Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

Ebibazo By’abanasoma Ebitabu Byerhu

Ebibazo By’abanasoma Ebitabu Byerhu

Mezali 24:16 ederhere: “Omuntu w’okunali akahena (kukumbagala) kali mushanvu, aliko anashuba kuyimanga.” Olula lwandiko luderhere eju y’omuntu onarhogera omu chaha kabiri-kabiri, aliko Mungu anamubabalira si?

Kweri, arhali ntyo k’olula lwandiko luderhere. S’ahubwe luderhere eju y’omuntu onahena, omu kuderha okw’anahurana ebibazo n’emilago kabiri-kabiri aliko anashuba kuyimanga k’okuderha anashuba kugala kugenderera.

Rhusuzume omustari gurhangire n’ogukulikire olula lwandiko: “Orhamarhaga n’obubi hofi n’enju y’omunya-kunali, orhashanduzaga ah’anahumukira. Bulala omuntu w’okunali akahena kali mushanvu, anashube ayimange, aliko obuhanya bunarhuma omubi asirhala. Nk’omushombanyi wawe amahena, orhasimaga, na nk’amasirhala, orhayemeraga omurhima gwawe gwasima.”​—Mez. 24:15-17.

Bantu baguma banawaza ok’ogula mustari gwe 16 guderhere omuntu onarhogera omu chaha aliko anahungama anashuba kugwarha obuguma na Mungu. Bakulu babiri b’amadini b’omu Angletere baliyandikire ntya: “Intyo ku bahubiri banene ba mira n’aba bunola bafasiriye ogola mustari.” Abola bakulu bayongera ok’okuwaza ntyo k’okuderha “okw’amango goshi omuntu mwinja akarhogera omu . . . chaha chizibu-zibu, aliko arhakafa ahezeze obwira bwage haguma na Mungu, na Mungu anagenderera kumusima okwenge ahungamire.” Amawazo mali nk’amola makasimisa omuntu orhalonza kuchigala y’arhajira echaha. Akawaza oku chiro akahanza ajira ebyaha kabiri-kabiri, Mungu alema amubabalira tu.

Okola kuli kuheza bwenene ech’omustari gwe 16 guderhere.

Echinwa che Chiebrania chitafusirirwe “kuhena” na “anahena” omu mustari gwe 16 ne 17 chakakoleswa omu njira zinene. Chakaba eyi chiderhere okuhena nya kuhena. Omufano, empanzi yahenere omu barabara, omuntu arhogere oku nju, changwa ebale lyarhogere ahashi. (Kum. 22:4, 8; Amo. 9:9) Echola chinwa chakashuba kukoleswa omu njira y’omufano nka ntya: “Yehova anayerekeza entambu z’omuntu amango amasimiswa n’enjira yage. Chiro ahena arhajugujirwa (kukabulwa) ahashi bulala Yehova amufarhire okuboko.”​—Zb. 37:23, 24; Mez. 11:5; 13:17; 17:20.

Aliko, lolaga ebinwa byaderhwaga na Profesere Edward H. Plumptre: “Echinwa ch’Echiebrania [“kuhena”] chirhasaga koleswa oku bilolere echaha.” Kandi, owindi musomi afasiriye ntya omustari gwe 16: “Kwakaba kuchiyirha busha okurhindibuza abantu ba Mungu, bulala bagenderera kubaho tu​—omubi yewe nanga!”

K’okuderha, ahali h’okuderha eju “y’okuhena” kuyerekere emihekere omu bugenda b’okujira echaha, olwandiko lwa Mezali 24:16 luderhere okuhurana ebibazo changwa ebigeregezo kabiri-kabiri. Mu linola gulu libi lya zene, omuntu w’okunali akahurana ebibazo by’amalwala, n’ebindi. Changwa oburhegesi bwakahigirira kumulibuza. Aliko akachizera oku Mungu amurhabala, amugwasa kubilwisa n’okubihima. Owaze kangana wenyine wachibwenere gurhe ebintu byagenda bwinja oku bakozi ba Mungu. Chirhuma? Rhuba rhuchizerere oku “Yehova anarhabala bala boshi bahenere n’okuyinamula boshi bagondamire.”​—Zb. 41:1-3; 145:14-19.

“Omuntu w’okunali” arhayunva asimire okubona gurhe abandi yi bapata ebibazo. S’ahubwe anarhulirizwa n’okuba amenyere oku “ebintu byagendera bwinja bala boshi bayubaha Mungu w’okuli, bulala bamuyubahire.”​—Muh. 8:11-13; Yob. 31:3-6; Zb. 27:5, 6.