikwite célula madare aune tä nemen kabre krubäte, ñodre tä nemen célula sanguínea, nerviosa aune óseas. Ye käita niken braibe ta ngwane, ni kia kia terita ye tä nemen bare aune tä nemen sribire. Sö tä niken krä ökän ta ngwane, célula kwatibe kena ye tä nemen célula millón kwati krubäte aune ni nire chi tä nemen. Ni töbätä krubäte käkwe ni sribebare ye tä tuin nitre kwati ie ngwane töita nemen ni iti tärä keteiti Bibliabätä tikaka erere. Niebare kwe: “Mäkwe ti sribebare kwin krubäte yebätä tikwe mä käi ngwain nuäre jabätä” (Salmo 139:14).

¿Ngöbö töbätä ye tä dre kwin mike bare ni kräke? Kä tädre juto nibätä yekäre nita dre ribere jai ye gare kwin ni ni Sribekä ie. Niara töbätä krubäte, aisete raba kukwe kwin niere nie mäträkäre nibätä Biblia yebiti. Ñodre tä niere nie: “Kukwe tärä ja rüere kwärikwäri munkwe ne ngwane, munkwe kukwe ye dian jabti ta kwärikwäri” (Colosenses 3:13). ¿Ye mäträta kwin nibätä raba ruin mäi? Nitre ja tötikaka krikri ie namani gare, ngite kitadre ta ni madabiti ye raba ni dimike ja düke bäri kwin aune ni därie mike ne bängrabe ni bikin ye ngrabare. Aune tä ni kriemike ni nemen ulire krubäte yebätä aune bren mada yebätä. Ngöbö abokän ja ketamuko kwin käre töita nibätä ye kwrere aune tä käre kukwe kwin niere nie mäträkäre nibätä (2 Timoteo 3:​16, 17). ¿Mä törba ja ketamuko ye kwrere tuai jakwe?

“Kukwe metre nuainta ye Jehovata tarere” (SALMO 37:28).

Ngöböta käre kukwe metre nuainne. Aune Ngöbö Dite krubäte ye ñan raba kukwe käme nuainne jire (Job 34:10). Käre kukwe metrebiti tä kukwe ükete juta kwe kräke. Salmista käkwe niebare erere: Juta kräke kukwe ükaite kwe kukwe metrebiti (Salmo 67:⁠4). Dreta ni brukwäte ye gare kwin ie, aisete ñan tä ja ngökamana ni bä ño ye ie, ñakare aune kukwe metre ye gare ie aune tä kukwe ükete kukwe metrebiti (1 Samuel 16:⁠7). Kukwe kämekäme nuainta kä tibienbätä ye jökrä tuin Ngöböi aisete niara ta käbämike “nitre kukwe käme nuainkä, ye abokän tikaikä täte kä nebätä” (Proverbios 2:22).

Ye ñan tä mike gare Ngöbö ye abokän brukwä käme aune tä nitre mike ja tare nike ye abokän käi jutobätä. Ni mikadre tuin bobre jai tä tuin ie ngwane, tä nuainne. Aune Bibliata niere Jehová “ye ni mikaka tuin bobre jai”. Ni kukwe käme nuainkä tä ja töi kwite ja brukwä tätebiti ngwane, tä mike tuin bobre jai. Ye kukwe ükateta metre ¿ñan erere? (Salmo 103:⁠8; 2 Pedro 3:⁠9).

¿Ngöböta kukwe metre nuainne ye tä kukwe kwin mike bare ño ni kräke? Apóstol Pedro niebare: “Ni jökrä ütiäte ja kwrere Ngöbökrä, aisete tä ni kitete ñakare ni mda mda ngätäite, akwa ni nünanka juta mdente mdente käta Ngöbö mike ütiäte jae amne tä nüne metre abko Ngöböta juto biare kaen ngäbti jökrä” (Hechos 10:​34, 35). Ngöbö ñakare ni kitete ye köböire, niara tä kukwe ükete kukwe metrebiti ni jökrä kräke. Ni kwata bä ño, ni nünanka juta medente, ni ja tötikabare o ñakare, ni ngwian bäkäne o ñakare, ye jökrä Ngöböta kain ngäbiti ja erebe aune tä ni tuenmetre ja mike täte.

Ni ni Sribekä tä kukwe ükete kukwe metrebiti ye rükadre gare nie, aune ye köböire kukwe kwin rabadre bare ni kräke ie tö, ye medenbätä conciencia ye biani kwe nie. Conciencia ye abokän lei tä tikani ni brukwäbätä ye kwrere, abokän tä mike gare nie nita kukwe kwin nuainne o kukwe käme nuainne (Romanos 2:15). ¿Ye tä kukwe kwin mike bare ño ni kräke? Conciencia ye tä tötikani kwin ngwane, tä ni dimike ñakare kukwe blo nuainne. Aune, nane nikwe ja mikadre ngite ngwane, raba ni töi mike ja töi kwite aune kukwe blo ye tuenmetre. Ngöböta kukwe ükete kukwe metrebiti nüke gare nie ye tä kukwe kwin mike bare ni kräke aune tä ni mike nökrö niara ken.

“Ngöbö abokän ja tare” (1 JUAN 4:8).

Ngöbö ye abokän ja di kri, töbätä, o kukwe metre nuainkä ye Biblia ñan niere. Akwa, nebrä tä niere: Ngöbö ye abokän ja tare. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune, niara dite ye köböire raba kukwe nuainne, aune tä kukwe metre nuainne aune töbätä yebiti tä kukwe nuainne ye era bäkänä, akwa ja tare ye tä niara töi mike kukwe jökrä ye nuainne. Kukwe jökrä nuainta kwe, ye tä nuainne ja tare yebiti.

Jehová ñan jondron ribere jai aune ñan ni ribere jai. Akwa, ja tare ye käkwe niara töi mikani jondron töbätä ye sribere kä kwinbätä aune kä tibienbätä, ne kwe niara raba ja tare bämike ie aune ngübare. Niarakwe kä tibien ne ükaninte bä nuäre ni kä nebätä kräke aune ñaka nuainbare kwe jondron ütiäre. Aune nengwane tä ja tare bämike ni jökrä ie, ñodre tä ñänä mike nen ni käme aune ni kwin yebiti aune tä ñü mike näkäin ni kukwe metre aune ni kukwe käme nuainkä yebiti (Mateo 5:45).

Ne madakäre “Jehová tä ni tarere krubäte aune tä ni mike tuin bobre jai” (Santiago 5:11, TNM). Nire tä näin kokwäre töi bökänbiti niara mikakäre gare jai aune rökrakäre ken yei tä ja tare bämike. Ni itire itire ye gare kwin Jehovái. “Niara tä känime ni jökrä ken niara ñan tä mente nie” (Hechos 17:27).

¿Ngöbö ni tarekä ye tä kukwe kwin mike bare ño ni kräke? Ni tare Ngöbökwe ye Ngöböta bämike kukwe keta kabrebiti nie, ñodre, monso chi kötakwe yebiti, ni mräkätre nikwe tä ni tarere yebiti, ñänä tä niken nekä dere bä nuäre yebiti... Bokänä kukwe ne ñan aibiti nita nüne, akwa tä kä mike juto nibätä.

Kukwe madabiti Ngöböta ja tare bämike nie ye abokän oración. Bibliata niere: “Aisete munkwe ñan töbika ngwarbe dikaro, akwa munkwe blita Ngöböbe jakrä amne, kukwe jökrä mike gare ie munkwe amne, ja di käräre kwärä munkwe kuin nie Ngöböye arato”. Ni Rün Jehová tä ni tarere aune dreta ni töi nike ye jökrä nikwe niedre ie tö. Niara tä käbämike nie, nikwe nuaindi ngwane, töi mantiamebiti niarakwe kä jäme raba ni töi mike jäme ye biandi kwe nie käbämikata kwe (Filipenses 4:​6, 7).

Kukwe ja tötikara nekänti, nikwe blitani Ngöbö töi kwin ketabäkä metrere yebätä: dite, töbätä, kukwe ükete kukwe metrebiti aune ja tare. Ngöbökwe dre nuainbare mä kräke aune dre nuaindi kwe ye ja käne mada nunta mä nübaire mike gare jai.