Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

Ebibazo by’Abanasoma Ebitabu Byerhu

Ebibazo by’Abanasoma Ebitabu Byerhu

Bulagurhe omulume oyirikirwe “Lebe wa lebe” aderhaga oku “akabihize” enshokolano (akashambala) kage nk’ashabaga Rutu? (Rut. 4:1, 6)

Omu mango ma miira, nk’omulume oshabire akafiire buzira kuburha omwana, bibazo biguma byalikwanene kushubizwa: Gurhe byaba oku bilolere eshwa lyoshi-lyoshi ali gwerhe? K’ezino lyage ly’omulala lyakaherere loshi? Esheriya ya Musa yalishubize kw’ebyola bibazo.

Gurhe byakabere oku bilolere eshwa ly’omulume wakafire changwa wakabere mukene n’okuguza eshwa lyage? Mwene-wabo changwa muchi wage wa hofi-hofi akachungwire changwa akagulire elyola shwa. Elyola shwa lyakagenderere kuba ly’omulala.​—Law. 25:23-28; Hes. 27:8-11.

Nka gurhe ezino ly’omulala ly’olala wafiire lyakagenderere kulangwa? Ebyola byakashobokene kugerera mwene-wabo oyola mulume wafaga okushaba omukazi wafisize eba, nk’oku byaberaga Rutu. Oyola mulume akashabire muka mwene-wabo wafaga, k’okuderha omushumba-kazi, n’okuburha omwana wakahekere ezino ly’oyola wafiire n’okushokoola ebintu byage byoshi. Ogola mupango guyerekene obuzigire, gwaliri gwalanga omushumba-kazi (omukana) naye.​—Kum. 25:5-7; Mt. 22:23-28.

Waza oku mufano gwa Naomi. Alishabirwe n’omulume oyirikirwe Elimeleki. Amango eba afa, na bagala bage babiri nabo bafa, achibugana eyi nta mulume w’omulala achigwerhe wakamushishikala. (Rut. 1:1-5) Amanago Naomi agaluka e Yuda, aheba omwazana Rutu omurhima, abaze Boazi akaba arhakaba muchunguzi w’eshwa lyabo. Boazi aliri muchi wa Elimeleki. (Rut. 2:1, 19, 20; 3:1-4) Aliko Boazi aliyibukire oku haliri owindi muntu w’omulala gwa Elimeleki, Ebiblia eyirikire “Lebe wa lebe,” waliri mulume wa hofi-hofi w’omu mulala. K’okuderha k’oyola mulume y’ewaligwerhe enafasi y’oburhanzi y’okuchishoga akaba achungula elyola shwa.​—Rut. 3:9, 12, 13.

Burhanzi, “Lebe wa lebe” aliri tayari kurhabala. (Rut. 4:1-4) Alimenyere oku byakamuhemere akolese efuranga y’agula elyola shwa, aliko kandi alimenyere oku Naomi akala mushaja bwenene arhakanachiburhire omwana wakashokwere elyola shwa lya Elimeleki. K’okuderha, eshwa lyakajire lyayongerwa oku kashambala ka Lebe wa lebe, hano lyakajire lyaganjwa omu bikulo byage.

Aliko Lebe wa lebe ahindamula enkengero amango ayunva oku Rutu alitayari kushuba kushabwa. Aderha ntya: “Ntagala kulichungula, yi ntabihya akashambala kani nyenyine.” (Rut. 4:5, 6) Bula gurhe ahindamulaga enkengero yage?

Akaba Lebe wa lebe changwa owindi-windi muntu akashabire Rutu n’okuburha naye omwana w’obusole, oyola mwana akashokwere eshwa lya Elimeleki. Nka gurhe echola “chakabihizye eshokolano” (akashambala) ka Lebe wa lebe? Ebiblia arhabiderheko, aliko tala njira ziguma.

  • Ech’oburhanzi, efuranga akakoleseze zakafire busha, bulala eshwa lya Elimeleki lirhakabere ly’emwage haba n’akatyu. Lyakabere lya mugala wa Rutu.

  • Echa kabiri, akarhabere oku kasi k’okulisa Naomi na Rutu n’oku bashishikala.

  • Echa kasharhu, nka Rutu akaburhire abana na Lebe wa lebe, bakagabene eshokolano n’abandi bana boshi aligwerhe.

  • Echa kane, akaba Lebe wa lebe arhaligwerhe abandi bana, mugala wa Rutu akagwarhire ehaki y’okuhabwa amashwa ma Elimeleki n’amashwa ma Lebe wa lebe. Amango akafire eshwa lyage lyakarholerwe n’omwana ogwerhe ezino lya Elimeleki s’arhali elyage. Lebe wa lebe arhaliri tayari kuheza akashambala kage mpu yarhabala Naomi. Aliyemerere kuleka owindi muchunguzi w’omu mulala gwa Elimeleki, k’okuderha Boazi, yewe arhole eyola ngambane. Boazi alijirire ntyo bulala alilonzeze “agalule ezino ly’oyola wafaga ligenderere kuhamagalwa oku kashambala kage.”​—Rut. 4:10.

Byashobokana oku Lebe wa lebe alilonzeze kulanga ezino lyage yenyine n’akashambala. Obwikazize bwaliyunjwire omu bwenge bwage. Bulala Lebe wa lebe alijirire okwage koshi mpu alange ezino lyage, echola charhuma ahera omu ngani. Kandi alihezeze n’olukengo lw’akamaro bwenene Boazi ayinjaga kugwarha, ali oku peru ly’omulala Masiya, Yesu Kristu, arhengereragamo. Eyola eli ngaruka ebihire bwenene yakiraga Lebe wa lebe bulala alahiraga kurharhabala abandi amango bali omu bulagirire!​—Mt. 1:5; Lu. 3:23, 32.