Tahiti

Kon tan-awon halin sa ibabaw, ang mga isla sang French Polynesia, subong sang Tahiti, Mooréa, kag Bora Bora, daw mga hiyas sa malapad nga duag-asul kag berdeberdehon nga kalalawran sang Dagat Pasipiko. Ang nagabadlakbadlak kag nagaduag-balangaw nga mga linaw sa sini, nga may mga korales kag madamo nga isda nga lainlain sing kolor, ginaribitehan sang duag-bulawan ukon abuabuhon nga baybay. Ang madamo sing bunga nga kalubihan nagahapayhapay sa dupoydupoy sang hangin. Kag matahom gid tan-awon ang lunhaw nga kabukiran kag ang mga panganod sa putukputukan sini.

Amo kon ngaa ginalaragway sang mga pintor kag mga manunulat ini nga mga isla subong paraiso sa duta. Kag daw paraiso gid ini para sa mga marinero nga una nga nakakita sa sini kag nagpuyo didto ayhan sing isa ka libo ka tuig ukon kapin pa ang nakaligad. Ining mga manuglagulad, nga ang mga katigulangan maathag nga naghalin sa Bagatnan-sidlangan nga Asia, nalakip sa mga katigulangan sang mga tawo nga kilala karon nga mga Polynesian. Sa sulod sang mga siglo, naglapta sila gikan sa ila ginapuy-an nga mga isla kag naglayag pakadto sa malapad nga Pasipiko, kag ginsakop ang madamo nga isla kag mga pulo sini.

Ang ginatawag karon nga Polynesia, nga nagakahulugan “Madamo nga Isla,” nahamtang sa sulod sang nagatrianggulo nga mga lugar halin sa Hawaii sa aminhan pakadto sa Easter Island sa bagatnan-sidlangan kag tubtob sa New Zealand sa malayo nga bagatnan-katundan. Ini nga kasaysayan nasentro sa isa ka bahin sang Polynesia​—ang French Polynesia​​—diin ang Tahiti amo ang mayor  nga isla. a Ang French Polynesia may lima ka kapuluan: Tubuaï (Austral) Islands, Gambier Islands, Marquesas Islands, Society Islands, kag Tuamotu Archipelago. Sang ika-16 nga siglo lamang natukiban sang taga-Europa nga mga manuglagulad ini nga mga duog sa Pasipiko.

Nag-abot ang mga Taga-Europa

Nadiskobre sang Espanyol nga si Álvaro de Mendaña de Neira ang pila ka isla sang Marquesas Islands sang 1595. Nasalapuan ni Pedro Fernandes de Queirós, nga tinawo ni Mendaña de Neira, ang bahin sang Tuamotu Archipelago sang 1606. Nadiskobre sang Olandes nga manuglagulad nga si Jacob Roggeveen ang Bora Bora, Makatéa, kag Maupiti sang 1722. Sang 1767, nagdungka sa Tahiti, nga amo ang pinakadaku nga isla sa French Polynesia, si Kapitan Samuel Wallis sakay sa bapor-de-guerra sang Britanya nga Dolphin. Pagkadason nga tuig nagdungka man sa Tahiti ang Pranses nga nabigador nga si Kapitan Louis-​Antoine de Bougainville.

Nagdayaw gid sa katahom sang isla kag nahayanghag sa mahigugmaon nga mga pumuluyo sini, ginhingadlan ni Bougainville ang Tahiti nga “Nouvelle Cythère, sunod sa Peloponnesian nga Isla sang Kithira diin malapit sa sini nagtakas kuno sa dagat si Aphrodite [ang diosa sang gugma kag katahom],” siling sang libro nga Cook & Omai​—The Cult of the South Seas. Apat ka beses nga nagkadto sa Tahiti ang Britaniko nga manuglagulad nga si James Cook, kutob sang 1769 tubtob 1777. Sia ang naghingalan sa Society Islands, ang kapuluan nga nagasakop sa Tahiti.

Masunod sa mga manuglagulad, nag-abot sa mga isla ang mga misyonero. Ang labi gid nga nagmadinalag-on amo ang ginpadala sang London Missionary Society, isa ka institusyon nga ginasakdag sang mga Protestante. Daku gid ang nahimo sang duha ka misyonero sini, nga si Henry Nott kag si John Davies. Ginhimo nila ang lenguahe sang mga taga-Tahiti sa nasulat nga porma kag dayon ginbadbad  ang Biblia sa amo nga lenguahe. Tubtob karon, ang Tahisiano nga Biblia lapnag gihapon nga ginagamit sa French Polynesia, ilabi na sa madamo nga isla diin may madamo nga miembro ang Protestante nga Simbahan. Ang Adbentista, Katoliko, kag Mormon nga mga misyonero nagmadinalag-on man. Halimbawa, ang Katoliko nga Simbahan may madamo nga miembro sa Marquesas, Gambier, kag nasidlangan nga Tuamotu.

Paano ang lima ka kapuluan nangin teritoryo sang Pransia? Sugod sang 1880, amat-amat nga nasakop sang Pransia ang mga isla, kag nangin isa ka bag-o nga kolonya sini. Ginhimo nga kapital ang Papeete, Tahiti, kag ang mga pumuluyo sa sini nga duog nangin banwahanon sang Pransia. Sang 1946, gintawag sang Pransia ang mga isla subong teritoryo sa luwas, kag sang 1957 ginhingadlan ang teritoryo nga French Polynesia.

Ang Mensahe Sang Ginharian Nag-abot

Ang una nga Saksi nga nagkadto sa Tahiti amo si Sydney Shepherd, nga nag-abot sang 1931. Duha ka tuig nga naglayag si Sydney sa pila ka isla sa Pasipiko agod magpanaksi sa mga tawo. Masunod nga nag-abot amo ang taga-New Zealand nga si Frank Dewar. Bisan pa ini nga mga utod wala magtener sing madugay, nakapahamtang sila sing madamo nga literatura. Sa katunayan, pagligad sang mga duha ka dekada, ang Australiano nga manugtatap sang sirkito nga si Leonard (Len) Helberg, nagsiling: “Kaupod ko ang alagad sang kongregasyon nga nagamaneho pakadto sa Papeete sang nagpundo sia kag ginpasakay ang isa ka tawo nga nakilala niya gikan sa bulubungyod nga kaumhan​—isa ka tigulang nga Amerikano. Sang mahibal-an sang tawo nga isa ako ka Saksi, nagsiling sia: ‘A, nadumduman ko sang nag-abot diri ang isa ninyo ka kaupod tinuig na ang nagligad kag ginbilinan ako sing madamo nga libro ni Judge Rutherford.’ Isa ini sa madamo nga pamatuod sang hilikuton sang mga payunir nga nauna sa amon. Ang payunir sadto mahimo nga si Sydney Shepherd ukon si Frank Dewar.”

Lakip sa una nga mga manugbantala sang Ginharian nga nagpanaksi sing maid-id sa French Polynesia amo sanday Jean-Marie  kag Jeanne Félix, isa ka mag-asawa nga nakatuon sing kamatuoran sa Algeria, nga isa anay ka kolonya sang Pransia. Nabawtismuhan sila sang 1953. Sang 1955 gin-agda ang mga manugbantala sang Ginharian nga mag-alagad sa duog diin may mas daku nga pagkinahanglan, pati na sa French Polynesia. Ginbaton sang mag-asawa Félix ang pangagda kag upod sa ila anak nga lalaki, si Jean-Marc, nagsaylo sila sa Tahiti sang 1956. Apang, wala sing nakita nga trabaho si Jean-Marie, nga isa ka enhinyero. Gani nagkadto ang pamilya sa isla sang Makatéa, sa Tuamotu, nga 230 kilometros sa aminhan-sidlangan sang Tahiti, diin nagtrabaho si Jean-Marie sa isa ka kompanya nga nagamina sing phosphate.

Nagpanaksi insigida ang mag-asawa sa ila mga kaingod kag sa mga kaupod sa trabaho ni Jean-Marie. Si Jeanne nagsulat: “Daku ang pagtahod sang mga tagaisla sa Biblia. Nagapamati gid sila sa mensahe sang Ginharian kag maukod sa ila pagtuon sing Biblia. Nagpalig-on gid ini sa amon. Apang, ang lokal nga klero wala gid mag-abiabi sa amon. Ginpaandaman pa gani nila ang mga miembro sang ila simbahan batok sa ‘butig nga mga manalagna’ sa tunga nila, kag nagsiling nga indi dapat makighambal ang mga tawo sa amon ukon bisan maglabay sa amon puluy-an!”

Apang, nagbag-o sang ulihi ang pagtamod sang kalabanan nga tawo sa sining Cristianong mag-asawa. Gintahod pa gani sang madamo nga tagaisla sanday Jean-Marie kag Jeanne bangod wala nila ginpakanubo ang mga Polynesian, indi kaangay sa ginhimo sang iban nga mga Europeanhon sa Makatéa.

 Apang, kinahanglan gihapon ang kaisog agod makapadayon sa hilikuton, bangod mahimo pahalinon sang direktor sang kompanya ang isa ka empleyado sa bisan ano nga oras. Isa pa, ginakadtuan kon kaisa sang duha ka pulis ang pamilya, kag nagapangusisa tuhoy sa ila hilikuton. Amat-amat nga narealisar sining duha ka Pranses nga pulis nga indi makatalagam sanday Jean-Marie kag Jeanne. Nangin mainabyanon pa gani ang mga pulis sa ila.

Ang una nga estudyante sa Biblia nga nag-uswag sa espirituwal amo si Maui Piirai, nga kaupod ni Jean-Marie sa trabaho kag isa ka Polynesian. Sang nalab-ot sang kamatuoran ang tagipusuon ni Maui, ginbag-o niya ang iya kabuhi. Halimbawa, gin-untatan niya ang pagpanigarilyo kag pagpahubog, kag ginpakaslan niya ang babayi nga ginapuyopuyo niya sing 15 na ka tuig. Ginbawtismuhan si Maui sang Oktubre 1958 kag sia ang una nga Polynesian sa teritoryo nga nagdedikar sang iya kabuhi kay Jehova. Natural lang nga ginpaambit man niya ang maayong balita sa iban, nga nagpaakig sa klero. Ginpadihutan pa gani sang isa ka pastor nga mapahalin si Maui sa iya trabaho. Apang wala ini magmadinalag-on bangod mapisan nga trabahador si Maui kag maayo ang iya rekord.

 Ang ikaduha nga nagbaton sang Pulong sang Dios sa Makatéa amo si Germaine Amaru, isa ka maestra nga nakatuon sang kamatuoran paagi sa isa niya ka estudyante, ang anak nga lalaki sang mag-asawa Félix, nga si Jean-Marc. Bisan pa siete anyos lamang, nagdayaw gid ang maestra ni Jean-Marc sa iya ihibalo sa Biblia amo nga ginteleponohan niya ang mga ginikanan ni Jean-Marc. Kag nasugdan ang pagtuon sa Biblia upod sa iya. Apang indi diri natapos ang istorya, kay ginbuligan man ni Germaine ang kaupod niya nga maestra nga si Monique Sage kag ang iya bana nga si Roger, nga makilala si Jehova.

Gindumalahan man sing pagtuon sang mag-asawa Félix kag ni Maui Piirai si Manuari Tefaatau, nga isa ka lamharon nga deakono sa Protestante nga simbahan sa Makatéa, kag ang iya abyan nga si Arai Terii. Sang primero padayon sila nga nagasimba sa ila simbahan samtang ginasugid nila sa ila mga kaupdanan sa parokya ang suno-sa-Kasulatan nga mga kamatuoran tuhoy sa Trinidad, kalayuhon nga impierno, pagkadimamalatyon sang kalag, kag iban pa. Nagtuga ini sang kagumon sa Protestante nga komunidad. Apang, kaangay sang mga taga-Berea sang una, madamong sinsero nga mga tawo ang nag-usisa sang ila Biblia agod tan-awon kon bala ang mga butang nga ila nabatian matuod.​—Binu. 17:​10-​12.

Siempre, naakig ang pastor sang simbahan. Namahog pa gani sia nga sikwayon ang bisan sin-o nga magpadayon sa pagpamati sa mga Saksi. Ang iban napahog niya, apang ang iban naman nag-uswag sa espirituwal kag naghalin sa simbahan. Lakip sa mga naghalin sa simbahan amo sanday Manuari kag Arai kag subong man ang asawa ni Maui Piirai nga si Moea, kag si Taina Rataro, nga ginsambit sang ulihi sa sini nga kasaysayan.

Sang primero, ang nagadamo nga mga manugbantala kag mga estudyante sa Biblia nagtipon sa balay sang pamilya Félix, diin nagpamulongpulong si Jean-Marie sa Pranses kag ginbadbad naman ini ni Maui sa Tahisiano. Sang nagbiya ang pamilya Félix sa Makatéa sang 1959, nagsaylo ang grupo sa puluy-an ni Maui, kay sini nga tion si Maui isa na ka bawtismado nga utod. Ano ang balatyagon nanday Jean-Marie kag Jeanne tuhoy sa ila pag-alagad sa mga  isla? Si Jeanne, nga isa na karon ka balo nga nagapuyo sa Italya, naghambal man para sa iya anhing nga bana, nga nagasiling: “Wala gid kami maghinulsol. Sa katunayan, ang amon ministeryo sa Makatéa amo ang pinakamaayo nga handumanan sang amon kabuhi nga magkaupod.”

Ang Maayong Balita Nakalab-ot sa Tahiti

Sang 1955, antes lang gid magkadto ang pamilya Félix sa Makatéa, ginpadala sang sanga sa Australia si Len Helberg agod sugdan ang sirkito nga hilikuton sa Bagatnan nga Pasipiko. Ang iya teritoryo nagalapad sing minilyon ka kilometros kuadrados, halin sa New Caledonia tubtob sa French Polynesia. Apang, wala pa 90 ka manugbantala ang nagapuyo sa sining malapad nga teritoryo, kag wala sing manugbantala sa Tahiti. Si Len may tatlo ka panguna nga tulumuron: duawon ang tanan nga kongregasyon kag grupo kada anom ka bulan; kontakon ang tanan nga naligwin nga manugbantala kag interesado nga tawo; kag tuptupan ang bag-o nga mga teritoryo nga nagapasalida, kon posible, sang sine nga The New World Society in Action.

Sang Disiembre 1956, nag-abot si Len sa Tahiti kag nagtener didto sa sulod sang duha ka bulan. Nakatuon sia sang Pranses sa eskwelahan apang halos nalimtan na niya ini. Gani nagsugod sia paagi sa pagbantala sa teritoryo nga may negosyo nga nagalaum nga may masugilanon sia nga nagahambal sing Ingles. Nasugilanon niya didto ang isa sa pinakamanggaranon nga mga tawo sa Tahiti. Interesado gid ini nga tawo kag ginpabalik niya si Len. Pagkadason nga Sabado, pagkatapos manyaga upod kay Len, ginhagad niya si Len sa iya puluy-an, sakay sa iya awto nga may drayber. Si Len nagsulat: “Dayon, sang hapon, nakibot ako sang ginkuha niya ang isa ka budyong kag ginhuyop ini. Isa gali yadto ka sinyales agod ang tanan nga mga dignitaryo sang minuro magatipon sa isa ka hulot-tilipunan nga katambi sang iya balay.

“Mga isa ka dosena nga tawo ang nag-abot, pati na ang meyor, hepe sang pulis, kag pila ka deakono sang Protestante nga simbahan. Sang mapakilala na niya ako nga isa ka tiglawas  sang mga Saksi ni Jehova, ‘isa ka bag-o nga relihion sa mga isla,’ ang akon manug-amuma nagpahibalo, ‘Sabton na karon ni G. Helberg ang bisan ano nga pamangkot ninyo tuhoy sa Biblia.’ Nasabat ko ang tanan nga pamangkot.” Ginhimo ini kada Sabado sa  sulod sang masunod nga duha ka bulan. Bisan pa wala gid nagbaton sing kamatuoran ining manggaranon nga tawo, ginpatigayon niya nga mapasalida ni Len ang sine nga The New World Society in Action sa isa ka ospital para sa mga aruon. Kapin sa 120 ang nagtan-aw.

May nagbaton bala sa mensahe sang Ginharian? Si Utod Helberg, naghinumdom, “Sang adlaw sang Krismas sang 1956, samtang nagapamalaybalay sa distrito sang Arue, naduaw ko ang pamilya Micheli nga malangkagon nga nagbaton sang kamatuoran.” Indi na bag-o sa pamilya Micheli Ang Lalantawan kag Magmata! bangod ginpadalhan sila sang ila paryente nga nagapuyo sa Estados Unidos sing mga suskripsion. Sang ulihi ang anak nga babayi sang mag-asawa Micheli, nga si Irene, kag ang iya bana nagbaton sang kamatuoran. Nasugdan man ni Len ang isa ka pagtuon sa Biblia kay G. Garnier, nga nagresulta man sa pagbaton sang kamatuoran sang iban nga mga miembro sang iya pamilya. Sang natukod ang Kongregasyon sang Papeete sang 1959, ang pamilya Micheli kag pamilya Garnier amo ang una nga mga miembro sini.

Sang 1957 sang nag-eskwela sa Gilead si Utod Helberg, ginpaduaw sang sanga sa Australia ang Tahiti sa manugtatap sang sirkito nga si Paul Evans kag sa iya asawa nga si Frances. Sa malip-ot nga tion nga pagtener nila sa isla, nakapahamtang sila sing kapin sa 70 ka Biblia kag libro kag madamo ang nagsuskriber sa Ang Lalantawan kag Magmata! Si Utod Evans nagsulat: “Ang pila ka tawo sa Tahiti may bastante na nga ihibalo sa Biblia kag interesado gid sila amo nga luyag na nila magbantala sa idalom sang panuytoy sang organisasyon.” Mabaton bala sining mga bag-uhan ang pagsakdag kag panuytoy nga kinahanglan nila?

Ang Isa ka Taga-Tahiti nga Utod nga Babayi Nagbalik sa Iya Dutang Natawhan

Si Agnès, isa ka taga-Tahiti nga lin-ay, nagbiya sa Tahiti kag nagkadto sa Estados Unidos sang 1936 agod magpakasal sa Amerikano nga si Earl Schenck. Nasugilanon sang mag-asawa ang mga Saksi ni Jehova, ginbaton nila ang kamatuoran, kag ginbawtismuhan  sa San Diego, California, sang 1954. Sang 1957 nagatuparay sila sa pulungkuan sang ila abyan nga mag-asawa nga sanday Clyde kag Ann Neill sa isa ka distrito nga kombension sa Los Angeles sang ginpahibalo ni Nathan Knorr, gikan sa ulong-talatapan, ang pila ka duog nga may daku pa nga pagkinahanglan. Isa sini amo ang Tahiti.

“Gulpi nga nagtindog si Agnès bangod sang kakunyag kag naghibi,” siling ni Utod Neill. “Ginsilingan ko sila ni Earl nga buligan ko sila kag ang ila anak nga lalaki, nga 11 anyos sadto, nga makabalik sa Tahiti. Bangod sini, naghibi man si Earl, nga baldado na sadto. Nagpuyo sia sa Bagatnan nga Pasipiko sa sulod sang 17 ka tuig, nga nagatrabaho subong isa ka pintor, eskultor, kag manunulat, kag nalangkag man nga makabalik. Isa pa, ang iya asawa nga si Agnès isa gihapon ka Pranses nga banwahanon.”

Si Clyde nagsiling pa: “Sa tapos sang madamo nga pangamuyo, namat-od kami ni Ann nga magkadto sa Tahiti upod sa amon tatlo ka anak nga lalaki, nga nagaedad sing 12, 8, kag 3 anyos. Ang amon mga abyan nga si David kag si Lynne Carano kag ang ila anak nga si David, Jr., namat-od nga mag-upod sa amon. Gani  pagkatapos sang 1958 nga internasyonal nga kombension sa New York City, nagkadto kami sa Tahiti.

“Ang sanga sa Estados Unidos naghatag sa amon sang mga ngalan sang pila ka interesado nga tawo, gani pag-abot gid namon, ginduaw namon sila. Si Agnès, nga nauna sa amon, maukod na nga nagabantala. Bangod indi kami ni Ann makahambal sing Pranses ukon Tahisiano, ginaupod namon si Agnès sa pagbantala kon posible. Kon kami lang nga duha ang nagabantala, nagadala kami sing Ingles kag Pranses nga mga kopya sang ‘Pakamatuura ang Dios,’ nga amo sadto ang ginagamit namon nga bulig sa pagtuon.”

Bangod sining panikasog kag sang una nga pagpanghikot ni Utod Helberg kag sang mag-asawa nga Evans, sa sulod sang pila ka semana lamang, 17 ka tawo ang nagtuon sa Pulong sang Dios. Si Clyde naghinumdom: “Ang isa ka estudyante nga indi ko malimtan amo ang ministro anay sang Protestante nga si Teratua Vaitape. Ginpahalin sia sa iya trabaho subong ministro bangod sang madamo niya nga pamangkot tuhoy sa mga doktrina sang simbahan. Nag-istar si Teratua kag ang iya pamilya sa isa ka magamay kag may isa lang ka hulot nga balay nga wala sing gripo kag koryente. Ginsilingan niya ako nga mas madamo sia sing natun-an sa Biblia sa sulod lamang sang pila ka semana nga pagtuon upod sa amon sangsa natun-an niya sa sulod sang apat ka tuig sa seminaryo kag pito ka tuig subong isa ka klerigo.”

Si Clyde nagsiling pa: “Pagligad sang pila ka semana nga didto kami sa isla, paagi sa ‘radyo puwak,’ nabalitaan sang mga tawo ang tuhoy sa amon. Nakabulig gid ini bangod ang mga taga-Tahiti mainabyanon, kag mahuyugon sila sa Biblia.”

Sang primero, ginhiwat sang gamay nga grupo sang mga manugbantala ang ila mga miting sa balay sang pamilya Schenck. Duha lamang ka interesado nga tawo ang nagtambong. “Apang wala madugayi,” hinumdom ni Utod Neill, “mga 15 ka tawo ang nagbuylog sa amon sing regular. Ang isa ka babayi nga ginhiwatan namon sing pagtuon nagbulig anay kay Len Helberg sang naguba  ang iya bisikleta sa atubangan sang balay sining babayi duha ukon tatlo ka tuig na ang nakaligad. Nakapahamtang sing literatura si Len sa iya, gani nakunyag sia sang mahibaluan niya nga pareho kami sing relihion kay Len. Malayo ang iya balay sa amon, gani kon magduaw kami sa iya, ginapapanyagahan niya kami​—sa masami manamit kag lab-as nga isda nga ginparilya sa dram.”

Antes magbiya ang pamilya Neill kag pamilya Carano sang Disiembre 1958, ginhatag ni Clyde ang ikaduha nga pamulongpulong sa bawtismo sa French Polynesia, ang nauna ginhatag sa Makatéa sang Oktubre, sang gintugmawan si Maui Piirai. Sisenta ka tawo ang nagtambong, kag walo ang nabawtismuhan. Nalakip sa nabawtismuhan amo ang subang nga anak sang pamilya Neill nga si Steven kag si Auguste Temanaha, taga-Tahiti nga nagbulig sang ulihi sa pagtukod sing kongregasyon sa isla sang Huahine.

 Panag-on Sang Pagpabakod

Sa pangabay sang sanga sa Fiji, si John Hubler kag ang iya asawa nga si Ellen, nga taga-Australia, nagsaylo sa Tahiti sang 1959 agod buligan ang bag-o natukod nga Kongregasyon sang Papeete. Nangin alagad sang kongregasyon si John sa sulod sang pito ka bulan nga pagtener nila ni Ellen sa Tahiti. Bangod natawo sa Switzerland, talunsay mag-Pranses si John. Makahibalo man mag-Pranses si Ellen, kay nag-alagad sia upod sa iya bana sa New Caledonia sing pila ka tuig. Ginhanas sang mag-asawa Hubler ang bag-o nga mga manugbantala sa pagpamalaybalay, kay ang kalabanan nagabantala lamang sing di-pormal.

Sang 1960, nag-alagad sa sirkito sanday John kag Ellen. Teritoryo nila ang French Polynesia, gani padayon nga nabuligan nila ang lokal nga mga manugbantala. “Wala madugay, sang 1961,” siling ni John, “gin-agda ako nga mag-eskwela sa Gilead School. Sang maggradwar ako, gintangdo ako subong manugtatap sang sirkito sa tanan nga isla sa Pasipiko nga nagahambal sing Pranses.”

Ang Una nga Kingdom Hall

“Sa ikaduha nga pagduaw namon sa Tahiti,” siling ni Utod Hubler, “nalipay ako nga masugdan ang isa ka pagtuon sa Biblia sa isa anay ka maestra, nga si Marcelle Anahoa. Sadto nga tion, nagapangita kami sing lote nga mapatindugan sang amon Kingdom Hall. Apang may duha ka balagbag. Una, daw wala sing luyag magbaligya sing lote; ikaduha, kulang ang pundo sang kongregasyon. Apang, padayon kami nga nagpangita, nagasalig nga si Jehova magahatag sing panuytoy.

“Samtang nagadumala sang pagtuon kay Marcelli, nasambit ko  ang problema sa iya. ‘May ipakita ako sa imo,’ siling niya. Gindala niya ako sa gua kag nagsiling: ‘Nakita mo ini nga lote? Akon ini. Plano ko nga patindugan ini sang mga apartment, apang karon nga natun-an ko ang kamatuoran, nagbag-o ang akon hunahuna. Idonar ko ang katunga sang lote agod patindugan sing Kingdom Hall.’ Pagkabati ko sini, hipos kag tinagipusuon nga nagpangamuyo ako insigida agod magpasalamat kay Jehova.”

Sang matapos maproseso ang mga papeles, ang Kongregasyon sang Papeete nagpatindog sang una nga Kingdom Hall sini, nga nahuman sang 1962. Simple lang ang desinyo sini nga kinaandan sa isla, wala sing dingding kag mga dahon sang pandanus ang atop. Apang, ang mga manok sang mga kaingod nakasaho gid mangitlog sa mga pulungkuan kag maghulon sa mga alibungan. Gani, kon mag-abot ang mga kauturan para sa mga miting, makakita sila sing mga itlog kag mga iti sang manok sa salog kag sa mga kagamitan. Walay sapayan sini, nakapiyanpiyan ini nga tilipunan tubtob nga ang mga kauturan nakapatindog sing mas daku kag permanente nga bilding.

 Nasolbar ang Indi Pat-od nga Legalidad

Sadto anay, indi sigurado ang mga kauturan tuhoy sa legal nga kahimtangan sang mga Saksi ni Jehova sa French Polynesia. Ang Lalantawan nga magasin gindumilian sa Pransia kutob sang 1952, apang ang hilikuton mismo wala gindumilian. Amo man bala sini ang kahimtangan sa sining teritoryo sang Pransia? Samtang, ang kadamuon sang manugbantala padayon nga nagadamo, amo nga natalupangdan na sang publiko ang mga Saksi ni Jehova. Sa katunayan, isa ka bes sang talipuspusan sang 1959, nagsulod ang pulis sa tion sang miting agod tan-awon kon ano ang nagakatabo.

Bangod sini, ginpanugyan sa mga kauturan nga magtukod sing isa ka legal nga asosasyon. Ang opisyal nga pagparehistro magasolbar sang indi pat-od nga mga butang kag magadula sang suspetsa. Nalipay gid ang mga kauturan sang nabaton nila sang Abril 2, 1960, ang kompirmasyon nga opisyal sila nga narehistro subong Association of Jehovah’s Witnesses!

Apang, ginadumilian gihapon Ang Lalantawan sa Pransia. Nagapati nga ginadumilian man ini sa French Polynesia, ang mga kauturan nagabaton sing mga artikulo sang Ang Lalantawan sa dyurnal nga La Sentinelle (Ang Bantay), nga ginapadala halin sa Switzerland. Isa ka bes, ginsugid sang pulis sa presidente anay sang legal nga asosasyon, si Michel Gelas, nga nahibaluan nila nga ang La Sentinelle amo ang tal-us sa Ang Lalantawan. Apang, wala ginbalabagan  sang mga pulis ang pag-abot sang magasin. Nahibal-an lang sang mga kauturan ang rason kon ngaa sang ginkuha na ang pagdumili sa Ang Lalantawan sa Pransia sang 1975.

Sang ginkuha ang pagdumili, nangayo sing pahanugot ang mga kauturan sa Tahiti nga mabaton Ang Lalantawan sa ila lugar. Amo sadto kag mahibaluan nga ang pagdumili wala gid mabalhag sa Official Journal of French Polynesia. Kon amo, Ang Lalantawan wala gid gali gindumilian sa French Polynesia, nga nagpakibot gid sa madamo.

Sa pihak nga bahin, ang lokal nga mga awtoridad estrikto sa paghatag ukon sa pagpalawig sing visa. Gani, ang indi banwahanon sang Pransia, subong nanday Clyde kag Ann Neill, nga ginsambit kaina, masami nga makatener sing pila lamang ka bulan. Amo man sina ang kahimtangan sang mag-asawa Hubler. Apang bangod miembro man si John sang legal nga asosasyon kag ginatugutan sang layi sang Pransia ang isa ka dumuluong nga mangin miembro sini, wala sia mabudlayan sa pagkuha sing visa.

Nakabulig ini kay John sa iya pag-alagad sa sirkito. Sa katunayan, isa ka adlaw ginpatawag si John sang hepe sang pulisiya sa iya opisina kay luyag niya mahibaluan kon ngaa pirme nagaduaw si John sa mga isla. Ginpaathag ni John nga subong miembro sang asosasyon, dapat sia magtambong sa mga sinapol sang talapuanan. Kontento ang hepe sa paathag ni John. Apang indi lamang ini ang higayon nga nag-atubang si John sa hepe.

Sugod sang 1963, madamo nga Polynesian, pati na ang isa ka prominente nga pastor, ang naakig bangod sang pagtesting sang nuklear nga mga armas sa Pasipiko. Ginkalitan sang isa ka apostata ini nga kahigayunan agod magsumbong sa pulisiya nga si  Utod Hubler isa sa mga sumalakdag sini, nga siempre, indi gid matuod. Apang, liwat nga ginpatawag si John sang hepe. Sa baylo nga pakamalauton ang nagsumbong, mainayuhon nga ginpaathag ni John ang aton pasad-sa-Biblia nga neutralidad kag pagtahod sa awtoridad sang gobierno. (Roma 13:1) Ginhatagan man niya ang hepe sing pila ka literatura. Sang ulihi, naghinakop ang hepe nga ginatinguhaan lamang sang iban nga gamuhon ang mga Saksi.

Apang, sang ulihi, wala na makakuha sing visa ang mag-asawa Hubler. Gani, nagbalik sila sa Australia diin nagpadayon sila sa pag-alagad subong nagalakbay nga manugtatap tubtob sang 1993, sang nag-untat sila bangod sang maluya nga panglawason.

Sang didto sila sa mga isla, nakita sang mag-asawa Hubler ang madamo nga nagahimo sing daku nga mga pagbag-o sa ila kabuhi agod pahamut-an si Jehova. Isa sa ila amo ang 74-anyos nga babayi nga may 14 ka anak, ang tanan natawo nga indi sia kasal. “Mama Roro ang tawag namon sa iya,” siling ni John. “Sang matun-an ni Mama Roro ang kamatuoran, ginpakaslan niya ang iya ginapuyopuyo kag ginparehistro sing nagakaigo ang tanan niya nga kabataan, bisan pa lainlain ang ila mga amay. Agod malista ang tanan nga kabataan, ginsugpon sang meyor ang duha ka pormas agod mangin isa ka malaba nga pormas. Nag-insister si Mama Roro nga himuon ang tanan suno sa mga talaksan ni Jehova.” Pagkatapos sang iya bawtismo, nagpayunir ining matutom nga utod kag maayo gid sia magpahamtang sing mga magasin. Nagbantala pa gani sia, upod ang iban nga mga manugbantala, sa baw-ing nga mga isla.

Ang Tahisiano nga Biblia​—Isa ka Pagpakamaayo

Sang katuigan 1960, kinaandan na nga makasalapo sang mga tawo nga Tahisiano lamang ang ginahambal. Apang tungod sa mga manugbadbad nga sanday Nott kag Davies, natigayon sa amo nga lenguahe ang Biblia pagligad sang 1835. b Ang talalupangdon sa sini amo ang paggamit sa ngalan sang Dios, nga Iehova sa Tahisiano, sa kabug-usan sini, pati na sa Cristianong Griegong Kasulatan.

 Lapnag nga ginpanagtag sa bug-os nga mga isla, madamo ang nabuligan sang Tahisiano nga Biblia agod matigayon ang sibu nga ihibalo sa kamatuoran. Isa sa ila amo si Taina Rataro. Natawo sang 1927, isa si Taina sa nauna nga grupo sang mga estudyante sang Biblia sa Makatéa. Apang, sang primero indi sia makahibalo magbasa kag magsulat sa Tahisiano nga lenguahe, nga iya mismo pinulungan. Apang nanikasog gid sia kag nag-uswag. Nagpalista pa gani sia sa Teokratikong Eskwelahan Para sa Ministeryo, kag gintangdo sang ulihi nga ministeryal nga alagad.

Si Elisabeth Avae, 78 anyos, natawo sa naligwin nga isla sang Rimatara sa Tubuaï Islands, nga mga 600 kilometros halin sa Tahiti. Sang katuigan 1960, indi sia makaintiende sang bisan isa ka tinaga nga Pranses, apang makabasa sia kag makasulat sa Tahisiano nga lenguahe. Sang nagpamana sia, nagsaylo sila sang iya bana sa Papeete. Natun-an niya didto ang kamatuoran sang Biblia paagi sa iya subang nga babayi, si Marguerite, nga nagatambong na sa Cristianong mga miting. Nagsugod man sa pagtambong si Elisabeth, upod sa iya siam pa ka kabataan. Kag ginhimo niya ini walay sapayan sang daku nga pagpamatok sang iya bana, nga nagapahurabog sa gua sang balay sang tanan niya nga panapton samtang didto sia sa miting.

Ang mga miting sadto ginahiwat sa Pranses, kag kon kaisa ginabadbad ang pila ka bahin sa Tahisiano nga lenguahe. Agod makabenepisyo sa espirituwal nga programa, ginasundan ni Elisabeth sa iya Tahisiano nga Biblia ang mga teksto nga ginasambit. Ang utod nga babayi nga nagadumala sing pagtuon sa iya nagagamit sing pulyeto nga “This Good News of the Kingdom,” ginabadbad ini sing direkta halin sa Pranses pakadto sa Tahisiano samtang ginabasa ni Elisabeth ang mga teksto sa iya Biblia. Bangod sini, nag-uswag sia kag ginbawtismuhan sang 1965. Nian, sia naman ang nagdumala sing pagtuon sa iban nga nagahambal lamang sing Tahisiano nga lenguahe. Gintudluan niya ang iya mga kabataan, nga ang anom sa ila nagdedikar sang ila kabuhi kay Jehova, kag ang iban niya nga mga apo, nga ang pila sa ila sia mismo ang nagpadaku.

 Ang isa niya ka apo, si Diana Tautu, nagaalagad sa sanga sa Tahiti subong isa ka manugbadbad sa sulod sang 12 ka tuig. Si Diana nagsiling: “Nagapasalamat ako kay Lola nga ginbuligan niya ako nga mangin maalam sa Tahisiano nga lenguahe. May pribilehiyo ako karon nga mabuligan ang iban nga makatigayon sing nagaluwas-kabuhi nga espirituwal nga pagkaon sa ila tumandok nga pinulungan.”

Nakilala Sang mga Tsino si Jehova

Sang katuigan 1960, mga 10 porsiento sang populasyon sang Tahiti mga Tsino. Ang una nga Tsino nga nagbaton sang kamatuoran sang Biblia amo si Clarisse Lygan, nga isa ka tin-edyer sadtong tion. Imol ang pamilya ni Clarisse. Agod makapiyanpiyan sa kaimulon, nagaobra sia kada Mierkoles, kon wala sing klase. Nag-obra sia sa isa ka Saksi nga pamilya. Gani, natun-an ni Clarisse ang kamatuoran kag, walay sapayan sang daku nga pagpamatok sang iya mga ginikanan, nabawtismuhan sia sang 1962 sa edad nga 18.

 Nalakip man sa una nga mga Tsino nga nag-alagad kay Jehova sa Tahiti amo sanday Alexandre kag Arlette Ly Kwai kag si Ky Sing Lygan. Isa ka adlaw nasugilanon ni Alexandre, nga nagamaneho sing taksi, sanday Jim kag Charmian Walker, ang Saksi nga mag-asawa nga nag-abot sang 1961 halin sa New Zealand agod magbulig sa hilikuton nga pagbantala. Luyag ni Alexandre magtuon sing Ingles. Si Charmian nagsiling: “Payunir ako sadto. Gani ginsilingan ni Jim si Alexandre nga mahimo ko sia tudluan, kag nagpasugot sia. Ang 30 minutos ginahinguyang sa pagtuon sing Ingles kag ang 30 minutos naman sa pagtuon sa Biblia, nga ginagamit ang libro nga Gikan sa Paraiso nga Nadula Tubtub sa Paraiso nga Naangkon-uli.”

Sini man nga tion, ang manghod nga lalaki ni Alexandre, nga si Ky Sing, nakatuon man sing kamatuoran. Apang, sadto nga tion bag-o lang nakumbertir sa Katolisismo ang duha kag nagakuha sing kurso sa amo nga relihion. Gani, indi malikawan nga makita nila ang mga kinatuhayan sang panudlo sang Biblia kag sang panudlo sang simbahan. Pagkatapos sang kurso, ginpamangkot sang pari ang klase, nga may 100 ka estudyante, kon may mga pamangkot sila. Nagbayaw sing kamot si Alexandre kag nagpangabay sing pamatuod gikan sa Kasulatan nga ang kalag di-mamalatyon. “Nahibaluan ko kon diin maghalin ini nga pamangkot,” akig nga sabat sang pari. “Nagapakighambal ka sa mga Saksi ni Jehova, indi bala?” Dayon gin-uligyat niya si Alexandre sa atubangan sang klase.

Para kanday Alexandre kag Ky Sing, ginapamatud-an sini nga hitabo nga wala sa Katoliko nga Simbahan ang kamatuoran. Sang ulihi sila kag ang ila asawa nagdedikar sang ila kabuhi kay Jehova, kag sang ulihi, ang duha ka mag-utod gintangdo nga mga gulang sa kongregasyon. Nag-alagad pa gani si Alexandre sa Komite sang Sanga sa Tahiti sa pila ka tion. Pagkatapos sadto, nagsaylo sila sang iya asawa sa Raïatéa, isa ka isla sang Society Islands, agod magbulig sa hilikuton sang Ginharian kag dayon sa Bora Bora, diin matutom nga nag-alagad si Alexandre tubtob sa iya kamatayon.

 Daku nga Pagbag-o sa Kabuhi

Si Antonio Lanza isa ka teknisyan sa pabrika sang telebisyon sa Milan, Italya. Sang 1966 nangabay ang kompanya kon sin-o ang magboluntaryo nga magkadto sa Tahiti agod magdumala sang pagpangay-o didto. Ginbaton ni Antonio ang trabaho, nga magalawig sing tatlo ka tuig. Apang, plano niya nga ibilin ang iya asawa, nga si Anna, kag ang ila duha ka bata nga lalaki. Sinemana nga naghibi si Anna, nga nagtinguha nga kumbinsihon ang iya bana nga magbag-o sing desisyon, apang napaslawan sia.

Ang biyahe sang barko halin sa Marseilles, Pransia, pakadto sa Papeete nagalawig sing 30 ka adlaw. Si Antonio isa ka mainabyanon kag palaistorya nga tawo, apang halos tanan nga pasahero nagahambal sing Pranses, kag indi niya ini maintiendihan. Apang, sang ikaduha nga adlaw, nasugilanon niya ang duha ka Italyana nga Katoliko nga madre. Ugaling may adlaw-adlaw sila nga mga ritwal, gani wala sila sing tion sa pagpakig-istorya sing malawig. Apang, ginsilingan nila si Antonio tuhoy sa isa ka Pranses nga babayi nga pasahero nga makahambal sing Italyano. Sia amo si Lilian Selam, nga isa ka Saksi. Makadto sa Tahiti si Lilian upod sang iya kabataan agod mag-apas sa iya bana, nga nagatrabaho didto.

Nakita ni Antonio si Lilian kag nakig-istorya sa iya. Ginhatagan naman niya si Antonio sing pasad-sa-Biblia nga publikasyon sa Italyano. Pagkatapos sadto, naghambalanay sila sing madamo pa nga beses tuhoy sa espirituwal nga mga butang. Sa isa sini nga paghambalanay, ginpahanumdom ni Lilian si Antonio nga ginabutang niya ang iya kaugalingon sa makatalagam sa moral nga kahimtangan nga bayaan ang iya asawa kag kabataan sa sulod sang tatlo ka tuig samtang nagatrabaho sia sa Tahiti. Ginpakita man ni Lilian sa iya ang pagtamod sang Dios tuhoy sa pagkasagrado sang pag-asawahay, kag ginpakita sa iya ang mga teksto sa Biblia subong sang Efeso 5:​28, 29 kag Marcos 10:​7-9.

Sang ginpamalandungan ni Antonio ini nga mga butang, ginhinulsulan niya ang iya desisyon. Sa katunayan, sang didto sia sa Panama, ginsulatan niya ang iya asawa nga kon makasupot na  sia, paapason niya sa Tahiti ang iya asawa kag duha ka kabataan. Dayon, nagsulat sia liwat, kag ginpangabay si Anna nga magtigayon sing Biblia gikan sa ila pari kag dalhon ini. Ano ang reaksion sang pari? Ginsilingan niya si Anna nga ayhan nagbuang na ang iya bana, nga luyag magbasa sining mabudlay-mahangpan nga libro.

Pagligad sang anom ka bulan nga nag-abot si Antonio sa Tahiti, nag-apas sa iya ang iya pamilya. Pagkadason nga adlaw sang iya pag-abot, ginpangabay ni Anna, nga isa ka relihiosa, si Antonio nga dalhon sila sa simbahan agod pasalamatan ang Dios bangod nag-updanay sila liwat. “Sige,” siling ni Antonio, “masimba kita.” Apang sa baylo nga dalhon ang iya pamilya sa simbahan sang Katoliko, gindala niya sila sa Kingdom Hall! Siempre, nakibot gid si Anna. Apang, naluyagan niya ang programa kag nagpasugot pa gani nga magtuon sing Biblia. Sin-o ang nagdumala sang pagtuon sa iya? Wala sing liwan kundi si Lilian Salem, ang utod nga nagpanaksi kay Antonio sa barko.

Ang tatlo ka tuig nga ihinguyang kuntani ni Antonio sing isahanon sa Tahiti nangin 35 ka tuig upod sa iya bug-os nga pamilya. Dugang pa, si Antonio, si Anna, kag ang ila apat na ka kabataan nahiusa tanan sa matuod nga pagsimba, kag si Antonio nangin gulang sa kongregasyon.

Ang mga Pamilya Nag-alagad Kon Diin May Mas Daku nga Pagkinahanglan

Sa sulod sang madamo nga tinuig, madamo nga kauturan ang nagsaylo sa naligwin nga mga isla agod magbulig kon diin mas  daku ang pagkinahanglan sang mga manugbantala sang Ginharian. Naglakip ini sa mga pamilya Mara, Haamarurai, kag Terii, subong man kay Ato Lacour, nga ang pamilya wala sa kamatuoran. Ang pamilya Mara​—sanday Vaieretiai, Marie-​Medeleine, kag lima ka kabataan​—nagsaylo halin sa Tahiti pakadto sa Raïatéa. Ang mag-asawa nga espesyal payunir nga nagaalagad didto ginsaylo sa iban nga teritoryo. Duha lamang ka utod nga babayi kag pila ka di-bawtismado nga mga manugbantala ang nabilin sa isla.

Si Vaieretiai isa ka eskultor sang kahoy kag, sang ulihi, eskultor sang korales, amo nga makasaylo sia bisan diin nga lugar nga wala nagabag-o sang iya trabaho. Bangod sia lang ang gulang, gin-atipan niya ang gamay nga grupo sa Raïatéa sa sulod sang lima ka tuig tubtob may nag-abot nga isa ka kalipikado nga utod nga lalaki. Dayon nagsaylo ang pamilya Mara sa Tahaa, diin nagtener sila sing apat ka tuig.

Kon materyal nga mga butang ang hambalan, mabudlay ang pangabuhi sang pamilya Mara sa bisan diin nga isla. “Nagakadto pa ako sa Tahiti agod ibaligya ang akon mga eskultura,” siling ni Vaieretiai. “Kon kaisa wala ako sing inugplete sa eroplano. Sa sini nga mga kahimtangan, ginapangabay ko ang tawo nga nagadumala sang gamay nga kompanya sang eroplano nga pautangon ako sing tiket, kag nagapangako nga bayaran ko ang kabug-usan nga plete sa akon pagbalik. Huo, pigado kami, apang wala kami ginkulang sang panguna nga mga kinahanglanon sa kabuhi.” Ang pagkamasinakripisyuhon nanday Vaieretiai kag Marie-Medeleine may maayo nga impluwensia sa ila anak nga babayi nga si Jeanne, nga  26 ka tuig na karon sa bug-os tion nga pag-alagad kag katapo sang pamilya Bethel sa Tahiti.

Sang 1969, nagsaylo si Ato Lacour upod sang iya pamilya sa isla sang Rurutu sa Tubuaï Islands, sa tapos mangabay sa iya ginaobrahan nga isaylo sia didto. Tatlo ka tuig pa lang sia nga nabawtismuhan kag sia lang sa iya pamilya ang yara sa kamatuoran kag sia lang ang manugbantala sa amo nga mga isla. Pagkadason nga adlaw sang iya pag-abot, naggua sia agod magpanaksi. Ginsulat niya sa iya lista-adlawan: “Nagsugod ako sa pagbantala​—sing isahanon. Mabudlay ini. Mabakod diri ang Babilonia nga Daku.”

Apang, wala madugayi, ginbaton sang mga interesado ang maayong balita, kag natukod ang isa ka grupo. Sang primero, nagtipon sila sa salas sang balay ni Ato Lacour. Si Ato nagsiling: “Bangod miembro kami sang bag-o nga relihion sa isla, ang amon grupo gintawag nga ‘relihion ni Lacour.’ Apang ‘padayon nga ginpatubo ini’ ni Jehova, kag ang amon grupo nangin kongregasyon sang 1976.” (1 Cor. 3:6) Antes napatay si Utod Lacour sang tuig 2000, pila ka miembro sang iya pamilya, pati na ang iya asawa nga si Perena, ang nagbuylog sa iya sa matuod nga pagsimba.

Sanday Rudolphe kag Narcisse Haamarurai nagsaylo sa Bora Bora. Naghalin si Rudolphe sa iya trabaho subong superbisor sa kompanya sang elektrisidad sa Tahiti kag nagtrabaho sa Bora Bora subong nagapangdugos sang lubi kag ginakopra ini. Duha ka tuig nga amo lang sini ang iya obra. Apang ginpakamaayo gid ni Jehova sila nga mag-asawa, kay sang ulihi natukod ang isa ka kongregasyon sa isla! Kapin sa 25 ka tuig nga nagtipon ang kongregasyon sa balay sang pamilya Haamarurai. Nian, sang tuig 2000, nagsaylo sila sa ila bag-o nga Kingdom Hall, malapit sa matahom nga linaw sang Bora Bora.

 Sanday Taaroa kag Catherine Terii, nga yara gihapon sa ila poder ang 7 sa ila 15 ka kabataan, nagsaylo sa gamay nga isla sang Maupiti, nga sakop man sang Society Islands. Sang nag-abot ang pamilya Terii sang 1977, sila lamang ang mga manugbantala sa Maupiti. Nagpuyo sila sa motu, isa ka katamnan nga gamay nga pulo sa higad sang linaw. Isda kag kinagod nga lubi ang pirme nila ginakaon. Nagapanginhas man ang pamilya, kag ginabaligya nila ini. Kon magpanaksi ang pamilya Terii, ginaubog nila ang linaw pakadto sa mayor nga isla, nagahalong nga indi makatapak sing bisan anong isda nga may dalitan nga mga sirik.

Sang 1980, gin-asayn sa Bora Bora sanday Taaroa kag Catherine, sini nga tion bilang mga espesyal payunir. Pagkatapos mag-espesyal payunir sa sulod sang 5 ka tuig, nagregular payunir sila sa sulod sang 15 ka tuig. Subong makita pa naton, lakip sa una nila nga mga estudyante sa Biblia amo ang isa ka mag-asawa nga nagbatas sing daku nga pagpamatok tungod sang maayong balita.

Ang mga Bata Pa sa Espirituwal Gintilawan

Ang una nga mga estudyante sa Biblia sang pamilya Terii nga nagbaton sing kamatuoran sa Bora Bora amo sanday Edmond (Apo) kag Vahinerii Rai. Ang pamilya Rai nagaistar sa balay sang iloy ni Edmond. Pagligad sang mga anom ka bulan nga pagtuon sang mag-asawa, ginpalayas sila sa balay sang iloy ni Edmond, sa sulsol sang ila pastor. Napilitan sanday Edmond, Vahinerii, kag ang ila duha ka tuig nga bata nga lalaki nga mag-istar sa isa ka payag sa puongpuong. Ginhaylo man sang pastor ang amo ni Edmond nga pahalinon sia sa trabaho​—sa katunayan, ginsilingan pa  gani sang pastor ang iban pa nga posible mangin mga amo nga indi pagpaobrahon si Edmond! Sa sulod sang walo ka bulan, nakatibawas ang gamay nga pamilya bangod lamang sa pagpangisda.

Nian, isa ka adlaw ginkontak sang isa ka babayi nga luyag magpatindog sing balay ang amo anay ni Edmond. Dayaw gid sia sa trabaho ni Edmond kag luyag niya nga si Edmond ang mag-obra sang iya balay. Sang mahibal-an niya nga ginpahalin si Edmond bangod nagapakig-upod sia sa mga Saksi ni Jehova, ginsilingan niya ang kontraktor nga makuha lamang sang kontraktor ang trabaho kon paobrahon niya si Edmond. Bangod sini, nakabalik sa trabaho si Edmond. Sa sini man nga tion, nagbuot na ang iya iloy kag ginpabalik niya sanday Edmond kag Vahinerii sa iya balay. Sa karon, nagaalagad si Edmond subong isa ka gulang sa Kongregasyon sang Bora Bora.

 Ang Maayong Balita Nagpanggamot sa Huahine

Si Auguste Temanaha isa sa una nga grupo sang mga estudyante sang Biblia nga nabawtismuhan sa Tahiti sang 1958. Pagkatapos sang iya bawtismo, nagsaylo si Auguste sa Estados Unidos, kag nagbalik sa Tahiti sang talipuspusan sang katuigan 1960 upod sa iya asawa, nga si Stella, kag sa ila tatlo ka kabataan. Matin-ad ang iya negosyo sa Tahiti. Sang 1971, bangod napalig-on sang manugtatap sang sirkito kag sang halimbawa sang ginsambit kaina nga pamilya Mara, ginbaligya sang pamilya Temanaha ang ila negosyo kag nagsaylo sa isla sang Huahine, nga kapin sa 160 kilometros ang kalayuon sa Tahiti.

May isa ka utod nga babayi kag pila ka interesado nga tawo nga nagapuyo sa isla sadto. Makapakig-angot lamang sila sa organisasyon ni Jehova sa tion sang panalagsa nga pagduaw sang mga payunir kag sang manugtatap sang sirkito. Gani nalipay gid sila sang mag-abot ang pamilya Temanaha. Gin-organisar insigida ni Auguste ang mga miting, kag ginhiwat ini sa kusina sang iya balay. Mga 20 ang nagtambong.

Sang primero, wala sing makita nga trabaho si Auguste. Walay sapayan sini, padayon nga masako ang ila pamilya sa ministeryo, nagasalig nga magaaman si Jehova. Kag nag-aman matuod si Jehova. Halimbawa, kon magbantala ang pamilya Temanaha, masami nga ginabilin ni Auguste ang salakyan sa teritoryo. Sa ila pagbalik sa salakyan, masunson nga maabtan nila ini nga puno sing pagkaon. Wala nila mahibaluan kon sin-o ang nagabutang sing pagkaon didto. Ginsigahom nila nga halin ini sa maalwan nga mga tawo sa teritoryo nga nakahibalo sang ila kahimtangan. Nagpadayon  ini sa sulod sang pila ka semana tubtob nakatulutibawas ang pamilya.

Bangod sang kakugi kag pagbatas sang pamilya Temanaha kag sang iban pa nga kaangay nila, subong man sang kabuot sang mga tagaisla, indi makapakibot nga may mauswagon nga kongregasyon na karon sa Huahine. Sa katunayan, ang isla may yara 1 ka manugbantala sa kada 53 ka pumuluyo. Kag sang nagligad lang nga tinuig, tubtob 1 ka tawo sa kada 12 ang nagtambong sa Memoryal!

Madamo pa nga Saksi nga mga pamilya ang nagpakita sing masinakripisyuhon nga panimuot. Halimbawa, sugod sang 1988, sanday Jean-Paul kag Christiane Lassalle nag-alagad sing duha ka tuig sa Marquesas Islands. Miembro anay si Jean-Paul sang talapuanan sang mga direktor sang Social Security Administration sa Tahiti apang naghalin sia sa sini nga trabaho agod pasangkaron ang iya ministeryo. Sang 1994 nagsaylo naman ang mag-asawa Lassalle sa Rangiroa sa Tuamotu, diin nagtener sila sing tatlo ka tuig. Nagaalagad karon sing matutom si Jean-Paul sa Pransia.

Sining karon lang, si Colson Deane, sa tapos magretiro subong kabulig nga direktor sang prisuhan sa Tahiti, nagsaylo upod sa iya asawa nga si Lina sa isla sang Tubuaï kag nakig-upod sa grupo sang Tubuaï. Nagapayunir sila nga duha kag daku gid sila nga bulig sa  gamay nga kongregasyon sa amo nga isla, diin kinahanglan gid ang mga gulang.

Ang mga Pamilya Nagsaylo Halin sa Pransia Agod Magbulig

Nag-abot ang pila ka pamilya halin pa sa Pransia agod magbulig sa hilikuton. Binagbinaga ang pamilya Sicari​—sanday Francis, Jeannette, kag ang ila duha ka anak nga babayi, nga anom kag siam ka tuig ang edad. “Nagahulat kami sing kahigayunan nga mapasangkad ang amon ministeryo,” siling ni Francis. “Dayon nabasa namon sa 1971 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ang pangagda sa mga manugbantala nga mag-alagad sa Bagatnan nga Pasipiko.” Walay sapayan sang pagpalas-ay sang pila ka abyan kag mga paryente sa pamilya Sicari, ginbaton nila ang hangkat kag nag-abot sa Papeete sang Abril 1972.

 Bangod isa ka gulang si Francis, natukod ang ikaduha nga kongregasyon sa Tahiti, sa banwa sang Punaauia. Upod kay Jean-Pierre Francine, nga amo ang nagadumala nga manugtatap sa isa pa ka kongregasyon sadto, may pribilehiyo si Francis nga mag-alagad sa nahauna nga Komite sang Sanga sa Tahiti sang ginsugdan ini nga kahimusan sang 1976. Nag-alagad sia sa sini sa sulod sang 12 ka tuig.

Makatarunganon bala ang kahangawa sang mga abyan kag mga paryente sang pamilya Sicari? “Kabaliskaran sa ginasiling sang iban, ang amon pagsaylo may positibo nga epekto sa amon mga anak,” siling ni Francis. “Sa katunayan, nakahinguyang na kami nga apat sing kabug-usan nga 105 ka tuig sa bug-os tion nga pag-alagad kag nakaagom sing madamo nga pagpakamaayo, suno gid sa ginsaad ni Jehova.​—Mal. 3:10.”

Sang 1981, ginpahibalo sang sanga sa Pransia sa Ministeryo sa Ginharian nga kinahanglan ang mga gulang sa isla sang Mooréa, nga 30-minutos nga pagpanakayon halin sa Papeete. Duha ka mag-asawa ang nagbaton sang panawagan, kag ang isa sa ila amo sanday Alain kag Eileen Raffaelli. Nagbulig sila sa pagtukod sing isa ka kongregasyon sa Mooréa, diin nag-alagad sila sa sulod sang walo ka tuig. Nag-alagad man si Alain sa Komite sang Sanga sugod sang 1987 tubtob 1994.

Sang 1997 nangagda ang sanga sa Pransia sa retirado nga mga utod nga lalaki nga magsaylo sa nabaw-ing nga mga isla sa sulod sang duha ka tuig ukon kapin pa agod magbulig kon diin kinahanglanon gid ang mga gulang. Si Gérard Balza, ang manugpahituhog sang Komite sang Sanga sa Tahiti, nagsiling: “Abi namon duha ukon tatlo lamang ka mag-asawa ang magabaton sang pangagda. Nakibot gid kami sang nagboluntaryo ang 11 ka mag-asawa! Namat-od pa gani ang duha ka mag-asawa nga diri na mag-istar. Bangod sang ila pagkahamtong sa espirituwal kag eksperiensia, daku gid nga bulig ining mga kauturan sa amon mga manugbantala. Kag bisan pa indi sila mga misyonero, natilawan nila ang kabuhi sang mga misyonero kag ang mga hangkat sang pagkabuhi sa nabaw-ing nga isla.”

 Pagtukod sa Sanga

Samtang nagauswag ang hilikuton sa Pasipiko, may mga pagbag-o sa kahimusan. Ginadumalahan anay sang Australia ang hilikuton sa French Polynesia tubtob sang 1958 sang nagbulos ang Fiji nga mas malapit sa sini. May isa pa ka pagbag-o sang 1975 sang ginduaw ni Nathan Knorr kag ni Frederick W. Franz gikan sa ulong talatapan ang Tahiti. Naghatag sila sing makapalig-on nga mga pamulongpulong sa kapin sa 700 nga tagpalamati, kag nagpasalida si Utod Knorr sing slide sa isa sa mga Kingdom Hall kag mga 500 ang nagtan-aw.

Pagkatapos sang programa, nakigsapol si Utod Knorr sa mga gulang kag nagpanugda sang pagtukod sing sanga sa Tahiti. Nalipay gid ang mga kauturan sa sini. Si Alain Jamet, isa ka manugtatap sang sirkito nga nagahambal sing Ingles, amo ang gintangdo nga manugtatap sang sanga. Sugod sang Abril 1 sadto nga tuig, ang bag-o nga kahimusan isa gid ka tikang sa pag-uswag. Matuod nga ang Fiji mas malapit sangsa Australia, apang may problema gihapon sa lenguahe. Apang karon, makapakig-angot na sing direkta kag sing suod ang mga kauturan sa French Polynesia sa ila mismo sanga talatapan.

Sanglit wala pa 300 ka manugbantala ang yara sa bug-os nga teritoryo, magamay lang ang sanga talatapan. Sa katunayan, isa lamang ini ka hulot nga nagatambi sa Kingdom Hall sa Papeete. May isa ka lamesa sa isa ka bahin, kag ang suplay sang mga literatura sa pihak naman nga bahin. Sang primero, indi bug-os tion ang trabaho sang manugtatap sang sanga, amo nga padayon nga nag-alagad si Alain kag ang iya asawa nga si Mary-Ann sa sirkito kag subong man nagabantala sa nabaw-ing nga mga isla diin wala sing mga manugbantala.

Pagbantala sa mga Kapuluan Sang Tuamotu kag Gambier

Sang natukod ang sanga sa Tahiti, ginhatagan sing daku nga igtalupangod ang pagbantala sing maayong balita sa nabaw-ing nga mga isla. Sa pila ka higayon, nagaorganisar sing grupo ang mga kauturan  agod magkadto sa sini nga mga isla. Nadumduman pa ni Axel Chang, nga nag-alagad sa pila ka tion sa Komite sang Sanga, sang nag-akupar sing eroplano ang isa ka grupo sang 20 ka kauturan nga lalaki kag babayi kag nagkadto sa Rangiroa, ang pinakadaku nga pulo sa Tuamotu. Sia nagsiling: “Pagkatapos mapanaksihan ang tanan sa pulo, naghanda kami para sa isa ka pamulongpulong publiko. Ginpagamit sa amon sang meyor sa sini nga duog ang may atop nga lugar. Sang primero, daw grupo lang namon ang magatambong! ‘Ayhan nahadlok ang mga tawo sa mga lider sang ila relihion,’ hunahuna namon. Apang, sang nagsugod na ang pamulongpulong, amat-amat nga nag-inabot ang mga tawo, kag amat-amat nga napuno ang duog nga ginatipunan.”

Si Utod Chang nagsiling pa: “Sa tion sang diskurso, nakita namon ang Katoliko nga pari nga nagabisikleta sing madasig pakadto sa amon duog nga ginatipunan. Apang, sang malapit na sia, naghinayhinay sia kag ginlaaw kon sin-o sa iya panong ang nagtambong. Pila ka beses nga ginhimo niya ini, kag naham-ot gid kami.”

Sang 1988, gin-organisar ni Alain Raffaelli ang pagbantala sa Gambier Islands. Kapin sa 1,600 ka kilometro ang kalayuon gikan sa Tahiti, ining kapuluan nga madamo sang mga Katoliko amo ang pinakagamay kag pinakabaw-ing sa French Polynesia. Napanaksihan lamang ini nga kapuluan sang 1979 sang nagtener didto si Alain Jamet sing tatlo ka adlaw.

Ginpalapitan anay sang mga kauturan ang meyor agod ipaathag ang ila hilikuton kag magpangabay sing duog nga mahiwatan nila sing Pamulongpulong Publiko. Gintanyag niya ang tinukod  nga ginagamit sa mga kasal apang nangayo sia sing pasensia bangod indi niya maupdan ang mga kauturan sa pagpang-imbitar sa mga tawo, kay masako sia sa kampanya sa eleksion. Siempre, wala ini kaso sa mga kauturan. Ang diskurso gintambungan sang 30 ka tawo, pati na ang meyor kag lokal nga mga kapulisan.

Sa tion sang pamulongpulong publiko, nga nagbinagbinag sang kahimtangan sang mga patay, ginsambit ni Alain nga suno sa Biblia, ang impierno amo ang lulubngan kag si Cristo mismo nagkadto didto. “Indi mahimo nga magkadto didto si Jesus!” singgit sang isa sa tumalambong. Dayon ginkutlo ni Alain ang Kredo sang mga Apostoles, nga nagasiling nga si Cristo “nanaug sa Impierno.” Ini nga sabat nagpakibot gid sa mga tumalambong, kay sadto nga tion narealisar nila nga tinuig na nila nga ginasulitsulit ini nga mga tinaga apang wala man lang nila ginapamensaran ang tuhoy sa sini. Ang isa ka pamilya nga nagtambong sadto nga miting yara na karon sa kamatuoran.

Masunson ginakalitan sang mga nagalakbay nga manugtatap ang mga semana sa ulot sang pagduaw sa mga kongregasyon sa pagpayunir sa mga lugar nga wala sing mga manugbantala. Amo ini ang ginhimo nanday Mauri kag Mélanie Mercier, isa ka taga-Tahiti nga mag-asawa. Sila ang una nga nagbantala sing maayong balita sa pila ka pulo sa Tuamotu, nga amo ang Ahe, Anaa, Hao, Manihi, Takapoto, kag Takaroa. Kon posible, nagahatag man sing pamulongpulong publiko ukon nagapasalida sing slide si Mauri. “Mainabyanon ang kalabanan nga mga tagaisla,” hinumdom niya, “magluwas sa Anaa, nga balwarte sang Katolisismo. Sa tion sang pagpasalida sing slide, ang iban nagsinggitan, kag ang  iban naman luyag kami sakiton. Apang, daw nahaw-asan kami sang napakalma namon sila.”

Ang mga Misyonero Nag-abot sa mga Isla

Sugod sang 1978, ang pila ka misyonero ginpadala halin sa Pransia sa mas nabaw-ing nga mga isla. Sanday Michel kag Babette  Muller nag-abot sang Agosto 1978 kag gin-asayn sa Nuku Hiva, ang pinakadaku kag may pinakamadamo nga populasyon nga isla sa Marquesas. Ginakulukadtuan kon kaisa sang mga kauturan ining madamo sing Katoliko nga kapuluan, apang wala sing bisan isa nga nagtener didto sing malawig. Bangod wala sing karsada, nagalakat lang sanday Michel kag Babette ukon indi gani nagasakay sa kabayo. Masami nga ginahatagan sila sang mga pumuluyo sing tululugan. Isa ka gab-i nagtulog pa gani sila sa tinangkas sang binulad nga kape!

Ang mag-asawa Muller nagpabilin sa Marquesas sa sulod sang 18 ka bulan antes nila ginsugdan ang pag-alagad sa sirkito. Madamo ang nag-apresyar sang ila pagduaw kag nagbaton sing mga literatura. Sa katunayan, sa sulod sang isa ka tuig nakapahamtang sanday Michel kag Babette sing isa ka libo ka kopya sang Ang Akon Libro Sang mga Sugilanon sa Biblia! Bangod sang mga panikasog sining maayo nga mga misyonero, kag subong man sang mga payunir kag mga manugbantala, nag-uswag gid ang hilikuton indi lamang sa Marquesas kundi sa bug-os nga teritoryo sang sanga. Ginapakita sang rekord nga may 69 ka sagunson nga pinakamataas nga kadamuon sang mga manugbantala!

Sa pagkamatuod, ini tanan nga mga bag-uhan kinahanglan hanason. Apang kulang sang eksperiensiado nga mga utod nga magbulig sa ila sing indibiduwal. Gani, ang mag-asawa Muller bulagay nga nagpanghikot upod sa bag-o nga mga manugbantala sing tigduhaduha. Ang isa nagaupod kay Michel ukon kay Babette sa balay samtang ang isa naman nagahulat sang iya turno sa dalan. Mga misyonero karon ang mag-asawa Muller sa Benin, Aprika.

‘Gintilawan Sang Pagpanaksi ang Amon Ihibalo sa Kasulatan’

Ang mga misyonero nga sanday Christian kag Juliette Belotti nag-abot sa French Polynesia sang Pebrero 1982. Sang primero nag-alagad sila sa sirkito, kag dayon nagmisyonero sing lima ka tuig sa isla sang Raïatéa, diin may mga duog nga makadtuan lamang paagi sa bangka nga may katig. Apang ang pagpanaksi didto  wala lamang nagtilaw sa kalantip sang isa sa pagbugsay; “gintilawan man sini ang ihibalo sang isa sa Biblia,” siling ni Christian. “Masunson kami nga ginpamangkot subong sang: Paano nahibaluan sang mga hinaplas nga magakadto sila sa langit? ukon Ano ang ginalaragway sang mga sapat sa Apokalipsis?”

Subong sang kalabanan nga gamay nga mga komunidad, nagakilalahay ang mga taga-Raïatéa. “Gani kon mangin di-aktibo ang isa ka manugbantala,” siling ni Christian, “kinaandan na nga mabatian ang isa ka tagbalay nga nagasiling: ‘Madugaydugay na nga wala ko makita si Kwan. Nagbugnaw bala sia?’ Ukon ‘dapat buligan si Kwan. Mahimo nga may problema sia sa espirituwal!’” Sang magbiya ang mag-asawa Belotti sa Raïatéa, sa halos kada fare (Tahisiano para sa “balay”) may isa nga nakatuon upod sa mga Saksi ni Jehova.

Gikan sa ila ginaistaran sa Raïatéa, nagkadto man ang mag-asawa Belotti sa isla sang Maupiti. Isa ka bes ginpatigayon nila nga mapadala sing direkta ang mga libro sa isla. Apang naatrasar ang pag-abot sini. Wala maluyahan sing buot, ginpakita nanday Christian kag Juliette sa mga tawo ang ila kaugalingon nga mga kopya sang mga libro nga tuyo nila itanyag. Halos 30 ka pamilya ang nagpangabay sing mga libro, nagasalig nga magaabot ini. Ginpanagtag sang isa ka interesado ang mga libro sang nag-abot ini.

Ang masunod nga teritoryo sang mag-asawa Belotti amo ang Rangiroa sa Tuamotu, diin sila lang ang mga Saksi. Sang ulihi ginpadala sila sa French Guiana kag sang ulihi sa Democratic Republic of Congo, diin nag-alagad si Utod Belotti sa Komite sang Sanga.

“Hanason Ka ni Jehova”

Sanday Frédéric kag Urminda Lucas nag-abot halin sa Pransia sang Abril 1985 kag gin-asayn sa isla sang Tahaa, diin tatlo lang ang mga manugbantala. Ang nahauna nga duha ka semana mabudlay para sa sining lamharon nga mag-asawa. Ginahiwat nila ang ila  mga miting sa ila salas kag sila lang ang nagatambong. Nagaamba sila sing mga ambahanon sang Ginharian, kag nagahibi sila; apang wala sila maluyahan sing buot.

Wala sing koryente sa isla kag wala man sing linya sang telepono. Apang, may walkie-​talkie sanday Frédéric kag Urminda, nga gingamit nila agod makakomunikar sa mga misyonero sa kaiping nga Raïatéa​—ina kon makakontak sila! May yara man sila gamay nga repridyeretor nga ginaangot sa generator sang ila kasilingan. “Sa masami,” siling ni Frédéric, “nagaandar ini halin sa alas 6:00 sang gab-i tubtob alas 10:00 sang gab-i. Isa ka bes, pag-abot namon sa balay nasapwan namon nga nakusog kag nagtig-a ang amon mga kamatis. Nagtan-aw ang amon kasilingan sing hinampang sa telebisyon, gani temprano pa niya ginpaandar ang generator.”

Dapat man magtuon sing Tahisiano nga lenguahe ang mag-asawa Lucas. Subong sang nahibaluan sang nagatuon sing iban nga lenguahe, ang mga bag-uhan may makahalam-ot nga mga eksperiensia. Halimbawa, nadumduman ni Frédéric sang namalaybalay sia nga abi niya nagahambal sia sing “balaan nga espiritu”​—varua mo’a. Apang nabudlayan sia magmitlang sang mo’a, gani ang nahambal niya amo ang “espiritu sang manok.”

Sang mag-abot ang mag-asawa sa Tahaa, 23 anyos si Frédéric kag isa ka ministeryal nga alagad. Ginsugid niya kay Alain Jamet, nga manugpahituhog sang Komite sang Sanga sadto, nga pamatyag niya indi sia sangkol sa mga salabton nga ginhatag sa iya. “Indi ka magkabalaka,” siling ni Alain, “hanason ka ni Jehova!” Kag ginhanas gid Niya sia. Pagligad sang lima ka tuig sang magbiya ang mag-asawa Lucas pakadto sa ila masunod nga teritoryo, sa Burkina Faso, ang gamay nga grupo sa Tahaa nangin isa ka kongregasyon nga may 14 ka manugbantala kag kaugalingon nga Kingdom Hall, kag nangin gulang si Frédéric.

Nalipay gid ining mag-asawa nga wala sila magpadaug sa pagluya sing buot sa umpisa! “Amo yadto ang pinakamaayo nga tinuig sang amon pagkalamharon,” siling nila sining karon lang. “Natun-an  namon nga mangin mapailubon kag magsalig sing bug-os kay Jehova sa baylo nga sa amon ikasarang. Kon daw naluyahan kami sang buot, ginapalig-on kami sang pangamuyo. Nagdangop kami kay Jehova, kag wala gid niya kami ginpabay-an. Huo, ginhanas gid niya kami.”

Ginbaton Sang Soltero nga mga Misyonero ang Mabudlay nga mga Asaynment

Ang soltero nga mga misyonero gikan sa Pransia nagkadto man sa French Polynesia agod magbulig. Ang una nga nag-abot amo sanday Georges Bourgeonnier kag Marc Montet. Nag-alagad sila nga duha sa sanga kag nangin mga nagalakbay nga manugtatap. Sakop sang sirkito ni Marc ang mga isla sang Tubuaï, Gambier, Marquesas, kag Tuamotu. Isahanon lang sia nga nagbantala sa pila ka pulo; kon kaisa nagpanghikot sia upod sa mga espesyal payunir sa sini nga mga duog. Kon posible, nagahatag sia sing pamulongpulong publiko, kag sa iban nga mga isla ginatambungan ini sang halos tanan nga pumuluyo. Sang nagpangasawa sia, nagpadayon si Marc sa pag-alagad sa sirkito sa pila ka tion. Sia kag ang iya asawa nga si Jessica nagapakig-upod karon sa Kongregasyon sang Bora Bora, diin isa ka gulang kag payunir si Marc.

Sang Pebrero 1986, si Philippe Couzinet kag si Patrick Lemassif nag-abot halin sa Pransia. Gin-asayn sila sa Marquesas. Indi kaangay sang iban nga mga isla sa French Polynesia, ang Marquesas wala sing mga pulo nga korales. Ang mataas nga mga pil-as sa sini nga mga isla halos nagatindugon sa asul kag berdeberdehon nga Pasipiko, diin ginawaswasan ini sang mabaskog nga mga balod. Sa ulot sang batuhon nga kabukiran nahamtang ang makitid kag mauyahon nga mga nalupyakan nga may mga sapa kag busay​—isa gid ka maayo nga ilistaran sang madamo nga kanding, kabayo, kag ilahas nga mga baka nga nagalagawlagaw sa mga isla.

Sa sulod sang mga tinuig, talagsa lang ginakadtuan sang mga payunir kag mga manugbantala ang Marquesas. Halimbawa, nagtener sing mga isa ka tuig kag tunga ang mag-asawa Muller sa Nuku Hiva sang 1978/79. Apang wala mapanaksihan sing maid-id  ang bug-os nga kapuluan. Nagbag-o ang kahimtangan sang nag-abot si Philippe kag si Patrick. Matuod, ang pag-uswag indi mahapos, kay ang Katolisismo mabaskog kag madamo ang nahadlok sa mga pari. Sa katunayan, ang mga pari ang nagpadihot sa pila ka pagpamahog sa duha ka utod. Ang karismatik nga hublag sang Katoliko nagauswag man sadto nga tion, nga nagagatong sang pagkapanatiko kag nagasugyot sang indi maayo nga mga hitabo sa komunidad.

Sang primero nag-updanay si Patrick kag si Philippe sa pagpanghikot kag nagbulagay sila sang nangin pamilyar na sila sa teritoryo. Ang isa nagapabilin sa puluy-an sang mga misyonero sa Hiva Oa, diin ginadumalahan niya ang mga miting, samtang ang isa naman nagabiya sakay sa baruto sa sulod sang pila ka semana agod duawon ang iban pa nga mga isla. Sang ulihi, nakita nila nga mas praktikal kag epektibo kon magbulagay na sila​—si Patrick nagpanaksi sa mga isla sa aminhan, kag si Philippe naman sa mga isla sa bagatnan.

Agod mabuligan ang duha ka misyonero, nagtangdo ang sanga sang duha ka espesyal payunir gikan sa Tahiti agod manghikot upod sa ila. Ang isa amo si Pascal Pater, nga isa na karon ka gulang sa kongregasyon; ang isa pa amo si Michel Bustamante, nga isa na karon ka manugtatap sang sirkito. Ining mapagsik kag lamharon nga mga lalaki nalipay sa paghalad kay Jehova sang ila kusog subong mga pamatan-on. (Hulu. 20:29) Kag kinahanglan gid nila ang kusog, bangod ang pagbantala sa Marquesas indi para sa mga mahuyang ukon maluya sing buot. Wala sing mga karsada, kundi batuhon kag masami malunang nga mga dalan nga nagalikoliko sa madalom kag makitid nga mga nalupyakan pakadto sa nabaw-ing nga mga balay kag mga komunidad. Ang lamang praktikal nga paagi agod makadtuan ang pila sini nga mga lugar amo ang pagsakay sa gamay nga motorsiklo.

Nadumduman pa ni Philippe sang nagasakay sia sa iya gamay nga motorsiklo sa makitid nga dalan sang ang panong sang ilahas nga kabakahan nagdinalagan pakadto sa iya bangod hinadlukan sa  isa pa ka salakyan. Wala sing malikawan si Philippe bangod ginatimbangan sia sang pil-as kag tindugon nga bato nga bukid. Gani ang ginhimo na lang niya amo ang pagpadulog sang iya motorsiklo kag pagsandig todo sa kilid sang bukid nga bato. Nagdinaguso nga naglabay sa iya ang kabakahan, kag hinadlukan gid sia apang wala sia maano.

“Para sa akon, ang akon asaynment isa ka pagpasimpalad,” siling ni Michel Bustamante. “Apang naagihan man namon ang makahaladlok nga mga tinion, ilabi na kon nagaisahanon kami sa pila ka isla. Isa ka bes, ang akon ginaistaran nahamtang sa madalom kag madulom nga nalupyakan, nga malayo sa duog nga ginpanaksihan ko sang adlawon. Nangita ako sing matulugan sa malapit nga minuro apang wala ako sing nakita, gani naglakat ako pauli. Kasisidmon  na sadto, kag mahagnok gid ang tuman kataas nga mga pil-as sa madulom nga kagab-ihon. Ginapamensar ko ang espiritismo nga ginahimo sa isla kag ang mga demonyo nga mahimo yara lang sa palibot. Bangod sini ginkulbaan gid ako. Gani nagpangamuyo ako kag nagkanta sing mga ambahanon sang Ginharian nga pirme nagasambit sang ngalan ni Jehova. Sang nakasulod na ako sa akon balay, ginsiraduhan ko ang puertahan, ginbuksan ang akon Biblia, kag nagbasa. Amat-amat ako nga nagkalma.”

Pagligad sang tatlo ka tuig sang maukod nga pagpangabudlay, nalipay ang mga utod nga makita ang ila una nga estudyante sang Biblia sa Marquesas nga nagsulod sa kamatuoran​—isa ka pamatan-on nga lalaki nga si Jean-Louis Peterano. Ginduaw sang pari si Jean-Louis kag “ginapabalik sia sa panong.” Sa pagtinguha nga “luwason” ang pamatan-on, nagsiling ang pari nga ang ngalan nga Jehova ginhimohimo lamang sang mga Saksi ni Jehova. Nian ginkutlo ni Jean-Louis ang Salmo 83:18 gikan sa Crampon Bible (1905) sang Pranses nga mga Katoliko, nga nagagamit sang ngalan sang Dios. Wala makatingog nga naglakat ang pari, kag wala na gid magbalik. Mahimo nga amo ini ang una nga tion nga ginpamatud-an sang isa ka taga-Marquesas nga sayop ang pari nga ginagamit ang Katoliko nga Biblia. Sang ulihi, bisan ang pribado nga sekretarya sang Katoliko nga obispo naghalin sa simbahan kag nagsulod sa kamatuoran.

Sa Hiva Oa, ginkontak sang mga misyonero ang taga-Europa nga mag-asawa, nga sanday Jean kag Nadine Oberlin. Kaangay sa bantog nga Pranses nga pintor nga si Paul Gauguin, nagkadto sila sa Marquesas agod magpalayo sa katilingban. Nagpuyo sila sa mabudlay kadtuan nga lugar kag nagpangabuhi sing simple nga wala sing moderno nga mga kagamitan. Sa tapos sang tatlo ka tuig nga pagtuon sa Biblia kag paghimo sing mga pagbag-o sa ila kabuhi, ginbawtismuhan sanday Jean kag Nadine.

Sang mag-abot si Philippe Couzinet kag si Patrick Lemassif sa Marquesas sang 1986, isa lamang ang manugbantala sa bug-os nga kapuluan. Pagligad sang walo ka tuig, sang si Philippe​—ang ulihi sa  duha nga nagbiya​—gin-asayn sa Cameroon, may yara 36 ka manugbantala​—1 sa kada 210 ka pumuluyo. Kag may yara tatlo ka kongregasyon, tig-isa sa tatlo ka mayor nga isla​—Hiva Oa, Nuku Hiva, kag Ua Pou.

Ang Katapusan nga mga Misyonero nga Nag-abot

Ang katapusan nga mga misyonero nga nag-abot halin sa Pransia amo sanday Serge kag Marie-Louise Gollin, nga nag-abot sang Nobiembre 1990. Gin-asayn man sila sa Marquesas, diin napalig-on gid nila ang mga kongregasyon. Nakatuon ang mag-asawa Gollin sing Marquesan nga lenguahe, kag naduaw nila ang tanan nga pamilya sa anom ka isla!

Gikan sa ginaistaran sang mag-asawa Gollin sa Hiva Oa, diin si Serge lamang ang gulang, regular sila nga nagakadto sa iban pa nga mga isla, pati na sa duha ka isla diin wala sing mga manugbantala. Sa ila una nga pagkadto sa Fatu Hiva, nagdayaw si Serge sa kooperasyon nga ginpakita sang Katoliko kag Protestante nga mga deakono sa amo nga lugar. Sa katapusan sang ila relihioso nga mga serbisyo, gin-agda sang duha ka deakono ang mga tawo nga magpamati sa tunga-sa-oras nga pamulongpulong publiko ni Serge sa lokal nga eskwelahan. Dugang pa, nagtambong man ang Protestante nga deakono kag ginbadbad ang pamulongpulong ni Serge sa  Marquesan nga lenguahe, nga sadto mas talunsay sia maghambal sangsa kay Serge.

Agod makita sang mga tumalambong ang mga teksto sa ila mismo Biblia, ginsulat ini ni Serge sa pisara. Nagpangamuyo man sia, kag ang tanan nagsabat sing maathag nga “Amen.” Pagkadason nga adlaw, nagpahamtang ang mag-asawa Gollin sing mga literatura sa tagsa ka pamilya sa Fatu Hiva. Sugod sadto, mainit sila nga ginaabiabi kon magduaw sila sa sini nga isla, nga ang populasyon wala pa gani 600.

Ang Kamatuoran Sang Biblia Nagsulod sa mga Prisuhan

Subong sa madamo nga mga pungsod, madamodamo nga tawo sa French Polynesia ang nakatuon sing kamatuoran sang Biblia sa prisuhan. Binagbinaga, halimbawa, si Alexandre Tetiarahi, nga nangin delingkwente sang pamatan-on sia kag napriso sing pito ka tuig. Anom ka beses sia nga nakapalagyo kag ginbansagan nga Butterfly (Alibangbang), sunod sa panguna nga karakter sa isa ka bantog nga nobela tuhoy sa pugante nga priso.

Sa isa ka lugar nga ginpanaguan ni Alexandre sa Raïatéa, nakakita sia sing Biblia kag sing libro nga “Mga Butang sa Diin Imposible sa Dios ang Magbutig.” Ginbasa niya ang bug-os nga Biblia kag ang libro sing pila ka beses. Bangod kumbinsido sia nga nasapwan niya ang kamatuoran, natublag ang iya konsiensia. Ano ang iya ginhimo?

Bisan pa wala sia makapakig-angot sing personal sa mga Saksi ni Jehova, ang mga manugbalhag sang libro, nagsungka si Alexandre sa pulisiya, kag ginbalik sia sa prisuhan sa Tahiti. Si Colson Deane amo ang guardia sang prisuhan didto. Wala madugayi nga nagbalik sa prisuhan si Alexandre, nabatian niya si Colson nga nagapanaksi sa kaupod niya kag nakilala niya gilayon ang mga panudlo. Gani ginpalapitan niya si Colson kag nangabay nga magtuon sing dugang pa.

Nangayo sing permiso si Utod Deane sa direktor sang prisuhan nga magatuon sila ni Alexandre sa iya selda. Wala magdugay,  madamo pa nga priso ang luyag man magtuon. Gintugutan man sang direktor si Colson nga magtuon upod sa sining mga priso sa tion sang pahuway sa udto. Sang ulihi, ginpamat-uran nga mas maayo nga dumalahan ini sang duha pa ka gulang. Sa sulod sang pila ka tuig, halin sa 30 tubtob 50 ka priso ang nagapamati sa semanal nga diskurso sa Biblia nga ginasundan sang pagtuon sa mga maluyag sini.

Sa amo man nga tion, madasig nga nag-uswag si Alexandre, kag namutikan ini sang mga opisyales sang prisuhan. Bangod sini, gintugutan nila ining pugante anay nga magtambong sa iya una nga distrito nga kombension, nga ginabantayan ni Utod Deane. Ginbawtismuhan didto si Alexandre. Sang ulihi, ginbuy-an sia, kag nagpadayon sia sa pag-alagad kay Jehova.

Internasyonal nga mga Kombension sa Tahiti

Sang 1969, ginhiwat sa Tahiti ang una nga internasyonal nga kombension sini. May yara lamang sadto 124 ka manugbantala sa mga isla. Gani mahanduraw mo ang ila kakunyag sang gin-amuma nila ang 210 ka delegado halin sa 16 ka pungsod, pati na  si Frederick W. Franz​—ang una nga miembro sang Nagadumala nga Hubon nga nagduaw sa Tahiti. Nakapalig-on gid sa mga kauturan ang kombension, nga may pinakadamo nga nagtambong nga 610, kag nakabulig ini sa 15 porsiento nga pag-uswag sang mga manugbantala pagkadason nga tuig. Dayon sang 1978, ginhiwat sa Tahiti ang isa sa “Kadalag-an sa Pagtuo” Internasyonal nga mga Kombension. Ang nagtambong sa sini nga kombension naglab-ot sa 985!

Pagbadbad sa Tahisiano nga Lenguahe

Bangod nagdamo ang mga manugbantala, nagdamo man ang hilikuton sa sanga, ilabi na ang pagbadbad sa pasad-sa-Biblia nga literatura sa Tahisiano, nga amo ang panguna nga lenguahe sa Polynesia. Bisan sang wala pa matukod ang sanga, ginbadbad sang pila ka may edad na nga manugbantala nga maayo sa Tahisiano ang iban nga mga publikasyon, sa masami halin sa Pranses. Halimbawa, ginbadbad nila ang Ministeryo sa Ginharian sugod sang 1963. Dayon sang 1971 nabadbad nila ang libro nga Ang Kamatuoran nga Nagadul-ong sa Kabuhi nga Dayon.

 Sang natukod ang sanga sa Tahiti sang 1975, nag-uswag pa ang pagbadbad. Madamong bag-o nga mga manugbadbad ang maayo sa Ingles, bangod ginatudlo ini sa eskwelahan. Gani, makabadbad na sila sing direkta halin sa orihinal nga Ingles sa baylo nga halin sa ginbadbad nga Pranses. Sugod sang 1976, ginabadbad sang sanga Ang Lalantawan sa Tahisiano sa duha ka gua kada bulan nga edisyon, kag sa pila ka tion, ginabadbad nila ang Magmata! Ginbadbad man nila ang “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial,” Reasoning From the Scriptures, kag ang libro sang mga ambahanon. Sa pagkamatuod, mga Saksi ni Jehova lamang ang nagbalhag sing madamo nga literatura sa Tahisiano!

Apang, sang nagligad nga 30 ka tuig, ang Tahisiano kag ang iban pa nga mga lenguahe sa Polynesia amat-amat nga ginbuslan sang Pranses. Ang isa ka rason amo nga ang Pranses, nga amo ang panguna nga lenguahe kag may masangkad nga bokabularyo, ginagamit sang media kag sang eskwelahan tubtob sa unibersidad.

Apang, ginakabig gihapon sang madamo nga Polynesian ang Tahisiano nga lenguahe subong bahin sang ila kultura, gani  masunson nga ginagamit sang mga kauturan ini nga lenguahe kon nagapanaksi sila. Kag sa 26 ka kongregasyon sa teritoryo sang sanga, 5 ang nagagamit sing Tahisiano, nga nagarepresentar sa mga 20 porsiento sang mga manugbantala. Gani, kinahanglan gihapon ang mga literatura sa amo nga lenguahe.

Ginsugdan ang Programa sa Pagpatindog

Ang gamay nga hulot nga nagatambi sa Kingdom Hall sa Papeete nangin sanga talatapan sugod sang 1975 tubtob 1983, sang ginpatindog ang bag-o nga sanga sa banwa sang Paea, mga 25 ka kilometro halin sa Papeete. Ang bag-o nga Bethel ginpatindog sang lokal nga mga kauturan, nga may apat ka kuarto para sa mga miembro sang pamilya Bethel, tatlo ka opisina, isa ka bodega sang mga literatura, kag isa ka Kingdom Hall. Sang Abril 15, 1983, gindedikar ni Lloyd Barry sang Nagadumala nga Hubon ang bag-o nga mga pasilidad, kag 700 ang nagtambong.

Apang sang ulihi nangin gutok man ini nga sanga. Gani gin-aprobahan sang Nagadumala nga Hubon ang pagpatindog sing  daku nga pasilidad, lakip na ang isa ka Assembly Hall sa Toahotu, isa ka medyo-uma nga distrito malapit sa makitid nga duta nga nagaangot sa duha ka bahin sang isla. Ini nga proyekto gintukod sang mga kauturan halin sa Australia, Canada, Estados Unidos, New Zealand, kag Pransia. Siempre, daku man ang ginbulig sang lokal nga mga manugbantala. Gindedikar ni Milton G. Henschel, isa ka miembro sang Nagadumala nga Hubon, ang bag-o nga mga pasilidad sang Disiembre 11, 1993.

Halos sini man nga tion, masako man ang pagpatindog sing mga Kingdom Hall. Sa pagdumala sang lokal nga Regional Building Committee, 16 ka bag-o nga mga Kingdom Hall ang napatindog sang mga kauturan sa sulod sang wala pa napulo ka tuig. Bangod sini, ang kalabanan nga kongregasyon karon may kaugalingon na nga Kingdom Hall.

Mga Pagbag-o sa Sanga kag Dugang nga Paghanas

Sang 1995, halos 20 ka tuig na nga manugpahituhog sang Komite sang Sanga si Alain Jamet, apang bangod sang mga salabton sa pamilya, nag-untat sia sa sini nga katungdanan. Apang, miembro sia gihapon sang Komite sang Sanga kag nagaalagad kon kaisa subong manugtatap sang distrito. Gani sang Septiembre sang amo nga tuig, ginpadala sang Nagadumala nga Hubon sa Tahiti sanday Gérard kag Dominique Balza gikan sa pamilya Bethel sa Pransia. Gintangdo si Gérard nga manugpahituhog sang Komite sang Sanga.

Ang ikatlo nga miembro sang Komite sang Sanga amo si Luc Granger. Sia kag ang iya asawa nga si Rébecca, nagsaylo sa Tahiti sang 1991 agod mag-alagad diin mas daku ang kinahanglan nga bulig. Pagkatapos mag-espesyal payunir sa malip-ot nga tion, nag-alagad sila sa sirkito kag distrito sa sulod sang apat ka tuig antes sila gin-asayn sa sanga sang 1995.

Sang Mayo 1997 ginhiwat sa sanga sa Tahiti ang una nga klase sini sa Ministerial Training School. Madamo sa 20 ka estudyante nga nag-eskwela ang nakatigayon sing pinasahi nga mga pribilehiyo sa pag-alagad. Halimbawa, si Félix Temarii isa na karon sa  duha ka manugtatap sang sirkito sa mga isla. Si Gérard Balza nagsiling: “Ginapangamuyo namon nga madamo pa nga mga kauturan nga lalaki ang magtinguha nga mangin kalipikado kag handa nga magboluntaryo agod makahiwat kami sang ikaduha nga klase. Wala duhaduha nga daku pa ang kinahanglanon sa madamo nga isla, kay ang iban wala pa sing mga manugbantala tubtob karon. Sa iban nga mga isla, kinahanglan pa gid ang kalipikado nga mga kauturan nga lalaki sa pag-abaga sang mga salabton sa kongregasyon. Kag ang mga pumuluyo sang 58 ka isla, nga mga 7 porsiento sang populasyon, talagsa lang gid makabati sing maayong balita. Sa pila ka kahimtangan, ang pagkinahanglan mapun-an sang hamtong sa espirituwal kag retirado nga mga mag-asawa nga may Pranses nga banwahanon. Kon luyag nila magbulig sa amon​—bisan sa sulod lang sang duha ka tuig​—malipay ang sanga nga makabaton sing sulat halin sa ila.”

Mga Hangkat sa Madasig Magbag-o nga Katilingban

Ang ekonomiya sang Tahiti ilabi na, nagsanyog kag ang mga tawo indi na relihioso. Bangod sini, madamo nga tawo ang nagabiya sa iban nga mga isla kag nagasaylo sa Tahiti. Ang kabuganaan sa materyal nagresulta sa materyalismo, huyog sa pagpamalaklon, kag paghingamo sa mga kalipayan.

Makapasubo nga madamo nga katawhan ni Jehova ang nabiktima sining mga pag-ipit. Ang mga pamatan-on ilabi na nga nabudlayan sa pag-una sa espirituwal nga mga butang kag sa pagpabilin nga putli sa moral. Walay sapayan sini, makita gihapon ang pagpakamaayo ni Jehova, kay ang teritoryo karon may yara 1 ka manugbantala sang maayong balita sa kada 141 ka pumuluyo.

 Pamatuod ini nga ginaapresyar sang madamo nga tawo sa French Polynesia ang mas matahom pa nga paraiso​—isa nga espirituwal, nga eksklusibo nga ginapuy-an sang mga tawo nga ginatawag sa ngalan sang Dios. (Juan 6:​44; Binu. 15:14) Dugang pa, ini nga paraiso pagasundan sang literal nga paraiso nga magatugob sa duta sa indi madugay nga sa sini wala na sing kasakit, kasubo, kag bisan kamatayon​—mga butang nga nagapaantos sa tanan nga henerasyon sang mga tawo bisan diin man sila nagapuyo.​—Job 14:1; Bug. 21:​3, 4.

Ginpakita sang una nga mga Polynesian ang daku nga kaisog, pagkasampaton sa pagpanakayon sa dagat, kag pagsalig nga may duta​—ayhan mas maayo nga duta​—nga nahamtang sa pihak sang gintaipan. Wala sila malugaw-an. Sing kaanggid, ang matutom nga mga sumilimba ni Jehova karon, subong sang mga ginsambit sa sini nga kasaysayan, padayon nga nagapanikasog para sa labaw pa nga padya nga ginatigana ni Jehova sa ila. Indi man sila malugaw-an. Huo, mas maayo pa sa pagtuytoy sang bisan ano nga bituon sa kalangitan, tuytuyan gid ni Jehova ang tanan nga nagasalig sa iya padulong sa Paraiso sa duta nga yara lang sa unahan.​—Sal. 73:​23, 24; Luc. 23:43.

[Mga nota]

 [Kahon sa pahina 72]

Laragway Sang French Polynesia

Ang pungsod: Ang 130 ka isla nga may kalaparon nga 4,000 kilometros kuadrados nagapugtakpugtak sa 5 milyones kilometros kuadrados nga kadagatan. May lima ini ka kapuluan: Tubuaï (Austral), Gambier, Marquesas, Society, kag Tuamotu. Ang 85 porsiento sang populasyon nagapuyo sa 14 ka isla sang Society Islands.

Ang mga tawo: Ang kalabanan Polynesian ukon mestiso Polynesian. Ang iban​—diutay lamang​—mga Tsino, Europeanhon, kag Amerikano.

Ang lenguahe: Ang Pranses kag Tahisiano amo ang panguna nga mga lenguahe, kag ang Pranses amo ang lenguahe nga ginagamit sang gobierno kag komersio.

Ang palangabuhian: Ang panguna nga palangitan-an amo ang mga palangakuan sa gobierno kag mga trabaho may kaangtanan sa sini, subong sang edukasyon kag militar, kag ang mga industriya nga nagahatag sing serbisyo, pati na ang turismo. Ang iban pa sini amo ang pagpanguma, pagpabrika, kag pagpatubo sing perlas. Ang 80 porsiento sang mga ginaeksport mga perlas.

Ang pagkaon: Ang kalabanan nga pagkaon sa mga isla halin sa luwas. Ang lokal nga mga patubas nagalakip sang saging, balinghoy, lubi, letsugas, kapayas, pinya, dagmay, kamatis, kag sandiya. Nagakaon sila sing karne sang baka, kanding, kag baboy, kag nagakaon man sila sing isda, talaba, kag pasayan.

Ang klima: Ang klima tropiko​—mainit kag mapaang—apang indi palareho sa mga kapuluan. Ang tingulan nagasugod sa bulan sang Nobiembre tubtob Abril. Kada tuig, nagatupa ang kapin sa 9 metros nga ulan sa sentro sang Tahiti.

 [Kahon/ mga retrato sa pahina 74]

Mataas nga mga Isla, Manubo nga mga Isla, kag Motu

Ang tanan nga isla sa French Polynesia resulta sang paglupok sang bulkan kag may duha ka sahi​—mataas nga mga isla kag manubo nga mga isla. Ang mataas nga mga isla batuhon kag bulubukid, ang iban sini nagataas sing linibo ka metro sa ibabaw sang katupungan sang dagat. Ang Tahiti isa ka tipiko nga halimbawa sang mataas nga isla.

Ang tanan nga mataas nga isla, magluwas sa Marquesas, ginaamligan sang nagapalibot nga mga pulo sang korales. Sa madamo sini nga mga pulo sang korales, subong sang isa sa palibot sang Bora Bora, makita mo ang madamo sing tanom nga gamay nga mga pulo nga ginatawag motu. Mga lugar ini nga masunson ginapamasyaran.

Ang manubo nga mga isla amo ang mga pulo sang korales nga mga isa

lamang ka metro sa ibabaw sang katupungan sang dagat. Sa masami, ang pulo nagakurba kag nagatabo nga nagaporma sang isa ka matin-aw nga linaw. Subong sini ang mga isla sa Tuamotu Archipelago. Ang iban nga mga linaw daku katama. Halimbawa, ang isa nga yara sa Rangiroa, 70 kilometros kalaba kag 20 kilometros kalapad.

[Kahon/Retrato sa pahina 77]

Halin sa Deakono Sang Simbahan Pakadto sa Manugbantala Sang Ginharian

Manuari Tefaatau

Natawo: 1913

Nabawtismuhan: 1959

Malip-ot nga Biograpiya: Sang deakono sia sa Protestante nga Simbahan, natun-an niya ang kamatuoran gikan sa pila sang una nga mga estudyante sang Biblia sa isla sang Makatéa.

Sang mag-abot ang mga Saksi nga sanday Jean-Marie kag Jeanne Félix sa Makatéa sang 1956, ginpanaksihan ako sang ila una nga mga estudyante sa Biblia, nga sanday Maui Piirai kag Germaine Amaru. Wala magdugay ginsugid ko ang kamatuoran sang Biblia sa mga kaupod ko sa parokya, nga gintunaan sang gamo sa simbahan. Sa katunayan, ginsilingan ako sang pastor nga indi na makighambal sa mga Saksi ni Jehova.

Wala sing pangalag-ag nga naghalin ako sa simbahan kag nagtambong sa mga miting, nga ginahiwat sa puluy-an sang pamilya Félix. Ang pila pa ka miembro sang parokya nagtuon man kag nagtambong sa mga miting. Isa gid ka pribilehiyo nga malakip sa una nga gamay nga grupo sang mga estudyante sang Biblia sa French Polynesia.

 [Retrato sa pahina 83, 84]

Ginpun-an ni Jehova ang Akon Kakulangan

Leonard (Len) Helberg

Natawo: 1930

Nabawtismuhan: 1951

Malip-ot nga Biograpiya: Ginsugdan niya ang hilikuton sa Tahiti sa iya una nga asaynment subong soltero nga manugtatap sang sirkito. Nagapuyo na sila karon sang iya asawa, nga si Rita, sa Australia.

Sang 1955, sang gin-asayn ako sang sanga sa Australia nga mag-alagad sa sirkito sa Bagatnan nga Pasipiko, ining malapad nga teritoryo may duha lamang ka kongregasyon​—ang isa sa Fiji kag ang isa sa Samoa​—kag anom ka naligwin nga grupo. Wala sing manugbantala sa Tahiti.

Plano ko nga duawon ang isla sa nahauna nga higayon sang Disiembre 1956 kag nag-abot ako didto pagkatapos sang anom ka adlaw nga paglakbay halin sa Fiji sakay sa de-pasahero nga barko nga Southern Cross. Nangasera ako sa isa ka balay-dalayunan diin makita ang matahom nga pantalan sang Papeete. Pagkaaga, samtang nagailis agod mag-alagad sa latagon, nakita ko ang Southern Cross nga naglabay pila lamang ka gatos ka metro gikan sa bintana. Nagaisahanon lang ako sa di-sunado nga isla, tatlo ka libo ka kilometro ang kalayuon sa akon pinakamalapit nga mga kauturan, upod sang mga tawo nga nagahambal sing dumuluong nga lenguahe​—ang Pranses. Ang yara lamang sa akon amo ang direksion sang isa nga nagasuskriber sang Magmata!

Ginsubuan gid ako amo nga hingalagan lang naghilibion ako. Indi ko mapunggan ang akon paghibi, gani ginsilingan ko na lang ang akon kaugalingon, ‘Bueno, kabiga ini nga kanugon nga adlaw​—balik na sa pagtulog. Magasugod ako buas.’ Bangod sang hanuot nga pangamuyo sadto nga gab-i, nagbugtaw ako pagkaaga nga masinadyahon. Sadto nga hapon nakadtuan ko ang nagasuskriber sang Magmata!​—isa ka babayi halin sa Algeria. Kaangay ni Lidia nga ginsambit sa Binuhatan, gin-abiabi gid nila ako sang iya 34-anyos nga anak nga lalaki, kag nag-insister nga magdayon ako sa ila. (Binu. 16:15) Hinali lang nga nadula ang akon kasubo! Ginpasalamatan ko si Jehova, bangod sigurado ako nga ginpamatian niya ang akon malawig kag upod ang mga luha nga pangamuyo.

Sa karon kon panumdumon ko, nahibaluan ko gid kon daw ano ka mahigugmaon nga Amay si Jehova! Huo, kon handa kita nga magpagamit kay Jehova, pun-an gid niya ang bisan ano nga kakulangan naton.

 [Kahon/Mga retrato sa pahina 87, 88]

Una nga mga Payunir

Si Alexis Tinorua nagtambong sa mga miting nga gin-organisar ni Len Helberg sang talipuspusan sang katuigan 1950. Si Alexis nagsiling: “Namati ako kay Utod Helberg sang nakigdiskusyon sia tuhoy sa Biblia upod sa pila ka deakono sang Protestante. Didto mismo, nahibaluan ko nga matuod ang mga panudlo sang mga Saksi ni Jehova kag nagtuon ako upod sa mga Saksi. Ginbawtismuhan ako sang 1960. Pagkatapos malipayon ako nga nagpayunir sa sulod sang siam ka tuig. Sang 1965, pribilehiyo ko nga mangin ang una nga nagbantala sa isla sang Huahine, sa kapuluan sang Society. Nagapasalamat gid ako kay Jehova nga ginhatagan niya ako sing pribilehiyo nga mabuligan ang 80 ka tawo nga matigayon ang sibu nga ihibalo sa kamatuoran sang Biblia.” Si Alexis nag-alagad kay Jehova tubtob sang napatay sia sang Mayo 2002.

Si Hélène Mapu nagpayunir sa Tahiti sang 1963, wala magdugay sang natun-an niya ang kamatuoran. Ang iya bana, bisan pa indi Saksi, tuman ka masinakdagon. Bangod sang trabaho, nagalayag pakadto-pakari ang iya bana sa Tahiti kag Raïatéa. Gani, wala sia mamalabag sang ginbaton ni Hélène ang imbitasyon nga mag-espesyal payunir sa Raïatéa, diin sia amo ang una gid nga nagbantala sing maayong balita. Pagkatapos nagbalik si Hélène sa Tahiti, sa sini nga tion sa peninsula (ang mas magamay nga bahin sang isla nga ginatawag man Tahiti Iti), diin sia kag ang isa pa ka utod nga babayi, si Mereani Tefaaroa, amo lamang ang mga Saksi. Si Hélène nagsiling, “Madamo gid sang interesado nga tawo sa peninsula, kag wala madugayi, nakasugod kami sing madamo nga pagtuon sa Biblia.”

Maathag gid ang pagpakamaayo ni Jehova sa sining matutom nga mga utod nga babayi, kay sang ulihi natukod ang isa ka kongregasyon sa amo nga teritoryo, sa banwa sang Vairao.

 [Kahon/Retrato sa pahina 101]

“Magpili Ka, Ako Ukon si Jehova”

Yvette Gillot

Natawo: 1932

Nabawtismuhan: 1968

Malip-ot nga Biograpiya: Pinakamadugay nga regular payunir sa French Polynesia.

Sang ginsilingan ko ang akon bana nga luyag ko mangin isa sa mga Saksi ni Jehova, ginpasikto niya ako: “Magpili ka, ako ukon si Jehova.” Ginpaathagan ko sia, apang wala sia mamati. Ginbayaan niya ako kag ang amon tatlo ka kabataan. Apang, nagbalik sia pagligad sang pila ka tuig.

Samtang wala pa sia magbalik, nabuhi ko ang akon pamilya kag nagregular payunir man. Nagaobra ako sing temprano pa sa aga kag dayon ginadumalahan ang miting para sa pag-alagad sa latagon. Sang talipuspusan sang katuigan 1960, mga isa ka gatos lamang ang manugbantala sa mga isla, gani kulang ang mga utod nga lalaki.

Ginapasalamatan ko gid si Jehova sa pribilehiyo nga nabuligan ko ang mga 50 ka tawo nga magdedikar sang ila kabuhi sa iya, lakip na si Richard Wong Foo, nga miembro sang pamilya Bethel sa Tahiti sugod sang 1991. Nalipay ako sa pagsugid nga ang akon duha ka anak nga lalaki mga gulang sa kongregasyon.

 [Kahon/Retrato sa pahina 105]

Lubong Sang Katapusan nga Prinsesa

May tumalagsahon nga eksperiensia si Michel Gelas, nga isa ka gulang sa Papeete, may kaangtanan sa katapusan nga miembro sang harianon nga kaliwatan sa Tahiti, si Prinsesa Takau Pomare, nga napatay sang 1976 sa edad nga 89 anyos. Ang prinsesa kaliwat sang Pomare nga dinastiya, nga naggahom sa Tahiti kag sa pila ka malapit nga isla sa pila ka tion. Ginpangabay sang iya adoptibo nga anak nga babayi, nga isa ka Saksi ni Jehova, si Michel nga maghatag sing diskurso sa lubong bisan pa nga indi Saksi ang prinsesa.

Nagpasugot si Michel nga maghatag sing pamulongpulong, kay sa banta niya isa ini ka maayo nga kahigayunan nga mapaathag niya ang paglaum nga pagkabanhaw sa madamo nga tawo, pati na sa mga politiko kag mga opisyales sang relihion kag sa mga miembro sang media. Pagkadason nga adlaw sa tapos sang lubong, ginbalhag sang lokal nga pamantalaan ang retrato ni Utod Gelas nga nagapamulongpulong, kag yara sa iya atubangan ang lungon. Lakip sa nagpamati sa iya amo ang gobernador, ang presidente sang Polynesia, ang iban pa nga mga opisyales, kag ang Katoliko nga arsobispo nga nagasotana.

 [Kahon/Retrato sa pahina 109, 110]

Ang Isa ka Klerigo Nagpahulam Sang Iya Motorsiklo; ang Isa Naman Nagsunog Sang Amon mga Libro

Jacques Inaudi

Natawo: 1944

Nabawtismuhan: 1965

Malip-ot nga Biograpiya: Nag-alagad upod sa iya asawa, nga si Paulette, subong espesyal payunir sa Pransia kag sa nagalakbay nga hilikuton sa Pasipiko.

Sang 1969, nagpaalam kami ni Paulette sa amon pamilya kag mga abyan sa Pransia kag nagbarko pakadto sa Tahiti nga amo ang amon bag-o nga teritoryo. Wala labot nga medyo delikado ang amon biyahe, nasunog pa ang amon ginasakyan nga barko sa tungatunga sang Pasipiko, kag apat ka adlaw kami nga nag-utaw-utaw sa dagat! Pag-abot namon sa Tahiti, gintangdo ako nga mangin manugtatap sang sirkito.

Sakop sang amon sirkito ang New Caledonia, Vanuatu, kag French Polynesia. Ang French Polynesia sadto may isa ka kongregasyon kag duha ka naligwin nga grupo. Sang 1971, French Polynesia na lang ang sakop sang amon sirkito, amo nga may tion na kami nga maduaw ang pila ka naligwin nga mga isla. Ang iban sini nga mga isla wala pa gid anay mabantalaan. Naghinguyang man kami ni Paulette sing siam ka bulan sa Huahine kag sing pila ka tion sa gamay nga isla sang Maupiti. Samtang didto kami sa Huahine, nasugdan namon ang 44 ka pagtuon sa Biblia.

Nagapamaslay ako sing isda agod makaon namon. Pigado ang amon pangabuhi apang wala gid kami magutman; wala kami makulangan sang amon materyal nga mga kinahanglanon. Sang nagpanaksi kami sa isla sang Tubuaï, nakibot kami sang ginpahulam kami sang isa ka pastor sang iya scooter ukon motorsiklo. Siguro naluoy sia sa amon kay wala kami sing salakyan.

Sang 1974 ginduaw namon ang apat ka isla sa Marquesas: Hiva Oa, Nuku Hiva, Ua Huka, kag Ua Pou. Ginpaduaw sa amon sang sanga ang nars nga si Kalina Tom Sing Vien, isa ka utod nga babayi nga nagsaylo sa Ua Pou sang 1973. Nagtener sia didto sing 13 ka bulan, kag sia ang una nga manugbantala sang Ginharian nga nagreport sing pag-alagad sa latagon halin sa Marquesas.

Indi kaangay sang mabuot nga pastor sa Tubuaï, ang pari sa Ua Pou nagpamatok sa amon hilikuton. Sa katunayan, likom nga ginsundan niya kami sa teritoryo kag ginkuha ang bisan ano nga literatura nga napahamtang namon sa iya mga parokyano. Dayon ginsunog niya ini sa atubang sang balay ni Kalina​—isa ka buhat nga nagpakibot indi lamang sa amon kundi sa madamo man nga Katoliko!

Walay sapayan sini nga pagpamatok, nag-uswag ang hilikuton sa Marquesas, kag isa gid ka pribilehiyo nga may diutay kami nga bahin sa sini. Bangod sang maluya nga panglawason ni Paulette, nag-untat kami sa bug-os tion nga pag-alagad. Apang, determinado kami nga padayon nga ihatag kay Jehova ang amon labi nga masarangan.

 [Kahon sa pahina 113]

Pagkadto sa Isla sa Nahauna nga Tion

Handurawa nga nag-abot ka sa isa ka naligwin nga isla ukon pulo sa nahauna nga tion. Plano mo nga maghinguyang sing isa ukon duha ka semana sa pagpanaksi sa mga tawo. Apang, ikaw lang ang Saksi sa amo nga isla, kag wala sing maarkilahan nga dalayunan kag wala sing nagabiyahe nga salakyan. Ano ang himuon mo? Diin ka madayon? Pila ka beses nga naeksperiensiahan ini nanday Marc Montet kag Jacques Inaudi, nga nag-alagad subong mga payunir kag mga manugtatap sang sirkito.

Si Marc nagsiling: “Nagapanaksi ako insigida pagpanaug ko sa eroplano ukon sa barko, kag sa amo man nga tion, nagapulupamangkot ako sing madayunan. Indi mahapos para sa isa ka soltero nga makakita sing dalayunan, apang masami nga may nagahatag sa akon sing mahigdaan kag pati na sing kalan-on. Sa masunod ko nga mga pagduaw, mas mahapos na makakita sing dalayunan bangod kilala na ako sang mga tawo. Mas mahapos man ini sang nagpangasawa na ako. Mas napahamtang ang buot sang mga tawo sa mag-asawa.”

Ginpaathag man ni Jacques ang iya ginhimo. Sia nagsiling: “Masami nga ginakadtuan ko ang meyor kag nagapamangkot sa iya kon may nahibaluan sia nga madayunan ko sa tion sang akon pagtener sa ila lugar. Masami nga ginatudluan niya ako kon diin makadto. Sa madamo nga isla, ginatahod sang mga tawo ang isa nga ginakabig nila nga alagad sang Dios kag nagabulig gid sila. Gani, masami nga may dalayunan ako nga wala sing bayad.”

 [Kahon/Retrato sa pahina 117, 118]

Ginakalipay Gid Namon ang Ministeryo sa Latagon

Alain Jamet

Natawo: 1946

Nabawtismuhan: 1969

Malip-ot nga Biograpiya: Upod sa iya asawa nga si Mary-Ann, nakigbahin sia sa nanuhaytuhay nga aspekto sang bug-os tion nga pag-alagad sa Pransia kag sa French Polynesia.

Sang 13 anyos ako, nagsaylo ang amon pamilya halin sa Pransia pakadto sa Tahiti. Paggradwar ko sa hayskul, nagbalik ako sa Pransia agod mag-eskwela sa medisina. Nakilala ko didto si Mary-Ann, isa ka taga-Tahiti nga estudyante sa biolohiya, kag nagpakasal kami. Sang 1968, ginduaw kami sang mga Saksi ni Jehova, kag ginbaton namon ang kamatuoran.

Natural lang nga ginpaambit namon ang amon bag-o nasapwan nga paglaum sa amon mga ginikanan, apang wala nila ini ginbaton. Nagsulat man kami sa mga simbahan sa Tahiti diin miembro kami anay, kag nagpangabay nga kuhaon na ang amon ngalan sa listahan sang mga miembro. Wala lamang ginkuha sang paroko ni Mary-Ann sa Papeete ang iya ngalan sa listahan, kundi dayag nga gin-ekskomulgar niya si Mary-Ann. Gin-agda pa gani sang pastor ang mga ginikanan ni Mary-Ann sa sini nga okasyon.

Ginbawtismuhan kami sang 1969 kag nagsugod sa pagpayunir. Sang didto kami sa Marseilles, Pransia, ginpatawag ako agod magsoldado kag napriso sing duha ka bulan bangod sang akon neutral nga panindugan. Sang ginbuy-an ako, gin-asayn kami ni Mary-Ann subong mga espesyal payunir sa Marseilles kag Bordeaux. Bangod sang pagpangabay sang amon tigulang na nga mga ginikanan, nagbalik kami sa Tahiti sang 1973 kag isa ka tuig nga nagtrabaho sing bug-os tion subong mga manunudlo sa elementarya.

Sang ulihi ginpamangkot kami sang manugtatap sang sanga sa Fiji kon luyag namon padayunon ang bug-os tion nga ministeryo, sanglit kinahanglan ang manugtatap sang sirkito sa French Polynesia kag New Caledonia. Bangod nag-ayoayo na ang kahimtangan sang amon mga ginikanan, ginbaton namon ang pangagda kag ginsugdan ang pag-alagad sa sirkito sang Agosto 1974. Sang nagduaw si N. H. Knorr sang 1975, gin-agda ako nga mag-alagad subong nahauna nga manugtatap sang sanga sa Tahiti.

Natawo ang amon anak nga lalaki, si Rauma, sang 1986, kag nag-untat sa bug-os tion nga pag-alagad ang akon asawa. Makalilipay nga si Rauma isa man ka espirituwal nga utod karon. Sa paghinumdom, ginapasalamatan gid namon ang amon madamo nga pribilehiyo sa pag-alagad. Apang ginakalipay gid namon gihapon ang ministeryo sa latagon.

 [Kahon/Retrato sa pahina 123-125]

Ginaatipan ni Jehova ang Iya mga Karnero

Michel Bustamante

Natawo: 1966

Nabawtismuhan: 1987

Malip-ot nga Biograpiya: Upod sa iya asawa nga si Sandra, nag-alagad sia sa isa sa duha ka sirkito sa French Polynesia.

Lima ka kapuluan sang French Polynesia ang sakop sang amon sirkito kag daw Europa ini kadaku. Ang pila sa mas naligwin nga mga isla may yara lamang isa ukon duha ka manugbantala. Apang, bisan pa naligwin ang ila ginapuy-an, ginaduaw namon gihapon sila. Halimbawa, si Rosita nagapuyo sa Takapoto, sa Tuamotu. Ginahandaan sining matutom nga utod ang tanan nga miting kada semana, kag pirme nagabuylog sa iya ang iya bana nga wala sa kamatuoran. Kada Domingo, bisan pa ang kalabanan nga tawo nagapaligo ukon nagapangisda sa linaw, nagailis si Rosita sing bayo para sa miting kag ginatun-an ang tulun-an nga artikulo sa Ang Lalantawan sa sina nga semana. Matutom man sia sa pagreport sang iya hilikuton sa latagon. Sa katunayan, ang iya report nga ginatelepono niya sa sanga amo pirme ang una nga mabaton! Dalayawon gid ini bangod ang pinakamalapit nga telepono 45-minutos pa nga salakyon sa sakayan gikan sa iya pulo.

Ang paghugpa sing eroplano isa pirme ka daku nga hitabo. Gani kon mag-eroplano kami sa pagduaw sa amon utod, halos ang tanan nga nagapuyo malapit sa erport  nagatan-aw kon sin-o ang nag-abot. Isa ka bes, ginpamangkot sang isa ka babayi si Rosita: “Sin-o ang sugaton mo?” Nagsabat sia: “Ang akon mga kauturan sa espirituwal. Nagakari sila agod lamang palig-unon ako.” Nagahinguyang kami sing tatlo ka adlaw upod kay Rosita, nagapanghikot upod sa iya sa latagon kag nagapalig-on sa iya sa espirituwal. Nahidlaw gid sia sa espirituwal nga pagpakig-upod amo nga tungang-gabi na kami sa masami nagatulog.

Sa isa pa ka isla, nakita kami sang isa ka Adbentista nga nagaduaw sa iya kaingod nga Saksi. Sang ulihi nagsiling sia sa amon utod: “Pito na ka tuig ako nga nagapuyo diri, apang wala gid sing bisan isa gikan sa akon simbahan ang nagkari agod palig-unon ako.” Ini nga tawo indi opisyal nga nagaalagad subong pastor sang gamay nga grupo sang mga Adbentista sa isla.

Si Daniel kag si Doris amo lamang ang mga manugbantala sa Raevavae, sa Tubuaï Islands. Sang nakita namon sila​—nagapuyo sila sa naligwin gid nga lugar​—namangkot kami kon mahimo nga makahiwat kami sing miting sina nga hapon sa ila puluy-an. Nalipay gid sila sa sini, kag naglakat kami agod mag-agda sa mga tawo sa pagtambong. Sang pag-abot namon para sa miting, pito ka obreros sa talamnan nga bag-o lang makatapos obra sa amo nga adlaw ang nagahulat sa dalan sa gua sang balay. Ang iban may ginauribay nga mga pinutos nga gabi sa ila abaga.

“Indi na bale kon amo sina ang inyo hitsura,” siling namon. “Dali na kamo.” Kag nagsulod sila, apang naglumpagi  sila sa salog, bisan pa nga may mga pulungkuan kami para sa ila. Naluyagan nila ang miting kag madamo sila sang ginpamangkot sa amon pagkatapos. Sa pagkamatuod, makapalig-on gid yadto nga hapon sa amon duha ka utod, nga amo gid ang amon panguna nga katuyuan sa pagduaw.

Kon kaisa mabudlay magduaw sa naligwin nga mga manugbantala bangod wala sing erport sa ila isla. Isa ka bes, pagkatapos maghugpa, duha ka oras pa kami nga nagsakay sa sakayan patabok sa kalawran agod makalab-ot sa isla nga ginapuy-an sang duha ka manugbantala. Ang sakayan isa ka wala-atop nga speedboat nga mga apat ka metro kalaba. Siempre, gin-usisa namon ang nagadala sang sakayan agod mapat-od nga makasarang ini sa dagat kag nga may dala sia nga reserba nga motor. Ang mag-utaw-utaw sa tungatunga sang Dagat Pasipiko makahaladlok gid!

Basa kami sang makalab-ot kami sa amon kaladtuan, kag masakit ang amon likod bangod sang pagwaswas sang mga balod sa kasko. Subong man sini ang kahimtangan sa amon pagbalik. Si Sandra nagsiling: “Sang pagbalik namon sa mayor nga isla pagkahapon, nagbisikleta ako agod magbantala. Apang, maluya ako kag nalugo ang akon lawas sa pagsakay sa sakayan amo nga indi ko na makontrol ang bisikleta sa dalan nga may nadugmok nga mga korales, kag natumba ako!”

Bangod sini, mahangpan ninyo kon ngaa sa kada pagduaw namon sa naligwin nga mga kauturan, mahunahuna namon ang daku nga gugma ni Jehova kag sang iya organisasyon sa ila. Matuod gid nga miembro kita sang isa ka hamili gid nga espirituwal nga pamilya.​—Juan 13:35.

[Blurb]

“Nagakari sila agod lamang palig-unon ako”

 [Tsart/Graph sa pahina 80, 81]

FRENCH POLYNESIA IMPORTANTE NGA MGA HITABO

1835: Natapos ang pagbadbad sa Tahisiano nga Biblia.

Katuigan 1930: Si Sydney Shepherd kag si Frank Dewar nagkadto sa Tahiti kag ayhan sa iban pa nga mga isla.

1940

1956: Ang maid-id nga pagbantala nagsugod sa Makatéa kag Tahiti.

1958: Ginhimo ang duha ka bawtismo, nga amo ang nahauna sa French Polynesia.

1959: Natukod ang una nga kongregasyon sa French Polynesia, nga nahamtang sa Papeete.

1960

1960: Ginrehistro ang Association of Jehovah’s Witnesses.

1962: Ang una nga Kingdom Hall sa mga isla ginpatindog sa Papeete.

 1969: Ginhiwat sa Tahiti ang una nga internasyonal nga kombension sini.

1975: Gintukod ang sanga talatapan sa Tahiti.

1976: Ginsugdan ang pagbadbad sing Ang Lalantawan sa Tahisiano.

1980

1983: Gindedikar ang una nga puluy-an Bethel.

1989: Nalab-ot ang kataason nga 1,000 ka manugbantala.

1993: Gindedikar ang bag-o nga puluy-an Bethel kag ang kaiping sini nga Assembly Hall.

1997: Ginhiwat ang una nga Ministerial Training School.

2000

2004: 1,746 ka manugbantala ang aktibo sa French Polynesia.

[Graph]

(Tan-awa ang publikasyon)

Kadamuon Sang mga Manugbantala

Kadamuon Sang mga Payunir

2,000

1,000

1940 1960 1980 2000

 [Retrato sa pahina 73]

(For fully formatted text, see publication)

FRENCH POLYNESIA

FRENCH POLYNESIA

MARQUESAS ISLANDS

Nuku Hiva

Ua Pou

Ua Huka

Hiva Oa

Fatu Hiva

TUAMOTU ARCHIPELAGO

Manihi

Ahe

Rangiroa

Takaroa

Takapoto

Makatéa

Anaa

Hao

SOCIETY ISLANDS

Maupiti

Tahaa

Raïatéa

Bora Bora

Huahine

Mooréa

Tahiti

TUBUAÏ (AUSTRAL) ISLANDS

Rurutu

Rimatara

Tubuaï

Raevavae

GAMBIER ISLANDS

MOORÉA

TAHITI

PAPEETE

Punaauia

Paea

Toahotu

Vairao

 [Full-page picture sa pahina 66]

[Retrato sa pahina 70]

Sanday Jeanne kag Jean-Marie Félix amo ang pila sa una nga nagpanaksi sing maid-id sa French Polynesia

[Retrato sa pahina 71]

Si Maui Piirai, ang una nga Polynesian sa teritoryo nga nagdedikar sang iya kabuhi kay Jehova, ginbawtismuhan ni Jean-Marie Félix sang 1958

[Retrato sa pahina 79]

Sanday Clyde kag Ann Neill (sa ubos) nagbuylog kay Agnès Schenck (sa tuo) sa Tahiti agod magbulig sa hilikuton nga pagbantala

[Retrato sa pahina 85]

Sanday John kag Ellen Hubler nag-alagad sa sirkito sang 1960

[Retrato sa pahina 86]

Sang 1962 nagpatindog ang Kongregasyon sang Papeete sing una nga Kingdom Hall sini​—isa ka simple nga tinukod nga wala sing dingding kag mga dahon ang atop

[Retrato sa pahina 89]

Abril 15, 1965, nga gua sang “La Sentinelle,” nga may mga artikulo halin sa “Ang Lalantawan”

[Retrato sa pahina 92]

Agod mag-uswag sa espirituwal, nagtuon si Taina Rataro sa pagbasa kag sa pagsulat sang Tahisiano

[Retrato sa pahina 92]

Si Elisabeth Avae (nagalingkod) upod sa iya apo nga si Diana Tautu

[Retrato sa pahina 95]

Sanday Anna kag Antonio Lanza

[Retrato sa pahina 96]

Sanday Vaieretiai kag Marie-Medeleine Mara

[Retrato sa pahina 97]

Si Ato Lacour

[Retrato sa pahina 98]

Si Rudolphe Haamarurai

[Retrato sa pahina 99]

Sanday Vahinerii kag Edmond Rai (wala) upod kanday Taaroa kag Catherine Terii (tuo)

[Retrato sa pahina 100]

Sanday Auguste kag Stella Temanaha

[Retrato sa pahina 102]

Sanday Christiane kag Jean-Paul Lassalle (wala) kag sanday Lina kag Colson Deane (tuo)

[Retrato sa pahina 103]

Si Roger Sage (sa wala) nagabadbad sa Tahisiano sang pamulongpulong ni Francis Sicari sa isa ka distrito nga kombension sang katuigan 1970

[Retrato sa pahina 107]

Sanday Eileen kag Alain Raffaelli

[Retrato sa pahina 108]

Sanday Mauri kag Mélanie Mercier

[Retrato sa pahina 120]

Sanday Marie-Louise kag Serge Gollin nga nagmisyonero sa Marquesas

[Retrato sa pahina 122]

Si Alexandre Tetiarahi, upod sa iya asawa nga si Elma, kag duha ka kinagot nga anak nga babayi, si Rava (sa wala) kag si Riva

[Retrato sa pahina 126]

Ang grupo sang mga manugbadbad sa Tahisiano nga lenguahe

[Retrato sa pahina 127]

Ang “Paghidait sa Duta” Internasyonal nga Asambleya sang 1969 amo ang una nga internasyonal nga kombension nga ginhiwat sa Tahiti

[Retrato sa pahina 128]

Ini nga Kingdom Hall sa isla sang Bora Bora amo ang pinakaulihi nga ginpatindog sa French Polynesia

[Retrato sa pahina 130]

Sanday Christine kag Félix Temarii

[Retrato sa pahina 131]

Komite sang Sanga, halin sa wala pa tuo: Alain Jamet, Gérard Balza, kag Luc Granger

 [Retrato sa pahina 132, 133]

 (1) Mga pasilidad sang sanga sa Tahiti

(2) Si Gérard Balza nga nagapagua sang libro nga “Mangin Suod kay Jehova” sa Tahisiano, Hulyo 2002

(3) Ang pamilya Bethel sa Tahiti