Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

MWAZI G’OKUYIGA 45

Mugenderere Kuyerekana Obuzigire Bwimana Buli Muguma n’Owindi

Mugenderere Kuyerekana Obuzigire Bwimana Buli Muguma n’Owindi

“Mukolerane buli muguma n’owindi oku buzigire bwimana n’olukogo.”​—ZEK. 7:9.

OLWIMPO 107 Tuonyeshe Upendo Kama wa Mungu

OKU BUGEKE *

1-2. Hali empanvu zinja zirhumire rhukwanene kuyerekana obuzigire bwimana buli muguma n’owindi. Ze zihe?

RHUGWERHE empanvu nyinja zakarhuma rhwayerekana obuzigire bwimana buli muguma n’owindi. Nka zihe ziguma omu zo? Lola gurhe eyila migani ye Biblia eshubize kw’echola chibazo: “Orhayemeraga obuzigire bwimana n’obwimana bwakurhengako. . . . Nantyo wakolerwa bwinja n’okubonwa ok’oyengehere omu masu ma Mungu n’amabantu.” “Omuntu mwinja anachilerhera enyungu.” “Olala onakulikira okunali n’obuzigire bwimana, abona akalamo.”​—Mez. 3:3, 4; 11:17; 21:21.

2 Eyila migani eyerekene mpanvu esharhu zirhumire rhukwanene kuyerekana obuzigire bwimana. 1) Okuyerekana obuzigire bwimana kunarhuma rhwabonekana bantu b’akachiro omu masu ma Mungu. 2) Okuyerekana obuzigire bwimana kunarhulerhera enyungu. Omufano, kunarhurhabala rhuyunvikane bwinja n’abandi. 3) Okukulikiza obuzigire bwimana kwarhulerhera emigisho y’amango mayinjire ehirirwe mu n’akalamo k’esiku n’amango. Che chirhumire, rhuherhe empanvu zinja z’okukenga elila hano Yehova arhuyibwise: “Mukolerane buli muguma n’owindi oku buzigire bwimana n’olukogo.”​—Zek. 7:9.

3. Bibazo bihe rhwaganirako mu gunola mwazi?

3 Mu gunola mwazi, rhwaganira oku bishubizo bya bibazo bine. Inde rhukwanene kuyereka obuzigire bwimana? Bichi rhwakayiga kugerera echitabu cha Rutu oku bilolere okuyerekana obuzigire bwimana? Nka gurhe rhwakayerekana obuzigire bwimana zene? Nyungu zihe balala banayerekana obuzigire bwinana banapata?

INDE RHUKWANENE KUYEREKA OBUZIGIRE BWIMANA?

4. Nka gurhe rhwakayiganya Yehova omu kuyerekana obuzigire bwimana? (Marko 10:29, 30)

4 Omwazi gwageraga gwalirhuyerekere oku balala banazigira n’okukolera Yehova, bonyine b’anayereka obuzigire bwage bwimana. (Da. 9:4) Rhulonzeze rhube “banyakuyiganya Mungu nka bana bage bazigirwa.” (Efe. 5:1) Che chirhumire, rhulonzeze rhuyiganye Yehova omu kuyereka bene-berhu na bali-berhu obuzigire bwimana​—Osome Marko 10:29, 30.

5-6. Aliko si, bichi echinwa “bwimana” chiba chiyerekene?

5 Kweri, nawe wakayemera ok’okurhuli rhwayunva bwinja bichi echinwa buzigire bwimana chiderhere ku rhwanagala kugenderera kubuyereka bene-berhu na bali-berhu. Yi rhuyunva bwinja obuzigire bwimana k’okuderha gurhe, muleke rhurhange rhulole gurhe abantu banayunva echinwa bwimana. Rhurhole omufano.

 6 Zene rhwakaderha oku omuntu wamamala myaka minene eyi ali akola mu sosiyete nguma, oku ali mukozi mwimana. Aliko eyola myaka yoshi amamala akaba eyi arhasaga kubonana chiro n’abakulu b’eyola sosiyete. Akaba eyi hali amango arhaba asimire amarhegeko m’eyola sosiyete, changwe eyi nayo arhanayisima, saliko asimire kukola akasi bulala kakanamuha olufuranga. Agenderera kukola akola kasi kugera oku bushaja, changwa kugera ahanji abonera akandi kasi kakwirire kulusha akola.

7-8. a) Bichi binashunika omuntu ayerekane obuzigire bwimana? b) Bulagurhe bihemere rhuyige mandiko maguma me Biblia mali omu chitabu cha Rutu?

7 Echinwa “bwimana” chiderherwe omu  chifungo cha 6 n’echinwa “buzigire bwimana bilekene oku mpanvu zinashunika omuntu abuyerekane. Bichi byaliri byashunika abantu ba Mungu bayerekane obuzigire bwimana omu mango Ebiblia yayandikwaga? Abaliri bayerekana obuzigire bwimana baliri bajira ntyo arhali mpu bula basezezwe si bulala emirhima yabo ebashunikire kujira ntyo. Rhurhole omufano gwa Daudi. Omurhima gwage gwalimushunikire ayereke mwira wage Yonatani obuzigire bwimana chiro akaba oku eshe wa Yonatani aliri alonza ayirhe Daudi. Enyuma w’emyaka Yonatani amalire kufa, Daudi aligenderere kuyereka mugala wa Yonatani, Mefibosheti, obuzigire bwimana.​—1 Sa. 20:9, 14, 15; 2 Sa. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

8 Rhwakamenya binene oku bilolere obuzigire bwimana omu kuyiga mandiko maguma me Biblia mali omu chitabu cha Rutu. Bichi obuzigire bwimana bw’abantu baderherwe mw’echola chitabu bwakarhuyigiriza? Nka gurhe rhwakabikolesa omu chibaga? *

BICHI RHWAKAYIGA OMU CHITABU CHA RUTU OKU BILOLERE OKUYEREKANA OBUZIGIRE BWIMANA?

9. Bichi byarhumaga Naomi awaza oku Yehova yeli amulwisa?

9 Omu chitabu cha Rutu ch’omu Biblia, rhunasoma engani ederhere oku bilolere Naomi, omwazana Rutu, n’omulume waliyubahire Mungu, Boazi waliri w’omu mulala gw’eba wa Naomi. Bulala enzara yalikalihire omu Izraeli, Naomi, eba, na bagala bage babiri bahamira omu chihugo che Moabu. Babere banali eyola munda, eba wa Naomi afa. Balala bagala babiri bashaba, aliko echibabeze, nabo bava bafa. (Rut. 1:3-5; 2:1) Ebyola bibazo byoshi byarhuma Naomi avunika omurhima bwenene bwenene. Ayunva akahinda kanene kugera ahaderhaga mpu Yehova yeli amulwisa. Yunva ebiyerekene gurhe aliri achiyunva oku bilolere Mungu: “Efune ya Yehova yampindamukire.” “Ogala-byoshi alulisize akalamo kani bwenene.” Ashuba kuderha: “Yehova yeli wandwisa n’Ogala-byoshi yi wanderhere echinjira.”​—Rut. 1:13, 20, 21.

10. Gurhe Yehova alijirire amango ayunva ebinwa by’okuzimula bya Naomi?

10 Gurhe Yehova alijirire oku bilolere ebinwa by’okuzimula bya Naomi? Arhalekaga kurhabala oyola mukozi wage ovunikire omurhima bwenene. Ahubwe amubera obonjo. Yehova aba amenyere oku “okulibuka bwenene kwakarhuma omuntu ogwerhe obwengehe asireha.” (Muh. 7:7) Aliko Naomi alikenere oburhabale y’abona oku Yehova anachili haguma naye. Burhabale buchi Yehova alimuhere? (1 Sa. 2:8) Ashunika Rutu achihangane kuyereka Naomi obuzigire bwimana. Oku bulonza n’obwinja bwage, Rutu arhabala nazala ashube achiyunve bwinja anagenderere kukolera Yehova. Bichi omufano gwa Rutu gwakarhuyigiriza?

11. Bichi birhuma bene-berhu b’emirhima minja bajira okwabo koshi yi barhabala abavunikire omurhima?

11 Obuzigire bwimana bwarhushunika rhujire okwerhu koshi yi rhurhabala abavunikire omurhima. Kuguma na Rutu waberaga haguma na Naomi, bene-berhu na bali-berhu banene bali bagenderera kurhabala abali omu chibaga baherhe akahinda changwa bavunikire omurhima. Bazigire bene-berhu na bali-berhu, bayunvirhe n’enyorha y’okujira koshi bakagala yi babarhabala. (Mez. 12:25, amahugulo m’eshishi; 24:10) Ebyola bipatene n’eby’entumwa Paulo arhuhanulaga: “Muderhe omu kurhuliriza abavunikire omurhima, murhabale abazamba, mulembere abantu boshi.”​—1 Te. 5:14.

Omu kuyunviriza, rhwakarhabala mwene-werhu changwa mwali-werhu wavunikire omurhima (Olole echifungo 12)

12. Njira ehe nyinja bwenene rhwakarhabalamo mwene-werhu changwa mwali-werhu wavunikire omurhima?

12 Ahanene enjira nyinja bwenene rhwakarhabalamo mwene-werhu changwa mwali-werhu wavunikire omurhima, kuli kumuyunviriza bwinja n’okumurhabala achiyunve oku rhumuzigiire. Yehova arhakayibirira byoshi wakajira omu kurhabala chiro na nguma omu ntama zage z’akachiro. (Zb. 41:1) Mezali 19:17 ederhere: “Olala wajirira omuntu orhachigalire amenja, eyi amayindika Yehova, naye nji amujuha ku byoshi ajirire.”

Rutu amachishwekera ku nazala Naomi, aliko Orpa amagaluka e Moabu. Rutu amabwira Naomi ntya: “Emunda waja nani najayo” (Olole echifungo 13)

13. Nka gurhe Rutu na Orpa bachishogaga ebirhali kuguma, na bulagurhe ebi Rutu achishogaga kujira byaliyerekene obuzigire bwimana? (Olole efoto eli oku chiganda.)

13 Rhwakashuba kuyunva echinwa buzigire bwimana bwinja omu kulola ebyahikiraga Naomi amango eba na bagala bage babiri bayusa kufa. Amango Naomi ayunva oku “Yehova ashubire kuyibuka bantu bage omu kubaha ebilyo,” abona oku agaluke emwabo. (Rut. 1:6) Abazaana bombi barhondera olugenzi haguma naye. Aliko oku banali bagenda, kasharhu koshi eyi Naomi ali abwira abazaana bagaluke e Moabu. Byaja byaba gurhe? Ebiblia ederhere: “Orpa ahobera nazala agaluka. Aliko Rutu yewe ayorha haguma naye.” (Rut. 1:7-14) Orpa achishoga okujira nk’oku Naomi anamubwirire, agaluka e Moabu. Aliko Rutu yewe alijirire ebirhalwise ebi Naomi amuhemere ajire. Naye aliherhe obuhuru b’okugaluka aliko oku buzigire bwimana abona oku ayorhe hofi na nazala y’amurhabala. (Rut. 1:16, 17) Rutu Achishogaga kubera haguma na Naomi, arhali mpu bulala asezezwe, s’aliko oku bulonza bwage. Ebi Rutu achishogaga kujira byaliyerekene obuzigire bwimana. Bichi eyila ngani yakarhuyigiriza?

14. a) Bichi bene-berhu na bali-berhu banachishoga kujira zene? b) Nk’oku olwandiko lwa Waebrania 13:16 luyerekekene, ntulo nyabachi zinasimisa Mungu?

14 Obuzigire bwimana bunarhuma omuntu ajira okwage koshi y’arhabala abandi. Kuguma n’amango ma mira, zene, bene-berhu na bali-berhu banene bachishogere okuyereka aberhu Bakristu obuzigire bwimana chiro akaba ntaye oyinji owabo. Omufano, eyi bayunva oku hali echinjira chabere, aho han’ahola banalonza gurhe bakajira yi barhabala. Amango hamaba omuntu omu chibaga wahurene ebibazo, buzira kulegama banalonza enjira bakakolesa yi bamurhabala. Kuguma n’Abamakedonia b’omu myaka 100 ya burhanzi, banajira okwabo koshi yi barhabala. Banahana ebisanzi na byoshi baherhe yibarhabala abola bene-berhu bali omu bibazo. (2 Ko. 8:3) Bikwanene kuba eyi binasimisa Yehova bwenene eyi abona gurhe bali bayerekana obuzigire bwimana!​—Osome Waebrania 13:16.

NKA GURHE RHWAKAYEREKANA OBUZIGIRE BWIMANA ZENE?

15-16. Gurhe Rutu ayerekanaga oku ntacho chamubuza kurhabala?

15 Rhwakayiga nyigirizo zinene zikwirire omu kulola gurhe Rutu arhabalaga Naomi. Leka rhulole ziguma omuzo.

16 Ojire okwawe koshi y’orhabala abandi. Amango Rutu abwira nazala oku agenda naye e Yuda, Naomi arhanga kulahira. Aliko Rutu arhalekereraga aho. Byaja byaba gurhe? “Amango Naomi abona oku Rutu ahanzikire oku agenda naye, aleka kumubuza.”—Rut. 1:15-18.

17. Bichi byakarhurhabala rhurhalekaga juba-juba kurhabala omuntu?

17 Ebi birhuyigirize: Byakaba eyi bihemere okulembera yi rhurhabala abaherhe akahinda, aliko echola chirhakwanene chikarhubuza kubarhabala. Mwali-werhu oli omu bulagirire akarhanga kulahira oburhabale rhwamuhere. * Aliko obuzigire bwimana bwarhushunika rhujire okwerhu koshi yi rhuyorha hofi naye. (Gal. 6:2) Rhunihire oku byakashobokana ayemere oburhabale rhwamuhere oku buzigire, n’okuziga rhwamurhuliriza.

18. Bichi bikwanene kuba eyi byaliri byababaza Rutu?

18 Orhayunvaga oburhe juba-juba. Amango Naomi na Rutu bahika e Betelehemu, Naomi abuganana n’abaturanyi bage ba mira. Ababwira ntya: “Nagendaga eyi nyunjwire aliko Yehova angalwire maboko-momu.” (Rut. 1:21) Waza gurhe Rutu akwanene kuba aliri achiyunva omu kuyunva Naomi aderha ebinwa bili nk’ebyo! Rutu aligendere na Naomi, analiri ajira okwage koshi y’amurhabala. Rutu aliri alira haguma naye, amurhuliriza, analambagira naye siku zinene kugera ahabahikiraga eka. Aliko kw’ebyola byoshi Naomi aderha: “Yehova angalwire maboko-momu.” Ebyola binwa byakayunvikana nka Naomi aliri abona nk’oburhabale boshi Rutu ali amuha chiro ntacho bumalire. Bikwanene kuba eyi byaliri byababaza Rutu bwenene; arhali ntyo si? Aliko agenderera kubera haguma na Naomi.

19. Bichi byarhurhabala rhugale kubera hofi n’omuntu oherhe akahinda?

19 Ebi birhuyigirize: Zene, mwali-werhu oherhe akahinda akarhubwira ebinwa bivunire omurhima; nabo rhuli rhwajira okwerhu koshi yi rhumurhabala. Aliko rhurhayunvaga oburhe juba-juba. Rugenderere kubera hofi n’oyola mwali-werhu oli omu bulagirire, n’okuhema Yehova arhurhabale yi rhubona gurhe rhwakagala kumulerhera echirhulirizo.​—Mez. 17:17.

Zene gurhe abashamuka ba Bakristu bakayiganya Boazi? (Olole echifungo cha 20-21)

20. Bichi byahaga Rutu emisi akenere y’agala kugenderera?

20 Rhuhaane oburhabale oku kasanzi bukenerwe. Rutu aliyerekere Naomi obuzigire bwimana, aliko naye yenyine alikenere owamuhira omurhima. Yehova ashunika Boazi amuhire omurhima. Boazi abwira Rutu intya: “Yehova akugishe oku biwajirire, ohaabwe oluhembo lushinganene kurhenga emwa Yehova Mungu we Izraeli, bulala wayinjire lonzeza amalibirhiro omu byubi byage.” Ebyola binwa bikwirire ntyo byahuma Rutu oku murhima bwenene. Rutu ashubiza Boazi ntya: “Wantulirize wamanaderhesa omuja-kazi wawe n’omulenge g’okurhuleza.” (Rut. 2:12, 13) Ebinwa Boazi abwiraga Rutu oku kasanzi kakwanene byamuhira emisi y’okugala kugenderera.

21. Nk’oku olwandiko lwa Isaya 32:1, 2 luyerekene, bichi abashamuka balagire oku bantu bakabakolera?

21 Ebi birhuyigirize: Balala banayereka abandi obuzigire bwimana, hali amango binagera eyi nabo bonyine bakenere owabahira omurhima. Nk’oku Boazi ayerekaga Rutu oku ebyajirire birhafire busha, zene naho abashamuka banasima n’okubwira bene-berhu na bali-berhu koko, eyi babona gurhe bali barhabala abandi oku buzigire. Okusima n’okubwira bene-berhu koko kwabahira emisi bakenere yi bagenderera.​—Osome Isaya 32:1, 2.

BICHI ABANAYEREKANA OBUZIGIRE BWIMANA BANAYUNGUKA?

22-23. Gurhe okuntu Naomi aliri abona Yehova kwahindamukaga na bichi byarhumaga? (Zaburi 136:23, 26)

22 Hagerere siku zigeke, Boazi n’omurhima gwinja ahereza Rutu na Naomi eby’okulya. (Rut. 2:14-18) Gurhe Naomi ajirire Boazi achimala kubakolera amola menja? Aderha ntya: “Agishwe na Yehova orhasaga kugambwa kuyerekana obuzigire bwimana oku bazene n’oku bafire!” (Rut. 2:20a) Obwene gurhe okuntu Naomi aliri abona Yehova kwamahindamuka! Burhanzi, aliri abanda endulu n’okuzimula mpu: “Yehova . . . yeli wandwisa,” aliko lero ahala amaderha n’omwishingo mpu “Yehova . . . Arhasaga kugambwa kuyerekana obuzigire bwimana.” Bichi byarhabalaga Naomi ahindamule okuntu aliri abona Yehova?

23 Buzinda, Naomi arhondera kubona efune ya Yehova omu kalamo kage. Yehova aliri akolesa Rutu omu kurhabala Naomi omu lugenzi lwabo l’okuja e Yuda. (Rut. 1:16) Naomi ashuba kubona efune ya Yehova amango Boazi, muguma w’omu “bachunguzi” babo, ahaga abola bakazi bombi oburhabale balikenere. * (Rut. 2:19, 20b) Akaba eyi aliri awaza: ‘Namaja nayunva; Yehova arhasaga kundekerera, agenderere kuba haguma nani mw’ezila siku zoshi!’ (Osome Zaburi 136:23, 26.) Naomi akwanene kuba ey’alisimire bwenene okubona gurhe Rutu na Boazi barhamulekereraga! Rhwakawaza kangana gurhe boshi bayunvaga omwishingo okubona gurhe Naomi ashubire shagaluka n’okugwarha emisi y’okugenderera kukolera Yehova.

24. Bulagurhe rhulonzeze rhugenderere kuyerekana obuzigire bwimana oku berhu Bakristu?

24 Bichi rhwayigire omu chitabu cha Rutu oku bilolere obuzigire bwimana? Obuzigire bwimana bunarhurhabala rhurhayirukiraga rhwaleka kurhabala bene-berhu na bali-berhu baherhe akahinda. Bunashuba kurhushunika rhuhane emisi na byoshi rhuherhe yi rhugala kubarhabala. Abashamuka bakwanene bahire omurhima n’okubwira koko bene-berhu na bali-berhu bali bachihangana kuyereka abandi obuzigire bwimana. Eyi rhubona gurhe balala bali omu bulagirire bali bashuba kukomera ekiroho, rhwanayunva omwishingo gunene. (Mdo. 20:35) Aliko, chiro akaba ntyo, mpanvu ehe nkulu erhuma rhwagenderera kuyerekana obuzigire bwimana? Bulala rhulonzeze rhusimise Yehova, “oyunjulirene obuzigire bwimana.”​—Kut. 34:6; Zb. 33:22.

OLWIMPO 130 Tusameheane

^ mus. 5 Yehova alonzeze rhuyerekane obuzigire bwinana ku bene-berhu na bali berhu b’omu chibaga. Yi rhumenya echinwa buzigire bwimana k’okuderha gurhe, bihemere rhusuzume bwinja gurhe abakozi bemana ba Mungu baliyerekene eyola ngeso omu mango ma mira. Mu gunola mwazi rhwabona bichi rhwakayiga kugerera omufano gwa Rutu, Naomi, na Boazi.

^ mus. 8 Y’oyunva bwinja ogula mwazi rhukuhirire omurhima ochisomere echitabu cha Rutu sura ya 1 n’eya 2.

^ mus. 17 Bulala rhuli rhwaderha oku mufano gwa Naomi, ahala rhulirhwaderha ku bali-berhu bali omu bulagirire, aliko ewazo rhuli rhwayiga m’ogula mwazi likwanene likoleswe na ku bene-berhu.

^ mus. 23 Akaba walonza omenye binene oku bilolere Boazi nka muchunguzi, olole omwazi “Uige Imani Yao​—‘Mwanamuke Bora Sana,’” omu Munara g’Omulanzi gwa Lusiku 1 Mwezi gwe 10, 2012, buk. 20.