Kapitulo 9

Ano ang Nagakatabo sa Aton Napatay nga mga Hinigugma?

1. Ano ang ginabatyag sang mga tawo kon mapatyan sing hinigugma?

 “ANG isa nagaantos kon mapatyan sing hinigugma bangod ang kamatayon isa ka kadulaan nga nagadul-ong sa pagbatyag sing pagkawalay pulos nga indi mahangpan.” Amo sina ang ginsiling sang isa ka anak nga lalaki sang mapatay ang iya amay kag dayon ang iya naman iloy. Ang iya ginbatyag nga kasakit kag daku nga kadulaan nagpabatyag sa iya nga “nalumos sa emosyon.” Ayhan nag-antos ka man sing subong sini. Mahimo nga nagpalibog ka kon diin na ang imo mga hinigugma kag kon bala makita mo pa sila liwat.

2. Anong makapagumon nga mga pamangkot ang nagautwas tuhoy sa kamatayon?

² Ang iban sang nagapangalisod nga mga ginikanan ginsilingan, “Ginapuksi sang Dios ang labing matahom nga mga bulak agod dalhon niya sa langit.” Matuod gid bala ina? Nagkadto bala ang aton napatay nga mga hinigugma sa duog sang mga espiritu? Amo bala ini ang ginatawag sang iban nga Nirvana, nga ginlaragway subong isa ka makalilipay nga kahimtangan nga wala gid sing kasakit kag handum? Ang aton bala mga hinigugma nagsulod sa isa ka ganhaan padulong sa dimamalatyon nga kabuhi sa paraiso? Ukon subong sang ginasiling sang iban, ang kamatayon bala isa ka pagkahulog sa walay katapusan nga pag-antos para sa mga nakasala sa Dios? Maapektuhan bala sang mga patay ang aton kabuhi? Agod matigayon ang maminatud-on nga mga sabat sa sining mga pamangkot, dapat naton tan-awon ang Pulong sang Dios, ang Biblia.

 ANO ANG “ESPIRITU” SA MGA TAWO?

3. Ano ang opinyon nanday Socrates kag Plato tuhoy sa mga patay, kag paano ini nagaapektar sa mga tawo karon?

³ Ang dumaan nga Griegong mga pilosopo nga sanday Socrates kag Plato nagpati nga sa sulod sang lalaki kag babayi may yara butang nga duna nga dimamalatyon​—⁠amo ang kalag nga nagalampuwas sa kamatayon kag indi gid mapatay. Sa bug-os nga duta, minilyon ang nagapati sa sini karon. Ini nga pagpati masami nga ginatunaan sing kahadlok sa mga patay kag sing kabalaka sa ila kaayuhan. Tuhay ang ginatudlo sa aton sang Biblia nahanungod sa mga patay.

4. (a) Ano ang ginasugid sa aton sang Genesis nahanungod sa kalag? (b) Ano ang ginbutang sang Dios kay Adan agod mabuhi sia?

⁴ Sa pagbinagbinag sang kahimtangan sang mga patay, dapat naton tandaan nga ang aton una nga amay, si Adan, wala makatigayon sing kalag. Sia amo ang kalag. Sa isa ka makapulunaw nga buhat sang pagpanuga, ginporma sang Dios ang tawo​—⁠ang kalag​—⁠gikan sa panguna nga mga elemento sang duta kag dayon ginhuypan sia sing “ginhawa sang kabuhi.” Ang Genesis 2:7 nagasugid sa aton: “Ginporma ni Jehova nga Dios ang tawo gikan sa yab-ok sang duta kag ginhuypan ang iya ilong sing ginhawa sang kabuhi, kag ang tawo nangin buhi nga kalag.” Ang kabuhi ni Adan ginsakdag sang pagginhawa. Apang, indi lamang ang paghuyop sing hangin pasulod sa mga baga sang tawo ang nadalahig sang ginbutangan sang Dios si Adan sing ginhawa sang kabuhi. Ang Biblia nagahambal tuhoy sa “puwersa sang kabuhi” nga aktibo sa nagakabuhi nga mga tinuga sa duta.​—⁠Genesis 7:⁠22.

5, 6. (a) Ano “ang puwersa sang kabuhi”? (b) Ano ang nagakatabo kon ang “espiritu” nga ginsambit sa Salmo 146:4 nagauntat sa pagpahulag sa lawas?

⁵ Ano ang “puwersa sang kabuhi”? Amo ini ang una nga pitik sang kabuhi nga ginbutang sang Dios sa walay kabuhi nga lawas ni Adan. Nian ini nga puwersa ginsakdag sang proseso sang pagginhawa. Apang ano naman ang “espiritu” nga ginapatuhuyan sa Salmo 146:4? Ina nga bersikulo nagasiling sa isa nga nagakapatay: “Ang iya espiritu nagaguwa, nagabalik sia sa iya duta; sa amo nga adlaw ang iya mga panghunahuna nagakawala.” Sang gingamit sang mga manunulat sang Biblia ang tinaga nga “espiritu”  sa sining paagi, wala nila ginahunahuna ang isa ka wala sing lawas nga kalag nga nagapadayon sa pagkabuhi sa tapos mapatay ang lawas.

⁶ Ang “espiritu” nga nagataliwan sa mga tawo sa kamatayon amo ang puwersa sang kabuhi nga naghalin sa aton Manunuga. (Salmo 36:9; Binuhatan 17:28) Ini nga puwersa sang kabuhi wala nagapanag-iya sing bisan ano nga kinaiya sang tinuga nga ginapahulag sini, subong nga wala ginatigayon sang koryente ang dagway sang kasangkapan nga ginapaandar sini. Kon mapatay ang isa, ang espiritu (puwersa sang kabuhi) nagauntat sa pagpahulag sa mga selula sang lawas, subong nga ang suga mapalong kon ang koryente patyon. Kon ang puwersa sang kabuhi mag-untat sa pagsakdag sa tawhanon nga lawas, ang tawo​—⁠ang kalag​—⁠mapatay.​—⁠Salmo 104:29; Manugwali 12:​1, 7.

“SA YAB-OK MAGABALIK KA”

7. Ano ang matabo kay Adan kon lalison niya ang Dios?

⁷ Maathag nga ginpaathag ni Jehova kon ano ang mangin kahulugan sang kamatayon para sa makasasala nga si Adan. Ang Dios nagsiling: “Sa balhas sang imo nawong magakaon ka sing kalan-on tubtob nga magbalik ka sa duta, kay ginkuha ka gikan sa sini. Kay yab-ok ka kag sa yab-ok magabalik ka.” (Genesis 3:19) Sa diin magabalik si Adan? Sa duta, sa yab-ok nga gikan sa amo gintuga sia. Sa kamatayon si Adan magauntat lamang sa pagluntad!

8. Subong mga kalag, sa anong paagi ang mga tawo wala sing kinalabaw sa mga sapat?

⁸ Sa sining bahin, ang kamatayon sang tawo wala nagakatuhay sa iya sang sapat. Sila man mga kalag, kag pareho man nga espiritu, ukon puwersa sang kabuhi, ang nagapahulag sa ila. (Genesis 1:24) Sa Manugwali 3:​19, 20, ang maalam nga tawo nga si Solomon nagasugid sa aton: “Subong nga ang isa nagakapatay, sa amo man nagakapatay ang isa; kag sila tanan may isa ka espiritu, amo nga [sa kamatayon] wala sing kinalabaw ang tawo sa sapat . . . Sila tanan gikan sa yab-ok, kag sila tanan nagabalik sa yab-ok.” Ang tawo labaw sa mga sapat bangod gintuga sia sa larawan sang Dios, nagapabanaag sang mga kinaiya ni Jehova. (Genesis 1:​26, 27) Apang, sa kamatayon ang mga tawo kag mga sapat lunsay nagabalik sa yab-ok.

9. Ano ang kahimtangan sang mga patay, kag diin sila nagakadto?

 ⁹ Ginpaathag pa ni Solomon kon ano ang kahulugan sang kamatayon, nga nagasiling: “Ang mga buhi nakahibalo nga mapatay sila; apang tuhoy sa mga patay, wala sila sing nahibaluan nga bisan ano.” Huo, ang patay wala gid sing hinalung-ong. Bangod sini, si Solomon nanugyan: “Ang bisan ano nga makita nga himuon sang imo kamot, himua ini sa imo gahom, kay sa Sheol nga imo ginakadtuan walay buluhaton ukon pahito ukon ihibalo ukon kaalam.” (Manugwali 9:​5, 10) Sa diin nagakadto ang mga patay? Sa Sheol (Hebreo, sheʼohlʹ), ang kinaandan nga lulubngan sang katawhan. Ang aton napatay nga mga hinigugma wala sing nahibaluan nga bisan ano. Wala sila nagaantos, kag indi sila makaapektar sa aton sa bisan anong paagi.

10. Ngaa makasiling kita nga ang kamatayon indi dapat ang mangin katapusan?

¹⁰ Dapat bala nga kita tanan kag ang aton mga hinigugma mabuhi sing pila ka tuig lamang kag dayon mag-untat sa pagkabuhi sing dayon? Indi suno sa Biblia. Sang magrebelde si Adan, naghimo sa gilayon si Jehova nga Dios sing mga kahimusan agod baliskaron ang makakulugmat nga mga resulta sang pagpakasala sang tawo. Ang kamatayon indi bahin sang katuyuan sang Dios para sa katawhan. (Ezequiel 33:11; 2 Pedro 3:⁠9) Busa, indi dapat nga ang kamatayon mangin ang katapusan para sa aton ukon para sa aton mga hinigugma.

“NAGPAHUWAY”

11. Paano ginlaragway ni Jesus ang kahimtangan sang iya napatay nga abyan nga si Lazaro?

¹¹ Katuyuan ni Jehova nga luwason kita kag ang aton napatay nga mga hinigugma gikan sa Adaniko nga kamatayon. Busa, ginapatuhuyan sang Pulong sang Dios ang mga patay subong nagakatulog. Halimbawa, sang mahibaluan nga ang iya abyan nga si Lazaro napatay, ginsilingan ni Jesucristo ang Iya mga disipulo: “Ang aton abyan nga si Lazaro nagpahuway, apang makadto ako agod pukawon sia gikan sa katulugon.” Sanglit wala sa gilayon mahangpi sang mga disipulo ang kahulugan sining pinamulong, si Jesus maathag nga nagsiling: “Si Lazaro napatay.” (Juan 11:​11, 14) Nian nagkadto si Jesus sa banwa sang Betania, diin ang mga utod ni Lazaro nga sanday Marta kag Maria nagapangalisod  sa pagkapatay sang ila utod. Sang ginsilingan ni Jesus si Marta, “Ang imo utod mabanhaw,” nagpabutyag sia sang iya pagtuo sa katuyuan sang Dios nga baliskaron ang mga epekto sang kamatayon sa tawhanon nga pamilya. Sia nagsiling: “Nahibaluan ko nga mabanhaw sia sa pagkabanhaw sa katapusan nga adlaw.”​—⁠Juan 11:​23, 24.

12. Ano ang paglaum sang namatyan nga si Marta tuhoy sa mga patay?

¹² Wala magpabutyag si Marta sing ideya tuhoy sa isa ka dimamalatyon nga kalag nga nagakabuhi sa iban nga duog sa tapos sang kamatayon. Wala sia magpati nga si Lazaro nagkadto na sa ginatawag kuno nga duog sang mga espiritu agod padayunon ang iya pagkabuhi. Nagtuo si Marta sa dalayawon nga paglaum tuhoy sa pagkabanhaw sang mga patay. Nahangpan niya, nga indi nga ang isa ka dimamalatyon nga kalag nagtaliwan sa lawas ni Lazaro, kundi nga ang iya napatay nga utod nag-untat sa pagkabuhi. Ang remedyo amo ang pagkabanhaw sang iya utod.

13. Ano ang gahom ni Jesus nga ginhatag sang Dios, kag paano niya ginpasundayag ining gahom?

¹³ Si Jesucristo amo ang isa nga ginhatagan ni Jehova nga Dios sing gahom sa paggawad sa katawhan. (Hosea 13:14) Busa, bilang sabat sa ginsiling ni Marta, si Jesus nagsiling: “Ako ang pagkabanhaw kag ang kabuhi. Sia nga nagapakita sing pagtuo sa akon, bisan mapatay sia, magakabuhi sia.” (Juan 11:25) Ginpasundayag ni Jesus ang gahom nga ginhatag sa iya sang Dios sa sining bahin sang nagkadto sia sa lulubngan ni Lazaro, nga patay na sa apat ka adlaw, kag ginpasag-uli sia sa kabuhi. (Juan 11:​38-44) Handurawa lamang ang kalipay sang mga nakakita sining pagkabanhaw ukon sang iban pa nga ginhimo ni Jesucristo!​—⁠Marcos 5:​35-42; Lucas 7:​12-16.

14. Ngaa wala nagahisantuanay ang pagkabanhaw kag ang ideya tuhoy sa dimamalatyon nga kalag?

¹⁴ Hunahunaa ini sa makadali: Wala sing bisan sin-o ang kinahanglan banhawon, ukon ipasag-uli sa kabuhi, kon ang isa ka dimamalatyon nga kalag nakalampuwas sa kamatayon. Sa katunayan, indi mangin maluluy-on nga banhawon ang isa ka tawo kaangay ni Lazaro pabalik sa dihimpit nga kabuhi sa duta kon nagkadto na sia sa isa ka dalayawon nga langitnon nga padya. Ang matuod, wala gid ginagamit sang Biblia ang ekspresyon nga “dimamalatyon nga kalag.” Sa baylo, ang Kasulatan nagasiling  nga ang nagapakasala nga tawhanon nga kalag nagakapatay. (Ezequiel 18:​4, 20) Gani ginatudlo sang Biblia ang pagkabanhaw nga aman subong amo ang matuod nga remedyo sa kamatayon.

“ANG TANAN NGA YARA SA HANDUMANAN NGA MGA LULUBNGAN”

15. (a) Ano ang kahulugan sang termino nga “pagkabanhaw”? (b) Ngaa indi problema para kay Jehova nga Dios ang pagbanhaw sa mga indibiduwal?

¹⁵ Ang tinaga nga gingamit sang mga disipulo ni Jesus para sa “pagkabanhaw” literal nga nagakahulugan sing “pagbangon” ukon “pagtindog.” Isa ini ka pagbangon gikan sa walay kabuhi nga kahimtangan sang kamatayon​—⁠kon sa aton pa, isa ka pagtindog gikan sa kinaandan nga lulubngan sang katawhan. Madali mabanhaw ni Jehova nga Dios ang isa ka tawo. Ngaa? Bangod si Jehova amo ang Ginahalinan sang kabuhi. Ang mga tawo sa  karon makarekord sang mga tingog kag mga dagway sang mga lalaki kag mga babayi sa videotape kag makapaguwa liwat sining mga rekording sa tapos mapatay ang mga indibiduwal. Sa pagkamatuod, nian, ang aton labing gamhanan nga Manunuga makarekord sang mga detalye sang bisan sin-o nga indibiduwal kag banhawon ang amo gihapon nga tawo, ginahatagan sia sing isa ka bag-o maporma nga lawas.

16. (a) Ano ang ginsaad ni Jesus nahanungod sa tanan nga yara sa handumanan nga lulubngan? (b) Ano ang magapat-od kon mangin ano ang pagkabanhaw sang isa ka tawo?

¹⁶ Si Jesucristo nagsiling: “Ang oras magaabot nga ang tanan nga yara sa handumanan nga mga lulubngan magapamati sang iya [Jesus] tingog kag magaguwa, ang mga nakahimo sing maayo, sa pagkabanhaw sa kabuhi, ang mga nakahimo sing malaut, sa pagkabanhaw sa paghukom.” (Juan 5:​28, 29) Ang tanan nga yara sa handumanan ni Jehova pagabanhawon kag tudluan sang iya mga dalanon. Para sa mga nagahikot nahisanto sa ihibalo sang Dios, mangin isa ini ka pagkabanhaw sa kabuhi. Apang, mangin isa ini ka pagkabanhaw sa nagapakamalaut nga paghukom para sa mga nagasikway sang mga panudlo kag paggahom sang Dios.

17. Sin-o ang pagabanhawon?

¹⁷ Sa pagkamatuod, ang mga naghimo sing matarong nga dalanon subong mga alagad ni Jehova pagabanhawon. Sa katunayan, ang pagkabanhaw nga paglaum nagpalig-on sa madamo nga atubangon ang kamatayon, bisan sa mga kaso sang masingki nga paghingabot. Nahibaluan nila nga sarang sila mapasag-uli sang Dios sa kabuhi. (Mateo 10:28) Apang minilyon ka tawo ang napatay nga wala makapakita kon bala magasunod sila sa matarong nga mga talaksan sang Dios. Sila man pagabanhawon. Masinaligon sa katuyuan ni Jehova sa sining bahin, si apostol Pablo nagsiling: “May paglaum ako sa Dios . . . nga may pagkabanhaw sang mga matarong kag mga dimatarong.”​—⁠Binuhatan 24:⁠15.

18. (a) Ano nga palanan-awon tuhoy sa pagkabanhaw ang nabaton ni apostol Juan? (b) Ano ang ginalaglag sa “linaw nga kalayo,” kag ano ang ginasimbulo sining “linaw”?

¹⁸ Si apostol Juan nakabaton sing makakulunyag nga palanan-awon tuhoy sa mga ginbanhaw nga nagatindog sa atubangan sang trono sang Dios. Nian si Juan nagsulat: “Ginhatag sang dagat ang mga patay nga yara sa iya, kag ginhatag sang kamatayon  kag Hades ang mga patay nga yara sa ila, kag ginhukman ang tagsa ka tawo suno sa iya binuhatan. Kag ang kamatayon kag Hades gintagbong sa linaw nga kalayo. Nagakahulugan ini sing ikaduha nga kamatayon, ang linaw nga kalayo.” (Bugna 20:​12-14) Hunahunaa ina! Ang tanan nga patay nga yara sa handumanan sang Dios may paglaum nga paguwaon sa Hades (Griego, haiʹdes), ukon Sheol, ang kinaandan nga lulubngan sang katawhan. (Salmo 16:​10, Binuhatan 2:31) May kahigayunan sila nga ipakita sa ila mga buhat kon bala magaalagad sila sa Dios. Nian ang “kamatayon kag Hades” itagbong sa ginatawag nga “linaw nga kalayo,” nga nagasimbulo sing bug-os nga kalaglagan, subong man ang termino nga “Gehenna.” (Lucas 12:⁠5) Ang kinaandan nga lulubngan sang katawhan haw-asan kag indi na magaluntad kon matapos na ang pagbanhaw. Daw ano ka makalulugpay mahibaluan gikan sa Biblia nga ang Dios wala nagapaantos kay bisan sin-o!​—⁠Jeremias 7:​30, 31.

PAGKABANHAW PADULONG DIIN?

19. Ngaa banhawon pa langit ang iban nga katawhan, kag ano nga sahi sang lawas ang ihatag sa ila sang Dios?

¹⁹ Ang isa ka limitado nga kadamuon sang mga lalaki kag mga babayi pagabanhawon padulong sa kabuhi sa langit. Subong mga hari kag mga saserdote upod kay Jesus, magapakigbahin sila sa pagdula sang tanan nga epekto sang kamatayon nga napanubli sang katawhan gikan sa unang tawo, si Adan. (Roma 5:12; Bugna 5:​9, 10) Pila ang dalhon sang Dios pa langit agod maggahom upod kay Cristo? Suno sa Biblia, 144,000 lamang. (Bugna 7:4; 14:⁠1) Hatagan ni Jehova ang tagsatagsa sining mga ginbanhaw sing isa ka espiritu nga lawas agod nga makapuyo sila sa langit.​—⁠1 Corinto 15:​35, 38, 42-45; 1 Pedro 3:⁠18.

20. Ano ang maeksperiensiahan sang matinumanon nga katawhan, lakip ang mga ginbanhaw?

²⁰ Ang kalabanan sang mga napatay pagabanhawon sa isa ka paraiso nga duta. (Salmo 37:​11, 29; Mateo 6:10) Ang isa ka bahin sang rason sa pagbanhaw sang pila pa langit amo ang pagkompleto sa katuyuan sang Dios para sa duta. Amat-amat nga ipasag-uli ni Jesucristo kag sang 144,000 sa langit ang matinumanon nga katawhan sa kahimpitan nga gindula sang aton unang mga ginikanan. Magalakip ini sa mga ginbanhaw, subong ginapakita sang ginsilingan ni Jesus ang nagatagumatayon nga tawo  nga ginlansang sa tupad niya: “Mangin kaupod ko ikaw sa Paraiso.”​—⁠Lucas 23:​42, 43.

21. Suno kay manalagna Isaias kag kay apostol Juan, ano ang matabo sa kamatayon?

²¹ Sa Paraiso nga duta, ang kamatayon, nga sa karon nagapatubas sina nga pagkawalay pulos, pagadulaon. (Roma 8:​19-21) Ang manalagna nga si Isaias nagsiling nga si Jehova nga Dios ‘magalamon gid sing dayon sang kamatayon.’ (Isaias 25:⁠8) Ginhatagan si apostol Juan sing palanan-awon tuhoy sa tion nga ang matinumanon nga katawhan magaeksperiensia sing kahilwayan gikan sa kasakit kag kamatayon. Huo, “ang Dios gid magaupod sa ila. Kag pahiran niya ang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa. Ang nahaunang mga butang nagtaliwan.”​—⁠Bugna 21:​1-4.

22. Paano ang ihibalo tuhoy sa pagkabanhaw nagaapektar sa imo?

²² Ang maathag nga mga panudlo sang Biblia nagadula sang kagumon nahanungod sa kon ano ang nagakatabo sa mga patay. Ang Kasulatan maathag nga nagasiling nga ang kamatayon amo “ang katapusan nga kaaway” nga pagalaglagon. (1 Corinto 15:26) Daw ano nga kusog kag lugpay ang matigayon naton gikan sa ihibalo tuhoy sa pagkabanhaw nga paglaum! Kag malipayon gid kita nga ang aton napatay nga mga hinigugma nga yara sa handumanan sang Dios magabugtaw gikan sa pagtulog sa kamatayon agod maeksperiensiahan ang tanan nga maayong butang nga ginatigana niya para sa mga nagahigugma sa iya! (Salmo 145:16) Ina nga mga pagpakamaayo magaabot paagi sa Ginharian sang Dios. Apang san-o magasugod ang paggahom sini? Tan-awon naton.

TILAWI ANG IMO IHIBALO

Ano ang espiritu nga yara sa mga tawo?

Paano mo ilaragway ang kahimtangan sang mga patay?

Sin-o ang pagabanhawon?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Piktyur sa pahina 85]

Subong nga gintawag ni Jesus si Lazaro gikan sa lulubngan, minilyon ang pagabanhawon

 [Piktyur sa pahina 86]

Kalipay ang magaluntad kon ‘lamunon sang Dios sing dayon ang kamatayon’