Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 5

“Erhwe lya Buli Mulume Ali Kristu”

“Erhwe lya Buli Mulume Ali Kristu”

“Erhwe lya buli mulume ali Kristu.”​—1 KO. 11:3.

OLWIMPO 12 Mungu Mkuu, Yehova

OKU BUGEKE *

1. Bichi byakaba eyi binayerekeza okuntu omulume akolera mukage n’abana?

NKA GURHE woyo omenyere echinwa “bukulu”? Balume baguma banayemera emigenzo, emicho, changwa okuntu bakulaga, byebiyerekezage okuntu bakolera bakabo n’abana babo. Yunva ebi Yanita, mwali-werhu muguma olamire e Bulaya aderhere: “Emunda ndamire, abantu bayemerere bwenene oku abakazi bali eshishi y’abalume n’oku bakwanene babonwe nka bakozi.” Na mwene-werhu oyirikirwe Luke, olamire omu États-Unis aderhere ntya: “Balume baguma banayigiriza abagala oku abakazi bakwanene kulolwa si barhakwanene kuyunvibwa, oku na ntacho amawazo mabo mamalire.” Aliko Yehova arhasimire abalume bakayinja babona bakabo ntyo. (Huzanya na Marko 7:13.) Nka gurhe si omulume akaba rhwe linja ly’omulala?

2. Bichi erhwe ly’omulala akwanene kumenya, na bulagurhe?

2 Y’omulume aba rhwe linja ly’omulala, akwanene arhange amenye bichi Yehova asimire ajirage. Akwanene ashube amenye bulagurhe Yehova ahere bantu baguma obukulu, n’ahanene akwanene amenye okuntu akayiga omufano gwa Yehova na Yesu. Bulagurhe kuli kw’akamaro omulume amenye ebyola byoshi? Bulala hali obukulu Yehova ahere amarhwe m’emilala, anasimire babukolese bwinja.​—Lu. 12:48b.

OKUBA RHWE K’OKUDERHA GURHE?

3. Eby’olwandiko lwa 1 Wakorinto 11:3 luderhere oku bilolere okuba rhwe, bichi birhuyigirize?

3 Osome 1 Wakorinto 11:3. Olula lwandiko luyerekene okuntu Yehova apangire omulala gwage omu mbingu n’oku gulu. Okuba rhwe kuhebere mu bintu bibiri by’akamaro; obukulu n’obwishingizi. Yehova ali “rhwe,” changwa mukulu bwenene ku buli yeshi, na buli mwana wage abe malayika changwa muntu, akwanene amubwire okuntu akoleseze obwishingizi bwage. (Ro. 14:10; Efe. 3:14, 15) Yehova ashimikire Yesu nka mukulu w’echibaga, aliko Yesu nj’amuha eraporo y’okuntu arhukolere. (1 Ko. 15:27) Kandi Yehova ahere omulume akasi k’okuyumangira mukage n’abana bage, aliko Yehova na Yesu nji babaza oyola mulume okuntu akolere omulala gwage.​—1 Pe. 3:7.

4. Bukulu nyabachi Yehova na Yesu bagwerhe?

4 Yewe nka Rhwe ly’omulala g’omu mbingu n’oku gulu, Yehova yekwanene ahebe h’amarhegeko abana bage bakwenene kukulikira omu kalamo, anagwerhe obuhashe b’okulola akaba banali bakenga amola marhegeko. (Isa. 33:22) Yesu naye nka rhwe ly’echibaga che Chikristu, yekwanene ahebe h’amarhegeko echibaga chakulikira, anagwerhe obuhashe b’okulola akaba banali bakenga amola marhegeko.​—Gal. 6:2; Kol. 1:18-20.

5. Bukulu buchi erhwe l’omulala agwerhe, na mipaka ehe obola bukulu bugwerhe?

5 Kuguma na Yehova na Yesu, erhwe ly’omulala gwe Chikristu naye yekwanene apangire omulala gwage. (Ro. 7:2; Efe. 6:4) Aliko obukulu bwage bugwerhe emipaka. Omufano, amarhegeko mage makwanene mayumangire oku makanuni mali omu Chinwa cha Mungu. (Mez. 3:5, 6) Kandi, erhwe ly’omulala arhagwerhe ruhusa l’okuha abantu barhali b’omulala gwage amarhegeko. (Ro. 14:4) N’amango abagala n’abali bamakula n’okurhega ahambuga, bakwanene bagenderere kumukenga, aliko arhachili ye bayimangire.​—Mt. 19:5.

BULAGURHE HALI ABANTU YEHOVA AHERE OBUKULU?

6. Bulagurhe hali abantu Yehova ahere obukulu?

6 Yehova ahere bantu baguma obukulu bulala azigire omulala gwage. Luli luhembo lurhengere emwage. Okushimika obukulu kwarhabere omulala gwage gugenderere omu buguma n’okukola ebintu oku mustari. (1 Ko. 14:33, 40) Nka rhurhalimenyere nde oyumangire, omulala gwa Yehova gw’akajire mw’akavulindi na nta busime bwakaberemo. Omufano, ntaye wakamenyere nde okwanene kuderha echinwa chizinda onakwanene kuyimangira n’okuyeneza emihigo barholere.

7. Bichi olwandiko lwa Waefeso 5:25, 28 luderhere oku bilolere okuntu Yehova asimire abalume bakolere bakabo?

7 Akaba kuli kw’akamaro ntyo abalume bayimangire emilala, bulagurhe bakazi banene bali baja bachiyunva oku beba bali babakolera oku bubandi n’okubarhambula? Binaba ntyo, bulala balume banene balekere okukulikira amarhegeko ma Yehova maganirire omulala bachishoga okukulikira emigenzo y’emwabo. Kandi bakaba eyi banakolera bakabo kubi yi bayunva bwinja bowe bonyine. Omufano, omulume akarhambula mukage y’achikengesa changwa y’ayereka abandi oku naye ali mulume ogwerhe “ech’amalire.” Hali okw’akalema awaza oku arhakaseza mukage amusime, aliko akagala kujira okuntu y’amuyubaha. Akanakolesa echola chubahiro y’arhambula mukage. * Kweri, amawazo mali nk’amola manarhuma abakazi barhachipata olukengo bakwanene, n’okujira ntyo kuli kupinga obulonza bwa Yehova.​—Osome Waefeso 5:25, 28.

NKA GURHE OMULUME AKABA RHWE LINJA LY’OMULALA?

8. Nka gurhe omulume akaba rhwe linja ly’omulala?

8 Omulume akamenya gurhe akaba rhwe linja ly’omulala, omu kuyiga okuntu Yehova na Yesu banakolesa obukulu bwabo. Rhushambalage ku ngeso ebiri Yehova na Yesu bajira, rhunalole nka gurhe erhwe ly’omulala akayereka mukage n’abana bage ezola ngeso.

9. Nka gurhe Yehova anayerekana obwirhohye?

9 Obwirhohye. Yehova ali Muntu oyengehere bwenene kulusha buli yeshi; aliko chiro akaba ntyo, anayunviriza amawazo m’abakozi bage. (Mwa. 18:23, 24, 32) Anayemera balala ayumangire baderhe ebi bawazize. (1 Fa. 22:19-22) Yehova ali mushinganyanya, aliko arharhulonzeza k’obushinganyanya. Ahubwe, anarhabala abantu barhashinganene bagale kumukolera bwinja. (Zb. 113:6, 7) Kandi, Ebiblia ederhere ku Yehova ali “murhabazi.” (Zb. 27:9; Ebr. 13:6) Omwami Daudi aliderhere okw’agalaga kukola akasi kazibuzibu aligwerhe bulala Yehova aliri mwirhohye na murhabazi wage.​—2 Sa. 22:36.

10. Nka gurhe Yesu aliyerekene obwirhohye?

10 Rhushambalage oku mufano gwa Yesu. Alishukire abanafunzi bage amagulu chiro akaba kw’aliri Nahamwabo na Waliha wabo. Mpanvu ehe nguma yarhumaga Yehova ayandikisa ebila binwa omu Biblia? Kwaliri kuyereka buli muntu kuheba ha n’amarhwe m’emilala, olwiganyo bakwanene kukulikira. Yesu yenyine aderhaga ntya: “Nabalekere olwiganyo, nk’okunabakolere nenyu mujireko.” (Yoh. 13:12-17) Chiro akaba oku aliri mukulu bwenene, arhayemeraga balema bamukolera, ahubwe ayinja akolera abandi.​—Mt. 20:28.

Erhwe ly’omulala akayerekana obwirhohye n’obuzigire omu kukola oku makasi m’omu nju n’okuha abantu b’omulala gwage ebintu by’ekiroho bakenere (Olole echifungo che 11, 13)

11. Bichi omufano g’obwirhohye bwa Yehova na Yesu gwakayigiriza erhwe ly’omulala?

11 Eby’ebyola birhuyigirize. Erhwe ly’omulala akayerekana obwirhohye mu njira zinene. Omufano, arhakwanene kulema alolera mukage n’abana bage k’obushinganyanya. Anayunviriza amawazo m’abantu b’omulala gwage, chiro n’amango barhayemerere eby’aderhere. Marley, olamire omu États-Unis aderhere ntya: “Sa ziguma nyono na bani rhurhajira mawazo mali kuguma. Aliko nanchiyunva oku ali ambona w’akamaro n’okunkenga bulala anambaza amawazo mani n’okuwaza bwenene oku binaderhere embere ajire ech’ajira.” Kandi omulume mwirhohye, aba tayari kukola oku makasi mw’omu nju chiro akaba oku ah’alamire abantu banabona okw’amola makasi mali m’abakazi. Byakakomerera omulume okujira ntyo. Bulagurhe? Mwali-werhu oyirikirwe Rachel, aderhere ntya: “Emunda naburhwaga, nk’omulume amagwasa mukage kushuka esahani, okuhyagira (kubiza) changwa oku kukoropa enju, abaturanyi changwa abantu b’omulala banachibaza akaba anali ‘mulume oherhe ech’amalire,’ banawaza oku mukage yemurhegeka.” Akaba ntyo kw’abantu b’ah’olamire banawaza, oyibuke oku Yesu alishukire abanafunzi bage amagulu, chiro akaba akola kaliri kabonwa nka kasi k’abaja. Erhwe linja ly’omulala arhakola ebintu byakarhuma abandi bayinja bamuyubaha, aliko anajira ebintu by’akalerhera mukage n’abana obusime. Olekere obwirhohye bonyine, yindi ngeso ehe y’akamaro erhwe linja ly’omulala akwanene agwarhe?

12. Bichi obuzigire bwashunikaga Yehova na Yesu bajire?

12 Obuzigire. Buli choshi Yehova anakola chiba chishunikirwe n’obuzigire. (1 Yo. 4:7, 8) Ayerekene oku arhuzigire anasimire rhube bera bage omu kurhuhereza Ebiblia n’olubaga lwage. Anarhurhabala rhuchiyunve rhuli omu bulanzi omu kurhuyereka oku kweri arhuzigire. Na gurhe si oku bilolere ebintu by’omubiri rhulagirire? Yehova “anarhuha oku bunene ebintu byoshi birhulerhera obusime.” (1 Ti. 6:17) Amango rhwamajira amagosa, anarhula obuhane, aliko arhakaleka kurhuzigira. Obuzigire bwarhumaga Yehova arheganya enchungu eju yerhu. Yesu naye bulala arhuzigire bwenene, ahana akalamo kage eju yerhu. (Yoh. 3:16; 15:13) Ntacho chakabuza Yehova na Yesu barhazigira balala bali bimana embere zabo.—Yoh. 13:1; Ro. 8:35, 38, 39.

13. Bulagurhe kuli kw’akamaro erhwe ly’omulala ayereke omulala gwage obuzigire? (Olole n’echisanduku “ Bichi Omuhya-Mulume Akajira yi Mukage Amukenga?”)

13 Eby’ebyola birhuyigirize. Buli chintu erhwe ly’omulala ajira chikwanene chishunikwe n’obuzigire. Bulagurhe okujira ntyo kuli kw’akamaro bwenene? Entumwa Yowane eshubize ntya: “Olala orhazigira mwene-wabo [changwa omulala gwage] ali abonako, arhakazigiza Mungu, arhali abonako.” (1 Yo. 4:11, 20) Omulume ozigira omulala gwage onalonzeze kuyiga Yehova na Yesu, ahereza omulala gwage ebintu by’ekiroho n’ebyomubiri gukenere. (1 Ti. 5:8) Ayigiriza n’okuhanula abana bage. Kandi agenderera kurhola emihigo y’okulerhera Yehova obukenge enali y’akamaro oku mulala gwage. Rhujage rhwaganira ku buli chintu mw’ebyola n’okulola gurhe erhwe ly’omulala akayiga Yehova na Yesu.

EBY’ERHWE LY’OMULALA AKWANENE KUJIRA

14. Nka gurhe erhwe ly’omulala akarhabala omulala gwage guyegere Yehova bwenene?

14 Ahereze omulala gwage ebintu by’ekiroho gukenere. Yesu aliyerekene oku ayigire Eshe, bulala alilonzeze kurhabala abanafunzi bage bagenderere kugwarha obwemere bukomere. (Mt. 5:3, 6; Mk. 6:34) Konakuguma, ech’akamaro bwenene erhwe ly’omulala akwanene kujira, kuli kurhabala omulala gwage guyegere Yehova bwenene. (Kum. 6:6-9) Anajira ntyo omu kuchizera ok’omulala gwage banasoma n’okuyiga Echinwa cha Mungu, kuhika oku mbuganano, kuhubiri emyazi minja, n’okujira obwira bukomere haguma na Yehova.

15. Nka gurhe erhwe ly’omulala akarhabala mukage n’abana bachiyunve oku ali abashishikala?

15 Arhabale abantu b’omulala gwage bayinje bachiyunva bwinja. Yehova alibwirire Yesu embere z’abandi oku amuzigire. (Mt. 3:17) Buli mango Yesu aliri ayereka abanafunzi bage oku abazigire bwenene kugerera eby’aliri ajira n’okuderha. Abanafunzi bage nabo baliri bamuyereka oku bamuzigire. (Yoh. 15:9, 12, 13; 21:16) Erhwe ly’omulala akayereka mukage n’abana bage oku abazigire kugerera eby’ali akola, nk’okuyiga Ebiblia haguma nabo. Kandi akwanene kubabwira oku abazigire anababwene oku bali ba kamaro, n’amango bishobokene, anababwira koko embere z’abandi bantu.​—Mez. 31:28, 29.

Y’erhwe ly’omulala asimisa Yehova, akwanene kuha abantu b’omulala gwage ebintu by’omubiri bakenere (Olole echifungo che 16)

16. Bindi bichi erhwe ly’omulala akwanene kujira, na bichi arhakwanene kukola?

16 Ahereze omulala gwage ebintu by’omubiri bakenere. Yehova aliri ahereza Abaizraeli ebintu by’omubiri balikenere chiro n’amango baliri bapata obuhane eju y’okurhakenga kwabo. (Kum. 2:7; 29:5) Na zene ali arhuhereze ebintu by’omubiri rhukenere. (Mt. 6:31-33; 7:11) Yesu naye, alilisize abaliri bamukulikira. (Mt. 14:17-20) Analiri ashishikala amagala mabo. (Mt. 4:24) Y’erhwe ly’omulala asimisa Yehova, akwanene ahe omulala gwage ebintu by’omubiri bakenere. Aliko, hali echintu arhakwanene kujira. Arhakwanene kugeza bisanzi binene omu kasi mpu y’arhabala abantu b’omulala gwage, n’okuleka kubaha ebintu by’ekiroho bakenere n’okubarhabala bachiyunve bwinja.

17. Mufano guhe Yehova na Yesu barhuyerekere omu kuntu banarhuyigiriza n’okurhuhana?

17 Abayigirize. Yehova anarhuyigiriza n’okurhuhana bulala alonzeze kurhurhabala. (Ebr. 12:7-9) Kuguma n’Eshe, Yesu naye anayigiriza balala ayumangire omu njira y’obuzigire. (Yoh. 15:14, 15) Arhagaluka omu by’aderhere, aliko aba muntu mwinja. (Mt. 20:24-28) Amenyere oku rhurhashinganene n’okurhunazigana kukola amagosa.​—Mt. 26:41.

18. Bichi erhwe linja ly’omulala anayibuka?

18 Erhwe ly’omulala oyigire Yehova na Yesu, anayibuka oku abantu b’omulala gwage barhashinganene. Arhakalihira “na burhe bunene” mukage changwa abana. (Kol. 3:19) Ahubwe anachihangana kukolesa akanuni kali mu Wagalatia 6:1 n’okuchihangana kubahanula “n’omurhima g’obwirhonzi,” ey’anayibukire oku naye arhashinganene. Kuguma na Yesu, anayibuka oku omufano gwage y’enjira nyinja y’okuyigiriza.​—1 Pe. 2:21.

19-20. Amango akola jira ech’ajira, nka gurhe erhwe ly’omulala akayiga Yehova na Yesu ?

19 Anarhola empingo yakalerhera abandi enyungu. Yehova anarhola emipango yakalerhera abandi enyungu. Omufano, alemaga akalamo arhali mp’oku nyungu yage yenyine, si yi n’abandi bakasimira. Ntaye walimusezeze ahane Omugala afe eju y’ebyaha byerhu. Abonaga oku ahane eyola nterekero bulala alonzaga kurhurhabala. Yesu naye anarhola empingo yakarhabala abandi. (Ro. 15:3) Omufano, amango aliyunvirhe aluhire bwenene, ayigiriza echigusho ch’abantu ahali h’okuji luhuka.—Mk. 6:31-34.

20 Erhwe linja ly’omulala amenyere oku chintu chiguma omu bikomere bwenene akwanene kujira kuli kurhola emipango y’obwengehe eju y’abantu b’omulala gwage, n’okujira ntyo kumuherhere akamaro bwenene. Anachihangana arharholaga emipango erhagwerhe ech’eyumangireko changwa eshunikirwe n’okuntu ali achiyunva mw’akola kasanzi. Aliko ahali h’okujira ntyo, anayemera Yehova amuyigirize okuntu akarhola emihigo minja. * (Mez. 2:6, 7) Akajira ntyo, akola ebintu by’okulerhera abandi enyungu, s’arhali yewe yenyine.​—Flp. 2:4.

21. Bichi nji rhwaganirira omu mwazi gukulikire?

21 Yehova ahere amarhwe m’emilala akasi kakomere, anasimire bajire okwabo koshi bakagala yi bakola bwinja akola kasi. Aliko nk’omulume amachishoga kukulikira omufano gwa Yehova na Yesu, aba rhwe linja ly’omulala. Na nk’omukazi amakola akasi kage bwinja omu mulala, obuhya bwabo bwagwarha obusime. Nka gurhe omukazi akwanene kubona akasi eba agwerhe k’okuba erhwe ly’omulala, na bibazo bihe akahurana? Omwazi gukulikire nji gwashubiza kw’ebyola bibazo.

OLWIMPO 16 Msifuni Yah kwa Mwana Wake Mtiwa Mafuta

^ mus. 5 Amango omulume amashaba, anaba rhwe ly’omulala guhyahya. Mu gunola mwazi rhwaganirira, okuba rhwe k’okuderha gurhe, bulagurhe Yehova ahere bantu baguma obukulu, n’eby’omufano gwa Yehova na Yesu gwakayigiriza abalume. Omu mwazi gukulikireho, nji rhwabona gurhe omulume n’omukazi bakayiga omufano gwa Yesu n’ogw’abandi bantu baganinirwe omu Biblia. N’omu mwazi gwakasharhu, nji rhwashambala eju y’okuyumangira akasi omu chibaga.

^ mus. 7 Ewazo liyerekene oku biyemererwe omulume akolere mukage kubi chiro n’okumushurha, bili bintu biyerekanwa omu mafilme, omu masharha n’omu bitabu by’okushekesa. Che chirhumire hali okw’abantu bakalema bawaza oku kurhali kubi omulume arhambule mukage.

^ mus. 20 Y’omenya binene oku wakarhola emihigo minja, olole omwazi “Fanya Maamuzi Ambayo Yanamletea Mungu Heshima,” guli omu Munara g’Omulanzi gwa Siku 15 Mwezi gwa 4, 2011, buk. 13-17.