Skip to content

MUYIGANYE OBWEMERE BWABO | YONATANI

“Ntacho Chakabuza Yehova”

“Ntacho Chakabuza Yehova”

Chapa omu bwenge echigusho ch’abasoda b’okulanga oku mirhambira y’enkambi, bali balola eyi n’eyi omu fasi y’agasi kayunjulirene mw’ebibale-bale byonene. Abasoda b’Abafilistini yi balangira echintu bali baseza k’obwenge, aliko chirhabonekene bwinja: Balume babiri b’Abaizraeli, bayimangire oku shira yi baja babalola. Abasoda yi bamwemwesa, barhanabwene nk’ahola hali chibazo. Hamagera emyaka eyi Abafilistini bali balibuza Abaizraeli. Abaizraeli barhagwerhe chiro gurhe bakarhyaza n’ebikoleso byabo by’obuhinzi nka barharhangire kuja kuhema abanzi babo, k’okuderha Abafilistini babarhabale. Nantyo abasoda b’Abaizraeli bakenere oku ntwaro bwenene. N’olekere n’echola aliko, balume babiri bonyine babali balangira! Chiro bakaba bakagwarha entwaro n’entwaro ziyubahisize gurhe, bichi bakaja bachimaza? Abafilistini babayakuza n’akabonerero mpu: “Mube nka mwarhushegera, rhwabayigiriza obukenge!”—1 Samweli 13:19-23; 14:11,12.

Kweri haba abayigirizwa obukenge, aliko Abafilistini bazinda eyi bababuyigirizwe. Babona bala Baizraeli babiri barhondera kulibirha bachimira omu mumuhoola n’okushonera jubaba-juba oku lindi shira, bali bagana emunda bali. Hali hashegukire bwenene omu kuntu byalihemere bagende nk’abali bashera oku bibale, aliko bazizimana bali bagana ku nya chigusho ch’abasoda! (1 Samweli 14:13) Abafilistini barhondera kubona ok’oyola mulume oli wabashimba aherhe entwaro, n’omuhesi wage w’entwaro amukulikire. Aliko si lero oyula muntu oherekezwe na musoda muguma dondoli, akaja achirhuma kurhera oluhondo loshi lw’abasoda? Inkabaga musire?

Nanga arhalisirehere; Aliri mulume oherhe obwemere bunene. Ezino lyage ye Yonatani, n’engani yage yakayigiriza abakristu ba zene bintu binene bwenene. Chiro akaba oku rhwewe rhurhalwa Evita ly’omubiri, obushiru, obwimana, n’okuchihana Yonatani aliherhe, byakarhuyigiriza binene omu kukomeza obwemere b’okuli rhuherhe.—Isaya 2:4; Matayo 26:51, 52.

Mwana W’obukenge na Musoda w’Obushiru

Yi rhuyunva bwinja echarhumaga Yonatani achisheta kulwisa, echola chigusho choshi ch’abasoda, bihemere rhurhange rhulole gurhe akulaga. Yonatani yi yaliri fula ya Sauli, mwami murhanzi w’Abaizraeli. Amango Sauli ashigwa amavurha oku amaba mwami, yonatani alikala mukulu, oherhe nka myaka 20 changwa kurhalusya. Bishushire oku Yonatani aligenderere kuba muntu wa hofi-hofi n’eshe, n’eshe alimunihiire amango moshi. Yonatani aliyinji eshe nka mulume mule-mule bwenene, orhakwiririre ndalo, musoda onalwa n’obushiru bwenene, aliko kandi alibere amenyere echindi ch’akamaro; oku eshe aba mulume w’obwemere bukomere anaba mwirhohye. Yonatani akabwene echirhumire Yehova achishoga eshe oku ye bage mwami. Chiro na Samweli aliderhere oku ntaye oli nka Sauli omu chihugo choshi!—1 Samweli 9:1,2,21; 10:20-24; 20:2.

Yonatani akachiyunvirhe oku luli lukengo okulwisa abanzi b’abantu ba Mungu eyi eshe ye rhegekere. Elyola vita lirhaliri kuguma n’amavita ebihugo binalwa zene. Embere w’ahola Yehova ali achishogere Abaizraeli babe barhumwa bage, aliko barhula balwiswa n’amashanja maliri maharamya ba mungu barhali b’okuli. Abafilistini baliri baharamya ba mungu nka Dagon, baliri bazigana kulibuza abantu ba Yehova n’okulonza babasibye.

Eju y’echola oku bantu bali nka Yonatani, okulwisa amola mashanja, kwaliri eyi kukolera Mungu Yehova. Na Yehova agisha obushiru bwa Yonatani. Burhanzi-rhanzi ntya Sauli anamalire kuba mwami, ashimika omugala abe komanda wa basoda 1 000, n’okubarhuma kulwisa Abafilistini ahantu haliyirikirwe Geba. Chiro akaba oku abola balume barhaliherhe entwaro zitosheze, kugerera oburhabale bwa Yehova, Yonatani ahimana elyola vita. Omu kulonza bachiholere, Abafilistini bahuluza abasoda kamama. Banene omu basoda ba Sauli bayubaha nyine-nyine. Bguma balibirha baja kuchibisha, n’abandi baja oku lunda lw’abashombanyi! Aliko obushiru bwa Yonatani burhachikaga chiro.—1 Samweli 13:2-7; 14:21.

Olusiku rhwarhangiriragako kuderha, Yonatani achishoga kutoroka ababo, agenda n’omuhesi wage w’entwaro yenyine. Babere bagera hofi n’ah’abasoda b’Abafilistini bahandire e Mikmashi, Yonatani anyoshera omuhesi wage w’entwaro ebyapangire. Bakala kuchiyerekana bwinja bwinja oku bafilistini bali ahola lugulu wabo. Bakabahamagala kuli nka kubachunaguza mpu bashonage bayinje babalwise, eyi chimenyeso echola oku Yehova arhabala abantu bage. Omuhesi w’entwaro naye arhashibaga agangana, nkabaga eyi ayunvirhe ebinwa bya Yonatani bihirire omurhima: “Ntacho chakabuza Yehova kuyokola habe kugerera banene changwa bageke.” (1 Samweli 14:6-10) Bichi biguma alonzaga kuderha?

Bibonekene oku Yonatani alimenyere Mungu wage bwinja. Ntangangane oku aliyinji gurhe omu mango mageraga, Yehova aliri arhabala abantu bage bahime abasoda babalugireko bwenene. Hali n’emango, aliri akolesa na muntu muguma yenyine anahimana omu kuntu kusomeze. (Waamuzi 3:31; 4:1-23; 16:23-30) Nantyo Yonatani aba eyi amenyere oku arhali oluganjo lw’abasoda, emisi changwa mpu entwaro z’abantu ba Mungu bye bya ngombwa, s’ahubwe obwemere bwabo. Sasa, n’obwemere boshi, Yonatani aleka Mungu amuyereke akaba yewe n’omuhesi wage banarherage abola basoda boshi changwa nanga; achishoga bichi yehova amuyerekerako oku ayemerere. Abere abona echola chemezo oku Yehova ayemerere, buzira buba chiro, Yonatani agenderera embere.

Wabwene nyunda ebiri z’obwemere bwa Yonatani. Ol’oburhanzi, alikengere Yehova Mungu wage bwenene. Alimenyere oku Mungu ogala byoshi arharhegeere oku misi y’abantu y’ayeneza emihigo yage, n’oku Yehova anasima kugisha abakozi bage bimana. (2 Nyakati 16:9) Olwakabiri, Yonatani arhanga kuhema echemezo oku Yehova ayemerere embere ajire echakajira. Zene, rhurhalonza mpu mpaka rhubone echemezo chili nka chisomerene chirhengerere emwa Mungu yi rhumenya akaba ayemerere echintu chilebe changwa nanga. Bulala rhuherhe echinwa cha Mungu chiyenere omu Biblia, rhuherhe byoshi rhukenere yi rhumenya obulonza bwage. (2 Timoteo 3:16,17) Ka rhunarhanga kulolereza omu Biblia embere rhurhole esimikiro y’akamaro si? Akaba nechi, rhunayerekana kuguma na Yonatani ok’okujirika k’obulonza bwa Mungu chirhulagirire kulusha obwerhu.

Bobuno we, oyo musoda n’omuhesi wage w’entwaro bashona juba-juba ahantu hashegukire bwenene bayerekeza ah’abola basoda bashingirire. Buzinda Abafilistini bachibugana oku bamarherwa, barhuma abantu balwise abola banzi babiri bamabarhogerako. Olekere okuba Abafilistini baliherhe basoda banene, kandi babaliri elugulu. Nantyo bakagalire kubalasha n’okubayirha nka kushugusha konyine. Aliko Yonatani ayinja alalagula musoda muguma oku windi, n’omuhesi wage w’entwaro anayinja abayirha. Buzira kugera hale, abola balume 2 bonyine bavogoza banzi 20! Na Yehova ashuba kujira echindi. Engani egenderere ntya: “Sasa obuba bwashandala omu nkambi yoshi, n’omuchigusho ch’okulanga, chiro n’ebigusho bikwanene kurhera byayubaha. Egulu lyarhondera kuhinda omusisi, n’obuba burhengerere emwa Yehova bwabafarha.”—1 Samweli 14:15

Yonatani aherekezwe n’omuhesi wage yenyine, aliko amaja kurhera enkambi Yoshi y’abashombanyi baherhe entwaro

Sauli n’abasoda bage yibalanguziza esene aharhali hofi gurhe Abafilistini bagwire mw’ebihamba, barhondere kuhindamukirana buli muguma n’owabo! (1 Samweli 14:16,20) Abaizraeli bayunva obushiru baja kubarhera, inkabaga omu kukolesa entwaro z’Abafilistini bafire. Yehova arhabala abantu bage olola lusiku bahimana bwenene. Na gurhenga agola mango masimisize ntyo, Mungu arhasaga kuhindamuka. Nerhu zene, rhukagenderera kugwarha obwemere bukomere mu yewe kuguma na Yonatani n’omuhesi wage w’entwaro orhaderhwaga ezino, nta mango nji rhwachiganya eju y’echirhwachishogere kujira.—Malaki 3:6; Waroma 10:1.

“Mungu Wamukoleseze”

Sauli yewe, arhabonaga obola buhimanyi kuguma na Yonatani. Sauli ajira egosa lizibu-zibu. Afunda kukenga Samweli, omulebi Mungu alihirireho, yenyine ahana enterekero, n’obola oyola mulebi waliri mulawi yi walikwanene amuhaanireyo. Samweli abere ageraho amubwira k’obola arhakengere, obwami bwage burhakalegama. Kandi, Sauli achirhuma abasoda bage omu vita, abarhongera entongero eli nka y’esire: “Omuntu wakalya echintu choshi-shoshi burhanaza kuyira intanaza mala kuchiholera oku banzi bani avumwe!”—1 Samweli 13:10-14; 14:24.

Ebinwa bya Sauli byayerekana kangana gurhe arhondere kubiha. Oyola mulume waliri w’ekiroho kandi mwirhohye azinda ya bere muntu w’omuharhi n’obwikazize si? Okubyakaba bili koshi, Yehova arhalimubwirire oku akahirira abola basoda b’obushiru bali bakola bwenene h’erhegeko lili nk’elyola lirhafarhire. Kandi n’echindi, oyunve ebinwa byage mpu, “mpaka Imbe nachiholere oku banzi bani.” Ebyola binwa birhakaba biyerekene si, oku alikala ali awaza oku elyola vita lili lyage yenyine? Ali ayibagire si, ok’okunali kwa Yehova ku kwa ngombwa, s’arhali mpu enyorha yage y’okuchiholera, obukuze, changwa obuhimanyi bwage?

Yonatani arhamenyaga chiro oku eshe ajirire entongero eli nk’eyola. Aluhire bwenene n’elyola vita likalihire, ashinga enkoni yage omu chishoko alya obuki bugeke, ava ayunva aho han’ahola emisi yamashuba kugaluka. Sasa yi muguma omu bantu bage ajire amubwira gurhe eshe alilahize oku ntaye olyage chintu. Yonatani ashubiza: “Darha alerhere ebyago omu chihugo, lola gurhe amasu mani mamanyenyeza okwenge nafire chakuhonja oku buchi bugeke. Waza kangana gurhe byakakwirire nk’abantu balyaga n’obuhuru boshi ebibakaba banyegere abashombanyi babo! Abafilistini bakahimirwe na kanene kulusha.” (1 Samweli 14:25-30) Aliderhere okuli. Yonatani alikengere eshe, aliko obukenge bwage burhalimujirire nka mpumi. Arhakafire kuyemera buzira kuwaza chiro, byoshi eshe akajira changwa akaderha, n’okuba muntu olintyo kwarhuma abandi bamukenga bwenene.

Sauli achimenya oku Yonatani yi wavunire echalilahizwe, arhanabonaga okualivire ahira h’erhgeko likomere. Ahubwe, kweri ava agenderera kuseza ok’omugala akwanene anafage! Yonatani arhashibaga abembereza changwa mpu aheme obonjo. Yunva ejibu lyage lisomeze: “Nyono! Indi tayari kufa!” Aliko Abaizraeli baderha: “Ka Yonatani, walerhere buhimanyi bungana ahala omu Izraeli akayirhwa kweri? Birhakayunvikana chiro! Obola Yehova analamire kweri, nta luviri lwage chiro n’oluguma lwakarhogera ahashi, bulala Mungu wamukoleseze zene.” Byaba gurhe? Sauli naye ahuguka. Engani emalirize mpu: “Kugerera echola abantu bayokola Yonatani, arhafaga.”—1 Samweli 14:43-45.

“Nyono hano! Indi tayari kufa!”

Kugerera obushiru bwage, okukola bwenene, n’okuchihana, Yonatani alichijirire erenge linja. Ajire aba embere w’obuhanya, erenge abaga achijirire lyamurhabala. Nerhu rhukwanene rhulole zino nyabachi, changwa renge lihe yirhwachiha buli lusiku. Ebiblia erhubwirire oku ezino linja liherhe akachiro bwenene. (Muhubiri 7:1) Akaba nerhu kuguma na Yonatani rhulwisize omu kuchijirira ezino linja embere za Yehova, erenge lyerhu lyagwarha akachiro kanene.

Sauli Ahandagira Omu Bubi

Chiro akaba amagosa ama Sauli, Yonatani agenderera kukola oku bwimana haguma n’eshe oku myaka minene. Rhwakawaza konyine gurhe Yonatani aliri ayunva bimulumire okubona gurhe eshe yagenderera kurhakenga n’okukuza echiburi. Eshe aliri agenderera kuhandagira omu bubi, na Yonatani arhaliherhe emisi y’okumugalula.

Echibazo chajaga chilungera, amango Yehova aha Sauli akasi k’okulwisa Abaamaleki, shanja liguma lyalivire lyachivuvuliza omu bubi, omu kuntu amango ma Musa yehova abaga aderhere oku elyola shanja lyoshi lyakasisibulizwe. (Kutoka 17:14) Sauli alibwirirwe oku ayirhe ebirhungano byabo byoshi, ayirhe n’omwami wabo Agagi. Sauli ahimana, nta ngangane oku Yonatani alilwire kukundugushira mw’elyola vita eshishi y’oburongozi bw’eshe, nk’okubyanarhulaga. Lero Sauli ava afunda kukenga Yehova omu kuntu kugalagere, afumya Agagi, abika ebirugu, n’ebirhungano abileka. Omulebi Samweli achira Sauli olubanja luzinda lwa Yehova: “Bulala wakabulire echinwa cha Yehova, naye akukabulire orhanachiba mwami.”—1 Samweli 15:2,3,9,10,23.

Harhachilegamaga, enyuma w’ahola Yehova akula Sauli kw’eroho lyage. Okuba eroho ly’obuzigire lya Yehova lirhalichimuliko, Sauli arhondera kuhanza achiyunva kubi anahahamuka, oburhe bunene n’akanihiza, n’obuba oku murhima. Aliri nk’eroho libi lyarhengere emwa Yehova lyahingana eroho linja arhulanaga. (1 Samweli 16:14; 18:10-12) Kweri byalikwanene bilume Yonatani bwenene okubona gurhe eshe waliri ntwali ya mulume agenderera kubiha nyine-nyine! Chiro akaba ntyo, Yonatani arhahindamukaga mpu aleke kukolera yehova oku bwimana. Agenderera kugwasa eshe nk’oku akanagala, aliko eyi anali amubwiririra obukweri mango maguma. Agenderera kuseza obwenge bwage ku Eshe orhahindamuka, Yehova mungu wage.—1 Samweli 19:4,5.

Wachigerere kubona gurhe omuntu osima, inkabaga w’omumulala wa hofi-hofi ahindamuka burundu n’okubiha si? Chakaba chintu chilumire nyine-nyine omuntu akahurana. Olwiganyo lwa Yonatani lurhuyibwise ebinwa omwandisi w’ezaburi ayandikaga buzinda: “Chiro darha omburha na nyama bakandahira, Yehova yewe yenyine antola.” (Zaburi 27:10) Yehova aba mwimana. Akurhola nawe n’okukubera Yisho mwinja kulusha boshi, chiro akaba abantu barhashinganene bakukabulira.

Buzira ngangane Yonatani alimenyere oku Yehova apangire okunyega Sauli obwami. Gurhe si Yonatani ajira? Arhondera kuwaza kangana gurhe yewe akwanene kuba mwami mwinja si? Arhondera kulangalira oku yewe agorora amagosa m’eshe, omu kuba mwami okengere onali mwimana si? Rhurhamenyere ebyaliri omu murhima gwage. Echirhumenyere chonyine chili oku ntacho chiro mw’ebyola bilorho chachigerere chaba. K’okuderha ku Yehova alikabulire oyula mulume mwimana si? Nanga chiro, Ahubwe ajira okuntu koshi engani ya Yonatani eyandikwe omu Biblia omukurhuyereka olwiganyo lwinja loshi l’obwira! Obola bwira bu bwaderherwako ahanene omu gwindi mwazi gulolere Yonatani.