Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

Ebibazo by’Abanasoma Ebitabu Byerhu

Ebibazo by’Abanasoma Ebitabu Byerhu

Erhegeko lili omu Mambo ya Walawi 19:16 liderhere oku orhakwanene kuhanyagaza akalamo k’owindi muntu bichi liderhere, na bichi lyakarhuyigiriza?

Yehova alibwirire Abaizraeli oku bakwanene kuba bantu bachesibwa. Omu kubarhabala, ababwira ntya: “Orhwakwanene kugera-gera eyi n’eyi ahagarhi k’olubaga lwawe omu kukomera abandi. Orhakwanene kuhanyagaza akalamo k’owenyu muntu. Indi Yehova.”​—Law. 19:2, 16.

Echinwa “kuhanyagaza” chili chinja omu tafsiri ye Chiebraniya, aliko si, bichi chiderhere? Echitabu ch’Abayahudi chiganirire oku bilolere Mambo ya Walawi chiderhere ntya: “Echila chigabi ch’olwandiko . . . chikomere okuchiyunva bulala birhayorehere okumenya bichi chiderhere omu binwa bye Chiebraniya, chiderhere ntya konyine ‘omenye wayumanga aha burhambi bw’omuturanyi.’”

Baguma basomere bwenene banawaza oku echola chinwa chihuzenye n’omustari gwe 15 guderhere ntya: “Orhakwanene kujira obulyalya (omulyagane) amango wamacha olubanja. Orhakwanene kuyerekana akalondole oku mukene changwa ohire embere omuchire. Okwanene kuchira olubanja owenyu muntu omu kunali.” (Law. 19:15) Bobola erhegeko libonekene omu mustari gwe 16 lyalilahize oku omuntu oli mukozi wa Mungu arhalikwanene kukolera kubi omuntu anakola naye amango bali omu masambo oku bilolere eby’obuchuruzi n’ebibazo by’omu mulala. Kandi, Omuizraeli arhali kwanene kujira echintu chikozeze owabo eshonyi mpu yachibonera enyungu. Okuderha okuli, rhurhakwanene kujira ebyola bintu, bulala hali zindi njira zinene rhwayunvamo bwinja ebinwa bibonekene m’ogola mustari gwe 16.

Rhulole echigabi ch’oburhanzi ch’ogola mustari. Mungu alirhegekere olubaga lwage oku barhalikwanene kulambagiza obukomezi. Oyibuke ok’obola bukomezi bukomere bwenene kulusha okuderha-derha kubi abandi, chiro akaba ok’okola kuderha-derha kubi abandi kwakalerha ebibazo. (Mez. 10:19; Muh. 10:12-14; 1 Ti. 5:11-15; Yak. 3:6) Omukomezi anaderha ebintu eyi anamenyere oku bili by’obubeshi omu kulonza aharabisizane ezino. Omukomezi akabeshera owindi muntu chiro akaba akalamo k’oyola muntu kali omu buhanya. Oyibuke oku abakomezi balibeshere Naboti, n’okola kwarhuma bamuyirha n’amabale. (1 Fa. 21:8-13) Nechi, omukomezi akayemera ahebe akalamo k’owabo omu buhanya, nk’oku biyerekenwe omu Mambo ya Walawi 19:16.

Oku bwindi, obukomezi bubi bwakayerekana omujinya. Rhusomere ntya omu 1 Yohana 3:15: “Buli muntu oshombere mwene-wabo, ali munizi, munayinji oku nta munizi ogwerhe akalamo k’esiku n’amango muyewe.” Bibonekene oku Mungu alikulikize ebinwa bili omu mustari gwe 16 omu kuderha ntya: “Orhakwanene kushomba mwene-wenyu omu murhima gwawe.”​—Law. 19:17.

Bobola, ebinwa bisomeze bibonekene omu Mambo ya Walawi 19:16 biherhe ehano liserere oku Bakristu. Rhukwanene kuchiyasa amawazo mabi n’okukomera owindi muntu. Omu binwa bigeke, nka “rhwamakolera kubi” muntu mulebe, nka rhwamamukomera bulala rhurhamusimire changwa rhumuyunvirhire obongwa, echola chili chimenyeso oku rhumushombere. Abakristu bakwanene kuchiyasa n’ebyola.​—Mt. 12:36, 37.