Ofurukile omumakuru

Ofurukile omuli ebilimu

EISOMO LYA 3

Isi, Nobasa Kwesiga Ebibulia?

Isi, Nobasa Kwesiga Ebibulia?

Ebibulia eina endagano zingi kandi netuha obuhanuzi bungi. Rundi wakwenda kumanya ebintu eby’elikwegesa, kyonka ndenga okyainamu okulengeshanyia. Isi, nobasa kwesiga endagano n’obuhanuzi obw’ekitabo ekyahandikirwe eirai? Isi, nobasa kwesiga ebintu eby’Ebibulia elikugamba ebikwete aha kushemelerwa emikalire kany’aka na aha kanya akalikwija? Abantu bangi nibagyesiga. Nangu naiwe nobasa kugyesiga.

1. Isi, ebintu ebyahandikirwe omu Bibulia by’amazima?

Ebibulia negamba okwo eina “ebigambo by’amazima.” (Omwegesa 12:10) Nebarura ebintu ebilikwo ebikwete aha abantu abalikwo. (Shoma Luka 1:3; 3:1, 2.) Abanahistoria bangi na abataalamu ab’ebintu ebya karai bakolekyage etarehe, abantu, amaeneo, n’amatukio ag’omugasho agali kugambwa omu Bibulia.

2. Kubaki nitubasa kugamba okwo Ebibulia etekarabirweho kanya?

Ebibulia negamba ebintu ebya buli ngeli ebyabaire bitakamanyikire orwo yabaire nehandikwa. Obulebero nibwobu, nefumoraho ebintu eby’esayansi. Abantu bangi bakaba batalikwesiga bintu ebyo yagambire ebikwete amakuru ago. Kyonka, esayansi eyolekize okwo amakuru agali omu Bibulia g’amazimakwo. Ebibulia ‘neyesigwa ebiro byona, kany’aka n’eirai lyona.’​Ezaburi 111:8, NWT.

3. Kubaki nitwetaga kwesiga ebintu eby’Ebibulia elikugamba ebikwete akanya aha kalikwija?

Ebibulia eina oburangi * obulikuranga “ebintu ebitakabaireho.” (Isaya 46:10) Kwema karai ekaranga geigeigei amatukio ag’ekihisitoria gatakabaireho. Kandi, negamba kabutekire ehali ezili omu nsi kany’aka. Omwisomo eli nitwija kuhenjuzaho oburangi buke, kuruga omu Bibulia. Oburangi obwo bukagobesherezibwa kwokwokwo!

MANYURUZA

Tekereza okwo Ebibulia elikugendanwa n’esayansi, kandi ohenjuze oburangi nanka obulikushemera obuli omu Bibulia.

4. Esayansi negendanwa n’Ebibulia

Omu kanya ak’eirai, abantu bangi bakaba nibesiga nk’okwo ensi ekwetwe ekintu nanka. Yorekya EVIDEO.

Leba ekintu ekyo okwo kyahandikirwe omu kitabo kya Yobu emyaka nka 3,500 elabireho. Shoma Yobu 26:7, mushube mufumoreho ekibazo eki:

  • Kubaki kintu ekilikushobeza ebigambo ensi ‘ehanikire omu rwerwerwe’ bikahandikwa emyaka 3,500 elabireho?

Omuzunguko gw’amaizi omu nsi gukashoboka omu myaka nka 200 elabireho. Kyonka leba kilinya eky’Ebibulia yagambire, omu myaka nka 3,500 elabireho. Shoma Yobu 36:27, 28, mushube mufumoreho ebibazo ebi:

  • Nikihai ekya kushemelera ekikwete abushoborozi obu obulikurahuka obw’omuzunguko gw’amaizi?

  • Isi, ebihandiko ebyo washoma byakujuna kwesiga muno Ebibulia?

5. Ebibulia ekaranga amatukio ag’omugasho

Shoma Isaya 44:27–45:2, mushube mufumoreho ekibazo eki:

  • Ebibulia ekaranga makuruki agalikwo omu myaka 200 ekigo kya Babiloni kitakasilikibwe?

Ehistoria neyorekya nk’okwo Omukama Koreshi owa Uajemi nejeshi lye bakasinga ekigo kya Babiloni omu mwaka gwa 539 K.W.K. * Bakahindura engezi y’omwiga eyalindaga ekigo ekyo. Bakatahamu kuraba omu bihigi ebikingwire nokuteka ekigo ekyo batarashaine. Kugoba kany’aka, emyaka elikushaga 2,500 yarabaho ekigo kya Babiloni gakyabaga matongo (magofu). Leba kilinya eky’Ebibulia yarangire.

Shoma Isaya 13:19, 20, mushube mufumoreho ekibazo eki:

  • Oburangi obukwete ahali Babiloni bukagobesherezibwa butai?

Amatongo ga Babiloni omu ihanga lya Iraq

6. Ebibulia ekaranga ehali ezotulikubona kany’aka

Ebibulia negamba nk’okwo nitutura omu “biro by’enzindo.” (2 Timoteo 3:1) Leba bilinya eby’Ebibulia yarangire ebikwete aha biro by’enzindo.

Shoma Matayo 24:6, 7, mushube mufumoreho ekibazo eki:

  • Ebibulia ekarangaki ekikwete aha biro by’enzindo?

Soma 2 Timoteo 3:1-5, mushube mufumoreho ebibazo ebi:

  • Ebibulia ekaranga abantu ab’ebiro by’enzindo bakugizire ngeshoki?

  • Isi iwe yeboneire bintuki omu lyebi ebilikugobesherezibwa kany’aka?

ABANTU ABANDI NIBAGAMBA BATI: “Ebibulia kitabo ky’ebaruro bushai n’emigani.”

  • Nikintuki ekilikukuha ebwesige nk’okwo nitubasa kwesiga Ebibulia?

OMUBIGUFI

Amatukio g’ekihistoria, eby’esayansi elikwolekya, n’oburangi nibitujuna kwesiga Ebibulia.

Isi ebi wakubihorora otai?

  • Isi, ebintu ebihandikirwe omu Bibulia by’amazima?

  • Nibintuki eby’esayansi ebilikugendanwa n’Ebibulia?

  • Isi, noyesiga nk’okwo Ebibulia neranga ekikwete aha kanya akalikwija? Nakubaki?

Ekigendelero

ENJUZA MUNO

Isi, Ebibulia eina amakuru agatalikwo agakwete asayansi?

“Je, Sayansi Inapatana na Biblia?” (Makala iliyo kwenye mtandao)

Nibintuki ebyarangirwe ebikwete aha “biro by’enzindo”?

“Mambo 6 Yaliyotabiriwa Katika Biblia Yanayotimia Sasa” (Mnara wa Mlinzi, Mei 1, 2011)

Yega omanye okwo oburangi bw’Ebibulia obukweteho Obutwazi bwa Bugiriki okwo bwagobesherezibwe.

Okugumisibwa “Ekigambo Ky’oburangi” (5:22)

Leba okwo oburangi bw’Ebibulia bwahindwire ebitekerezo by’omushaija ogu.

“Niliamini Hakuna Mungu” (Mnara wa Mlinzi Na. 5 2017)

^ ekichweka 9 Oburangi bwinamu amakuru kuruga ahali Katonda agakwete aha kanya akalikwija.

^ ekichweka 25 K.W.K. nemanyisa “Obukiro Obutalyobu,” na W.K. nemanyisa “Obukiro Obu.”