Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 18

Ka Wasibuka Yesu?

Ka Wasibuka Yesu?

“Osimire ali muntu orhambwene mw’empanvu y’okusibuka.”​—MT. 11:6.

OLWIMPO 54 “Hii Ndiyo Njia”

OKU BUGEKE *

1. Nkabaga bichi byakusomezaga amango wapimaga ob’oburhanzi kubwira abandi oku burhumwa bwe Biblia?

K’OYIBUKIRE amango marhanzi warhegeeraga oku wapatire okuli kwe Biblia? Kweri byalikuyorohere okuyunva bwinja buli chintu waliri wayiga omu Biblia! Wayinja wachibwira oku buli muntu akasima naye ayige kw’ezola nyigirizo. Wayemera ok’oburhumwa bwe Biblia bwakarhuma bagwarha akalamo kali m’obusime zene, n’okubaha obulangalire bwinja bw’esiku zayinjire. (Zb. 119:105) N’obushagaluke, wava wahwanza kubwira bera bawe boshi n’abantu b’omulala gwawe k’obola bukweri. Aliko si, byabagurhe? Byalikusomeze bwenene bulala banene mu bo balilahire eby’oli wababwira.

2-3. Nka gurhe bantu banene balijirire amango ma Yesu?

2 Rhurhakwanene kusomerwa amango abandi bamalahira oburhumwa rhuli rhwahubiri. Omu mango ma Yesu, bantu banene balimusibukire, chiro akaba okw’aliri akola ebisomerene omu kuyerekana oku Mungu aliri haguma naye. Omufano, Yesu alifulire Lazaro; n’echola chaliri chisomerene abapinzani bage barhakagalire kuhakana. Aliko chiro akaba oku alijirire ntyo, abakulu b’Abayahudi barhayemeraga oku Yesu ali Masiya. Banalonza kumuyirha yewe na Lazaro!​—Yoh. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

3 Yesu alimenyere oku bantu banene bakalahire oku ali Masiya. (Yoh. 5:39-44) Alibwirire banafunzi babiri ba Yohana Mubatiza ntya: “Osimire ali muntu orhambwene mw’empanvu y’okusibuka.” (Mt. 11:2, 3, 6) Bulagurhe bantu banene balilahire Yesu?

4. Bichi rhwaganirira mu gunola mwazi?

4 Mu gunola mwazi n’ogukulikire, rhwabona mpavu ziguma zarhumaga bantu banene b’omu siku za Yesu balahira kumukulikira. Rhwashuba kubona bulagurhe bantu banene zene bali balahira kuyunviriza oburhumwa bwerhu. Ech’akamaro bwenene, rhwabona bulagurhe rhwakagwarha obwemere bukomeere mu Yesu yi rhurhasibuka.

(1) OKUNTU YESU AKULAGA

Bantu banene basibukaga Yesu eju y’okuntu akulaga, y’okubona alahiraga kujira ebimenyeso by’okuchiyerekana, alahiraga kukulikira emigenzo yabo, n’okubona afundaga kuchiheba omu bintu by’epolitike. Gurhe eby’ola bintu byen’ebyola byakarhuma baguma basibuka zene? (Olole echifungo cha 5) *

5. Bulagurhe bantu banene bakawazize oku Yesu arhali ye Masiya walaganywaga?

5 Bantu banene basibukaga Yesu eju y’okuntu akulaga. Balichibwenere oku Yesu aliri mwalimu osomeze n’oku aliri ajira ebisomerene. Aliko bowe, baliri bamurhola nka mugala w’omuranda-mpaho okenere konyine. Na muburhwa we Nazareti, eneo yakaba eyi yaliri yabonekana nka ntacho emalire. Chiro na Natanaeli wayinjaga kuba mwanafunzi wa Yesu, alirhangire kuderha ntya: “Ka hali echintu chinja chakarhenga e Nazareti?” (Yoh. 1:46) Natanaeli akaba ey’arhalisimire eyola eneo Yesu aburhirwagamo. Changwa akaba ey’aliyibukire obulebi buli omu Mika 5:2, bwalebaga oku Masiya akaburhirwe e Betlehemu, s’arhali omu Nazareti.

6. Bichi byalikwanene birhabale abantu b’omu mango ma Yesu barhegeere oku Yesu ye Masiya?

6 Bichi amandiko maderhere? Omulebi Isaya abaga alebere okw’abanzi ba Yesu barhakashibire balaga “n’emyazi elolere obuko bwa Masiya.” (Isa. 53:8) Eminene muyo, yabaga yaleberwe. Nk’abola bantu barholaga akasanzi k’okulonza bapate emyazi y’okuli, bakamenyere oku Yesu aburhwaga omu Betlehemu n’okw’analiri w’omu luburho l’Omwami Daudi. (Lu. 2:4-7) Yesu aburhirwaga omu eneo yabaga yaleberwe mu Mika 5:2. Ngahe si echibazo chaliri? Abantu baliri juba-juba kurhola esimikiro. Barhalimenyere obukweri boshi. N’echola charhuma basibuka Yesu.

7. Bulagurhe bantu banene zene bali balahira kuba Bahamirizi ba Yehova?

7 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi. Banene omu bantu ba Yehova barhali bachire changwa barhalengerere. Bobola bantu banene banababona nka bantu “barhasomaga banali ba ntya-ntya.” (Mdo. 4:13) Baguma banabona okw’abantu ba Mungu barhakayigiriza Ebiblia bulala barhasomaga eteoloji. Abandi banaderha oku Abahamirizi ba Yehova lili “dini lye Amerique,” aliko omu kuderha okuli, banene omu Bahamirizi ba Yehova barhalamire omu États-Unis. Chiro n’abandi banaderha oku Abahamirizi ba Yehova barhayemerere Yesu. Hamagera myaka minene ey’abantu banaderha oku “rhuchisima,” mpu “rhwahindamwire Ebiblia” n’oku “rhurhaharhulwa.” Che chirhumire bantu banene barhasimire kuba Bahamirizi ba Yehova bulala bali bayunva eyola myazi, barhanamenyere obukweri boshi oku bilolere olubaga lwa Yehova.

8. Nk’oku olwandiko lwa Matendo 17:11 luyerekene, bichi abantu bakwanene kujira akaba balonzeze barhegeere abakozi ba Mungu zene?

8 Gurhe omuntu akajira y’arhasibuka? Bihemere abantu bachihangane bamenye obukweri boshi. Echola chi Luka, mwandisi w’Eyinjili alihigirire kujira. Alikolere bwenene y’amenya bwinja okuntu “ebintu byaliri kurhangira oku murhondero.” Alilonzeze abasoma eby’aliyandikire “bamenye bwinja obukweri bw’ebintu” bayunvaga oku bilolere Yesu. (Lu. 1:1-4) Abayahudi b’omu Beroya ya mira baliri kuguma na Luka. Amango bayunvaga ob’oburhanzi emyazi minja oku bilolere Yesu, bagerereza Amandiko m’Echiebrania yi bayemera bwinja ebi bababwirire. (Osome Matendo 17:11.) Konakuguma, bihemere zene abantu bagerereze emyazi. Bakwanene kuhuzanya eby’abantu ba Mungu bali babayigiriza n’eby’Amandiko maderhere. Bakwanene kushuba kuyiga oku bilolere olubaga lwa Yehova lwa mu zinola siku. Nka “bamenyere abantu bwinja,”barhayemera akabolo changwa eby’abandi babaderhereko byarhuma babagaya.

(2) YESU ALILAHIRE KUJIRA EBISOMERENE BY’OKUCHIYEREKANA

Bantu banene basibukaga Yesu eju y’okuntu akulaga, y’okubona alahiraga kujira ebimenyeso by’okuchiyerekana, alahiraga kukulikira emigenzo yabo, n’okubona afundaga kuchiheba omu bintu by’epolitike. Gurhe eby’ola bintu byen’ebyola byakarhuma baguma basibuka zene? (Olole echifungo cha 9-10) *

9. Bichi byabaga amango Yesu alahiraga kujira echimenyeso chirhengere embingu?

9 Bantu baguma omu siku za Yesu barhatoshekaga n’enyigirizo aliri abaha. Balilonzeze binene kulusha ahola. Balimubwirire okw’abayemeze oku ali Masiya omu kujira “echimenyeso chirhengere embingu.” (Mt. 16:1) Nkabaga bamubwiraga ajire ntyo eju y’okurhayunva bwinja olwandiko lwa Danieli 7:13, 14. Aliko akasanzi ka Yehova k’okuyeneza obola bulebi, karhaliza hika. Enyigirizo za Yesu zonyine zalikwanene kuyemezabo okw’ali Masiya. Aliko amango alahiraga kubaha echimenyeso balilonzeze, b’ava bamusibuka.​—Mt. 16:4.

10. Nka gurhe Yesu ayenezaga ebi Isaya ayandikaga oku bilolere Masiya?

10 Bichi amandiko maderhere? Omulebi Isaya, abaga ayandikire ntya oku bilolere Masiya: “Nj’arhayama changwa mpu alike omulenge, nj’arhanaziga omulenge gwage gwayunvikana omu barabara.” (Isa. 42:1, 2) Yesu aliri akola akasi kage k’okuhubiri buzira kuchisisa. Arhayumbakaga amahekalu mazibu-zibu, arhanayinjaga ayambala emyambaro y’abakulu b’amadini erhali kuguma n’ey’abandi, changwa mpu alonze abantu bayinje bamuyirika omu mazino m’echeo m’echidini. Amango aliri omu chigeregezo chikomere, Yesu alahira kusomeza Omwami Herode omu kumujirira echisomerene. (Lu. 23:8-11) Kweri, hali ebisomerene Yesu alijirire, aliko ech’alichisezezeko bwenene, kwaliri kuhubiri emyazi minja. Alibwirire abanafunzi bage ntya: “Echola che charhumaga nayinja.”​—Mk. 1:38.

11. Mawazo mahe mabi bantu baguma bagwerhe zene?

11 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi. Zene, bantu banene balibasimiswa n’amakanisa mazibu-zibu bwenene mabambirwe mw’efoto zinja, abakulu b’amadini bagwerhe ebyeo by’enyanya, n’esiku zikulu bantu banene bayibagire ok’omurhondero n’amafasiriyo mazo marhali ma Chikristu. Aliko ey’abantu banaja oku mbuganano z’amola madini, barhayiga binene eju ya Mungu n’eju y’omuhigo gwage. Balala banahika oku mbuganano zerhu ze Chikristu, banamenya ebi Yehova alonzeze rhujire. Amachumbi merhu m’Obwami maba machere hanali hantu henja, aliko marhaba mapambirwe omu bulyo bwakasomeza. Balala bayumangiire, barhajira emyambaro banayambala elushire ey’abandi, barhanajira mazino m’echeo. Enyigirizo zerhu n’obwemere bwerhu, birhengerere omu Chinwa cha Mungu. Chiro akaba ntyo, banene zene bali balahira oburhumwa bwerhu bulala bawazize ok’okuntu rhunaharamya kuli kwa ntya-ntya, n’ebi rhuyigiriza, arhali bi baba balonzeze kuyunva.

12. Nk’oku olwandiko lwa Waebrania 11:1, 6 lufasiriye, bichi obwemere bwerhu bukwanene buyumangireko?

12 Gurhe rhwakajira yi rhurhasibuka? Entumwa Paulo alibwirire Abakristu balilamire omu Roma ntya: “Omuntu anagwarha obwemere kugerera eby’ayunvirhe. N’akaba hali ebyayunvirhwe, k’okuderha oku hali omuntu waderhere eju ya Kristu.” (Ro. 10:17) Bobola rhunakomeza obwemere bwerhu omu kuyiga Amandiko, s’arhali omu kuja oku siku zikulu z’amadini zirhali ze Chikristu, chiro zabonekana nka zisimisize gurhe. Rhukwanene kugwarha obwemere bukomeere buyumangiire oku bumenyi b’okuli, bulala “buzira bwemere, birhakagalikana okusimisa Mungu.” (Osome Waebrania 11:1, 6.) Kweri rhurhalagirire kubona echimenyeso chisomeze chirhengere embingu yi rhuyemera oku rhwapatire okuli. Okuyiga bwinja-bwinja enyigirizo ze Biblia z’okukomeza obwemere, konyine kwakarhuyemeza n’okurhukula mw’engangane zoshi.

(3) YESU ARHAKULIKIRAGA MIGENZO KAMAMA Y’ABAYAHUDI

Bantu banene basibukaga Yesu eju y’okuntu akulaga, y’okubona alahiraga kujira ebimenyeso by’okuchiyerekana, alahiraga kukulikira emigenzo yabo, n’okubona afundaga kuchiheba omu bintu by’epolitike. Gurhe eby’ola bintu byen’ebyola byakarhuma baguma basibuka zene? (Olole echifungo che 13) *

13. Bichi byarhumaga bantu banene basibuka Yesu?

13 Omu siku za Yesu, abanafunzi ba Yohana Mubatiza baliri basomerwa bulala abanafunzi ba Yesu barhaliri bajira amafungo. Yesu afasiriya oku ntacho chakarhuma bafunga n’obola achiliho. (Mt. 9:14-17) Chiro akaba ntyo, Abafarisayo n’abandi bapinzani ba Yesu, bayinja bamukwaranga bulala arhakulikiraga emigenzo yabo. Balibagayire bwenene amango afumya omulwala oku lusiku lwe Sabato. (Mk. 3:1-6; Yoh. 9:16) Mu njira nguma, baliri bachihala mpu bakengere Esabato; aliko omu yindi, baliri babona oku chirhali chibazo okuchuruziza omu hekalu. Baliyunvirhe burhe bunene amango Yesu abakalihira okujira ntyo. (Mt. 21:12, 13, 15) N’aba Yesu aliri ahubiri omu sinagogi ye Nazareti, baligayire bwenene amango akolesa omufano g’omu Izraeli omu kubayereka oku barhaliri bantu b’ekiroho n’oku nta bwemere bagwerhe. (Lu. 4:16, 25-30) Bantu banene basibukaga Yesu, bulala arhajiraga oku baliwazize akajirire.​—Mt. 11:16-19.

14. Bulagurhe Yesu alahiraga emigenzo y’abantu erhalifarhene n’Amandiko?

14 Bichi amandiko maderhere? Yehova aliderhere ntya kugerera omulebi wage Isaya: “Abala bantu bali banyegeera n’obunu bwabo konyine n’okunkenga omu kuderha kwabo konyine, aliko omurhima gwabo guli hale nani; n’okunyubaha kwabo, kuyumangiire oku marhegeko m’abantu bayigirizagabo.” (Isa. 29:13) Yesu alijirire bwinja okulahira emigenzo y’abantu erhalifarhene n’Amandiko. Balala baliri babona esheriya n’emigenzo y’abantu oku bili by’akamaro bwenene kulusha Amandiko, basibuka Yehova n’ey’arhumaga nka Masiya.

15. Bichi bantu banene zene banagayira Abahamirizi ba Yehova?

15 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi. Bantu banene banagaya amango Abahamirizi ba Yehova barhachihebere haguma nabo omu kujira esiku zabo zikulu, nk’esiku z’okuburhwa ne Noweri. Abandi banagaya amango Abahamirizi ba Yehova barhachihebere haguma nabo omu siku zikulu z’echihugo changwa amango bamalahira kukulikira emigenzo y’emishibo erhafarhene n’Echinwa cha Mungu. Balala bagaya Abahamirizi ba Yehova eju y’echola, bakaba eyi bayemerere oku bali baharamya Mungu omu kuli. Aliko ntako bakamusimisa nka bali babona okw’emigenzo ya linola gulu elushire enyigirizo ziyunvikene zili omu Biblia.​—Mk. 7:7-9.

16. Nk’oku Zaburi 119:97, 113, 163-165 eyerekene, bichi rhukwanene kujira na bichi rhukwanene kuchiyasa?

16 Gurhe rhwakajira yi rhurhasibuka? Bihemere rhusime bwenene esheriya za Yehova n’amakanuni mage. (Osome Zaburi 119:97, 113, 163-165.) Amango rhwamazigira Yehova, rhwachiyasa emigenzo yoshi-yoshi erhamusimisize. Nta chintu chiro n’echiguma rhwabona oku chili ch’akamaro bwenene kulusha obuzigire bwerhu ku Yehova.

(4) YESU ARHAHINDULAGA OBURHEGESI

Bantu banene basibukaga Yesu eju y’okuntu akulaga, y’okubona alahiraga kujira ebimenyeso by’okuchiyerekana, alahiraga kukulikira emigenzo yabo, n’okubona afundaga kuchiheba omu bintu by’epolitike. Gurhe eby’ola bintu byen’ebyola byakarhuma baguma basibuka zene? (Olole echifungo che 17) *

17. Bichi bantu banene b’omu siku za Yesu balinihire oku Masiya akajirirebo?

17 Bantu baguma b’omu siku za Yesu, balisimire oburhegesi buhindulwe han’aho. Balinihire oku Masiya akabachungwire omu burhegesi bw’akahidiko bwe Roma. Aliko amango balonza kushimika Yesu nka mwami wabo, alahira. (Yoh. 6:14, 15) Abandi, kuheba han’abadahwa, baliyubahire oku Yesu akarholere oburhegesi n’echola chakagayisize Abaroma n’obola baliri omu kuboko kw’abola bakulu b’amadini banaliri baherezabo esimikiro n’obukulu. Bulala baliyubahire echola, Bayahudi banene basibuka Yesu.

18. Bulebi buhe bwe Biblia bulolere Masiya bantu banene barhalilagireko?

18 Bichi amandiko maderhere? Chiro akaba oku balebi banene balibalebere oku Masiya akayinjire kuba Muhimanyi omu vita, abandi balebi nabo babaga baderhere oku akarhangire kufa eju y’ebyaha byerhu. (Isa. 53:9, 12) Sasa si, bulagurhe Abayahudi baligwerhe amawazo mabi oku bilolere Masiya? Banene omu siku za Yesu, nta bulebi chiro n’obuguma balilagireko burhalilaganyizebo okumala ebibazo byabo han’ahola mw’akola kasanzi.​—Yoh. 6:26, 27.

19. Bichi bili byarhuma bantu banene barhugaya zene?

19 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi. Bantu banene zene balibarhugaya bulala rhurhachiheba omu by’epolitike. Banasima rhuvote oku buchaguzi. Aliko, nka rhwamachishoga omurhegesi w’omuntu arhurhambule, ahola eyi rhwamasibuka Yehova. (1 Sa. 8:4-7) Hali okw’abantu bakawaza oku nerhu rhukwanene kuyumbaka amasomo, ebitaro, n’ebindi bintu by’okurhabala abantu. Bali barhugaya bulala rhuchisezeze bwenene oku kasi k’okuhubiri, s’arhali ak’okumala ebibazo by’abantu han’ahola.

20. Nk’oku ebinwa bya Yesu biyerekenwe omu Matayo 7:21-23 biderhere, bichi rhukwanene kuchisezako?

20 Gurhe rhwakajira yi rhurhasibuka? (Osome Matayo 7:21-23.) Echi rhukwanene kuchisezako bwenene, kuli kujira akasi Yesu arhurhegekere rhujire. (Mt. 28:19, 20) Rhurhahiira rhukahugiswa n’ebintu by’epolitike changwa mpu rhulonze oku rhwakamala ebibazo bya linola gulu. Rhuzigiire abantu, rhurhanasimire okubabona bali balibuka, aliko rhumenyere okw’enjira nyinja y’okurhabala abaturanyi berhu, kuli kubayigiriza oku bilolere Obwami bwa Mungu n’okubarhabala bagwarhe obwira bukomeere haguma na Yehova.

21. Bichi rhukwanene rhuhigirire kujira?

21 Mu gunola mwazi, rhwabwene bintu bine byarhumaga bantu banene basibuka Yesu omu mango mage, byakanarhuma bantu baguma zene balahira oburhumwa bw’abanafunzi bage. Aliko si, ka byen’ebila bintu byonyine rhukwanene kuchiyasa? Nanga. Omu mwazi gukulikire, nji rhwashambala ku bindi bintu bine byakarhuma omuntu asibuka. Rhujage rhwahigirira okurhasibuka Yesu n’okugenderera kugwarha obwemere bukomeere!

OLWIMPO 56 Fanya Kweli Iwe Njia Yako ya Maisha

^ mus. 5 Chiro akaba oku Yesu ye Mwalimu mukulu wachigerere kuba oku gulu, bantu banene b’omu siku zage baliri bamusibuka. Bulagurhe? Mu gunola mwazi, rhwashambala ku mpanvu ene zarhumaga bajira ntyo. Rhwashuba kubona bulagurhe bantu banene zene bagayire abanafunzi b’okuli ba Yesu eju y’ebi banaderha n’okukola. Ech’akamaro bwenene, rhwabona bulagurhe rhukwanene kugwarha obwemere bukomeere mu Yesu yi rhurhakwazika n’okuleka kumukulikira.

^ mus. 60 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Filipo ali abwira Natanaeli aje bona Yesu.

^ mus. 62 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Yesu ali ahubiri emyazi minja.

^ mus. 64 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Yesu yafumya omulume oholere okuboko n’abapinzani bage yibamulola.

^ mus. 66 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Yesu yagana oku musozi yenyine.