Skip to content

Shimbukira oku mukololo gw'ebili mo

Akalamo Nji Kanachikwira Si Berhu? Gurhe Ebiblia Yakakurhabala Kulama omu Gulu Obulwala b’Okuyahukira Bwahindamwire

Akalamo Nji Kanachikwira Si Berhu? Gurhe Ebiblia Yakakurhabala Kulama omu Gulu Obulwala b’Okuyahukira Bwahindamwire

 “Rhweshi yi rhwachifija akalamo kashube kakwire.”​—Angela Merkel, Chancelliere (mukulu w’oburhegesi) we Allemangne.

 Omu kubona gurhe Ekorona yiyagenderera kulibuza abantu oku gulu, nawe wakayemera ebinwa byage. Aliko okola “kukuwira” k’okudeha gurhe? Bichi abantu banihire kubajira hano obula bulwala buhwa?

  •   Okulama nk’oku banalilamire embere w’ekorona. Baguma bakumbwire oku bakashuba kuba haguma n’abandi, babahobere, babalamuse omu kubahuma omu bigasha, binashube kushobokana babalame. Babwene nka “okuderha kw’akalamo kamashuba kwira, kuheberwe m’okuja oku restora, kuja kulola eteyatre, n’ebindi binali nk’ebyo,” nk’oku Dogutere Anthony Fauci a aderhere.

  •   Okukwiza akalamo kabo. Baguma yibabona nka byakashoboka bakwize akalamo kabo kabe kenja kulusha embere. Yibabona nka hali ebintu bihemere okuhindamula, nk’akasi kahemere ebisanzi n’emisi minene, okubonerera abandi eju y’ah’abarhengaga awo eshusho ly’omubiri gwabo, n’okubona oku abantu banene baherhe obulwala b’omurhwe. Klaus Schwab, warhonderesaga esosiyete eyirikwa Forum économique mondial (Baraza y’obukungu omu gulu) aderhere ntya: “Obula bulwala b’okuyahukira, burhuhere orozo lurhazigana kubaho l’okuwaza bwinja, rhunahenge ebintu bwinja omu kuntu rhuhindamule egulu.”

 Abandi bashurhirwe n’ekorona omu kuntu banabona oku birhakachishoboka akalamo kabo kakwire nk’okukarhulaga. Omufano baguma bahezeze akasi, enju, amagala mabo, n’echibabeze kulusha n’abazigirwa babo bafire.

 Omu bukweri ntaye wakaderha bwinja bwinja, mpu ntya kw’akalamo kaba hano ekorona ehwa. (Muhubiri 9:11) Aliko Ebiblia yakarhurhabala rhugorore amawazo merhu malolere ebi rhunihire omu siku zakulikiraho, rhunagale kubikomerera akaba kubihemere. Ech’akamaro bwenene, Ebiblia efasiriye ebinji byaba amango mayinjire rhwakachizera, nkabaga wakaba y’orhaliwazize chiro.

Okugwarha amawazo menja malolere eyi nkunduka y’Ekorona

 Kurhenga mira, Ebiblia yalibere yaderha kw’amalwala m’okuva mashandala hoshi changwa “amalwala m’okuyahukira” makabereho omu “chihe chizinda ch’ebili mw’elila gulu.” (Luka 21:11; Matayo 24:3) Omu kuba rhuyibukire ntyo, rhwakaja rhwabona Ekorona oku chili chiguma omu bimenyeso bizibu-zibu bya mu mano mango—bihirirwe mw’amavita, emisisi ekomere, echibula ch’ebilyo—Ebiblia yalilebere ku bikwanene kuba.

 Nka gurhe oku menya ntyo kwakarhurhabala: Chiro ehali zirhengerere n’Ekorona zabonekana nka zili zayinja zakwira, Ebiblia erhubwirire rhurhayibagiraga oku rhulamire omu “chihe chidarhi chikomere kulembera.” (2 Timoteo 3:1) Okumenya ntyo kwakarhuma rhurhavaga rhwanihira ebirhakashoboka mw’echila chihe ch’ebibazo.

 Ebiblia erhurhabere rhubone ebintu bwinja: Chiro akaba oku akalamo yi kagenderera kukomera bwenene mw’elila gulu, hano hofi-hofi ebintu byahindamuka. Bichi byahindamuka?

Ebinji byaba omu siku z’enyuma w’Ekorona wakaba orhaliwazize chiro

 Ebiblia erhafire kurhubwira ebibazo bikomere rhuli rhwahurana zene konyine s’erhuyerekere n’ebintu binja rhwasimira hano hofi-hofi. Efasiriye ebintu binja by’amango mayinjire birhalukire eby’eguvernema z’abantu zirhakagala kujira, si Mungu yenyine wakagala kubijira. “Nj’ashangula buli muziga goshi omu masu mabo, n’olufu lurhakachibaho, ey’emishibo, ey’endulu ey’amalumwa birhakachibaho chiro. Ebintu bya mira byagerere.”​—Ufunuo 21:4.

 Yehova b Mungu alaganyize: “Lola! Indi najira ebintu byoshi bibe bihyahya.” (Ufunuo 21:5) Amala ebibazo byoshi bili oku gulu biheberwe mu n’ebilerherwe n’obula bulwala b’okuyahukira. Tala ebyalaganyize:

  •   Amagala mashinganyanya m’omubiri n’obwenge, eyi harhachili bulwala chiro n’olufu.​—Isaya 25:8; 33:24.

  •   Akasi katosheze buli muntu kanamulerhere obusime b’okuli, s’intabyo by’okushuba lonza-lonza amakasi m’okukobola omuntu n’okumuluhya kukabya.​—Isaya 65:22, 23.

  •   Obukungu ku buli muntu, korha nta bukene na nta nzara.​—Zaburi 72:12, 13; 145:16.

  •   Okufuma amalumwa n’omujunjiko goshi gurhengerere n’ebyahikiire omuntu. Kandi omuntu abone abazigirwa bage bamafuka ashube alame nabo.​—Isaya 65:17; Matendo 24:15.

 Nka gurhe okumenya ebyola kwakarhabala: Ebiblia ederhere: “Rhuherhe obula bulangalire buli nka nanga y’akalamo kerhu.” (Waebrania 6:19, mahugulo m’efo) Obulangalire buli nk’obo bwakarhurhabala kusimika bwinja. Bwakarhurhabala rhugale kulwisa ebibazo n’ehali zoshi za mu mano mango, byanarhurhabala rhurhulere, n’okupunguza omulago rhwaliyunvirhe.

 Aliko si, kawakachizera ebye Biblia elaganyize? Olole omwazi “Ebiblia—y’Eshoko y’Okulonzeza m’Obukweri.”

Amakanuni m’Ebiblia m’okurhurhabala omu chihe ch’enyuma w’obulwala b’okuyahukira

  •   Okenge akalamo

     Olwandiko: “Obwengehe bunalanga akalamo k’ababujira.”​—Muhubiri 7:12.

     K’okuderha gurhe: Okurhola esimikiro ziyengehere kwakupunguziza eragi libi ly’okulwala lyakakuhikira. Ololereze obuhanya byakashoboka burhengerere ah’oli. Okenge amarhegeko malolere amagala n’okuchilanga, olole kangana gurhe abantu yibayahukirwa ah’olamire, na bantu bangana gurhe barholere enduyi.

  •   Obe mwikenzi

     Olwandiko: “Omwengehe anajira ebintu n’obwikenzi n’okuyaka obubi, aliko echihwinja chowe chirhalaga, si kandi chinachinihira kukabya.”​—Mezali 14:16.

     K’okuderha gurhe: Ogenderere kujira ebihemerweho omu kulanga amagala mawe. Onabe omenyere oku Ekorona yagenderera kubaho siku zinene.

  •   Oyunve enformasiyo zakachizerwa

     Olwandiko: “Echinganyi chinachizera byoshi byanaderherwe, aliko omuntu mwikenzi analolereza buli ntambu yage.”​—Mezali 14:15.

     K’okuderha gurhe: Ochishoge bwinja empanulo wakulikira. Ebiwachishoga byakugendako—wakachilerhera ebibazo bikomere by’amagala nk’orholere edesiziyo zishingirire oku enformasiyo zirhali z’okuli.

  •   Ogenderere kugwarha amawazo menja

     Olwandiko: “Orhaderhaga mpu, ‘charhumaga esiku za mira zakwira kulusha zinola?’ bulala burhali bwengehe bukushunikire kubaza ntyo.”​—Muhubiri 7:10.

     K’okuderha gurhe: Woyo ochihangane okole nk’oku wakanagala y’olama bwinja omu kuhinganya nk’okw’ehali enali. Orhalemaga wachifija akalamo walilamire embere obula bulwala burhondere, n’okuyorha wawaza oku by’orhagalaga kujira eju y’ebyalilahizwe.

  •   Oyereke abandi obukenge

     Olwandiko: “Mukenge abantu ba buli buko.”​—1 Petro 2:17.

     K’okuderha gurhe: Abantu boshi barhachihekaga kuguma mw’eyila korona n’ebyago yalerhere. Okenge amawazo mabo, aliko wanayorha oku simikiro warholere. Oyerekane k’olagire kubalala barhaza rhola enduyi, abashaja, na balala baherhe ebibazo bikomere by’amagala.

  •   Olembere

     Olwandiko: “Obuzigire bunalembera, buba m’obwinja.”​—1 Wakorinto 13:4.

     K’okuderha gurhe: Amango abandi bali bachifija ebi baliri bajira ey’ekorona erhaza kuba, oyerekane obwinja. Hano ebintu biyinja byayoroha, omu kubona eby’okala wakagala kujira, ogende kubuya-buya.

Okuntu Ebiblia eli yarhabala abantu kulwisa echi chihe ch’obulwala b’okuyahukira

 Abahamirizi ba Yehova banarhulirizwa n’ebilagane Ebiblia ederhere by’amango mayinjire, n’echola chanarhuma barhaseza amasu oku bulwala hoshaho. Banashuba kurhabalana buli muguma nowindi omu kukenga erhegeko ly’Ebiblia ly’okubuganana yi baharamya haguma. (Waebrania 10:24, 25) Buli muntu ayegerezwe oku mbuganano z’Abahamirizi ba Yehova, zili zakolwa kugerera evideo.

 Abandi bwabwene oku kweri okuja oku mbuganano z’Abahamirizi ba Yehova yi baharamya Mungu haguma nabo, kwabarhabere mw’echila chihe chikomere. Omufano, mukazi muguma ekorona yalifarhire aliyemerere empamagazi y’okuja oku mbuganano kugerera evideo. Ezo mbuganano zamurhabala bwenenene arhulere chiro akaba oku amagala marhaliri bwinja eju y’ekorona. Buzinda aderha: “Nani ndi nachiyunva nka ndi muguma wa m’ogula mulala. Okusoma Ebiblia kunarhuma narhulera n’okugwarha omurhula gwa ndani. Kunantabala inseze obwenge oku bulangalire bwani bw’amango mayinjire ahali h’okubuseza oku bibazo byani hoshaho. Koko bwenene okuntabala ingwarhe obwira haguma na Mungu narhulaga ndonza omu kalamo kani koshi.”

a Diregtere we Institut national des allergies et des maladies infectieuses ye Etats-Unis. (Sosiyete enachifunza amalwala manalerhwa n’ebirhapatene na mubiri gulebe, n’amalwala malerhwa n’emikrobi)

b Yehova lili zino lya Mungu Ebiblia eyerekene.​—Zaburi 83:18.