Kapitulo Dose

Ginpabakod sang Isa ka Mensahero Gikan sa Dios

1. Paano ginpakamaayo ang daku nga interes ni Daniel sa katumanan sang katuyuan ni Jehova?

 ANG daku nga interes ni Daniel sa katumanan sang katuyuan ni Jehova ginpadyaan sing bugana. Ginhatagan sia sing makawiwili nga tagna sang 70 ka semana tuhoy sa tion sang pag-abot sang Mesias. Ginpakamaayo man si Daniel nga makita ang matutom nga nagkalabilin sang iya katawhan nga nagbalik sa ila dutang natawhan. Natabo yadto sang 537 B.C.E., sang nagahingapos na ang “nahauna nga tuig ni Ciro nga hari sang Persia.”—Esdras 1:1-4.

2, 3. Ngaa mahimo nga wala magbalik si Daniel sa duta sang Juda upod sa Judiyong nagkalabilin?

² Wala si Daniel sa mga nagbalik sa duta sang Juda. Mahimo nga nabudlayan na sia sa paglakbay bangod sang iya katigulangon. Kon ano man, may dugang pa nga ipahimo ang Dios sa iya sa Babilonia. Duha ka tuig ang nagligad. Nian, ang kasaysayan nagasugid sa aton: “Sang ikatlo nga tuig ni Ciro nga hari sang Persia may isa ka butang nga ginpahayag kay Daniel, nga ang iya ngalan gintawag nga Beltesasar; kag ang butang matuod, kag may daku nga pagpakig-away. Kag nahangpan niya ang butang, kag may paghangop sia sa butang nga nakita.”—Daniel 10:1.

³ Ang “ikatlo nga tuig ni Ciro” magasibu sa 536/535 B.C.E. Kapin na sa 80 ka tuig ang nagligad sugod sang gindala si Daniel sa Babilonia kaupod ang kaliwat nga harianon kag dungganon nga mga pamatan-on sang Juda. (Daniel 1:3) Kon nagahinupang pa lang sia sang una sia mag-abot sa Babilonia, malapit na mangin 100 ka tuig ang edad niya sini nga tion. Dalayawon gid ang iya rekord sang matutom nga pag-alagad!

4. Walay sapayan nga tigulang na si Daniel, ano gihapon ang mangin importante nga papel niya sa pag-alagad kay Jehova?

 ⁴ Apang, walay sapayan nga tigulang na sia, wala pa matapos ang papel ni Daniel sa pag-alagad kay Jehova. Paagi sa iya, ipahibalo pa sang Dios ang isa ka matagnaon nga mensahe nga may daku nga kahulugan. Mangin isa ini ka tagna nga magalab-ot tubtob sa aton tion kag lampas pa. Agod ihanda si Daniel para sa sining dugang pa nga hilikuton, nakita ni Jehova nga nagakaigo nga maghikot sia para sa iya, agod pabakuron sia para sa nagahilapit nga pag-alagad.

ISA KA KABANGDANAN SANG PAGKABALAKA

5. Ano nga mga report ang mahimo gid nagpabalaka kay Daniel?

⁵ Bisan pa wala magbalik si Daniel sa duta sang Juda upod sa Judiyo nga nagkalabilin, interesado gid sia sa mga nagakatabo sa iya hinigugma nga dutang natawhan. Suno sa mga report nga nakalab-ot sa iya, nahibaluan ni Daniel nga indi maayo ang nagakalatabo didto. Ang altar napatindog na liwat kag ang sadsaran sang templo napasad na sa Jerusalem. (Esdras, kapitulo 3) Apang ang kaiping nga mga pungsod nagapamatok sa pagpatindog liwat, kag nagapadihot sila sing malain batok sa nagbalalik nga mga Judiyo. (Esdras 4:1-5) Sa pagkamatuod, indi malikawan nga mabalaka si Daniel nahanungod sa madamo nga butang.

6. Ngaa ginatublag si Daniel sang mga kahimtangan sa Jerusalem?

⁶ Nahibaluan gid ni Daniel ang tagna ni Jeremias. (Daniel 9:2) Nahibaluan niya nga ang pagpatindog liwat sang templo sa Jerusalem kag ang pagpasag-uli sa matuod nga pagsimba didto suod nga naangot sa katuyuan ni Jehova tuhoy sa Iya katawhan kag nga ini tanan dapat matabo anay antes mag-abot ang ginsaad nga Mesias. Sa katunayan, nakatigayon si Daniel sing daku nga pribilehiyo nga mabaton gikan kay Jehova ang tagna tuhoy sa “kapituan ka semana.” Gikan sa sini nahangpan niya nga ang Mesias magaabot pagligad sang 69 ka “semana” sa tapos sang pagguwa sang sugo nga patindugon liwat ang Jerusalem. (Daniel 9:24-27) Apang, bangod sang nahapay nga kahimtangan sang Jerusalem kag sang pagkaatrasar  sang pagtukod sa templo, mahapos mahangpan kon ngaa si Daniel nagapaluya kag nagakasubo.

7. Ano ang ginhimo ni Daniel sa sulod sang tatlo ka semana?

⁷ “Sa sadtong mga adlaw ako, nga si Daniel, naglalaw sa bug-os nga tatlo ka semana,” siling sang kasaysayan. “Wala ako magkaon sing manamit nga tinapay, kag wala sing karne ukon alak nga nagsulod sa akon baba, kag wala gid ako magpanghaplas tubtob nga natapos ang tatlo ka bug-os nga semana.” (Daniel 10:2, 3) Ang “bug-os nga tatlo ka semana,” ukon 21 ka adlaw, sang paglalaw kag pagpuasa isa ka dikinaandan malawig nga panahon. Mahimo nga natapos ini sa “ikaduha ka pulo kag apat nga adlaw sang nahauna nga bulan.” (Daniel 10:4) Busa, ang panahon sang pagpuasa ni Daniel naglakip sang Paskwa, nga ginasaulog sa ika-14 nga adlaw sang nahauna nga bulan, ang Nisan, kag sang nagasunod nga pito ka adlaw nga piesta sang tinapay nga walay lebadura.

8. Sa anong una nga okasyon hanuot nga ginpangita ni Daniel ang pagtuytoy ni Jehova, kag ano ang nangin resulta?

⁸ Kaanggid man sini ang naeksperiensiahan ni Daniel sang una. Sadto nga tion, indi niya mahangpan kon paano matuman ang tagna ni Jehova tuhoy sa 70 ka tuig nga pagkahapay sang Jerusalem. Ano nian ang ginhimo ni Daniel? “Gintuhoy ko ang akon nawong kay Jehova nga matuod nga Dios,” siling ni Daniel, “agod pangitaon sia paagi sa pangamuyo kag mga pag-ampo, nga may pagpuasa kag panapton nga sako kag mga abo.” Subong sabat sa pangamuyo ni Daniel, ginpadala ni Jehova ang anghel nga si Gabriel nga may isa ka mensahe nga nagpalig-on sing daku sa iya. (Daniel 9:3, 21, 22) Pareho man bala ang himuon karon ni Jehova kag hatagan si Daniel sing pagpalig-on nga ginakinahanglan gid niya?

ISA KA MAKAPULUNAW NGA PALANAN-AWON

9, 10. (a) Diin si Daniel sang mag-abot sa iya ang palanan-awon? (b) Ilaragway kon ano ang nakita ni Daniel sa palanan-awon.

⁹ Wala malugaw-an si Daniel. Ginasugid niya sa aton kon ano ang masunod nga natabo, sa pagsiling: “Samtang didto ako sa pangpang sang daku nga suba, nga amo, ang Hid­dekel, ginbayaw ko man ang akon mga mata kag nagtulok,  kag yari karon may isa ka lalaki nga napanaptan sing lino, nga nawagkusan ang iya mga balikawang sing bulawan sang Upaz.” (Daniel 10:4, 5) Ang Hid­dekel isa sang apat ka suba nga nagagikan sa hardin sang Eden. (Genesis 2:10-14) Sa Dumaan nga Persianhon, ang Hid­dekel kilala nga Tigra, nga amo ang ginhalinan sang Griegong ngalan nga Tigris. Ang rehiyon sa ulot sini kag sang Eufrates gintawag nga Mesopotamia, buot silingon “Duta sa Ulot Sang mga Suba.” Ginapamatud-an sini nga sang mabaton ni Daniel ining palanan-awon, didto pa sia sa duta sang Babilonia, apang mahimo nga indi sa siudad sang Babilonia.

¹⁰ Daw ano nga palanan-awon ang nabaton ni Daniel! Pat-od gid nga indi isa ka ordinaryo nga tawo ang iya nakita sang ginbayaw niya ang iya mga mata. Ginahatag ni Daniel ining maathag nga laragway: “Ang iya lawas kaangay sang crisolito, kag ang iya nawong subong sang dagway sang kilat, kag ang iya mga mata subong sang mga sulo nga nagadabadaba, kag ang iya mga butkon kag ang nahamtangan sang iya mga tiil kaangay sa saway nga pinahining, kag ang tingog sang iya mga pulong kaangay sang tingog sang kadam-an.”—Daniel 10:6.

11. Ano ang nangin epekto sang palanan-awon kay Daniel kag sa mga tawo nga kaupod niya?

¹¹ Walay sapayan nga masanag kaayo ang palanan-awon, ‘ang mga lalaki nga kaupod ko wala makakita sang dagway,’ siling ni Daniel. Sa indi mapaathag nga rason, “nag-abot sa ila ang daku nga pagkurog, amo kon ngaa nagpalagyo sila agod manago.” Busa, nabilin si Daniel nga nagaisahanon lamang sa pangpang sang suba. Makapulunaw gid nga makita “ining daku nga dagway” amo kon ngaa nagtu-ad sia: “Wala sing kusog nga nabilin sa akon, kag ang akon dungog nagbalhin sa akon sa kahalitan, kag wala sing kusog nga nagpabilin sa akon.”—Daniel 10:7, 8.

12, 13. Tuhoy sa mensahero, ano ang ginapakita sang (a) iya panapton? ((b) iya dagway?

¹² Usisaon naton sing dugang pa ining dikinaandan nga mensahero nga nagpahadlok gid kay Daniel. Sia “napanaptan sing lino, nga nawagkusan ang iya mga balikawang sing bula wan sang Upaz.” Sa dumaan nga Israel, ang wagkus, efod, kag hapin sa dughan sang mataas nga saserdote, subong man ang mga bayo nga malaba sang iban pa nga mga saserdote, ginhimo gikan sa pino nga linubid nga lino kag nadekorasyunan sing bulawan. (Exodo 28:4-8; 39:27-29) Sa amo, ang panapton sang mensahero nagapakita nga balaan kag halangdon ang iya salabton.

¹³ Napunaw man si Daniel sa dagway sang mensahero—ang iya daw hiyas nga lawas nagainggat, ang iya nagasilak nga nawong makabululag sa kasilaw, ang iya kalayuhon nga mga mata nagalapos, kag ang iya mabakod nga mga butkon kag mga tiil nagabadlak. Bisan gani ang iya daku nga tingog makahaladlok. Ini tanan nagapakita nga sia labaw sa kinaugali. Ining “lalaki nga napanaptan sing lino” wala sing liwan kundi isa ka anghel nga may mataas nga ranggo, isa nga nagaalagad sa balaan nga presensia ni Jehova, diin naghalin sia nga may dala nga mensahe. *

GINPABAKOD ANG ISA KA “LALAKI NGA NAHAMUT-AN SING DAKU”

14. Ano nga bulig ang ginkinahanglan ni Daniel agod mabaton ang mensahe sang anghel?

¹⁴ Ang mensahe nga dala sang anghel ni Jehova para kay Daniel mabug-at kag masibod. Antes ini mabaton ni Daniel, nagakinahanglan sia sing bulig agod makapanumbalik gikan sa daku nga kahuol sa lawas kag sa hunahuna. Bangod mahimo gid nga nahibaluan ini sang anghel, mahigugmaon nga ginbuligan niya kag ginpalig-on si Daniel. Sundan naton ang pag-asoy mismo ni Daniel sang natabo.

15. Ano ang ginhimo sang anghel agod buligan si Daniel?

¹⁵ “Samtang mabatian ko ang tingog sang iya mga pulong,  ako man natulugan sing hamuok nga nagasubsob ang akon nawong, nga ang akon nawong nagasubsob sa duta.” Mahimo gid nga bangod sang kahadlok kag kahangawa, napunaw si Daniel. Ano ang ginhimo sang anghel agod buligan sia? “Yari karon!” siling ni Daniel, “may isa ka kamot nga nagtandog sa akon, kag amat-amat nga ginpahulag ako sini agod magbangon ako paagi sa akon mga tuhod kag sa mga palad sang akon mga kamot.” Dugang pa, ginpalig-on sang anghel ang manalagna paagi sa sining mga pulong: “O Daniel, ikaw nga nahamut-an sing daku nga lalaki, hangpa ang mga pulong nga  ginapamulong ko sa imo, kag tindog ka sa ginatindugan mo, kay sa imo ginpadala ako karon.” Naulian si Daniel bangod sang kamot nga nagbulig sa iya kag sang makalugpay nga mga pulong nga nabaton niya. Bisan “nagapalangurog” sia, “nagtindog” si Daniel.—Daniel 10:9-11.

16. (a) Paano makita nga si Jehova maabtik nga nagasabat sa mga pangamuyo sang iya mga alagad? (b) Ngaa naatrasar ang anghel sa pag-abot agod buligan si Daniel? (Ilakip ang kahon.) (c) Ano nga mensahe ang dala sang anghel para kay Daniel?

¹⁶ Nagsiling ang anghel nga nagkari gid sia agod pabakuron  si Daniel. “Dili ka mahadlok, O Daniel,” siling sang anghel, “kay kutob sa nahauna nga adlaw nga gintuhoy mo ang imo tagipusuon sa paghangop kag sa pagpaubos sang imo kaugalingon sa atubangan sang imo Dios ginpamatian na ang imo mga pulong, kag ako mismo nagkari bangod sang imo mga pulong.” Nian ginpaathag sang anghel kon ngaa naatrasar sia. Sia nagsiling: “Apang ang prinsipe sang ginharian sang Persia nagatindog nga nagapamatok sa akon sing duha ka pulo kag isa ka adlaw, kag, yari karon! si Miguel, nga isa sang puno nga mga prinsipe, nag-abot sa pagtabang sa akon; kag ako, sa akon bahin, nagpabilin didto sa tupad sang mga hari sang Persia.” Sa bulig ni Miguel, nahimo sang anghel ang iya misyon, amo kon ngaa nakalab-ot sia kay Daniel nga dala ining hilingagawon gid nga mensahe: “Nag-abot ako sa ­pagpahangop sa imo sang mahanabo sa imo katawhan sa ulihi nga bahin sang mga adlaw, kay isa yadto ka palanan-awon nga para pa sa mga adlaw nga magaabot.”—Daniel 10:12-14.

17, 18. Paano ginbuligan si Daniel sa ikaduha nga tion, kag ano ang nahimo niya bangod sini?

¹⁷ Sa baylo nga mapukaw si Daniel sang ginapaabot nga isa ka makawiwili nga mensahe, daw indi maayo ang nangin epekto sa iya sang mga butang nga nabatian niya. Ang kasaysayan nagasiling: “Sang magpamulong sia sa akon sing mga pulong nga kaangay sini, ginduko ko ang akon nawong sa duta kag indi ako makahambal.” Apang handa ang anghel nga mensahero nga buligan sia sing mahigugmaon—sa ikaduha nga tion. Si Daniel nagsiling: “Yari karon! ang isa nga kaangay sa mga anak sang mga tawo nagtandog sang akon mga bibig, kag gintikab ko ang akon baba kag naghambal.” *—Daniel 10:15, 16a.

¹⁸ Napabakod si Daniel sang gintandog sang anghel ang  iya mga bibig. (Ipaanggid ang Isaias 6:7.) Bangod napasag-uli ang iya ikasarang sa paghambal, ginpaathag ni Daniel sa anghel nga mensahero ang kabudlay nga iya ginabatas. Si Daniel nagsiling: “O ginuo ko, bangod sang dagway nagpalangurog ang akon kaugalingon, kag wala sing kusog nga nagpabilin sa akon. Gani paano nahimo sang alagad sang akon ginuo nga makighambal sa akon ginuo? Kag tuhoy sa akon, tubtob karon wala pa sing kusog nga nanumbalik sa akon, kag wala gid sing ginhawa nga nabilin sa akon.”—Daniel 10:16b, 17.

19. Paano ginbuligan si Daniel sa ikatlo nga tion, kag ano ang resulta?

¹⁹ Wala nagareklamo ukon nagapamalibad si Daniel. Ginasugid lamang niya ang iya mabudlay nga kahimtangan, kag ginpamatian sia sang anghel. Sa amo, sa ikatlo nga tion, ginbuligan si Daniel sang anghel nga mensahero. “Gintandog ako liwat sang isa nga kaangay sang dagway sang dutan-on nga tawo kag ginpabakod ako,” siling sang manalagna. Ginpasundan sang mensahero ang makapapagsik nga pagtandog sining makalugpay nga mga pulong: “Dili ka mahadlok, O lalaki nga nahamut-an sing daku. Kabay nga may paghidait ka. Magpakabakod ka, huo, magpakabakod ka.” Yadtong mahigugmaon nga tandog kag yadtong makapalig-on nga mga pulong daw amo gid ang ginakinahanglan ni Daniel. Ang resulta? Si Daniel nagsiling: “Sang naghambal sia sa akon gingamit ko ang akon bug-os nga kusog kag pagkatapos nagsiling ako: ‘Maghambal ang akon ginuo, kay ginpabakod mo ako.’ ” Handa na karon si Daniel para sa isa pa ka makahalangkat nga hilimuon.—Daniel 10:18, 19.

20. Ngaa dapat manikasog ang anghel nga mensahero agod matuman ang ginpahimo sa iya?

²⁰ Sa tapos mapabakod si Daniel kag mabuligan sia nga manumbalik ang iya mental kag pisikal nga mga ikasarang, ginsulit sang anghel ang iya misyon. Sia nagsiling: “Nahibaluan mo gid bala kon ngaa nagkari ako sa imo? Kag karon magabalik ako sa pagpakig-away batok sa prinsipe sang Persia. Kon maglakat ako, yari karon! ang prinsipe sang Gresya magaabot man. Apang, isugid ko sa imo ang mga butang nga nasambit sa sulat sang kamatuoran, kag wala sing bisan sin-o  nga mabakod nga nagabulig sa akon sa sining mga butang kundi si Miguel, nga prinsipe ninyo.”—Daniel 10:20, 21.

21, 22. (a) Pasad sa naeksperiensiahan ni Daniel, ano ang matun-an naton nahanungod sa pagpakig-angot ni Jehova sa iya mga alagad? (b) Para sa ano ginpabakod karon si Daniel?

²¹ Daw ano ka mahigugmaon kag mapatugsilingon si Jehova! Pirme gid sia nagapakig-angot sa iya mga alagad suno sa ila mga ikasarang kag mga limitasyon. Sa isa ka bahin, ginapahimo niya sa ila ang butang nga nahibaluan niya masarangan nila, bisan pa kon kaisa mahimo ginabatyag nila nga indi nila ini masarangan. Sa pihak nga bahin, handa sia mamati sa ila kag pagkatapos ginahatag niya kon ano ang kinahanglanon agod matuman nila ang iya mga ginapahimo sa ila. Kabay nga ilugon naton pirme ang aton langitnon nga Amay, si Jehova, paagi sa mahigugmaon nga pagpalig-on kag pagpabakod sa aton mga masigkasumilimba.—Hebreo 10:24.

²² Ang makalulugpay nga mensahe sang anghel nagpalig-on gid kay Daniel. Walay sapayan nga tigulang na sia, napabakod karon si Daniel kag handa sa pagbaton kag sa pagrekord sing dugang pa talalupangdon nga tagna para sa aton kaayuhan.

[Mga Footnote]

ANO ANG IMO NAHANTOP?

• Ngaa naatrasar ang anghel sa pag-abot agod buligan si Daniel sang 536/535 B.C.E.?

• Ano ang ginpakita sang panapton kag dagway sang anghel nga mensahero sang Dios nahanungod sa iya?

• Ano nga bulig ang kinahanglan ni Daniel, kag paano ini ginhatag sang anghel sing makatlo?

• Ano nga mensahe ang dala sang anghel para kay Daniel?

[Mga Pamangkot]

[Kahon sa pahina 204, 205]

Anghel nga mga Guardia Ukon Demonyo nga mga Manuggahom?

DAKU ang matun-an naton gikan sa ginasiling sang tulun-an sang Daniel tuhoy sa mga anghel. Ginasugiran kita sini tuhoy sa ila papel sa pagtuman sang pulong ni Jehova kag sa pagpanikasog nila nga tumanon ang mga ginapahimo sa ila.

Ang anghel sang Dios nagsiling nga sang nagapakadto sia agod hambalon si Daniel, ginbalabagan sia sang “prinsipe sang ginharian sang Persia.” Sa tapos makig-away batok sa iya sa sulod sang 21 ka adlaw, nakadayon lamang ang anghel nga mensahero sang ginbuligan sia ni “Miguel, nga isa sang puno nga mga prinsipe.” Nagsiling man ang anghel nga makig-away pa sia liwat batok sa amo nga kaaway kag mahimo nga batok sa “prinsipe sang Gresya.” (Daniel 10:13, 20) Indi ini mahapos nga hilimuon, bisan para sa isa ka anghel! Apang, sin-o ining mga prinsipe sang Persia kag Gresya?

Una sa tanan, nakita naton nga si Miguel gintawag nga “isa sang puno nga mga prinsipe” kag “prinsipe ninyo.” Sang ulihi, ginpatuhuyan si Miguel subong “ang daku nga prinsipe nga nagatindog para sa mga anak sang katawhan [ni Daniel].” (Daniel 10:21; 12:1) Ginatudlo sini si Miguel subong amo ang anghel nga gintangdo ni Jehova nga manguna sa mga Israelinhon sa kahanayakan.—Exodo 23:20-23; 32:34; 33:2.

Ginasakdag ini nga konklusion sang ginsiling sang disipulo nga si Judas nga “si Miguel nga arkanghel nagpakigsuay sa Yawa kag nagpakigbais nahanungod sa lawas ni Moises.” (Judas 9) Ang posisyon, gahom, kag awtoridad ni Miguel nagahimo sa iya nga amo gid ang “arkanghel,” buot silingon “puno nga anghel,” ukon “nagapanguna nga anghel.” Nagakaigo gid nga ining mataas nga posisyon iaplikar kay Jesucristo lamang, ang Anak sang Dios, sa wala pa kag pagkatapos sang iya pagkabuhi sa duta.—1 Tesalonica 4:16; Bugna 12:7-9.

Nagakahulugan bala ini nga nagtangdo man si Jehova sing mga anghel sa mga pungsod subong sang Persia kag Gresya agod tuytuyan sila sa ila mga hilikuton? Si Jesucristo, nga Anak sang Dios, dayag nga nagsiling: ‘Ang manuggahom sang kalibutan . . . wala sing gahom sa akon.’ Nagsiling man si Jesus: “Ang akon ginharian indi bahin sining kalibutan . . . ang akon ginharian wala maghalin sa sini.” (Juan 14:30; 18:36) Si apostol Juan nagsiling nga “ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton.” (1 Juan 5:19) Maathag nga ang mga pungsod sang kalibutan wala gid anay kag wala man karon sa idalom sang pagtuytoy ukon paggahom sang Dios ukon ni Cristo. Bisan pa ginatugutan ni Jehova ang “superyor nga mga awtoridad” nga magluntad kag magkontrol sa mga hilikuton sang mga panguluhan sa duta, wala niya ginatangdo ang iya mga anghel sa ibabaw nila. (Roma 13:1-7) Ang lamang nga magbutang sing “mga prinsipe” ukon “mga manuggahom” sa ibabaw nila amo “ang manuggahom sang kalibutan,” si Satanas nga Yawa. Sila demonyo nga mga manuggahom sa baylo nga anghel nga mga ­guardia. Gani, may yara dikitaon nga puwersa sang mga demonyo, ukon “mga prinsipe,” sa likod sang kitaon nga mga manuggahom, kag indi mga tawo lamang ang nadalahig sa mga inaway sang mga pungsod.

 [Bug-os pahina nga retrato sa pahina 199]

 [Bug-os pahina nga retrato sa pahina 207]