Skip to content

EMISOLE ENABAZA

Okushambaza—Chigabi cha 1: Indi Tayari Kushambaza Changwa Kushambazwa Si?

Okushambaza—Chigabi cha 1: Indi Tayari Kushambaza Changwa Kushambazwa Si?

 Okushambaza k’okuderha gurhe?

 Bantu banene banabona k’okushambaza chili chintu cha kuchisimisa konyine. Aliko, m’ogula mwazi, “okushambaza” kali kasanzi omusole n’omunyere banageza haguma yi balola akaba nji bahikira kulama haguma omu buhya. Bobola, okushambaza kugwerhe omuhigo. Erhali njira y’okufa chakuchisimisa n’omusole changwa omunyere konyine.

 Mango maguma, okushambaza kwakakurhabala orhole edesiziyo; k’okuderha y’okushaba changwa kushabwa, changwa y’okuyirha obwira. Amango mwamarhondera kushambazana, mukwanene kuba tayari ku byoshi byakarhengerera

 Eby’okwanene omenye: Akaba obwene ok’okola oli tayari kushambaza changwa kushambazwa, okwanene onayemere ok’okola oli tayari kujira obuhya.

Okushambazana n’omuntu orhagwerhe muhigo g’okushaba, kuli nka kulala wakabazwa ebibazo by’akasi walonzeze s’aliko ey’orhanalonzeze kukakola

 Oli tayari si?

 Okushambaza kwakabahisa oku buhya, bobola, mukwanene kuwaza bwinja oku ngeso zinja zakabarhabala m’obola bwira. Omufano, hala ebi wakawazako:

  •   Okuntu olamire omu mulala. Okuntu onakolera abazere bawe na bakulu-bawe changwa badorho-bawe, ahanene amango ogayire, kwakayerekana okuntu nji wakolera mukawe changwa balo.

     Akanuni ke Biblia: “Mukabulire buli buko bw’echishika chibi, obukali, oburhe, entonganyi, ebidusi na buli chochi chakababaza.”​—Waefeso 4:31.

     Ochibaze: ‘K’abazere bani, bakulu-bani na badorho-bani bakaderha oku nambakolera oku bukenge? Amango ntayunvikene na muguma mubo, nakagala ganira nabo oku bwirhozi buzira kukaliha?’

    Akonva orhagala kuyunvikana n’abazere bawe, kweri si nji wagala kuyunvikana na mukawe changwa balo?

  •   Omurhima g’okuchihaana. Amango wamashaba changwa kushabwa, okwanene omenye eby’owenyu asima n’okuzigana kumukolera byo.

     Akanuni k’Ebiblia: “Buli muntu agenderere kulonza, arhali enyungu yage yewe yenyine, s’ahubwe enyungu y’owindi.”​—1 Wakorinto 10:24.

     Ochibaze: ‘Ka nampigirira ebintu bijirike nk’okundonzeze bigage? K’abandi banambona oku ndi muntu w’olugero? Mu njira nyabachi nanyerekana oku nampira enyungu z’abandi oku fasi y’oburhanzi ahali h’ezani?

  •   Obwirhohye. Omulume changwa omukazi mwinja akwanene kuyemera amagosa mage n’okuhema obonjo birhengere oku murhima.

     Akanuni k’Ebiblia: “Rhweshi buli mango rhunakola amagosa.”​—Yakobo 3:2, amahugululo m’eshishi.

     Ochibaze: ‘Ka nanyemera juba-juba amagosa mani, changwa imba muntu w’okuchiteteya? Ka nanyunva ngayire amango abantu bamampanula oku bilolere oborhere nkwanene kuhindamula?’

  •   Efuranga: Efuranga zili omu bintu binarhuma abashabene barhayunvikana. Bobola nk’oyinji kuzikolesa bwinja nji wagala kuchiyasa n’eshoko y’ebibazo byakarhengerera omu buhya.

     Akanuni k’Ebiblia: “Nde mu mwabo wakalonza kuyumbaka omunara, arhanarhanga kuyikala n’okugerereza bichi gwahwerako, y’abona akaba agwerhe ebikenerwe y’aguyunjuza?”​—Luka 14:28.

     Ochibaze: ‘Ka nakankolesa bwinja efuranga, changwa nanchibugana ngwerhe madeni manene? Gurhe nakayerakana oku nakagala kukolesa bwinja efuranga zani?’

  •   Ehali y’ekiroho. Akaba oli Muhamirizi wa Yehova, okwanene kuyiga Ebiblia oku kahunda n’okuja oku mbuganano z’echibaga oku kahunda.

     Akanuni k’Ebiblia: “Abasimire bali balala barhegerere obulagirire bwabo bw’ekiroho.”​—Matayo 5:3.

     Ochibaze: ‘Ka nanchihangana kugenderera kukomeza obwemere bwani? K’ehali yani y’ekiroho eli yakamaro bwenene kulusha ebindi bintu byoshi, changwa ebindi bintu binampugisa?’

 Eby’okwanene omenye: Ntaye wakasima ashabane n’omuntu orhachipanga bwinja. Akaba oli wachihangana y’oba muntu mwinja, ogwerhe eragi linene ly’okupata oli kuguma nawe.