Ofurukile omumakuru

Ofurukile omuli ebilimu

Ekishoborozo Ekyongeirweho

Ekishoborozo Ekyongeirweho

1 YEHOVA

Yehova ibara lya Katonda elilikworekya nk’okwo “wenene niwe akora kabiba.” Yehova niwe rushoborabyona mara niwe yatonzire buli kintu. Aina obushobora bw’okukora buli kintu ekyalikwenda kukora.

Omu kiheburania eibara lya Katonda lyahandikwaga omu nyuguta inai. Omu Kihaya enyuguta ezo nizitoitorwa kuba “Yehova”. Eibara elyo nilizoka omu bihandiiko by’eirai by’Ekheburania nk’emirundi 7,000. Omu nsi yona, abantu nibahandiika eibara elyo omu ngeli etali emoi, n’okulyatura kuhonderana n’endimi zabo.

Omutwe gwa 1, eki. 15

2 EBIBULIA ‘EKAKYANURWA RUHANGA’

Katonda niwe yatungire Ebibulia, akakoza abantu kugihandiika. Ninka ishenkuru muntu okwo ashaba omwijukuru kamuhandiikira ebarua. Katonda akakoza omwoyogwe ogutakatifu kuhabura abahandiiki b’Ebibulia bahandiike ebitekelezobye. Omwoyo ogwa Katonda gukabahabura omu ngeli etali emoi, kulabira omu biroto anga omu kubabonekera.

Omutwe gwa 2, eki. 5

3 EMIKU

Myegeso elikushoborora amazima g’omusingi agali omu Bibulia. Obulebero bumoi n’omuku oguli kugamba guti, “ekisimba kibi kita engesho zirungi” ekyo nikyegesa okwo abotulikwema nabo bakubasa kutukora tugire engesho zirungi anga zibi. (1 Abakorinto 15:33) Kandi, omuku ogulikugamba guti: “Eky’omuntu abiba nikyo ashuba akagesha” ngutwegesa okwo tutaina kuburwa mperwa yabikorwa byaitu bibe birungi anga bibi.—Abagalasia 6:7.

Omutwe gwa 2, eki. 12

4 OBURANGI

Makuru kuruga ahali Katonda. Bwakuba bushoborozi obukwete engonzi za Katonda, emyegeso y’emyegendeshereze yaitu, emihango, anga eiramu. Ngabasa kuba amakuru agakwete aha kintu ekirabaho akanya akalikwija. Oburangi obuli omu Bibulia obuli bungi bwagobesherezibwe.

Omutwe gwa 2, eki. 13

5 OBURANGI OBUKWETE AHALI MASIHA

Yesu niwe yagobeshereize oburangi bw’Ebibulia Obukwete Ahali Masiha. Shoma ekisanduku ekilikushoborora “ Oburangi Obukwete Ahali Masiha.”

Omutwe gwa 2, ek. 17, Ekishoborozo ekili ahansi.

6 EKIGENDELERO KYA YEHOVA KY’OKUTONDA ENSI

Yehova akatonda ensi eli paradiso orw’enshonga yabantu abali kumugonza. Ekigendelerokye tikikahindukaga. Akanya akali haihi, naija kwihyaho obubi bwona n’okuha abantube oburora obutalihwaho.

Omutwe gwa 3, eki. 1

7 SITANI IBILISI

Sitani ni malaika ayabandisize obushengi ahali Katonda. Nayetwa Sitani, eibara elilikworekya okwo ali “muhakani” orw’okuba akahakanisa Yehova. Kandi nayetwa Ibilisi, eibara elilikworekya okwo ali “omugeyi.” Akahabwa eibara elyo orw’enshonga akabeihya abantu n’okubagambira ebishuba ebikwete ahali Katonda.

Omutwe gwa 3, eki. 4

8 ABAMALAIKA

Yehova akatonda abamalaika emyaka mingi atakatonzire ensi. Akabatonda kabatura omwiguru. Aliho abamalaika abalikushaga emilioni kikumi. (Danieli 7:10) Baina amabara n’engesho ezitali zimoi. Abamalaika abesigwa tibalikwikiliza bantu kababafukamira. Baina ebitiinwa n’emilimo etali ya ngeli emoi. Emilimo yabo nikuheleza aha kitebe ky’Obukama bwa Yehova, okurangilira amakuru ga Katonda, kulinda abesigwabe abali omu nsi, kukora eiramu, n’okwemamu omulimo gw’okurangilira. (Ezaburi 34:7; Okushurulirwa 14:6; 22:8, 9) Akanya akalaija, balayema na Yesu omu ndashana eya Arimagedoni.​—Okushurulirwa 16:14, 16; 19:14, 15.

Omutwe gwa 3, eki. 5; Omutwe gwa 10, eki. 1

9 ENTAMBARA

Entambara nikutekeleza anga kukora ekintu kyona kyona ekitali kugendanwa n’ebyo Yehova alikugonza. Orw’okuba entambara neita obunywanyi bwaitu ahali Katonda, atuhaire amateka, n’emihango elatujuna kweshumba entambara. Orwa mbere, Yehova akatonda buli kintu kihikiilire, kyonka Adamu na Eva bakaramura kutorobera Yehova, bakora entambara, kityo okuhikiilira kwabo kukaweraho. Bakaba bagurusi n’okufa, naichwe nituba bagurusi n’okufa orw’enshonga tukasika entambara egyo.

Omutwe gwa 3, eki. 7; Omutwe gwa 5, eki. 3

10 ARIMAGEDONI

N’endashana ya Katonda eyo kusiliikya obutwazi bwa Sitani n’obubi bwona obuli omu nsi.

Omutwe gwa 3, eki. 13; Omutwe gwa 8, eki. 18

11 OBUKAMA BWA KATONDA

Obukama bwa Katonda niyo Serikali eyo Yehova ateireho omwiguru. Omukama w’Obukama obwo ni Yesu Kirisito. Akanya akalikwija Yehova naija kukoza obukama obwo kwihyaho obubi bwona omu nsi. Aho bukama bwa Katonda bulatwala ensi.

Omutwe gwa 3, eki. 14

12 YESU KIRISITO

Katonda akatonda Yesu atakatonzire kintu kyona kyona. Yehova akatuma Yesu omu nsi aferekelere abantu bona. Orwo Yesu yaisirwe, Yehova akamuhimbura. Kany’aka, Yesu natwara ali Mukama w’Obukama bwa Katonda omwiguru.

Omutwe gwa 4, eki. 2

13 OBURANGI OBUKWETE AHA MALIMANSI 70

Ebibulia ekaranga akanya ako Masiha yakuzokire. Ekyo kyakuzokire omu nzindo y’obukiro obulikwetwa amalimansi 69, bukabanza omu mwaka gwa 455 K.W.K. bwahwa omu mwaka gwa 29 W.K.

Nitumanya tutai nk’okwo amalimansi ago gakagobesherezibwa omu mwaka gwa 29 W.K.? Amalimansi 69 gakabanza omwaka gwa 455 K.W.K.,orwo Nehemia yashubire Yerusalemu n’okubanza kwombeka buhya Ekigo ekyo. (Danieli 9:25; Nehemia 2:1, 5-8) Nk’okwo ekigambo “edazeni” kilikumanyisa ebintu 12, ekigambo “eilimansi” nikimanyisa ebiro  7. Nk’okwo orubara rw’oburangi ruli “ekiro kimoi nigwo mwaka gumoi,” kityo amalimansi agalikugambwa omu burangi obwo ti malimansi ga biro mushanju shana malimansi g’emyaka mushanju. (Orubara 14:34; Ezekieli 4:6) Ekyo nikyorekya okwo eilimansi limoi lina oburai bw’emyaka mushanju, aha rw’ekyo amalimansi 69 niyo myaka 483 (nikwo kukwata 69 x 7). Katulikubara emyaka 483 kubandiza omwaka gwa 455 K.W.K., netugobya omwaka gwa 29 W.K. Ogwo nigwo mwaka ogwo Yesu yabatiziibwe n’okuba Masiha!—Luka 3:1, 2, 21, 22.

Oburangi obwo bukashuba bwaranga eilimansi elindi ely’emyaka mushanju. Omwilimansi elyo, Masiha yakwisirwe omu mwaka gwa 33 W.K. n’okubandiza omu mwaka gwa 36 W.K. amakuru garungi g’Obukama bwa Katonda gakurangirwe omu mahanga gona, ti Mubayahudi bonka.​—Danieli 9:24-27.

Omutwe gwa 4, eki. 7

14 OBUSHATU MWEGESO GW’EBISHUBA

Ebibulia neyegesa okwo Yehova niwe Mutonzi mara akatonda Yesu atakatonzire kintu kyona kyona (Abakolosai 1:15, 16) Yesu ti Katonda Rushoborabyona. Tiyagambire nakati nk’okwo wenene naigana na Katonda. Shana akagamba ati; “Tata nanshaga.” (Yohana 14:28; 1 Abakorintho 15:28) Kyonka, edini ezindi nizegesa obushatu, ziti Katonda n’omoi omu bushatu yaani, Tata, Mwana, n’omwoyo ogutakatifu. Ekigambo “Obushatu” tikilikuzoka omu Bibulia. Egyo nyegesa y’ebishuba.

Omwoyo ogutakatifu mani ga Katonda, agatalikuzoka agalikukoza kugobeshereza engonzize. Omwoyo ogwo ti muntu. Obulebero bumoi n’Abakirisito aba karai, bonene ‘bakaijurwa omwoyo ogutakatifu,’na Yehova akagamba ati: “Ndishesha omwoyo gwange aha bantu bona.”​—Ebikorwa 2:1-4, 17NW.

Omutwe gwa 4, eki. 12; Omutwe gwa 15, eki. 17

15 OMUSALABA

Kubaki Abakirisito b’amazima batalikukoza Musalaba omu myegashanizo?

  1. Edini z’ebishuba zikorize omusalaba omu myaka mingi. Eirai omusalaba gwakozibwaga omu kufukamira ebitondwa n’emigenzo y’abatakansi ekwete aha ngono. Aha mbandizo Abakirisito tibakozaga musalaba omu myegashanizo yabo n’orwo emyaka 300 yalabireho kuruga Yesu afire. Emyaka mingi kayalabireho Maliki Konstantino Omuroma akabandisa omusalaba kuba kabonero k’Obukirisito. Akaba nayenda Obukirisito bugire eiranga. Kyonka omusalaba gukaba gutainamu bukwatane na Yesu Kirisito. Ekitabo New Catholic Encyclopedia nikigamba kiti: “Omusalaba gwakozibwaga abantu abatwire omu kanya ak’Obukirisito bwabaire butakabaireho na balinya ababaire batali Bakirisito.”

  2.  (2) Yesu tiyafeleire aha musalaba. Omu Rugiriki ekigambo ekili kuitoitorwa “omusalaba” nikimanyisa “enyomyo,” “orubaho” anga “omuti ogugorogokire.” The Companion Bible neshoborora eti: “Omu Bihandiiko by’Ekigiliki [Agano Jipya] tihaliho kichweka ekilikugambaho ebigutuka bibili by’embaho.” Yesu akafera aha muti ogugorogokire.

  3.  Yehova talikwenda katukoza bishushani omu myegashanizo.—Okuruga 20:4, 5; 1 Abakorinto 10:14.

Omutwe gwa 5, eki. 12

16 OKWIJUKA ORUFU RWA YESU

Yesu akalagira abegesibwabe baijuke okufakwe. Nibakora batyo omu kiro kya Nisani 14 buli mwaka, etarehe egyo neigana n’ekiro ekyo Abaisiraeli babaire nibashemeza Pasika. Omukate n’edivai, ebili kushananganisa omubili n’obwamba bwa Yesu bagirabya ahali buli muntu omu kiro ky’okwijuka orufu rwa Yesu. Balinya abaratwara na Yesu omwiguru nibo balikulya omukate n’okunywa edivai omu kiro ekyo. Kandi balinya abaina eshubi y’okwikara omu nsi eirai lyona nibaterana kwijuka ekiro ekyo,kyonka tibalikulya mukate anga kunywa divai.

Omutwe gwa 5, eki. 21

17 ENAFSI

Omu Biblia Takatifu—Tafsiri ya Ulimwengu Mpya, ekigambo “enafsi,”nikishananganisa (1) omuntu, (2) ekigunju, (3) oburora bw’omuntu anga ekigunju. Katulebeho obulebero buke:

  • Omuntu. “Omu makiro ga Noa,  . . . abantu bake, yaani enafsi munana bonkai nibo bahungire aha maizi bakakira.” (1 Petero 3:20, NW) Omwihandiiko elyo ekigambo “enafsi” nikishananganisa abantu, Noa na mukaziwe, abanabe bashatu n’abakazi babo.

  • Ekigunju. Ruhanga agamba ati, “Omu nyanja aijurwemu enafsi ezilikurora n’ebinyonyi biharare eiguru.” Ashuba agamba ati, “ensi ebemu enafsi ezina oburora eza buli ngeli: Ebitunganwa, n’ebyekurura, n’enyamaishwa ezitali zimoi.” Biba bityo​—Embandizo 1:20, 24, NW.

  • Oburora bw’omuntu anga ekigunju. Yehova akagambira Musa ati: “Bona abahiganisaga enafsi yawe bafire.”(Okuruga 4:19) Yesu orwo yabaire ali omu nsi akagamba ati: “N’inye mushumba murungi. Omushumba murungi ayehayo kufera entaamaze.”—Yohana 10:11.

    Omukwongeraho, omuntu kalikukora ekintu nanka “omu nafsi yona” ekyo nikyorekya nk’okwo nakora omubweyendezi n’omumanige gona. (Matayo 22:37, NW; Obwijukiro bw’Ebiragiro 6:5, NW) Akanya akandi ekigambo “enafsi” nikikozibwa kushoborora amairu anga okwegomba kw’ekitondwa ekili kurora. Omuntu afire anga ekitondwa ekifire nibibasa kwetwa enafsi efire.​—Orubara 6:6; Emigani 23:2; Isaya 56:11; Hagai 2:13.

Omutwe gwa 6, ek. 5; Omutwe gwa 15, eki. 17

18 OMWOYO

Ebigambo by’ekiheburania n’Ekigiriki ebili kuitoitorwa “omwoyo” omu Biblia Takatifu—Tafsiri ya Ulimwengu Mpya nibibasa kushananganisibwa n’ebintu bingi. Kyonka, emirundi mingi nibishananganisibwa n’ekintu ekitali kuboneka omu maisho g’omuntu, nk’omuyaga anga orwoya rw’omuntu anga orw’ekigunju. Kandi, ebigambo ebyo nibibasa kushananganisibwa n’ekitondwa ky’omwoyo anga omwoyo ogutakatifu, amani ga Katonda ag’alikukoza. Ebibulia telikwegesa nk’okwo aliho ekichweka nanka ekilikugendelera kurora orwo omuntu alikumara kufa.—Okuruga 35:21; Ezaburi 104:29; Matayo 12:43; Luka 11:13.

Omutwe gwa 6, eki. 5; Omutwe gwa 15, eki. 17

19 EGEHENA

Egehena n’eibara ly’oruhanga orwabaire ruli haihi na Yerusalemu orwo bayokezamuga etakataka. Tihaliho bujulizi obulikworekya okwo omu makiro ga Yesu, ebigunju anga abantu babonabonesibwaga anga kwokibwa nibarora omu ruhanga orwo. Kityo egehena ti kichweka ekitali kuboneka mbali abantu abafire balikubonabonesibwa anga kwokibwa omu muliro eirai lyona. Yesu orwo yabaire nafumoraho balinya abali kunagwa omu gehena akaba nayorekya, okusiliikibwakwo.​—Matayo 5:22; 10:28.

Omutwe gwa 7, eki. 20

20 ENSHARA YA ISHEICHWE

Egyo n’enshara eyo Yesu yashabire orwo yabaire nayegesa abegesibwabe okwo bakushabire. Kandi neyetwa enshara ya Isheichwe anga enshara y’obulebero. Yesu akatwegesa tushabe tuti:

  • “Eibara lyawe lihabwe ekitinwa”

    Nitushaba Yehova ayeze eibaralye orw’enshonga y’ebishuba ebigambirwe aha ibara elyo. Ekyo nikyorekya nk’okwo eibaralye ndyetagwa kuhabwa ekitiinwa omwiguru n’omunsi.

  • “Obukama bwawe bwije”

    Nitushaba Obukama bwa Katonda busilikye obutwazi bwa Sitani, butwar’ensi n’okugikora keba paradiso.

  • “Eby’ogonza bikorwe omu nsi”

    Nitushaba omugendelero gwa Katonda ogw’okutonda ensi gugobeshelezibwe, abantu abalikumworobera n’abesigwa, babase kwikara eirai lyona omu nsi eli paradiso nk’okwo Yehova yabaire agendeleire orwo yatonzire abantu.

Omutwe gwa 8, eki. 2

21 EKICHUNGUZO

Yehova akatekateka ekichunguzo abase kurokora abantu kuruga omu ntambara n’orufu. Ekichunguzo iguzi elyayetagirwe kushashulira oburora obuhikiilire obw’omuntu bulinya obw’omuntu owa mbere Adamu yabulize, n’okugalura obunywanyi obwo Adamu yabulize aha abantu hamoi na Katonda. Katonda akatweka Yesu omu nsi afe orw’enshoga y’abantu bona abaina entambara. Orw’enshonga y’orufu rwa Yesu, abantu bona baina akanya k’okwija kwikara eirai lyona bahikiliire.

Omutwe gwa 8, ek. 21; Omutwe gwa 9, eki. 13

22 KUBAKI OMWAKA GWA 1914 GURI GW’OMUGASHO MUNO?

Oburangi obuli omuli Danieli omutwe gwa 4 nibutwegesa nk’okwo Katonda yakutaireho Obukama bwa wenene omu mwaka gwa 1914.

Oburangi: Yehova akaha Omukama Nebukadineza ekiroto ky’oburangi obukwete aha muti guhango ogwatemirwe. Omu kiroto ekyo, ekisibu ky’omuti ogwo kikakomwa n’empingo y’ekyoma n’omulinga kitabasa kushebuka omu kanya “ak’amakiro mushanju.” Akanya akakuhondeireho omuti ogwo gwakushebukire orundi.​—Danieli 4:1, 10-16, NW.

Oburangi obwo nibworekyaki?: Omuti nigushananganisa obutwazi bwa Katonda. Emyaka mingi, Yehova akakoza abakama ababaire nibaikara Yerusalemu kutwara eihanga lya Isiraeli. (1 Amakuru 29:23) Kyonka, abakama abo tibabeire besigwa kityo obukama bwabo bukahwa. Yerusalemu ekasiliikibwa omu mwaka gwa 607 K.W.K. Egyo niyo yabaire eli mbandizo “y’amakiro mushanju” (2 Abakama 25:1, 8-10; Ezekieli 21:25-27, NW) Yesu orwo yagambire ati: “Yerusalemu elilibatilirwa abanyamahanga, kuhika orwo amakiro g’abanyamahanga galigobeshelezibwa.” Akaba nayorekya akanya ka “amakiro mushanju.” (Luka 21:24, NW) Kyonka “amakiro ago mushanju” tigahwaire orwo Yesu yabaire ali omu nsi. Yehova akaragana kutendeka Omukama omu nzindo ya “amakiro ago mushanju.” Obutwazi bw’Omukama ogw’omuhya Yesu, bwakulesire emigisha mingi aha bantu ba Katonda omu nsi eirai lyona.​—Luka 1:30-33, NW.

Oburai bwa galinya “amakiro mushanju”: Galinya “amakiro mushanju” gakaba gaina oburai bw’emyaka 2,520. Katulikubara emyaka 2,520 kubandiza omwaka gwa 607 K.W.K., nitugobera omwaka gwa 1914. Omu mwaka ogwo, Yehova akatekaho Yesu ayabaire ali Masiha, kaba niwe Mutwazi w’Obukama bwa wenene obw’omwiguru.

Isi, emyaka 2,520 nezoka etai? Ebibulia negamba nk’okwo amakiro gashatu n’enusu nikyokimoi n’ebiro 1,260. (Okushurulirwa 12:6, 14) Kityo “amakiro mushanju” nibyo biro 2,520. Ebiro 2,520 niyo myaka 2,520 orw’enshonga ey’orubara rw’oburangi elikugamba eti; “ekiro kimoi nigwo mwaka gumoi.”—Orubara 14:34; Ezekieli 4:6.

Omutwe gwa 8, eki. 23

23 MIKAILI OLINYA OMUMALAIKA MUKURU

Ekigambo “omumalaika omukuru” nikyorekya “mukuru w’abamalaika.” Ebibulia negamba omumalaika omoi mushai kuba niwe mukuru kandi n’eibaralye ni Mikaili.—Danieli 12:1; Yuda 9.

Mikaili niwe Mwebembezi w’eihe lya Katonda ely’abamalaika abesigwa. Okushurulirwa 12:7 n’egamba eti: “Mikaili n’abamalaikabe barashanisa ekinyamugenge . . . Ekinyamugenge n’abamalaika bakyo lirashana.” Ekitabo ky’Okushurulirwa nikigamba okwo Omwebembezi w’eihe lya Katonda ni Yesu, kityo Mikaili n’eibara elindi elya Yesu.​—Okushurulirwa 19:14-16.

Omutwe gwa 9, eki. 4

24 EBIRO BY’AMAHELERUKA

Ebigambo ebyo nibyorekya nk’okwo omu kanya ako hakubaireho ebintu bingi omu nsi Obukama bwa Katonda butakaizire kusiliikya obutwazi bwa Sitani. Ebigambo ebindi nka “ekiro kya maheleruka” hamoi “n’okwija kw’Omwana w’Omuntu,” nibikozibwa omu burangi bw’Ebibulia kworekya akanya konene konene. (Matayo 24:3, 27, 37) “Ebiro by’amaheleruka bikabanza omu mwaka gwa 1914 nibija kuhwa orwo obutwazi bwa Sitani bulasiliikibwa omu ndashana ya Arimagedoni.—2 Timoteo 3:1; 2 Petero 3:3.

Omutwe gwa 9, eki. 5

25 OKUHIMBUKA

Ekigiro kya Katonda kugarulira oburora omuntu ayafire nikyetwa okuhimbuka. Omu Bibulia nihagambwamu abantu mwenda abahimbirwe. Eliya, Elisha, Yesu, Petero, na Paulo bakahimbura abantu. Ebitangaro ebyo bikabasikana orw’enshonga y’amani ga Katonda. Katonda aragaine nk’okwo naija kuhimbura “abagorogoki n’abatali bagorogoki” bature omu nsi. (Ebikorwa 24:15, NW) Ebibulia neshuba negambaho okuhimburwa kwa abantu abaligya omwiguru. Okwo nikukorwa omu kanya ako balinya abo Katonda yakozire amajuta orwo balikuhimburwa bature na Yesu omwiguru.—Yohana 5:28, 29; 11:25; Abafilipi 3:11; Okushurulirwa 20:5, 6.

Omutwe gwa 9, eki. 13

26 OKUFUMORA N’AMASITANI

Okufumora n’amasitani kuba kugya aha mizimu, aha bachwezi, aha mbandwa, kuraguza, anga kukora oburogi. Abantu abali kufumora n’amasitani, nibakora batyo orw’enshonga nibesiga emyegeso y’ebishuba ngu emyoyo y’abantu nengendelera kurora omuntu orwo alikufa ehinduka kuba mizimu. Amasitani nigohya abantu batorobera Katonda. Okuraguza, oburogi, okujwara engisha, okuterekelera emizimu, okukora otyo nikwo kufumora n’amasitani. Ebitabo bingi, amagazeti, tamusilia, emiziki, nibikora abantu babone okufumora n’amasitani ngeli y’okweshemeleza etainamu kabi. Entwaza zingi ezikwete aha nfu, nka, okujwara obushuka, okumoisa, okuteka enfu, emisa y’okushabira abafu, okushohora enfu, n’okulya etanga, ebintu ebyo byona n’engeli z’okufumora n’amasitani, kyonka ebintu ebyo mani g’amasitani.—Abagalasia 5:20; OKushurulirwa 21:8.

Omutwe gwa 10, eki. 10; Omutwe gwa 16, eki. 4

27 OBUTWAZI BWA YEHOVA

Yehova niwe Rushoborabyona, niwe mutonzi w’ebintu byona. (Okushurulirwa 15:3) Kityo, ebintu byona ebili omu nsi n’eitungalye, orw’okuba niwe aina obushobora bw’okutwala buli kantu. (Ezaburi 24:1; Isaya 40:21-23; Okushurulirwa 4:11) Buli kintu ekyo yatonzire akitereileho amateka. Yehova niwe aina obushobora bw’okutaho abakama b’okutwara. Nitwikiliza Obukama bwa Katonda omu kumworobera n’okumugonza.—1 Amakuru 29:11.

Omutwe gwa 11, eki. 10

28 KWIHYAMU ENDA

Kwihyamu enda kuba kwita omwana atakazairwe ogendeleire. Ekyo tikyakukorwa na kintu ekitetegeirwe anga obujege bw’omubili gw’omuntu. Orw’enda etwekwa, tejwangana na mubili gwa nyina, shana yonene eba eli muntu ondijo.

Omutwe gwa 13, eki. 5

29 KUTEKWAMU OBWAMBA OMU MUBILI

Ogwo muhanda ogwa abantu bangi balikukoza omu mitambilirwe yabo. Nibatekwamu obwamba bwonene obw’omuntu anga ebichweka bikuru binai eby’obwamba kuruga omu muntu. Mara ebichweka ebyo ni utegili, chembe nyekundu, chembe nyeupe, na chembe sahani.

Omutwe gwa 13, ek. 13

30 OMUHANO

Omu Bibulia ekigambo “omuhano” tikilikworekya kubonabonyia kushai. Okuhanwa kuba kwegesibwa, kushobororwa, anga kugororwa. Yehova ti mukatili, abalikuhana talikubahana na kiniga. (Emigani 4:1, 2) Yehova bulebero burungi aha bazaire. Emihano eyalikuha abantu eina amagoba, kandi abali kugihondera nibagira ebyera. (Emigani 12:1) Yehova nayenda abantube, nabamanyiiza. Nabaha enyorekelera erabajuna kuhinduraho ebitekelezo bibi, n’okukora omu ngeli elikumushemelera. Omuhano gw’abazaire gukweteho kujuna abana babo bashobokerwe omugasho gw’okugira amakune n’okworobera Katonda. Kandi, gukweteho okubegesa kwenda Yehova, Ekigambokye n’okushobokerwa emikuye.

Omutwe gwa 14, eki. 13

31 AMASITANI

Ebyo biba bitondwa ebibi ebitalikuboneka ebina amani gangi muno.Abo nibo bamalaika abashengi. Bakashenga orwo bayangire kworobera Katonda kityo baba babishabe. (Embandizo 6:2; Yuda 6) Bakema hamoi na Sitani kushenga Yehova.—Obwijukiro bw’ebiragiro 32:17; Luka 8:30; Ebikorwa 16:16; Yakobo 2:19.

Omutwe gwa 16, eki. 4