¿Kukweta Bibliabätä ye kwitani jene o dianinkä?
Ñakare. Kukwe Ngöbökwe tikani jondron niken ngwarbe jötrö yebätä aune kä kwati krubäte te copia nuainbare jatäri. Akwa manuscrito a kirakira ye tuateta ngwane, kukwe metre Ngöbökwe ye täbe Bibliabätä nükebe nengwane.
¿Akräke nitre Biblia copiaka ie kukwe ñaka naninte jire?
Manuscrito kira ye kwani keta kabre. Manuscrito ye jökrä nämäne ja erebe ya ye mikani ñärärä ngwane, nitre Biblia copiaka ye ie ruäre kukwe naninte namani gare. Nitre ye ie kukwe kiakia naninte, ye ñaka kukwe metre Ngöbökwe kwitani jene. Akwa, copia ruärebätä kukwe kwani tikani blo aune ye nuainbare nierare kukwe metre Ngöbökwe kwitakäre jene. Ani mike gare ketebu jai.
Biblia kira ruärebätä kukwe ne tikani 1 Juan 5:7 yebätä: “Kä käinbätä: Ni Rün, Kukwe, aune Ngöbö Mürie Deme; angwane nimä ne abrä itibe”. Akwa manuscrito kwinkwin yebätä kukwe ye ñaka kwen jire, ñobätä ñan aune kukwe ye ñaka nämäne tikani kukwe kira Ngöbökwe yebätä. Biblia tikani ünä ye bitikäre kukwe ngwarbe ye mikani mada, b aisete Biblia ruärebätä kukwe ye ñaka kwen nengwane.
Ngöbö kä jeñe ye tä tikani bä kabre manuscrito kira yebätä, akwa Biblia keta kabrebätä Ngöbö kä jeñe ye dianinkä aune ye täte “Däkien” o “Ngöbö” mikani.
Kukwe naninte aune kukwe tikani blo ye kwanina keta kabre, ¿akwa ye ngörä ya?
Manuscrito keta kabre kwanina, aisete bäri nuäre kukwe naninte raba kwen. c Tuaninte mada mada yebe ngwane, ¿dre namanina gare? ¿Texto tä Bibliabätä nengwane ye ie ni raba tö ngwen?
Escrituras Hebreas (Antiguo Testamento) yebätä erudito William Henry Green käkwe kukwe ne niebare: “Tärä kira mada ñaka tikani kwin jatäri nükebe nengwane Biblia erere”.
Escrituras Griegas Cristianas (Nuevo Testamento) yebätä biblista Frederick Bruce käkwe kukwe ne tikani: “Nitre tärä tikaka kira käkwe kukwe metre tikani tärä kwetre yebätä ya ye ñaka gare kwin, akwa yebiti ta kukwe ye metre nitre kwati kräke kä nengwane. Nuevo Testamento yebätä kukwe metre tä tikani ye ie ni raba tö ngwen kwatibe, ñobätä ñan aune kukwe keta kabre tä kukwe ye mike gare mitre”.
Bati Sir Frederic Kenyon ie kukwe gare krubäte manuscrito kira yebätä käkwe niebare, ni raba “Biblia ye den kisete aune niere ‘ne abrä Ngöbö Kukwei metre’ abokän tikani kirabe sete, akwa tä merebe aune kwin nükebe nengwane”.
Kukwe metre Ngöbökwe tä nikwe nengwane, ¿ye kukwe meden mada tä mike gare nie?
Juta kira Ngöbökwe käkwe ñan ja ngwani kwin ye nitre judío aune nitre kristiano Biblia copiaka käkwe ñaka dianinkä, ñakare aune tuanimetre kwetre (Números 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Gálatas 2:11-14). d Nitre judío ñaka Ngöbö mikani täte nämäne tikani Bibliabätä ye ñaka dianinkä kwetre arato. Ne madakäre, nitre jatani kukwe ngwarbe driere nie nämäne ye tuanimetre kwetre Bibliabätä, kukwe ye ngwarbe mikakäre gare (Oseas 4:2; Malaquías 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Juan 5:21). Kukwe namani bare ño erere nitre copista judío käkwe tikani, yebiti mikani gare kwetre Ngöbö kukwei deme ye nämäne ütiäte kräketre.
Biblia ye Ngöbö Kukwei tikani nitrekwe, ¿aisete niara ñan rabadre ngübarebiti kwin ne kwe tädre kärekäre? (Isaías 40:8; 1 Pedro 1:24, 25). e Ñan nitre kirabe ye aibe kräke kukwe ye tika mananbare Ngöbökwe, ñakare aune ni kräke arato (1 Corintios 10:11). Jän, “kukwe jökrä tikani kore Ngöbö Kukweibtä, ye abko tikani ni töi tikakrä amne kukwe tikani kira, ye abko btä nikwe nünandrekä dite käre amne tä kä mike nuäre nibtä, ye köböire ni rabadre tödeke kärekäre Ngöböbti, abkokäre namani tikani kira kore” (Romanos 15:4).
Jesús aune nitre ja tötikaka ben nämäne texto Escrituras Hebreas yebiti dirire aune kukwe nämäne tikani blo ya ye ñan ai mika nämäne ñärärä kwetre (Lucas 4:16-21; Hechos 17:1-3).
a Manuscrito ye abokän tärä tikani kira kisebiti, ñodre, tärä Bibliabätä ye copia dianinkä kirabe aune jondron nire kwata o krikä sribe nämäne täräkwatare yebätä tika nämäne.
b Kukwe ye ñaka kwen Códice Sinaítico, Códice Alejandrino, Manuscrito Vaticano 1209, Vulgata latina original, versión siríaca Filoxeniana-Harclense aune Peshitta siríaca yebätä.
c Ñodre, manuscrito griego ye kwanina 5,000 biti bäri Nuevo Testamento (Escrituras Griegas Cristianas) yebätä.
d Nitre nämäne blite Ngöbö käbiti ye ñaka ja mike ngite ye Biblia ñaka driere, ñakare aune tä ne niere: “Ni jökrä ja mike ngite” (1 Reyes 8:46).
e Biblia tä niere, Ngöbökwe ñaka kukwe kwatire kwatire tikadre ño ye mikani gare nitre kukwe tikaka yei, ñakare aune niaratre töi mikani kwe aune jie ngwani kwe kukwe tike (2 Timoteo 3:16, 17; 2 Pedro 1:21).