Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 19

Nta Chintu Chakarhuma ow’Okunali Asibuka

Nta Chintu Chakarhuma ow’Okunali Asibuka

“Balala basima esheriya yawe bagwerhe murhula gunene; nta chintu chakarhuma basibuka.”​—ZB. 119:165.

OLWIMPO 122 Iweni Imara, Thabiti!

OKU BUGEKE *

1-2. Bichi mwandisi muguma aderhaga, na bichi rhwaganirira mu gunola mwazi?

ZENE bantu banene bali bachihala mpu bayemerere Yesu, aliko barhayemerere enyigirizo ayigirizaga. (2 Ti. 4:3, 4) Che chirhumire mwandisi muguma ayandikaga ntya: “Nka hamashuba gera owindi ‘Yesu’ ahagarhi kerhu zene wakaderha ebintu okuntu Yesu wa burhanzi aderhaga . . . , ka rhwakamusibuka zene nka kula bantu banene bajiraga mu myaka 2000 yamagera? . . . Echishubizo ali: Nechi, rhwakamusibuka.”

2 Bantu banene mu myaka 100 ya burhanzi, baliyunvirhe gurhe Yesu ali ayigiriza, banalibwene okuntu ali akola ebisomerene; aliko barhamuyemeraga. Bulagurhe? Omu mwazi gwageraga, rhwalishambere ku mpanvu ene zarhumaga abantu basibuka Yesu eju y’eby’aliri aderha n’okujira. Rhushambalage ku zindi mpanvu ene. Rhwashuba kubona bulagurhe zene abantu bali basibuka abanafunzi ba Yesu, na nka gurhe rhwakajira yi harhaba echintu chakarhuma rhwaleka kukolera Yehova.

(1) YESU ARHALIRI WA KABOLO

Bantu banene basibukaga eju y’okuntu Yesu achishogaga abera, okubona alahiraga enyigirizo z’obubeshi n’ebijiro bibi, okubona afaga oku murhi, na eju y’okuguzwa na Yuda. Nka gurhe ebyola bintu byakarhuma bantu baguma basibuka zene? (Olole echifungo cha 3) *

3. Bichi Yesu ajiraga byarhumaga bantu baguma basibuka?

3 Amango Yesu aliri oku gulu, akazaga geza akasanzi haguma n’abantu ba buli lubero. Aliri alya haguma n’abachire n’abantu balengerere, aliko analigwerhe ageza kasanzi kanene haguma n’abakene n’abantu basuzagwirwe. Kandi, aliyerekere olukogo balala baliri babonwa bwenene nka “banya-byaha.” Bantu baguma baliri bachibona nka bali b’okunali, balisibukire eju y’ebi Yesu ajiraga. Babaza abanafunzi bage ntya: “Bulagurhe munalya n’okunywa n’abanalipisa ekoli n’abanya-byaha?” Yesu ashubiza ntya kw’echola chibazo: “Abantu bagwerhe amagala menja barhakenere munganga, aliko abalwala bowe nechi. Nayinjaga kuhamagala, arhali abantu b’okunali, s’aliko abanya-byaha yi bahungama.”​—Lu. 5:29-32.

4. Nk’oku omulebi Isaya alebaga, bichi Abayahudi balikwanene kuba eyi bamenyere oku bilolere Masiya?

4 Bichi Amandiko maderhere? Siku zinene embere Masiya ayinje, omulebi Isaya abaga aderhere okw’abantu b’egulu barhakamuyemerere. Alilebere ntya: “Alibonererwe, n’abantu bamuyaka. . . byalibonekene nka rhwalibishirwe esura yage. Alibonererwe, rhwanalimubwene nka ntacho amalire.” (Isa. 53:3) ‘Abantu bakayakire Masiya,’ che chirhumire Abayahudi b’omu myaka 100 ya burhanzi balikwanene kuba eyi bamenyere oku Yesu akalahirwe.

5. Gurhe bantu banene banabona zene abanafunzi ba Yesu?

5 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi. Bakulu banene b’amadini banasima amango abachire, abantu balengerere, na balala egulu libwene nka bengehe bamaja omu makanisa mabo. Banayemera abola bantu baja omu makanisa mabo chiro akaba banajira ebintu bigayisize Yehova. Abola bakulu b’amadini ban’abola, banasuzagura abantu ba Yehova bagwerhe obushiru, balamire nk’okw’amakanuni mage maderhere, bantu banene mu linola gulu barhababona nka bantu balengerere. Nk’oku Paulo aderhaga, Mungu anachishoga balala “basuzagwirwe.” (1 Ko. 1:26-29) Aliko Yehova abwene okw’abakozi bage boshi bimana bali b’akamaro.

6. Bichi Yesu aderhaga omu Matayo 11:25, 26, na nka gurhe rhwakamuyiga?

6 Gurhe rhwakajira yi rhurhasibuka? (Osome Matayo 11:25, 26.) Omenye washumikwa n’okuntu egulu linabona abantu ba Mungu. Omenye ku Yehova anakolesa abantu berhohye bonyine omu kujira obulonza bwage. (Zb. 138:6) Onawaze ku bintu bingana gurhe ali ayeneza kugerera abantu egulu libwene nka barhali bengehe changwa barhasomaga bwenene.

(2) YESU ALIRI ABISHULA ENYIGIRIZO ZIBI

7. Bulagurhe Yesu ayirikaga Abafarisayo indyalya, na gurhe balijirire amango bayunva ntyo?

7 Yesu alibishwire oku bushiru ebijiro by’obulyalya by’edini ly’omu siku zage. Omufano, alibishwire wazi obulyalya bw’Abafarisayo baliri bachiseza bwenene omu kuntu baliri bakalaba efune, ahali h’okuchiseza omu kuntu bakashishikala abazere babo. (Mt. 15:1-11) Ebinwa bya Yesu byakaba eyi byalisomeze abanafunzi bage. Bava bamubaza ntya: “K’omenyere oku Abafarisayo baligayire amango bayunvaga ebi waderhaga?” Yesu ashubizabo ntya: “Buli mburho Darha w’embingu arharhweraga, yashugulwa. Mulekebo. Bali berekeza bahumire. Sasa, nk’empumi yamayerekeza eyindi mpumi, bombi barhogera omu lukunda.” (Mt. 15:12-14) Chiro akaba okw’abakulu b’amadini baligayire Yesu eju y’eby’aderhaga, yewe arhalekaga okuderha okuli.

8. Nka gurhe Yesu ayerekanaga oku Mungu arhaliyemerere enyigirizo zoshi z’edini?

8 Kandi Yesu aliyerekene wazi enyigirizo z’obubeshi z’amadini. Arhaderhaga oku Mungu ayemerere enyigirizo zoshi z’edini. Aliko aderha eju ya bantu banene bakabere bali omu barabara ligalihire liyerekeze ewa kusherezwa, si na bageke bonyine bakabere bali omu barabara ligeke-geke liyerekeze ewa kalamo. (Mt. 7:13, 14) Ayerekana wazi oku baguma bakaboneke nka bali bakolera Mungu, aliko kweri eyi barhali bamukolera. Akengusa ntya: “Muchilange oku balebi b’obubeshi bayinja emunda muli eyi bayambere oluhu lw’entama, aliko ey’omu ndani bali banyambwe b’okushashanyula. Mwabamenya kugerera amalehe mabo.”​—Mt. 7:15-20.

Bantu banene basibukaga eju y’okuntu Yesu achishogaga abera, okubona alahiraga enyigirizo z’obubeshi n’ebijiro bibi, okubona afaga oku murhi, na eju y’okuguzwa na Yuda. Nka gurhe ebyola bintu byakarhuma bantu baguma basibuka zene? (Olole echifungo cha 9) *

9. Nyigirizo zihe z’obubeshi z’edini Yesu aliyerekene wazi?

9 Bichi Amandiko maderhere? Ebiblia yabaga yalebere oku, obushiru oku nju ya Yehova bwakadugurhire mu Masiya. (Zb. 69:9; Yoh. 2:14-17) Obola bushiru bwashunika Yesu ayerekane wazi enyigirizo z’obubeshi z’edini n’ebijiro byalyo. Omufano, Abafarisayo baliyemerere ok’obuguma-guma burhafa; Yesu yewe ayigiriza okw’abafire bali’ro. (Yoh. 11:11) Abasadukayo barhaliyemerere obufuuke, Yesu yewe afula mwira wage Lazaro. (Yoh. 11:43, 44; Mdo. 23:8) Abafarisayo baliri baderha mpu buli chintu chihikira omuntu omu kalamo, eyi ntyo kw’alagirwe changwa chirhengere emwa Mungu; Yesu yewe ayigiriza okw’abantu bakachishoga kukolera Mungu changwa nanga.​—Mt. 11:28.

10. Bulagurhe bantu banene banarhugaya zene eju y’enyigirizo zerhu?

10 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi. Bantu banene banarhugaya bulala enyigirizo zerhu ziyumangiire oku Biblia zinayerekana wazi amawazo m’obubeshi m’amadini. Abakulu b’amadini banayigiriza abantu babo oku Mungu anahana ababi omu muliro gw’esiku n’amango. Banakolesa ezola nyigirizo z’obubeshi yi bagenderera kurhambula abantu. Rhwewe nka bakozi ba Yehova, baharamya Mungu w’obuzigire, rhunarhabala abantu bamenye okw’ezola nyigirizo zili za bubeshi. Abola bakulu b’amadini, banashuba kuyigiriza ok’obuguma-guma burhafa. Nk’ezola nyigirizo zaliri z’okuli, nta muntu wakalagirire obufuuke. Rhunayereka abantu okw’ezola nyigirizo zirhaba omu Biblia. Na chiro akaba madini manene mayigiriza oku buli muntu alagirwe, rhwabo rhunayigiriza oku buli muntu ajira obuhuru b’okuchishoga akaba akakolera Mungu changwa nanga. Gurhe abakulu b’amadini banajira amango rhwamayereka abantu oku bali balimu b’obubeshi? Banazigana kuyunva oburhe!

11. Nk’oku ebinwa bya Yesu bili mu Yohana 8:45-47 biderhere, bichi Mungu ahemere abantu bage?

11 Gurhe rhwakajira yi rhurhasibuka? Akaba rhusimire okuli, rhukwanene kuyemera ebinwa Mungu aderhere. (Osome Yohana 8:45-47.) Rhurhaba kuguma na Shetani Ibilisi orhayumangaga omu kuli. Rhurhahakana chiro n’akatyu obwemere bwerhu. (Yoh. 8:44) Mungu ahemere abantu ‘barhiinye ebibi banachishwekere oku binja,’ nk’oku Yesu anajiraga.​—Ro. 12:9; Ebr. 1:9.

(3) YESU ALILIBWIZWE

Bantu banene basibukaga eju y’okuntu Yesu achishogaga abera, okubona alahiraga enyigirizo z’obubeshi n’ebijiro bibi, okubona afaga oku murhi, na eju y’okuguzwa na Yuda. Nka gurhe ebyola bintu byakarhuma bantu baguma basibuka zene? (Olole echifungo che 12) *

12. Bulagurhe okuntu Yesu ayirhwaga kwalirhumire Bayahudi banene bamusibuka?

12 Bichi bindi byarhumaga Abayahudi b’omu siku za Yesu basibuka? Paulo aliderhere ntya: “Rhuli rhwahubiri eju ya Kristu wafaga oku murhi, oku Bayahudi bowe, echola chakarhuma basibuka.” (1 Ko. 1:23) Bulagurhe Bayahudi banene balisibukire Yesu eju y’okuntu ayirhwaga? Ku bowe, okubona Yesu afaga oku murhi gw’amalibuko, kwarhuma abonekana nka nyankola-maligo na munya-byaha, s’arhali Masiya.​—Kum. 21:22, 23.

13. Bichi balala basibukaga Yesu bagambwaga kumenya?

13 Abayahudi basibukaga Yesu, baligambirwe kumenya oku aliri mwerukweru, oku balimubeshere, n’okw’alikolerwe oku mulyagane. Balala bachiraga Yesu olushinja, barhashibaga balaga n’esheriya. Abazuzi b’olubuga lukulu lw’Abayahudi bagera omu lushinja juba-juba, barhanakulikiraga okuntu esheriya yabo yaliderhere. (Lu. 22:54; Yoh. 18:24) Ahali h’okuyunviriza buzira kabolo ebi basidakire Yesu, abola bazuzi bonyine bashonda “obuhamirizi b’obubeshi ku Yesu yi bamuyirha.” Babere babubula, omudahwa mukulu ahwanza kulonza gurhe akakula Yesu mw’ebinwa y’aderha echintu chibi chakamuyirhisa. Kweri okujira ntyo kwalivunire esheriya zabo. (Mt. 26:59; Mk. 14:55-64) N’amango Yesu afuuka, abola bazuzi b’abalyalya bahereza abasoda b’Abaroma bayinjaga balanga eshinda yage “bicheri binene bye arja” yi bahamiriza emyazi y’obubeshi eyerekene bulagurhe eshinda ya Yesu yaliri wazi.​—Mt. 28:11-15.

14. Bichi Amandiko mabaga malebere oku bilolere olufu lwa Masiya?

14 Bichi Amandiko maderhere? Chiro akaba oku Bayahudi banene b’omu siku za Yesu barhaliwazize oku Masiya akafire, yunva eby’Amandiko mabaga malebere: “Alisheshere akalamo kage kugera oku lufu analiganjirwe omu banya-magosa; aheka echaha cha bantu banene, anaderhera abanya-magosa.” (Isa. 53:12) Che chirhumire Abayahudi barhaligwerhe empanvu y’okusibuka amango Yesu ayirhwaga oku murhi nka munya-byaha.

15. Bichi abantu banashobeka Abahamirizi ba Yehova binarhuma bantu baguma babasibuka?

15 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi kweri! Nk’oku babesheraga Yesu n’okuderha okw’agwerhe amagosa, intyo ku bali babeshera Abahamirizi ba Yehova nabo zene, n’okubakolera oku mulyagane. Hala mifano miguma. Omu myaka ya 1930 n’eya 1940 rhwaliri rhwasamba bwenene omu États-Unis yi rhupata obuhuru b’okuharamya Mungu. Bazuzi baguma baliyerekene bwinja oku barhugwerhe kw’akabolo. Omu provense ye Quebec, y’omu chihugo che Kanada, Akanisa k’Akatolika na Leta balichihebere haguma omu kupinga akasi kerhu. Bahubiri banene baliri bashwekwa eju y’okubwira abaturanyi babo oku bilolere Obwami bwa Mungu konyine. Omu Allemagne, oburhegesi bubi bwa Banazi bwaliyirhire bene-berhu banene bimana b’emisole. N’omu myaka ya hanola hofi-hofi egerere, bene-berhu banene b’omu chihugo che Russie basidakirwe n’okushwekwa eju y’okushambala n’abantu oku bilolere Ebiblia, n’akola kasi kali kabonwa nka “kurhaharhulwa.” Chiro ne Tafsiri ya Ulimwengu Mupya y’omu Chirusi yalahizwe, n’okuyinja yabonwa nka “chikoleso chirhakaharhulwa” bulala ekoleseze ezino Yehova.

16. Nk’oku olwandiko lwa 1 Yohana 4:1 luderhere, bulagurhe rhurhakwanene kuyemera rhwarhebekwa n’emyazi y’obubeshi eli yaderhwa eju y’abantu ba Yehova?

16 Gurhe rhwakajira yi rhurhasibuka? Olonze obukweri boshi. Omu Mahubiri mage m’oku Musozi, Yesu alikengusize abonviriza bage oku bantu baguma ‘bakababeshere buli chintu chibi.’ (Mt. 5:11) Shetani ye ntangiriro y’obola bubeshi. Ali ashunika abapinzani bayeneze obubeshi bubi eju ya balala basima okuli. (Ufu. 12:9, 10) Rhukwanene kukabulira hale obubeshi abashombanyi berhu banaderha. Rhurhakwanene kuyemera chiro n’akatyu obubeshi buli nk’obola, burhuyubahise chwangwa mpu buhoze obwemere bwerhu.—Osome 1 Yohana 4:1.

(4) YESU ALIGUZIZWE ANALEKWA

Bantu banene basibukaga eju y’okuntu Yesu achishogaga abera, okubona alahiraga enyigirizo z’obubeshi n’ebijiro bibi, okubona afaga oku murhi, na eju y’okuguzwa na Yuda. Nka gurhe ebyola bintu byakarhuma bantu baguma basibuka zene? (Olole echifungo che 17-18) *

17. Mu njira nchi ebyahikaga embere Yesu afe, byakarhumire bantu baguma basibuka?

17 Kasanzi kageke embere y’olufu lwa Yesu, nguma mu ntumwa zage 12 abaga amuguzize. Eyindi yamuhakana kasharhu, n’entumwa zage zoshi zamuleka egolo embere y’olufu lwage. (Mt. 26:14-16, 47, 56, 75) Ebyola birhasomezaga Yesu. Abaga alebere okw’ebyola byakahikire. (Yoh. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Omu kubona ntyo, bantu baguma bakasibukire, n’okuwaza ntya: ‘Akaba ntya kw’entumwa za Yesu zinali, nyono ntasimire nkaja mw’echola chigusho!’

18. Bulebi buhe bwayeneraga kugerera ebintu byarhengereraga embere Yesu afe?

18 Bichi Amandiko maderhere? Myaka minene embere Yesu ayinje oku gulu, Yehova abaga ayerekene omu Chinwa chage oku Masiya akaguzizwe ku bicheri 30 bye arja. (Zek. 11:12, 13) Muguma omu bera ba Yesu yi wakamuguzize. (Zb. 41:9) Omulebi Zekariya alishubire kuyandika ntya: “Oshurhe omungeri, n’echishumba chataruka.” (Zek. 13:7) Abantu b’emirhima minja barhakasibukire Yesu eju y’ebyola. Ahubwe obwemere bwabo bwakakomezwe omu kubona gurhe amalebi malolere Yesu mali mayenera.

19. Bichi abantu b’emirhima minja bamenyere?

19 Ka rhuli rhwabona echibazo chili nk’echola zene? Nechi. Zene Bahamirizi bageke bamenyikene bwenene, balekere okuli, baba bigamba by’obwemere, banachihangana kushumika abandi nabo baleke okuli. Bali bayeneza emyazi mibi, y’okuhabula, y’obubeshi eju y’Abahamirizi ba Yehova omu majurnale, oku maradiyo, oku televiziyo n’oku Enternete. Aliko echola chirhakarhuma abantu b’emirhima minja basibuka. Ahubwe, banabona oku Ebiblia yabaga yalebere okw’ebyola byakarhengerere.​—Mt. 24:24; 2 Pe. 2:18-22.

20. Bichi rhwakajira yi rhurhasibuka eju ya balala balekere okuli? (2 Timoteo 4:4, 5)

20 Gurhe rhwakajira yi rhurhasibuka? Bihemere rhugenderere okukomeza obwemere bwerhu omu kuyiga Ebiblia oku kahunda, okusalira buli mango, n’okugenderera kukola bwenene akasi Yehova arhuhere rhukole. (Osome 2 Timoteo 4:4, 5.) Akaba kweri rhugwerhe obwemere, rhurhajanjabala amango rhwamayunva emyazi mibi elolere Abahamirizi ba Yehova. (Isa. 28:16) Obuzigire rhugwerhe ku Yehova, oku Chinwa chage, na ku bene-berhu na bali-berhu, bwarhurhabala rhumenye rhwasibuka eju ya balala balekere okuli.

21. Chiro akaba bantu banene bali balahira oburhumwa bwerhu, bichi rhukwanene kuchizera?

21 Omu myaka 100 ya burhanzi, bantu banene balisibukire banalahira Yesu. Aliko chiro akaba ntyo, hali bantu banene balimuyemerere. Mw’abola, mwaliri muntu muguma w’omu Sanedrine y’Abayahudi, chiro ‘n’echigusho chinene ch’abadahwa.’ (Mdo. 6:7; Mt. 27:57-60; Mk. 15:43) Konakuguma zene, hali mamiliyoni manene m’abantu barhasibukire. Bulagurhe? Bulala bamenyere banasimire okuli kuli omu Mandiko. Echinwa cha Mungu chiderhere ntya: “Balala basima esheriya yawe bagwerhe murhula gunene; nta chintu chakarhuma basibuka.”​—Zb. 119:165.

OLWIMPO 124 Washikamanifu Sikuzote

^ mus. 5 Omu mwazi gwageraga, rhwalishambere ku mpanvu ene zarhumaga abantu basibuka Yesu mira, na bulagurhe banasibuka abanafunzi bage zene. Mu gunola mwazi, rhwashambala ku zindi mpanvu ene. Rhwashuba kubona bulagurhe abantu b’emirhima minja basimire Yehova barhakwanene kuleka chintu chilebe charhuma basibuka.

^ mus. 60 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Yesu ali asangira akalyo haguma na Matayo n’abalipisa ekoli.

^ mus. 62 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Yesu yafukuza abachuruzi omu hekalu.

^ mus. 64 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Yesu yalwana omurhi gw’amalibuko.

^ mus. 66 AMAFASIRIYO M’EFOTO: Yuda ali ahaana Yesu kugerera ebizu.