Daniel 2:1-49
-
Ang damgo ni Hari Nabocodonosor (1-4)
-
Indi masugid sang mga maalamon ang damgo (5-13)
-
Si Daniel nangayo bulig sa Dios (14-18)
-
Gindayaw ang Dios bangod sa pagpahayag sing sekreto (19-23)
-
Ginsugid ni Daniel ang damgo sa hari (24-35)
-
Ang kahulugan sang damgo (36-45)
-
Dugmukon sang ginharian nga bato ang estatwa (44, 45)
-
-
Ginpadunggan sang hari si Daniel (46-49)
2 Sang ikaduha nga tuig sang paghari ni Nabocodonosor, makapila sia nga nagdamgo. Natublag gid sia*+ kag indi makatulog.
2 Gani ginpatawag sang hari ang madyikero nga mga saserdote, ang mga babaylan, ang mga salamangkero, kag ang mga Caldeanhon* agod isugid sa hari ang iya damgo. Nag-abot sila kag nag-atubang sa hari.+
3 Dayon nagsiling ang hari sa ila: “Nagdamgo ako, apang natublag gid ako* kay luyag ko mahibaluan ang akon damgo.”
4 Nagsabat ang mga Caldeanhon sa hari sa lenguahe nga Aramaiko:*+ “O hari, kabay pa nga magkabuhi ka sa wala sing katubtuban. Isugid ang imo damgo sa imo mga alagad, kag isugid namon sa imo ang kahulugan sini.”
5 Nagsabat ang hari sa mga Caldeanhon: “Amo ini ang akon desisyon: Kon indi ninyo masugid sa akon ang akon damgo kag ang kahulugan sini, hiwahiwaon kamo, kag himuon nga pangpubliko nga mga kasilyas* ang inyo mga balay.
6 Apang kon masugid ninyo ang akon damgo kag ang kahulugan sini, hatagan ko kamo sing mga regalo kag padya kag daku nga kadungganan.+ Gani isugid ninyo sa akon ang akon damgo kag ang kahulugan sini.”
7 Nagsabat sila sa ikaduha nga tion: “Isugid sang hari sa iya mga alagad ang iya damgo, kag isugid namon ang kahulugan sini.”
8 Nagsabat ang hari: “Nahibaluan ko nga ginapadugaydugay lang ninyo ang oras, kay nahibaluan ninyo ang akon desisyon.
9 Kon indi ninyo pag-isugid sa akon ang akon damgo silutan ko kamo tanan. Apang nagsugtanay kamo nga magbutig kag dayaan ako kay nagalaum kamo nga basi magbag-o pa ang kahimtangan. Gani isugid ninyo anay sa akon ang akon damgo, dayon mahibaluan ko nga masugid ninyo ang kahulugan sini.”
10 Nagsabat ang mga Caldeanhon sa hari: “Wala sing tawo sa duta* nga makasugid kon ano ang damgo sang hari, bangod wala sing dungganon nga hari ukon gobernador nga nagpahimo sini kay bisan sin-o nga madyikero nga saserdote ukon babaylan ukon Caldeanhon.
11 Mabudlay gid ang ginapahimo sang hari, kag wala gid sing tawo nga makasugid sini sa hari kundi ang mga dios lang nga wala nagapuyo upod sa mga tawo.”*
12 Bangod sini naakig gid ang hari, kag nagmando sia nga pamatyon ang tanan nga maalamon nga tawo sa Babilonia.+
13 Sang ginpahibalo na ang mando kag palatyon na ang maalamon nga mga tawo, ginpangita man nila si Daniel kag ang iya mga kaupod agod patyon.
14 Sina nga tion, mahalungon kag mainandamon nga nagpakighambal si Daniel kay Arioc nga pangulo sang mga bantay sang hari, nga naglakat agod pamatyon ang maalamon nga mga tawo sa Babilonia.
15 Ginpamangkot niya si Arioc nga opisyal sang hari: “Ngaa kapintas gid sang mando sang hari?” Ginsugid ni Arioc kay Daniel ang natabo.+
16 Gani nagkadto si Daniel sa hari kag nagpangabay nga hatagan sia sing tion agod masugid niya sa hari ang kahulugan sang iya damgo.
17 Dayon nagpauli si Daniel kag ginsugiran ang iya mga kaupod nga si Hananias, si Misael, kag si Azarias sang natabo.
18 Ginpangabay niya sila nga magpakiluoy sa Dios sang langit nga ipahayag sa ila ini nga sekreto, agod indi pagpatyon si Daniel kag ang iya mga kaupod kag ang maalamon nga mga tawo sa Babilonia.
19 Dayon ginpahayag ang sekreto kay Daniel paagi sa palanan-awon sadto nga gab-i.+ Gani gindayaw ni Daniel ang Dios sang langit.
20 Nagsiling si Daniel:
“Dayawon ang ngalan sang Dios tubtob sa wala sing katubtuban,*Bangod sia lang ang may kaalam kag gahom.+
21 Sia ang nagabag-o sang mga tion kag mga panahon,+Nagapahalin sing mga hari kag nagabutang sing mga hari,+Nagahatag sing kaalam sa mga maalam kag sing ihibalo sa mga may paghangop.+
22 Ginapahayag niya ang madalom nga mga butang kag ang natago nga mga butang,+Nahibaluan niya kon ano ang yara sa madulom,+Kag yara sa iya ang kasanag.+
23 O Dios sang akon mga katigulangan, ginapasalamatan ko ikaw kag ginadayaw,Bangod ginhatagan mo ako sing kaalam kag gahom.
Kag ginpahayag mo sa akon ang ginpangabay namon sa imo;Ginsugid mo sa amon ang kahulugan sang damgo sang hari.”+
24 Dayon nagkadto si Daniel kay Arioc, nga amo ang ginsugo sang hari sa pagpatay sa maalamon nga mga tawo sa Babilonia,+ kag nagsiling sia kay Arioc: “Indi pagpatya ang bisan sin-o nga maalamon nga tawo sa Babilonia. Dalha ako sa hari kag isugid ko sa hari ang kahulugan sang iya damgo.”
25 Gani dalidali nga gindala ni Arioc si Daniel sa hari, kag nagsiling sia sa hari: “May nakita ako nga tawo sa mga bihag halin sa Juda+ nga makasugid sa hari sang kahulugan sang iya damgo.”
26 Ginpamangkot sang hari si Daniel, nga ginatawag man nga Beltesasar:+ “Masugid mo gid bala sa akon ang akon damgo kag ang kahulugan sini?”+
27 Nagsabat si Daniel sa hari: “Wala sing bisan isa sa maalamon nga mga tawo, mga babaylan, madyikero nga mga saserdote, ukon mga astrologo ang makasugid sang sekreto nga ginapangabay sang hari.+
28 Apang may Dios sa langit nga amo ang Manugpahayag sang mga sekreto,+ kag ginapahibalo niya kay Hari Nabocodonosor kon ano ang matabo sa hingapusan nga mga adlaw. Amo ini ang imo damgo, kag amo ini ang mga palanan-awon nga nakita mo samtang nagahigda ka sa imo hiligdaan:
29 “O hari, samtang nagahigda ka nagsulod sa imo hunahuna kon ano ang matabo sa palaabuton, kag ginpahibalo sa imo sang Manugpahayag sang mga sekreto kon ano ang matabo.
30 Ginpahayag sa akon ini nga sekreto, indi bangod mas maalam ako sangsa iban nga tawo, kundi agod masugid ko sa hari ang kahulugan sang damgo kag mahibaluan mo ang butang nga nagsulod sa imo hunahuna.+
31 “O hari, may nakita ka nga tuman kadaku nga estatwa.* Nagatindog sa atubangan mo ining daku kag nagabadlak nga estatwa, kag makahaladlok gid ini.
32 Ang ulo sang estatwa puro nga bulawan,+ ang dughan kag mga butkon sini pilak,+ ang tiyan kag mga paa sini saway,+
33 ang mga batiis sini salsalon,+ kag ang mga tiil sini may bahin nga salsalon kag may bahin nga daga.*+
34 Padayon ka nga nagtan-aw tubtob nga may isa ka bato nga natiphag, apang indi kamot sang tawo ang nagtiphag sini. Gin-igo sini ang salsalon kag daga nga mga tiil sang estatwa kag nadugmok ini.+
35 Sa sina nga tion, nadugmok tanan ang salsalon, ang daga, ang saway, ang pilak, kag ang bulawan, kag nangin pareho ini sang mga upa sa linasan sa tingadlaw. Ginpalid ini sang hangin kag wala na sing nabilin sa sini. Apang ang bato nga nag-igo sa estatwa nangin isa ka daku nga bukid, kag nahil-ob sini ang bug-os nga duta.
36 “Amo ini ang damgo, kag isugid namon sa hari ang kahulugan sini.
37 O hari, ikaw nga hari sang mga hari, nga ginhatagan sang Dios sang langit sing ginharian,+ gahom, kusog, kag himaya,
38 nga gintugyanan niya kag ginpadumala sa mga tawo bisan diin man sila nagaistar, pati sa mga sapat sa latagon kag sa mga pispis,+ ikaw ang ulo nga bulawan.+
39 “Apang may isa ka ginharian nga magasunod sa imo+ nga kubos sangsa imo; dayon may ikatlo nga ginharian nga saway, nga magagahom sa bug-os nga duta.+
40 “Ang ikap-at nga ginharian mangin mabakod pareho sang salsalon.+ Kay subong nga ang salsalon nagadugmok kag nagabukbok sang tanan, dugmukon kag bukbukon sini ang tanan nga ginharian.+
41 “Subong sang nakita mo nga ang mga tiil kag mga tudlo sini may bahin nga daga sang maninihon kag may bahin nga salsalon, ang ginharian mabahinbahin. Apang may kabakod man ini pareho sang salsalon, subong sang nakita mo nga ang salsalon may samo nga mahumok nga daga.
42 Kag subong nga ang mga tudlo sa mga tiil may bahin nga salsalon kag may bahin nga daga, gani ang ginharian may bahin man nga mabakod kag may bahin nga mahuyang.
43 Subong sang nakita mo nga ang salsalon may samo nga mahumok nga daga, masamuan man ini sing mga tawo;* apang indi ini magtapikay subong nga ang salsalon indi magsamo sa daga.
44 “Sa panahon sini nga mga hari, ang Dios sang langit magatukod sing isa ka ginharian+ nga indi gid malaglag.+ Ini nga ginharian indi pag-ihatag kay bisan sin-o nga tawo.+ Dugmukon sini kag laglagon ining tanan nga ginharian,+ kag ini lamang ang magapabilin sing dayon,+
45 subong sang nakita mo nga may natiphag nga bato halin sa bukid apang wala ini gintiphag sang kamot sang tawo, kag gindugmok sini ang salsalon, ang saway, ang daga, ang pilak, kag ang bulawan.+ Ginpahayag sang Halangdon nga Dios sa hari kon ano ang matabo sa palaabuton.+ Matuod gid ang damgo, kag masaligan ang kahulugan sini.”
46 Dayon naghapa si Hari Nabocodonosor sa atubangan ni Daniel, kag ginpadunggan niya si Daniel. Kag nagmando sia nga hatagan sing regalo si Daniel kag magsunog sing incienso para sa iya.
47 Nagsiling ang hari kay Daniel: “Matuod gid nga ang inyo Dios amo ang Dios sang mga dios kag Ginuo sang mga hari kag Manugpahayag sang mga sekreto, bangod napahayag mo sa akon ini nga sekreto.”+
48 Gani ginhatagan sang hari si Daniel sing mataas nga posisyon kag sing madamo kag matahom nga mga regalo. Ginhimo sia sang hari nga manugdumala sa bug-os nga probinsia* sang Babilonia+ kag pangulo nga prepekto* sa tanan nga maalamon nga tawo sa Babilonia.
49 Kag ginpangabay ni Daniel sa hari nga himuon nga kabulig nga mga manugdumala sa probinsia* sang Babilonia si Sadrac, si Mesac, kag si Abednego.+ Gintangdo sila sang hari, apang si Daniel nag-alagad sa palasyo sang hari.
Footnote
^ Sa literal, “ang iya espiritu.”
^ Grupo nga sampaton sa pagpamakot kag astrolohiya.
^ Sa literal, “ang akon espiritu.”
^ Sa orihinal, ang Dan 2:4b tubtob 7:28 ginsulat sa Aramaiko.
^ Ukon mahimo, “basurahan; halabuyan sang ipot.”
^ Ukon “mamala nga duta.”
^ Sa literal, “sa unod.”
^ Ukon “halin sa wala sing katapusan tubtob sa wala sing katapusan.”
^ Ukon “imahen.”
^ Ukon “ginhurno (hinurma) nga daga.”
^ Ukon “kaliwat sang katawhan,” ang ordinaryo nga mga tawo.
^ Ukon “sakop nga distrito.”
^ Ukon “sakop nga distrito.”
