Skip to content

MUYIGANYE OBWEMERE BWABO | MARIYA MAGDALENE

“Nabwene Waliha!”

“Nabwene Waliha!”

Mariya Magdalene yalola omuchanya, yashangula emiziga omu masu. Babambire Waliha wage muzigirwe oku murhi. Yaliri nka midi ntya y’ezuba, “aliko omwizimya gwayunjula oku gulu”! (Luka 23:44,45) Ashema omushangi gwage oku birhugo kisha agunga haguma n’abandi bakazi balimuyegerere. Obwira-kabiri (ey’omwezi gwasika emimole y’ezuba), bunamala miniti migeke yonyine, arhali bubwakaba eyi bubwalerhaga ogula mwizimya gwa saa esharhu zoshi. Inkabaga Mariya n’abandi baliyimangire haguma na Yesu bahwanza kuyunva ebinyalubala bihiga ebudufu, n’obola birhayunvikana ezuba. Baguma “omu bali balola bayubaha bwenene baderha mpu: ‘Kweri oyula aliri Mugala wa Mungu.’” (Matayo 27:54) Abanafunzi ba Yesu n’abandi bantu bakaba baliri bawaza mpu ahola Mungu yayerekana omugayo n’oburhe bungana ayunvirhe okubona echibamakolera Omugala.

Mariya Magdalene arhalichiyunvirhe chiro asimire alole gurhe Yesu yalibuka, aliko kandi arhanagala kurhengaho. (Yohana 19:25,26) Yesu akwanene kuba eyi aliri omu malumwa rhurhakagala kubala. Nyina wa Yesu naye alikenere owamusiririza anamurhabale.

Okubona byoshi Yesu amujirire, Mariya naye aliri achiyunva asimire amujirire choshi akagala. Arhulaga eyi mukazi obonererwe wabusha-busha, aliko Yesu ahindamula obola borhere buli ntyo, ajira akalamo kage kakengwe, kanagwarhe echikamalire. Ayinja kuba mukazi oherhe obwemere bwenene. Nka gurhe? Na bichi olwiganyo lwage lurhuyigirize zene?

“Baliri Babashugulikira kugerera Ebikulo Byabo”

Omu Biblia engani ya Mariya Magdalene ehwanzize n’oluhembo. Yesu amuha obuhuru, amulikuzanya kurhenga omu hali eyubahisize bwenene nka chizimya nyagali-nyaganga chiyubahisize. Mw’ezola siku, eby’abazimu byaliyalire nyine-nyine. Amola maroho mabi maliri marhera abantu, n’okuja mu baguma, aba mamahanza kubakolesa. Rhurhamenyere gurhe kuguma abazimu balijirire Mariya Magdalene; Echirhumenyere chilli oku aliri mu biganganyale mushanvu by’abazimu. Na kugerera ku Yesu Kristu, byoshi byachihiga!—Luka 8:2.

Lero akala muguma-guma, ayunvirhe obusime boshi bwakafa bwabere ho, Mariya akala amarhondera akalamo kahyahya. Gurhe akaja ayerekana eshukrani zage? Ava aba mwanafunzi mwimana wa Yesu. Ahanza arhabala n’oku by’abwene bikenerwe. Yesu n’entumwa zage baliri bakenera ebilyo, emishangi, n’ahabalala. Barhaliri mpu bachirire, barhanaliri bakola amakasi m’omubiri mw’amola mango. Yi bagala kuseza obwenge okukasi k’okuhubiri n’okuyigiriza, balikenere oburhabale bw’ebintu by’omubiri byangombwa.

Mariya n’abandi bakazi bahanza barhabala y’ebyola bintu bibonekana. Abakazi baliri babashugulikira kugerera ebikulo byabo.” (Luka 8:1,3) Baguma bakaba baliri bakazi bachigalire. Ebiblia erhaderhere akaba baliri bavuya ebilyo, okumesha emishangi, changwa okulema bakwiza enju mu buli vilaje banajire mo. Aliko oku bulonza bwabo bonyine, balichihanganire kuyenezeza echola chigusho ch’okubalama-balama ebi chikenere. Byakashoboka oku chakaba chigusho cha bantu 20. Obushiru bw’abola bakazi boshi bwarhabala Yesu n’entumwa zage baseze obwenge boshi oku kasi k’amahubiri. Kweri, Mariya alimenyere oku ntacho akalipa Yesu oku byoshi amujirire; aliko kuyewe bwaliri busime orhakalola, b’okumuha echakagala kumuha!

Bantu banene zene bakabonerera orhuntu rhutyuli-tyuli omuntu akajirira abandi. Aliko Yehova yewe arhali ntyo kw’anabona. Waza kangana gurhe Yehova alichiyunnvirhe asimire omu kubona Mariya achihana okwage koshi omu kugwasa Yesu n’entumwa zage! Kandi bunola, bakristu banene bemana, banajira okubanagalire omu kujirira abandi ebintu bigeke-geke aliko by’akamaro. Mango maguma-maguma echijiro chinja, changw’ echinwa chikwirire byakarhabala bwenene. Yehova anasima ebikorwa bili nk’ebyola.—Mezali 19:17; Waebrania 13:16.

“Oku Murhi gw’Amateso gwa Yesu”

Mariya Magdalene aliri omu bakazi banene baherekezaga Yesu e Yerusalemu oku Pasaka y’omwaka gwa 33 N.K.Y. (Matayo 27:55,56) Achiyunva oku Yesu afarhirwe ebudufu n’okulibuzwa nyine-nyine, rhwakachizera oku kweri Mariya aliyunvirhe omugayo bwenene. N’ebintu byagenderera kubiha kulusha. Guvernere Pontio Pilato, aziga ashumikwa n’abakulu b’edini ly’Abayahudi n’oluhiriri lw’abantu balirhegekere, bachira Yesu echihano ch’olufu lw’amalibuko oku murhi gw’amateso. Mariya akwanene kuba y’alichibwenere gurhe Nahamwabo, yeshi y’ava kw’eshagama, anokere, y’agenda azizimana omu barabara, na buzinda gurhe y’ananaba oku murhi omu kuyirhwa.—Yohana 19:6, 12, 15-17.

Omwizimya guyusa kuba hofi n’emidi ntya, Mariya Magdalene n’abandi bakazi baliyimangire “haguma n’omurhi gw’amateso gwa Yesu,” ahola b’amubambiraga. (Yohana 19:25) Mariya, waliri ahola kugera oku buzinda, abona n’okuyunva gurhe Yesu abwira Yowane, intumwa yage agendaga asima bwenene oku achunge nyina. Ayunva gurhe Yesu walonza kufa alilira eshe. Anayunva n’ebinwa byage bizinda by’obuhimanyi aderhaga embere afe, mpu “byayenezwe.” Mariya aliri omu hali elumire kukabya. Chiro akaba ntyo, Yesu achimala kufa, bibonekene oku Mariya analichili ahola. Buzinda abera oku shinda omulume muguma w’omuchire oyirikirwe Yosefu we Arimateya, ahiraga mw’omubiri gwa Yesu.—Yohana 19:30; Matayo 27:45, 46, 57-61.

Olwiganyo lwa Mariya lurhuyigirize gurhe nerhu rhukwanene rhujire amango aberhu bamapatwa n’ebibazo bikomere. Rhwakaba rhurhakagala kubuza obuhanya changwa rhumale amalumwa m’owerhu wagwibirweko; Aliko rhwakayerekana obonjo n’okumuhira omurhima. Oburhabale boshi omwira akajira amango owabo ali omu bibazo bwakagwarha akamaro bwenene. Okugenderera kurhabala oku bwimana omwira oli omu bulagirire, kuyerekene obwemere bunene, kwakanalerha oburhulirize bunene bwenene.—Mezali 17:17.

Kweri Nyina wa Yesu alikwanene kuyunva asiririzwe omu kubona Mariya magdalene

“Namukulaho”

Omubiri gwa Yesu guyusa kuhirwa omu shinda, Mariya aliri omu bakazi bagulaga amanukato yi bamashiga oku mubiri gwa Yesu buzinda. (Marko 16:1, 2; Luka 23:54-56) Sasa, azuka emiseke-miseke esabato echiyusa kuhwa. Ba nka wamubona omu bwenge gurhe y’alambagira omu rhujira rhuli mw’omwizimya yewe n’abandi bakazi bali bayerekeza oku shinda ya Yesu. Yibagenda bachibaza gurhe bagala kushunika olubale luchingire omulyango gujire mo. (Matayo 28:1; Marko 16:1-3) Chiro akaba ntyo, barhagalukaga. Obwemere bwabo bwaba eyi buli bwabashunika bowe bajire ebi bakagala, balekere Yehova ebindi.

Mariya akaba eyi ye waliri embere z’ababo amango bageraga oku shinda. Ayimanga ah’anayimangaga ayunva alumirwe loshi. Nya lubale nyine lwashunikirwe—eshinda eli ntambule! Bulala Mariya aliri mukazi orhakononoka, agaluka enyuma alibirha kuja bwira Petro na Yowane eby’abwene. Waza gurhe akaba aliri ahumagira achiderha n’entangale mpu: “Bahulwise Waliha omu shinda, rhurhanamenyere ngahe bamulyamikize”! Petro na Yowane bagundumukira ewashinda, mpu balola, babona kweri ntaye olimo, kisha bachigalukira emwa babo. *Yohana 20:1-10.

Mariya achigaluka ewa shinda, abera aho yenyine. Abere ali aho yenyine oku bwamanamala sheshuka ntya, hali akahuzo, n’okubona gurhe eshinda erhali mu chintu yi yamulola, kwahanza kwamulerhera echishika omu kuntu arhakagala kuchibuza kuband’endulu. Aba nk’owashegera embere abunda ahenguza omu shinda, bulala eyi arhaza kuyemera oku hoshaho Waliha agendere. Okwahenguza mo, ashalama bwenene. Ba malaika babiri b’omweru-mweru bayikero mo! Bamubaza mpu “Bichi yi walilira?” Omu kuba ahwererwe, agalukira ebinwa anabwiraga entumwa: “Bahulwise Waliha wani, intanamenyere ngahe bamulyamikize.”—Yohana 20:11-13.

Okw’ahindamuka, abona eyi hali omulume oyimangire ahaburhambi bwage. Arhamurhegerega, n’eju y’echola, abirhola oku muntu onakwiza ebustani ahola. Oyola mulume amubaza n’obonjo: “Mukazi we, bichi yi walakira? Inde oli walonza?” Mariya amushubiza mpu, “Wekalama we, akaba wamuhulwise mo, ombwire ngahe wamulyamikize, namukulaho.” (Yohana 20:14, 15) Ba nka wawaza oku byaderhaga. Oyola mukazi yenyine kweri akanagalire kurhalula n’okuheka omubiri gwa Yesu Kristu si, waliri chibamba ch’omulume, oherhe omisi? Mariya arhashibaga awaza ebili nk’ebyola. Yewe aliyinji okwajira okwakagala koshi, hoshaho! Amango yi rhwalwisa akahinda, n’ebibazo bishushire nka bivire byakabya lero rhurhakagala kubilembera, rhwakayiganya Mariya Magdalene si? Nka rhusezeze obwenge oku buzamba changwa okunoka kwerhu, rhwakayunva obuba n’okuja rhwagererayo omu kuntu ntacho n’echiguma rhwachikola. Aliko nka rhuchihanganire kujira ebi rhwewe rhwakanagala, n’ebindi rhukabilekera Mungu hali okurhwakabugana rhwayeneze ebirhurhakafire rhwawazize chiro.

“Namukulaho”

(2 Wakorinto 12:10; Wafilipi 4:13) N’ech’akamaro kulusha, rhwasimisa Yehova. Kweri intyo ku Mariya alijirire, anamuhemba oluhembo lurhali lwa buli yeshi.

“Nabwene Waliha!”

Omulume waliyimangire eburhambi bwa Mariya arhaliri w’okukwiza ebustani. Mango maguma aliri menwiziye, kisha aba mwalimu, kisha kandi aba Waliha muzigirwa wa Mariya. Aliko Mariya arhamurhegerega, abwira ahindamuka. Gasi, ech’arhakafire awazize chiro haba n’akatyu chi chabere: Yesu afukire nka chilemwa ch’ekiroho chiherhe emisi. Lero nyine ahola achiyerekere ye konyine omu mubiri g’omuntu, aliko arhali gulala arhulanaga. Omu siku zisimisize bwenene amalaga oku gulu enyuma y’okufuka kwage, aliri azigana kurhengerera abantu eyi barhamurhegera, chiro na balala balimuyinji bwinja.—Luka 24:13-16; Yohana 21:4.

Gurhe Yesu ajire ajira yi Mariya amurhegera? Obulyo achisaga chinwa chiguma “Mariya!” Mariya ava achizungulukako ahola n’okulika omujamu, akolesa ebinwa by’Echiebraniya anagendaga azigana kukolesa ey’amuhamagalaga; kokuderha “Rabboni!” Gasi kweri aliri Mwalimu wage muzigirwa! Obusime bwamuhubya nyine-nyine. Mariya afarha Yesu eyi arhasimire akagenda.—Yohana 20:16.

Yesu yewe aba eyi amanyere ebi Mariya yawaza. Amubwira mpu: “Leka okungundira.” Rhwakawaza gurhe amubwiraga ebyola binwa n’obwirhonzi boshi, inkabaga n’okunyinyula bugeke omu kuchilikuza kuye kubuya-buya, n’okumubwira ebinwa birhulezezye mpu: “intaza kuzamuka emunda darha ali.” Chirhaliza kuba chichanchi ch’okuzamuka omu mbingu. Alichiherhe akasi k’okukola oku gulu, analisimire Mariya amugwase. Mariya, kweri alimurhegere amarhwiri mombi, ayunve bichi aderha. Ayunva amubwira mpu: “Oje emunda bene-berhu bali, obabwire oku ‘nkala kuzamuka emunda Darha ali nenyu Yisho Mungu wani nenyu Mungu wenyu.’”—Yohana 20:17.

Burhumwa bukwirire bwenene obola Nahamwabo amamuha kweri! Arhali ntyo? Mariya aliri omu banafunzi barhanzi bahabwaga olukengo l’okubona Yesu wafukire, na lero sasa amahabwa n’olukengo l’okumenyesa abandi eyola myazi minja. Ba nka wawaza omwishingo gungana n’omurhumambo akaba aliri ayunva g’okubona abanafunzi ba Yesu. Omubone omu bwenge bwawe gurhe yahumagira oku ali aderha ebinwa byakaba byaliyorhere byagaluka omu bwenge bwage n’obw’abanafunzi kandi n’enyuma w’esiku mpu “Nabwene Waliha.” Ababwira byoshi Yesu aderhere, yeshi yasakara n’obusime n’okuderha juba-juba juba-juba. (Yohana 20:18) Ebyaderhere byachiyongera oku bi balala bandi bakazi nabo babuganaga eshinda ya Yesu eli ntambule babaga bababwirire kandi.—Luka 24:1-3,10.

“Nabwene Waliha!”

“Bafunda Kuchizera Abola Bakazi”

Abola balume baja bajira gurhe? Burhanzi barhajaga mu kadundo chiro. Rhunasoma ntya omu Luka 24:11, “Ebyola binwa byashusha nka ntacho bimalire chiro, bafunda kuchizera abola bakazi.” Echola chiyerekene bwinja oku kweri abola balume bakuliraga omu bantu barhachizera abakazi. Engani za “barabi” ziderhere ok’omukazi arhakahanire chiro obuhamirizi ahabali basamba. Nkabaga entumwa nazo zabaga eyi zanayahukizwe n’eyola micho aliko eyi barhanamenyere. Aliko Yesu yewe n’eshe barhaherhe akabolo kali nk’akola. Obwene lukengo lungana gurhe balihere oyula mukazi!

Mariya arhayemeraga okuntu abola balume bamushubize kwamugayisa. Alimenyere oku Nahamwabo yewe achizerereye, n’echola chitosheze. Okola k’onokola, boshi banakulikira Yesu bahabirwe oburhumwa b’okubwira abandi. Ebiblia eyirikire obola burhumwa, “myazi minja y’Obwami bwa Mungu.” (Luka 8:1) Yesu arhalilaganyize abanafunzi bage oku buli muntu nji ayemera oburhumwa changwa asime akasi kabo. S’ahubwe nji babagaya n’okulahira ebyabo. (Yohana 15:20, 21) Che chirhumire abakristu omu mango malintyo banayibuka Mariya Magdalene. Chiro akaba oku abola basheje-babo babonekanaga oku barhalagire n’ebyali aderha, changwa mpu basime haguma naye, yewe arhayemeraga byamugayisa mpu aleke kuhana eyola myazi minja oku Yesu afukire!

Mango maguma yesu aja arhengerera entumwa zage, ashuba kulema arhengerera banene omu banafunzi bage. Mango maguma arhengerera banafunzi 500 oku liguma! (1 Wakorinto 15:3-8) Kweri obwemere bwa Mariya bwayinja bwakomera buli turu Yesu arhengerere abantu, abe naye alibwene okw’arhengerera changwa bamubaliraga. Inkabaga Mariya Magdalene aliri omu bakazi baderherwe baligerere oku mbuganano e Yerusalemu olusiku lw’epentekose amango abanafunzi ba Yesu bachigushire haguma bashesherwaga kw’eroho lichesibbwa.—Matendo 1:14,15; 2:1-4.

Bibe oku byakaba, rhuherhe empanvu ebonekene y’okuchizera oku Mariya aligendereze obwemere bwage kugera oku buzinda. Muleke nerhu rhweshi rhuchihangane kujira oko k’on’okola! Rhwagala kuyiganya obwemere bwa mariya nka rhuherhe eshukrani oku byoshi Yesu arhujirire n’okugenderera kukolera abandi oku bwirhohye eyi rhulangalire oku Yehova arhurhabala.

^ mus. 12 Bibonekene oku Mariya aliyinjire kurhenga ahola wa shinda ya Yesu embere chila chindi chigusho ch’abakazi aliri nacho chibone ba malaika bababwiraga oku Kristu afukire. Okubwindi, hinga Mariya alibalire Petro na Yowane oku abwene malaika wafasiriye nka gurhe omubiri gwa Yesu gurhali omu shinda.—Matayo 28:2-4; Marko 16:1-8.