Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

SOMO lya 3

Wakachizera Ebye Biblia Ederhere Si?

Wakachizera Ebye Biblia Ederhere Si?

Ebiblia ehanire ebilagane n’empanulo zinene. Byakashoboka oku wakasima omenye eby’eyigirize, aliko nkabaga ey’oli wagangana. Ka wakanachizera ebilagane n’amahano mali omu chitabu cha mira chili nk’echola? Kweri si wakanayemera ebye Biblia ederhere oku bilolere okusiimira akalamo zene n’omu mango mayinjire? Intyo ku bantu kamama bowe bajirire. Lekaga rhulole akaba nawe wakanachizera ebye Biblia ederhere.

1. K’engani ze Biblia zili z’okuli?

Ebiblia ederhere kw’eli ‘mw’ebinwa by’okuli birhaherhe magosa.’ (Muhubiri 12:10) Eshambere oku bihe byalibere, n’akalamo k’abantu nya-bantu. (Osome Luka 1:3; 3:1, 2.) Abanalonza engani na bavuluzi banene bayemezeze oku esiku z’akamaro, abantu, ahantu, n’ebihe bishamberwe omu Biblia, bili by’obukweri.

2. Bulagurhe rhwakaderha okwe Biblia echigwerhe akamaro?

Ebiblia ezigana kuderha ebintu birhalimenyikene omu chihe yayandikwaga. Omufano, ederhere oku myazi y’esiyanse. Binene mw’ebyola ederhere oku by’esiyanse byaliri byapingwa amango yayandikwaga. Aliko esiyanse ya buno, eyemezeze kw’ebye Biblia ederhere bili by’obukweri. Ekwanene “enihirwe, zene n’amango moshi.”​—Zaburi 111:8.

3. Bulagurhe rhukwanene kuchizera ebye Biblia ederhere oku mango mayinja?

Ebiblia eli mw’amalebi a mabere maderha “ebintu birhasaga kuba.” (Isaya 46:10) Yalibere yaderha omu bukweri ebintu birhaliza kuba, byanayinjiba nk’oku yanaderhaga. Eshubire fasiriya chiguma oku chindi oku bilolere ebili byaba oku gulu zene. Mw’elila somo, rhwasuzuma maguma omu malebi me Biblia. Obukweri bwamo busomeze!

HUMBA BWENENE

Rhulole gurhe esiyanse ya buno epatene ne Biblia, rhunawaze ku maguma omu malebi me Biblia masimisize bwenene.

4. Esiyanse epatene ne Biblia

Mira, bantu banene baliri bawaza oku hali ech’egulu liba lihanikirweko. Ziha EVIDEO.

Yunva ebyayandikwaga omu chitabu cha Yubu hamagera myaka 3 500 ntya. Osome Yobu 26:7, muje mwaganira kw’echila chibazo:

  • Bulagurhe okubona olula lwandiko luderhe oku ‘ntacho’ egulu lihanikirweko, kusomeze?

Omu myaka ya 1 800 ntya, mw’abasomi bajaga bayunva bwinja omugenderano gw’amenji m’oku gulu (cycle de l’eau). Aliko yunva gurhe Ebiblia yabaga yaderhere hofi myaka 3 000 embere w’aho. Osome Yobu 36:27, 28, muje mwaganira kw’ebila bibazo:

  • Bulagurhe okula kufasiriya konyine omugenderano gw’amenji, kusomeze?

  • Amandiko wasomere, makomeze obwizere bwawe oku Biblia si?

5. Ebiblia yalibere yaleba ebintu bisomeze, byanaba

Osome Isaya 44:27–45:2, muje mwaganira kw’echila chibazo:

  • Bichi na bichi Ebiblia yali yaderhere myaka 200 embere e Babiloni ehene?

Engani eyemezeze oku Omwami Sirise we Perse n’abasoda bage bafarhaga evile ye Babiloni omu mwaka gwa 539 M.K.Y. b Bahabula olwinji lwalizungulukire eyola vile. Bamalire kuhika omu vile eyi bagerere omu mulyango gurhalichingirwe, bayifarha buzira kushiba balwa. Zene hamahwa myaka erhalukire 2 500, e Babiloni binachiba biguka. Yunva ebye Biblia yabaga yalebere

Osome Isaya 13:19, 20, muje mwaganira kw’echila chibazo:

  • Nka gurhe ebyaberaga e Babiloni biyemezeze okuyenera k’obula bulebi?

Ebiguka bye Babiloni omu Irake ya zene

6. Ebiblia yabaga yalebera ebi rhuli rhwachibonera zene

Ebiblia enayirika echihe cherhu “siku zizinda.” (2 Timoteo 3:1) Lolaga ebye Biblia yabaga yaderhere oku zinola siku zerhu.

Osome Matayo 24:6, 7, muje mwaganira kw’echila chibazo:

  • Bichi Ebiblia yabaga yaderhere byakarhengerere omu siku zizinda?

Osome 2 Timoteo 3:1-5, muje mwaganira kw’ebila bibazo:

  • Borhere buchi Ebiblia ederhere abantu bakagwarhire omu siku zizinda?

  • Borhere buhe m’obula oli wachibonera?

HALI ABANTU BANADERHA: “Ebiblia chili chitabu ch’engano bachitungiraga.”

  • Nk’oku woyo obwene, chemezo chihe chikulu chiyerekene kwe Biblia yakachizerwa?

OKU BUGEKE

Engani, esiyanse, n’amalebi, byoshi biyerekene oku wakachizera Ebiblia.

Rhuchiyibusye

  • K’engani ze Biblia zili z’okuli?

  • Ngahe na ngahe esiyanse ne Biblia bipatene?

  • Owazize kwe Biblia ebere yaderha n’eby’amango mayinjire si? Akaba nechi, bulagurhe; changwa akaba nanga, bulagurhe?

Omuhigo

EYINDI MYAZI

Hali ebye Biblia ebeshere omu by’esiyanse ederhere si?

“Ke Siyanse ne Biblia Bipatene?” (Mwazi guli oku jw.org)

Lola gurhe obulebi bwe Biblia oku bilolere oburhegesi bwe Grèce bwayeneraga.

Okuhebwa Emisi Kugerera “Echinwa ch’Obulebi” (5:22)

Lola gurhe amalebi me Biblia mahindamulaga okuntu mulume muguma aliri ayibona.

“Nagendaga Nawaza ku Mungu Arhabaho” (Omunara g’Omulanzi Ni. 5, 2017)

a Amalebi, maheberwe m’oburhumwa bwa Mungu bushambere ebyaba omu mango mayinjire.

b M.K.Y. kuli kuderha e “Mbere zo Kuburhwa kwa Yesu,” na N.K.Y. kuli kuderha e “Nyuma zo Kuburhwa kwa Yesu.”