Kapitulo 21

Ang mga Kalalat-an sa Cristiandad Gikan kay Jehova

Palanan-awon 5​—Bugna 8:1–9:21

Tema: Ang pagpatunog sa anom sa pito ka trumpeta

Tion sang katumanan: Kutob sang maglingkod si Cristo Jesus sa trono sang 1914 tubtob sa dakung kapipit-an

1. Ano ang natabo sang ginhukas sang Kordero ang ikapito nga pat-in?

 “ANG apat ka hangin” ginapunggan tubtob mapat-inan ang 144,000 sang espirituwal nga Israel kag maaprobahan ang dakung kadam-an para sa kaluwasan. (Bugna 7:1-4, 9) Apang, antes mag-abot inang mabaskog nga unos sa duta, dapat anay ipahibalo ang malaglagon nga mga paghukom ni Jehova batok sa kalibutan ni Satanas! Samtang ginahukas sang Kordero ang ikapito kag ang katapusan nga pat-in, mahimo gid nga si Juan malangkagon nga nagatan-aw kon ano ang ipahayag sini. Ginapaambit niya karon sa aton ang iya naeksperiensiahan: “Kag sang ginhukas niya [ang Kordero] ang ikapito nga pat-in, may kalinong sa langit sa sulod sang mga tunga sa oras. Kag nakita ko ang pito ka anghel nga nagatindog sa atubangan sang Dios, kag ginhatagan sila sing pito ka trumpeta.”—Bugna 8:1, 2.

Tion Para sa Hugot nga Pangamuyo

2. Ano ang matabo sa tion sang simbuliko nga tunga sa oras nga kalinong sa langit?

² Isa gid ini ka may kahulugan nga kalinong! Ang tunga sa oras daw madugay gid kon may ginahulat ka nga matabo. Bisan gani ang dalayon nga koro sang pagdayaw sa langit indi na mabatian karon. (Bugna 4:8) Ngaa? Nakita ni Juan sa palanan-awon kon ngaa: “Kag nag-abot ang isa pa ka anghel kag nagtindog sa luyo sang halaran nga may bulawan nga suludlan sang incienso; kag ginhatagan sia sing madamo nga incienso agod ihalad ini sa bulawan nga halaran sa atubangan sang trono upod sa mga pangamuyo sang tanan nga balaan. Kag ang aso sang incienso nagtub-ok gikan sa kamot sang anghel upod sa mga pangamuyo sang mga balaan sa atubangan sang Dios.”—Bugna 8:3, 4.

3. (a) Ano ang ginapahanumdom sa aton sang pagsunog sing incienso? (b) Ano ang katuyuan sang tunga sa oras nga kalinong sa langit?

³ Ginapahanumdom kita sini nga sa idalom sang Judiyo nga sistema sang mga butang, ginasunog ang incienso kada adlaw sa tabernakulo kag, sang ulihi nga mga tuig, sa templo sa Jerusalem. (Exodo 30:1-8) Samtang ginasunog ang incienso, ang  indi saserdote nga mga Israelinhon nagahulat sa gua sang sagrado nga duog, nga nagapangamuyo—walay duhaduha sing hipos sa ila tagipusuon—sa Isa nga sa iya nagtub-ok ang aso sang incienso. (Lucas 1:10) Kaanggid sini ang nakita karon ni Juan nga nagakatabo sa langit. Ang incienso nga ginahalad sang anghel may yara kaangtanan sa “mga pangamuyo sang mga balaan.” Sa katunayan, sa una nga palanan-awon, ang incienso ginsiling nga nagalaragway sa sina nga mga pangamuyo. (Bugna 5:8; Salmo 141:1, 2) Mahimo gid, kon amo, nga ang katuyuan sang simbuliko nga kalinong sa langit amo nga agod mabatian ang mga pangamuyo sang mga balaan sa duta.

4, 5. Ano nga mga hitabo sa maragtas ang nagabulig sa aton sa pagpat-od kon ano nga panahon ang katumbas sa simbuliko nga tunga sa oras nga kalinong?

⁴ Mahibaluan bala naton kon san-o ini natabo? Huo, paagi sa pag-usisa sang konteksto, upod sa maragtason nga mga hitabo sang maaga nga bahin sang adlaw sang Ginuo. (Bugna 1:10) Sang 1918 kag 1919, ang mga hitabo sa duta talalupangdon nga nagsibu sa danyag nga ginlaragway sa Bugna 8:1-4. Sa sulod sang 40 ka tuig antes sang 1914, ang mga Estudyante sang Biblia—subong amo anay ang pagtawag sa mga Saksi ni Jehova—maisog nga nagpahibalo nga ang panag-on sang mga Gentil matapos sa sadto nga tuig. Ang magamo nga mga hitabo sang 1914 nagpamatuod nga husto sila. (Lucas 21:24, King James Version; Mateo 24:3, 7, 8) Apang madamo sa ila ang nagpati man nga sang 1914 kuhaon sila gikan sa duta padulong sa ila langitnon nga palanublion. Wala ina matabo. Sa baylo, sa tion sang nahauna nga bug-os kalibutan nga inaway, nagbatas sila sing daku gid nga paghingabot. Sang Oktubre 31, 1916, napatay ang una nga presidente sang Watch Tower Society nga si Charles T. Russell. Nian, sang Hulyo 4, 1918, ang bag-o nga presidente nga si Joseph F. Rutherford, kag ang pito pa ka tiglawas sang Sosiedad ginbilanggo sa Atlanta, Georgia, kag sayop nga ginpamatbatan sing malawig nga tinuig sa bilangguan.

⁵ Naglibog ang panghunahuna sang sinsero nga mga Cristiano sang Juan nga klase. Ano ang masunod nga ipahimo sa ila sang Dios? San-o sila dalhon sa langit? Ang artikulo nga natig-uluhan “Natapos Na ang Tig-alani—Ano ang Masunod?” naggua sa Mayo 1, 1919, nga gua sang The Watch Tower. Ginpakita sini ining wala sing kasiguruhan nga kahimtangan kag ginpalig-on ang mga matutom nga magpadayon sa pagbatas, kag nagdugang pa: “Nagapati kami karon nga ang pagtipon sa klase para sa ginharian natapos na, nga sila tanan nagakaigo  nga napat-inan na kag ang ganhaan sirado na.” Sa tion sining mabudlay nga panahon, ang hugot nga mga pangamuyo sang Juan nga klase nagtub-ok, nga subong yara sa aso sang madamo nga incienso. Kag ginpamatian ang ila mga pangamuyo!

Paghaboy Sing Kalayo sa Duta

6. Ano ang natabo sa tapos sang kalinong sa langit, kag sabat ini sa ano?

⁶ Si Juan nagsugid sa aton: “Apang sa gilayon ginkuha sang anghel ang suludlan sang incienso, kag ginpuno niya ini sing kalayo gikan sa halaran kag ginhaboy ini sa duta. Kag may mga daguob kag mga tingog kag mga kilat kag linog.” (Bugna 8:5) Sa tapos sang kalinong, hinali lang nga may talalupangdon nga natabo! Mahimo gid nga sabat ini sa mga pangamuyo sang mga balaan, kay natabo ini bangod sang kalayo nga ginkuha gikan sa halaran sang incienso. Sang 1513 B.C.E., ang mga daguob kag mga kilat, mabaskog nga kagahod, kalayo, kag ang pagkurog sang Bukid Sinai nagpatimaan nga ginliso na ni Jehova ang iya igtalupangod sa iya katawhan. (Exodo 19:16-20) Ang kaanggid sini nga mga hitabo nga ginsugid ni Juan nagapakita man nga ginapatuhoy na ni Jehova ang iya igtalupangod sa iya mga alagad sa duta. Apang mga tanda ang nakita ni Juan. (Bugna 1:1) Gani paano hangpon karon ang simbuliko nga kalayo, mga daguob, mga tingog, mga kilat, kag linog?

7. (a) Ano nga simbuliko nga kalayo ang ginpasiga ni Jesus sa duta sa tion sang iya ministeryo? (b) Paano ang espirituwal nga mga utod ni Jesus nagpasiga sing kalayo sa Cristiandad?

⁷ Sang isa ka higayon, ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo: “Nagkari ako sa pagpasiga sing kalayo sa duta.” (Lucas 12:49) Sa pagkamatuod, nagpasiga sia sing kalayo. Paagi sa iya makugi nga pagbantala, ginhimo ni Jesus ang Ginharian sang Dios nga isa ka daku nga hulusayon sa atubangan sang mga Judiyo, kag ginpaidlab sini ang isa ka mainit nga baisay sa bug-os nga pungsod. (Mateo 4:17, 25; 10:5-7, 17, 18) Sang 1919 ang espirituwal nga kauturan ni Jesus sa duta, ang diutay nga hubon sang hinaplas nga mga Cristiano nga nakalampuwas sa mabudlay nga mga adlaw sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I, nagpasiga sing kaanggid nga kalayo sa Cristiandad. Sang Septiembre sadto nga tuig, talalupangdon gid ang espiritu ni Jehova samtang nagatipon ang iya matutom nga mga Saksi gikan sa malapit kag malayo sa Cedar Point, Ohio, E.U.A. Si Joseph F. Rutherford, nga bag-o lang sadto makagua sa bilangguan kag malapit na maabsuelto sa tanan nga akusasyon batok sa iya, maisugon nga naghambal sa sadto nga kombension, nga nagasiling: “Sa pagtuman sa sugo sang aton Agalon, kag sa pagkilala sang aton pribilehiyo kag katungdanan nga magpakig-away batok sa kabutigan nga madugay na nga nag-ulipon sa katawhan, ang aton hilikuton amo anay kag amo karon ang pagbantala sang nagapakari nga mahimayaon nga ginharian sang Mesias.” Amo ina ang panguna nga hulusayon—ang Ginharian sang Dios!

8, 9. (a) Paano ginlaragway ni J. F. Rutherford ang panimuot kag handum sang katawhan sang Dios sa tion sang mabudlay nga mga tuig sang inaway? (b) Paano natabo nga ang kalayo ginhaboy sa duta? (c) Paano natabo ang mga daguob, mga tingog, mga kilat, kag linog?

⁸ Nagapatuhoy sa bag-o lang matabo sadto nga mabudlay nga mga eksperiensia sang katawhan sang Dios, ang humalambal nagsiling: “Wala kaluoy gid nga nagsalakay ang mga kaaway amo kon ngaa madamo sa ginahigugma nga panong sang Ginuo ang naurungan kag nagtindog sa katingala, nga nagapangamuyo kag nagahulat sa Ginuo kon ano ang mangin kabubut-on niya. . . . Apang walay sapayan sang umalagi nga pagluya sang buot, yara gihapon ang nagadabdab nga handum nga ibantala ang mensahe sang ginharian.”—Tan-awa ang Septiembre 15, 1919, nga gua sang The Watch Tower, pahina 280.

⁹ Sang 1919 natuman ina nga handum. Ining diutay apang aktibo nga grupo sang mga Cristiano ginpasiga, sa espirituwal nga paghambal, agod sugdan ang bug-os kalibutan nga kampanya sa pagbantala. (Ipaanggid ang 1 Tesalonica 5:19.) Ginhaboy ang kalayo sa duta kay ang Ginharian sang Dios ginhimo nga isa ka nagadabdab nga hulusayon, kag amo gihapon tubtob karon! Ang kalinong ginbuslan sang mabaskog nga mga tingog, nga nagapalanog sang mensahe sang Ginharian sing maathag. Ang mabaskog nga mga paandam gikan sa Biblia nagdaguob. Subong sang mga kirab sang kilat, ang masanag nga silak sang kamatuoran nagsilak gikan sa matagnaon nga Pulong ni Jehova, kag, daw subong bala nga gin-uyog sang isa ka mabaskog nga linog ang mga relihion tubtob sa pundasyon sini. Nakita sang Juan nga klase nga may hilikuton nga talapuson. Kag tubtob karon, ina nga hilikuton padayon sa pagsangkad sa bug-os napuy-an nga duta!—Roma 10:18.

 Paghanda Para sa Pagpatunog sa mga Trumpeta

10. Ano ang ginhanda sang pito ka anghel nga himuon nila, kag ngaa?

¹⁰ Nagpadayon si Juan sa pagsiling: “Kag ang pito ka anghel nga may pito ka trumpeta naghanda sa pagpatunog sini.” (Bugna 8:6) Ano ang kahulugan sang pagpatunog sa sadto nga mga trumpeta? Sang panahon sang Israel, ginapatunog ang trumpeta agod ipahibalo ang importante nga mga adlaw ukon pinasahi nga mga hitabo. (Levitico 23:24; 2 Hari 11:14) Sing kaanggid, ang tunog sang mga trumpeta nga nabatian ni Juan magapatalupangod sang mga butang nga magakahulugan sing kabuhi ukon kamatayon.

11. Sa ano nga paghanda nga hilikuton sa duta masako ang Juan nga klase kutob sang 1919 tubtob 1922?

¹¹ Samtang nagahanda ang mga anghel sa pagpatunog sadto nga mga trumpeta, walay duhaduha nga nagahatag man sila sing pagtuytoy sa isa ka hilikuton sang paghanda diri sa duta. Kutob sang 1919 tubtob 1922, nangin masako ang nagpagsik liwat nga Juan nga klase sa pag-organisar liwat sang pagministeryo sa publiko kag sa pagpatindog sing mga imprintahan. Sang 1919 ang magasin nga The Golden Age, nga nakilal-an karon subong Magmata!, ginpagua subong “Isa ka Balasahon Sang Kamatuoran, Paglaum, kag Pagsalig”—isa ka tulad-trumpeta nga instrumento nga magatungod sing importante nga papel sa pagbuyagyag sang pagpasilabot sang butig nga relihion sa politika.

12. Ano ang ginapahibalo sang tagsa ka pagpatunog sa trumpeta, nga nagapahanumdom sa aton sang ano sang panahon ni Moises?

¹² Subong sang makita naton karon, ang tagsa ka pagpatunog sa trumpeta magapahibalo sang isa ka dramatiko nga danyag diin ang makahaladlok nga mga kalalat-an magaapektar sa mga bahin sang duta. Ang iban sini magapahanumdom sa aton sang mga kalalat-an nga ginpadala anay ni Jehova agod silutan ang mga Egiptohanon sang panahon ni Moises. (Exodo 7:19–12:32) Mga ekspresyon ini sang paghukom ni Jehova sa sadto nga pungsod, kag ginbuksan sini ang dalan para sa kaluwasan sang katawhan sang Dios gikan sa pagkaulipon. Kaanggid man sini ang nangin epekto sang mga kalalat-an nga nakita ni Juan. Apang, indi ini literal nga mga kalalat-an. Mga tanda ini nga nagasimbulo sang matarong nga mga paghukom ni Jehova.—Bugna 1:1.

 Kon Ano ang “Ikatlo nga Bahin”

13. Ano ang natabo sang ginpatunog ang una nga apat ka trumpeta, kag ano nga pamangkot ang ginapautwas sini?

¹³ Subong sang makita pa naton, sang ginpatunog ang una nga apat ka trumpeta, ang mga kalalat-an nag-apektar sa “ikatlo nga bahin” sang duta, sang dagat, sang mga suba kag sang mga tuburan sang tubig, kag sang mga ginahalinan sang kapawa sang duta. (Bugna 8:7-12) Ang ikatlo isa ka daku nga bahin sang isa ka butang apang indi ang kabilugan. (Ipaanggid ang Isaias 19:24; Ezequiel 5:2; Zacarias 13:8, 9.) Gani diin nga “ikatlo nga bahin” ang takus gid sa sini nga mga kalalat-an? Ang kalabanan nga katawhan ginbulag kag ginpalain ni Satanas kag sang iya binhi. (Genesis 3:15; 2 Corinto 4:4) Ang kahimtangan kasubong sang ginlaragway ni David: “Sila tanan nagsipak, sila tanan malaut; wala sing bisan sin-o nga nagahimo sing maayo, wala, bisan isa.” (Salmo 14:3) Huo, ang tanan nga katawhan yara sa katalagman nga makabaton sing malaglagon nga paghukom. Apang ang isa ka bahin sini labi gid nga may sala. Ang isa ka bahin—ang “ikatlo nga bahin”—indi kuntani dapat mangin subong sini! Ano inang “ikatlo nga bahin”?

14. Ano ang simbuliko nga ikatlo nga bahin nga nakabaton sang tulad-kalalat-an nga mga mensahe gikan kay Jehova?

¹⁴ Amo ang Cristiandad! Sang katuigan 1920, mga ikatlo nga bahin sang katawhan ang iya sakop. Ang iya relihion amo ang bunga sang daku nga apostasya gikan sa matuod nga Cristianismo—ang apostasya nga gintagna ni Jesus kag sang iya mga disipulo. (Mateo 13:24-30; Binuhatan 20:29, 30; 2 Tesalonica 2:3; 2 Pedro 2:1-3) Ginapangangkon sang klero sang Cristiandad nga yara sila sa templo sang Dios kag ginapakilala nila ang ila kaugalingon subong mga manunudlo sang Cristianismo. Apang ang ila mga doktrina malayo gid sa kamatuoran sang Biblia, kag padayon nga ginatamay nila ang ngalan sang Dios. Subong nagakaigo gid nga ginalaragway sang simbuliko nga ikatlo nga bahin, magabaton ang Cristiandad sang masakit kag tulad-kalalat-an nga mga mensahe gikan kay Jehova. Indi gid takus nga kahamut-an sang Dios inang ikatlo nga bahin sang katawhan!

15. (a) Para lamang bala sa isa ka partikular nga tuig ang tagsa ka pagpatunog sa trumpeta? Ipaathag. (b) Kay sin-o tingog ang gindugang sa Juan nga klase sa pagpahayag sang mga paghukom ni Jehova?

¹⁵ Nahisanto sa paagisod nga pagpatunog sa trumpeta, pinasahi nga mga resolusyon ang ginpresentar sa pito ka kombension kutob sang 1922 tubtob 1928. Apang wala matapos sadto nga mga tinuig ang pagpatunog sa mga trumpeta. Ang mabaskog nga pagbuyagyag sa malaut nga mga dalanon sang Cristiandad wala sing untat, samtang nagapadayon ang adlaw sang Ginuo. Ang mga paghukom ni Jehova dapat ipahayag sa bug-os nga kalibutan, sa tanan nga pungsod, walay sapayan sang dumot kag mga paghingabot nga nagakatabo sa nanuhaytuhay nga mga pungsod. Nian magaabot ang katapusan sang sistema ni Satanas. (Marcos 13:10, 13) Makalilipay nga gindugang karon sang dakung kadam-an ang ila tingog sa Juan nga klase sa paghimo sang nagadaguob nga mga pahibalo nga dapat mahibaluan sang bug-os nga kalibutan.

Nasunog ang Ikatlo nga Bahin Sang Duta

16. Ano ang natabo sang ginpatunog sang nahauna nga anghel ang iya trumpeta?

¹⁶ Tuhoy sa mga anghel, si Juan nagsulat: “Kag ginpatunog sang nahauna ang iya trumpeta. Kag may yelo kag kalayo nga nasamuan sing dugo, kag ginhaboy ini sa duta; kag ang ikatlo nga bahin sang duta nasunog, kag ang ikatlo nga bahin sang mga kahoy nasunog, kag ang tanan nga berde nga tanom nasunog.” (Bugna 8:7) Kaanggid ini sa ikapito nga kalalat-an sa Egipto, apang ano ang kahulugan sini sa aton tion?—Exodo 9:24.

17. (a) Ano ang ginapatuhuyan sang tinaga nga “duta” sa Bugna 8:7? (b) Paano nasunog ang ikatlo nga bahin sang Cristiandad sa duta?

¹⁷ Sa Biblia, ang tinaga nga “duta” masami nga nagapatuhoy sa katawhan. (Genesis 11:1; Salmo 96:1) Sanglit ang ikaduha nga kalalat-an nag-apektar sa dagat, nga may kahilabtanan man sa katawhan, “ang duta” mahimo gid nga nagapatuhoy sa malig-on tulukon nga katilingban sang tawo nga gintukod ni Satanas kag natalana na nga laglagon. (2 Pedro 3:7; Bugna 21:1) Ginapakita sang danyag tuhoy sa kalalat-an nga ang ikatlo nga bahin sang Cristiandad sa duta nasunog sang masingkal nga kainit sang kaakig ni Jehova. Ang iya prominente nga mga katapo—nga nagatindog kaangay sang mga kahoy sa tunga niya—nasunog bangod sang pagpahayag sang malaglagon nga paghukom ni Jehova. Ang tanan niya nga ginatos ka milyon ka katapo, kon magpadayon sila sa pagsakdag sa relihion sang Cristiandad, mangin kaangay sang nasunog nga mga hilamon, nga naluo  sa espirituwal sa itululok sang Dios.—Ipaanggid ang Salmo 37:1, 2. *

18. Paano ang nagahukom nga mensahe ni Jehova ginpahayag sa kombension sang 1922 sa Cedar Point?

¹⁸ Paano ginadul-ong ining mensahe sang paghukom? Indi paagi sa media sang kalibutan, nga bahin sang kalibutan kag masami nga nagatamay sa “ulipon” sang Dios. (Mateo 24:45) Ginpahayag ini sa isa ka talalupangdon nga paagi sa ikaduha nga maragtason nga pagtinipon sang katawhan sang Dios sa Cedar Point, Ohio, sang Septiembre 10, 1922. May paghiusa kag mapagsik nga ginbaton nila ang resolusyon nga natig-uluhan “A Challenge to World Leaders” (Isa ka Hangkat sa mga Lider Sang Kalibutan). Sa prangka nga mga pulong, ginpahibalo sini ang modernong-adlaw nga simbuliko nga duta, subong sang masunod: “Busa ginapangabay namon ang mga pungsod sang duta, ang ila mga manuggahom kag mga lider, kag ang tanan nga klerigo sang tanan nga nabahinbahin nga relihioso nga mga denominasyon sa duta, ang ila mga sumulunod kag mga kaalyado, ang dalagku nga mga negosyante kag dalagku nga mga politiko, nga magpakita sing pamatuod agod pamatud-an ang ila panindugan nga mapaluntad nila ang paghidait kag kahamungayaan sa duta kag mahatagan sing kalipay ang katawhan; kag bangod sang ila kapaslawan sa sini, ginapangabay namon sila nga pamatian ang pamatuod nga ginapresentar namon subong mga saksi sang Ginuo, kag maghambal sila kon bala matuod ukon indi ang amon pamatuod.”

19. Ano nga pamatuod ang ginhatag sang katawhan sang Dios sa Cristiandad tuhoy sa Ginharian sang Dios?

¹⁹ Ano nga pamatuod ang ginhatag sini nga mga Cristiano? Amo ini: “Nagapati kami kag ginapahayag namon nga ang ginharian sang Mesias amo ang bug-os nga bulong sa tanan nga balatian sang katawhan kag magadala ini sing paghidait sa duta kag maayong kabubut-on sa mga tawo, nga ginahandum sang tanan nga pungsod; nga ang kinabubut-on nga nagapasakop sa iya matarong nga paggahom nga nagsugod na karon pakamaayuhon sing dayon nga paghidait, kabuhi, kahilwayan kag dayon nga kalipay.” Sa sining malaut nga mga tion, nga ang hinimo-sang-tawo nga mga panguluhan, ilabi na ang sa Cristiandad, napaslawan sa paglubad sang mga problema sang kalibutan, inang tulad-trumpeta nga hangkat nagalanog sing mas mabaskog pa sangsa 1922. Matuod gid nga ang Ginharian sang Dios sa kamot sang iya nagadaug nga Cristo amo lamang ang paglaum sang katawhan!

20. (a) Sa ano nga paagi ginpahibalo sang kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano ang nagahukom nga mga mensahe sang 1922 kag pagligad sini? (b) Ano ang nangin resulta sa Cristiandad sang nahauna nga pagpatunog sa trumpeta?

²⁰ Paagi sa mga resolusyon, mga tract, mga pulyeto, mga libro, mga magasin, kag mga diskurso, ginpahibalo sang kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano ini nga mga kapahayagan kag ang mga nagsunod pa. Ang resulta sa Cristiandad sang una nga pagpatunog sa trumpeta amo nga daw ginsakit ini sang nagbilog nga tubig sang nagakahulog nga graniso. Ang iya kasal-anan sa dugo, bangod sang iya bahin sa mga inaway sa ika-20 nga siglo, ginbuyagyag, kag napamatud-an nga takus sia sa kalayuhon nga kaakig ni Jehova. Ang Juan nga klase, nga ginasakdag sang ulihi sang dakung kadam-an, nagapadayon sa pagpalanog sang nahauna nga pagpatunog sa trumpeta, nga nagapatalupangod sang pagtamod ni Jehova sa Cristiandad, subong nagakabagay laglagon.—Bugna 7:9, 15.

Kaangay sa Isa ka Nagakalayo nga Bukid

21. Ano ang matabo kon patunugon sang ikaduha nga anghel ang iya trumpeta?

²¹ “Kag ginpatunog sang ikaduha nga anghel ang iya trumpeta. Kag gintagbong sa dagat ang kaangay sa isa ka daku nga bukid nga nagakalayo. Kag ang ikatlo nga bahin sang dagat nangin dugo; kag ang ikatlo nga bahin sang mga tinuga sa dagat nga may kalag nagkalamatay, kag ang ikatlo nga bahin sang mga sakayan nawasak.” (Bugna 8:8, 9) Ano ang ginalaragway sining makahaladlok nga talan-awon?

22, 23. (a) Ano nga resolusyon ang walay duhaduha nangin resulta sang pagpatunog sa ikaduha nga trumpeta? (b) Ano ang ginalaragway sang “ikatlo nga bahin sang dagat”?

²² Mahangpan gid naton ini kon binagbinagon naton ang kombension sang katawhan ni Jehova sa Los Angeles, California, E.U.A. sang Agosto 18-26, 1923. Ang pamulongpulong ni J. F. Rutherford sadto nga Sabado sang hapon amo ang topiko nga “Ang mga Karnero kag mga Kanding.” Ang “mga karnero” maathag nga ginpakilala subong amo ang mga tawo nga may huyog sa pagkamatarong nga magapanubli sang dutan-on nga bahin sang Ginharian sang Dios. Ang resolusyon nga nagsunod nagpatalupangod sang pagkasalimpapaw  sang “apostata nga mga klerigo kag sang ‘nagapanguna sa ila mga panong,’ nga amo ang mga tawo sang kalibutan nga may mabaskog nga impluwensia sa pinansial kag sa politika.” Nangabay ini sa “kadam-an sang mahigugmaon sa paghidait kag kahimusan nga yara sa nabahinbahin nga mga relihioso nga mga denominasyon . . . nga maggua gikan sa di-matarong nga eklesiastiko nga mga sistema nga gintawag sang Ginuo subong ‘Babilonia’” kag ihanda ang ila kaugalingon “sa pagbaton sang mga pagpakamaayo sang ginharian sang Dios.”

²³ Walay duhaduha nga ini nga resolusyon nangin resulta sang pagpatunog sa ikaduha nga trumpeta. Sila nga sa ulihi magabaton sa sina nga mensahe dapat magpain gikan sa mga ginlaragway ni Isaias sa sini nga mga pulong: “Apang ang mga malauton kaangay sang dagat nga nagaalimbukad, kon wala ini nagalinong, nga ang mga tubig sini padayon nga nagapatumbotumbo sang mga hilamon sa dagat kag sang lunang.” (Isaias 57:20; 17:12, 13) Sa amo, ang “dagat” nagakaigo nga nagalaragway sa magamo, wala sing kalig-unan, kag rebelyuso nga katawhan nga nagadabok sang kagamo kag rebolusyon. (Ipaanggid ang Bugna 13:1.) Ang tion magaabot nga ina nga “dagat” madula na. (Bugna 21:1) Samtang wala pa ina, sa pagpatunog sa ikaduha nga trumpeta, nagpahayag si Jehova sing paghukom batok sa ikatlo nga bahin sini—ang magamo nga bahin sa tunga mismo sang Cristiandad.

24. Ano ang ginalaragway sang nagadabdab nga bukid nga ginhaboy sa dagat?

²⁴ Ang daku nga bukid nga nagakalayo ginhaboy sa sini nga “dagat.” Sa Biblia, ang mga bukid masami nga nagasimbulo sa mga panguluhan. Halimbawa, ang Ginharian sang Dios ginalaragway subong isa ka bukid. (Daniel 2:35, 44) Ang nalaglag nga Babilonia nangin isa ka “sunog nga bukid.” (Jeremias 51:25) Apang ang bukid nga nakita ni Juan nagadabdab pa. Ang pagtagbong sa sini sa dagat nagalaragway kon paano, sa tion kag sa tapos sang una nga bug-os kalibutan nga inaway, ang hulusayon tuhoy sa panguluhan nangin isa ka nagadabdab nga hulusayon sa tunga sang katawhan, ilabi na sa kadutaan sang Cristiandad. Sa Italya, ginpakilala ni Mussolini ang Pasismo. Ginbaton sang Alemanya ang Nazismo ni Hitler, samtang gintinguhaan sang iban nga mga pungsod ang nanuhaytuhay nga porma sang sosyalismo. Isa ka radikal nga pagbag-o ang natabo sa Rusya, diin ginbun-ag sang Bolshevik revolution ang una nga Komunista nga estado, kag subong resulta, ang relihioso nga mga lider sang Cristiandad nadulaan sing gahom kag impluwensia sa duog nga isa anay sa mga kuta nila.

25. Paano ang panguluhan padayon nga nangin isa ka nagadabdab nga hulusayon sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II?

²⁵ Ang pag-eksperimento sa Pasismo kag Nazismo gin-utod sang ikaduha nga bug-os kalibutan nga inaway, apang padayon gihapon nga ang  panguluhan nangin isa ka nagadabdab nga hulusayon, kag ang tawhanon nga dagat nagpadayon sa pag-alimbukad kag sa pagtukod sing bag-o nga mga panguluhan paagi sa rebolusyon. Sa mga dekada kutob sang 1945, gintukod ini sa madamo nga duog, subong sang China, Vietnam, Cuba, kag Nicaragua. Sa Gresya, ang isa ka eksperimento sa diktadura nga militar napaslawan. Sa Kampuchea (Cambodia) ang pagtilaw sa pundamentalista nga Komunismo ginreport nga nagresulta sa kamatayon sang duha ka milyon kag kapin pa.

26. Paano ang “bukid nga nagakalayo” nagpadayon sa pagtuga sing mga balod sa dagat sang katawhan?

²⁶ Ang “bukid nga nagakalayo” nagpadayon sa pagtuga sing mga balod sa dagat sang katawhan. Ang bangigay sa panguluhan ginareport nga nagakatabo sa Aprika, mga pungsod sang Amerika, Asia, kag sa mga isla sang Pasipiko. Madamo sini nga mga pagbangigay ang natabo sa kadutaan sang Cristiandad ukon sa kon diin ang mga misyonero sang Cristiandad nangin mga aktibista. Ang Romano Katoliko nga mga pari nagbuylog pa gani kag nagpakig-away subong mga katapo sang mga grupo sang Komunista nga gerilya. Dungan sa sini, ang ebanghelikal nga mga grupo sang mga Protestante nagpanghikot sa Sentral nga Amerika agod batuan ang gintawag nila nga “masingki kag walay katapusan nga pagkauhaw sa gahom” sang mga Komunista. Apang wala sing isa sa sining mga pag-alimbukad sang dagat sang katawhan ang nakapaluntad sing paghidait kag kalig-unan.—Ipaanggid ang Isaias 25:10-12; 1 Tesalonica 5:3.

27. (a) Paano ang “ikatlo nga bahin sang dagat” nangin subong sang dugo? (b) Paano napatay ang “ikatlo nga bahin sang mga tinuga sa dagat” kag ano ang madangatan sang “ikatlo nga bahin sang mga sakayan”?

²⁷ Ginpahangop sang pagpatunog sa ikaduha nga trumpeta nga ang mga nadalahig sa rebolusyonaryo nga pagbangigay tuhoy sa panguluhan sa baylo nga magpasakop sa Ginharian sang Dios nakasala sa dugo. Ang “ikatlo nga bahin sang dagat” ilabi na sang Cristiandad nangin subong sang dugo. Ang tanan nga buhi nga tinuga diri patay sa itululok sang Dios. Wala sing bisan isa sa radikal nga mga organisasyon nga nagalutaw kaangay sang mga sakayan sa sinang ikatlo nga bahin sang dagat ang makalikaw nga maguba sa ulihi. Nalipay gid kita nga minilyon sang tulad-karnero nga mga tawo ang nagpamati karon sa tulad-trumpeta nga panawagan nga magpain gikan sa mga tawo nga nagapabilin gihapon sa indi makatarunganon nga nasyonalismo kag kasal-anan sa dugo sina nga dagat!

Nahulog Gikan sa Langit ang Bituon

28. Ano ang matabo kon patunugon sang ikatlo nga anghel ang iya trumpeta?

²⁸ “Kag ginpatunog sang ikatlo nga anghel ang iya trumpeta. Kag nahulog gikan sa langit ang daku nga bituon nga nagadabdab subong sang isa ka sulo, kag nagtupa ini sa ikatlo nga bahin sang mga suba kag sa mga tuburan sang tubig. Kag ang ngalan sang bituon amo ang Ajenjo. Kag ang ikatlo nga bahin sang tubig nangin ajenjo, kag madamo nga tawo ang nagkalamatay bangod sang tubig, bangod nagpait ini.” (Bugna 8:10, 11) Sa liwat, ginabuligan kita sang iban nga mga bahin sang Biblia agod mahangpan kon paano ini nga teksto naaplikar sa adlaw sang Ginuo.

29. Ano ang nagatuman sa simbulismo sang “isa ka daku nga bituon nga nagadabdab subong sang isa ka sulo,” kag ngaa?

²⁹ Nabinagbinag na naton ang simbulismo sang bituon sa mga mensahe ni Jesus sa pito ka kongregasyon, diin ang pito ka bituon nagasimbulo sa mga gulang sa mga kongregasyon. * (Bugna 1:20) Ang hinaplas nga “mga bituon,” upod sa tanan nga iban pa nga hinaplas, nagapuyo sa langitnon nga mga duog sa espirituwal nga kahulugan kutob sang tion nga sila ginpat-inan sang balaan nga espiritu subong tanda sang ila langitnon nga palanublion. (Efeso 2:6, 7) Apang, nagpaandam si apostol Pablo nga gikan sa sina nga mga tulad-bituon magagua ang mga apostata, mga sektaryan, nga magapatalang sa panong. (Binuhatan 20:29, 30) Ina nga pagkadimatutom magaresulta sa daku nga apostasya, kag ining napukan nga mga gulang mangin amo ang hubon sang malinapason nga tawo nga magabayaw sang ila kaugalingon sa isa ka tulad-dios nga posisyon sa tunga sang katawhan. (2 Tesalonica 2:3, 4) Natuman ang mga paandam ni Pablo sang maglutaw sa kalibutan ang klero sang Cristiandad. Ini nga grupo nagakaigo nga ginasimbulo sang “daku nga bituon nga nagadabdab subong sang isa ka sulo.”

30. (a) Sang ginpatuhuyan ang hari sang Babilonia subong isa nga nahulog gikan sa langit, ano ang buot silingon sini? (b) Sa ano nagapatuhoy ang pagkahulog gikan sa langit?

 ³⁰ Nakita ni Juan ining partikular nga bituon nga nahulog gikan sa langit. Paano? Mahangpan naton ini sa bulig sang mga naeksperiensiahan sang isa ka hari anay. Ginatumod ang hari sang Babilonia, si Isaias nagsiling: “Abaw nahulog ka gikan sa langit, ikaw nga nagasiga, anak sang pamanagbanag! Natumba ka sa duta, ikaw nga nagapaluya sa mga pungsod!” (Isaias 14:12) Natuman ini nga tagna sang ginpukan sang mga kasuldadusan ni Ciro ang Babilonia, kag ang hari sini hinali nga nahulog subong manuggahom sa bug-os nga kalibutan kag nakaeksperiensia sing makahuluya nga pagkalutos. Sa amo, ang pagkahulog gikan sa langit mahimo magpatuhoy sa pagkadula sing mataas nga posisyon kag pag-agom sing kahuy-anan.

31. (a) San-o nahulog ang klero sang Cristiandad gikan sa “langitnon” nga posisyon? (b) Paano ang tubig nga ginserbe sang klero nangin “ajenjo,” kag ano ang resulta sa madamo?

³¹ Sang nag-apostata ang klero sang Cristiandad gikan sa matuod nga Cristianismo, nahulog sila gikan sa mataas nga “langitnon” nga posisyon nga ginalaragway ni Pablo sa Efeso 2:6, 7. Sa baylo nga magtan-ay sing preska nga tubig sang kamatuoran, nagserbe sila sing “ajenjo,” mapait nga kabutigan subong sang kalayuhon nga impierno, purgatoryo, Trinidad, kag kapalaran; subong man, gindala nila ang mga pungsod sa inaway, kag wala nila sila mabuligan nga mangin matarong nga mga alagad sang Dios. Ang resulta? Ang mga nagpati sa kabutigan nahiluan sa espirituwal. Kaanggid ang ila kahimtangan sa natabo sa di-matutom nga mga Israelinhon sang panahon ni Jeremias, nga ginsilingan ni Jehova: “Yari karon, pakan-on ko sila sing ajenjo, kag hatagan ko sila sing may hilo nga tubig agod imnon. Kay gikan sa mga manalagna sang Jerusalem naglapnag ang apostasya sa bug-os nga duta.”—Jeremias 9:15; 23:15.

32. San-o nangin dayag ang pagkahulog sang Cristiandad gikan sa espirituwal nga mga langit, kag paano ini labi pa nga nag-athag?

³² Ini nga pagkahulog gikan sa espirituwal nga mga langit nangin dayag sang tuig 1919 sang, sa baylo sang klero sang Cristiandad, ang diutay nga nagkalabilin sang hinaplas nga mga Cristiano amo ang gintangdo nga mag-atipan sa mga intereses sang Ginharian. (Mateo 24:45-47) Kag kutob sang 1922 labi pa nga nag-athag yadto nga pagkahulog sang ginpapagsik liwat sini nga grupo sang mga Cristiano ang ila kampanya nga ibuyagyag sing prangka ang mga kapaslawan sang klero sang Cristiandad.

33. Ano nga pagbuyagyag sa klero sang Cristiandad ang ginhimo sang 1924 sa kombension sa Columbus, Ohio, E.U.A.?

³³ Ang talalupangdon sa sini amo ang ginpahibalo sa ginlaragway sang The Golden Age nga  magasin subong “ang labing daku nga kombension sang mga Estudyante sang Biblia sa sulod sang mga tinuig.” Ginhiwat ini nga kombension sa Columbus, Ohio, sang Hulyo 20-27, 1924. Walay duhaduha sa pagtuytoy sang anghel nga nagpatunog sang ikatlo nga trumpeta, isa ka mabaskog nga resolusyon ang ginbaton didto kag sang ulihi 50 milyones ka kopya ang ginpanagtag subong tract. Ginbalhag ini sa idalom sang titulo nga Ecclesiastics Indicted (Ginsumbong ang Klero). Ginpresentar sang isa ka subtitulo ang hulusayon: “Ang Ginsaad nga Binhi Kontra sa Binhi Sang Man-ug.” Ginbuyagyag sang Indictment ang paggamit sang klero sang Cristiandad sing mataas nga relihioso nga mga titulo, ang ila paghimo sa mga kadalagkuan sa komersio kag sa propesyonal nga mga politiko subong panguna nga mga katapo sang ila mga panong, ang ila handum nga mangin kilala sa mga tawo, kag ang ila pagpangindi nga ibantala sa katawhan ang mensahe sang Ginharian sang Mesias. Ginpadaku sini nga ang tagsa ka dedikado nga Cristiano ginasugo sang Dios nga ipahayag ang “adlaw sang pagtimalos sang aton Dios; sa paglugpay sa tanan nga nagakalisod.”—Isaias 61:2, KJ.

34, 35. (a) Ano ang natabo sa gahom kag impluwensia sang klero kutob sang ginpatunog sang ikatlo nga anghel ang iya trumpeta? (b) Ano ang palaabuton sang klero sang Cristiandad?

³⁴ Kutob sang ginpatunog sang ikatlo nga anghel ang iya trumpeta, ang mataas nga posisyon sang klero sa tunga sang katawhan amat-amat nga nag-us-os tubtob nga, sa karon nga panahon, pila na lamang sa ila ang may yara gihapon sang tulad-dios nga gahom nga ila anay ginahuptan sang nagligad nga mga siglo. Bangod sang pagbantala sang mga Saksi ni Jehova, madamo na ang nakarealisar nga ang madamo sang doktrina nga ginatudlo sang klero, espirituwal nga hilo—“ajenjo.” Dugang pa, halos wala na ang gahom sang klero sa naaminhan nga Europa, samtang sa iban nga kadutaan naman, ginalimitehan sang panguluhan ang ila impluwensia. Sa Katoliko nga mga bahin sang Europa kag sa Amerika, namusingan ang reputasyon sang klero bangod sang ila makahuluya nga paggawi sa pinansial, politikal, kag moral nga mga butang. Kutob karon, magalain pa ang ila kahimtangan, kay sa dili madugay pareho man sa tanan nga iban pa nga butig nga mga relihionista ang madangatan nila.—Bugna 18:21; 19:2.

³⁵ Ang pagsalot ni Jehova sa Cristiandad wala pa matapos. Binagbinaga kon ano ang matabo sa tapos ginpatunog ang ikap-at nga trumpeta.

Kadudulman!

36. Ano ang natabo sang ginpatunog sang ikap-at nga anghel ang iya trumpeta?

³⁶ “Kag ginpatunog sang ikap-at nga anghel ang iya trumpeta. Kag naigo ang ikatlo nga bahin sang adlaw kag ang ikatlo nga bahin sang bulan kag ang ikatlo nga bahin sang mga bituon, agod magdulom ang ikatlo nga bahin sini kag wala sing kasanag ang ikatlo nga bahin sang adlaw, kag subong man ang gab-i.” (Bugna 8:12) Ang ikasiam nga kalalat-an sa Egipto amo ang literal nga  kadudulman. (Exodo 10:21-29) Apang ano ining simbuliko nga kadudulman nga nagasalot sa mga tawo?

37. Paano ginlaragway nanday apostol Pedro kag Pablo ang espirituwal nga kahimtangan sang mga tawo nga yara sa gua sang Cristianong kongregasyon?

³⁷ Ginsingganan ni apostol Pedro ang iya mga masigkatumuluo nga sila anay yara sa kadudulman, sa espirituwal nga paghambal, antes sila mangin mga Cristiano. (1 Pedro 2:9) Gingamit man ni Pablo ang tinaga nga “kadudulman” sa paglaragway sang espirituwal nga kahimtangan sang mga tawo nga yara sa gua sang Cristianong kongregasyon. (Efeso 5:8; 6:12; Colosas 1:13; 1 Tesalonica 5:4, 5) Apang kamusta ang mga katapo sang Cristiandad nga nagasiling nga nagatuo sila sa Dios kag ginbaton nila si Jesus subong ila Manluluwas?

38. Ano nga kamatuoran tuhoy sa “kapawa” sang Cristiandad ang ginpahayag sang ikap-at nga anghel?

³⁸ Nagsiling si Jesus nga makilala ang matuod nga mga Cristiano paagi sa ila mga bunga kag madamo sang nagapangangkon nga mga sumulunod niya “mga manugbuhat sang pagkamalinapason.” (Mateo 7:15-23) Indi mapanghiwala sang bisan sin-o nga nagatulok sa mga bunga sang ikatlo nga bahin sang kalibutan nga ginapuy-an sang Cristiandad nga nagapangalapkap ini sa mangitungito nga kadudulman. (2 Corinto 4:4) Sia ang una nga dapat basulon, kay nagapangangkon sia nga Cristiano. Busa, nagakaigo lamang nga ipahayag sang ikap-at nga anghel ang kamatuoran nga ang “kapawa” sang Cristiandad, isa ka kadudulman, sa pagkamatuod, kag ang ginahalinan sang iya “kapawa” Babiloniko—indi Cristiano.—Marcos 13:22, 23; 2 Timoteo 4:3, 4.

39. (a) Paano ginlaragway sang isa ka resolusyon nga ginbaton sa kombension sang 1925 ang butig nga kapawa sang Cristiandad? (b) Ano pa ang ginbuyagyag sang 1955?

³⁹ Nahisanto sa sinang langitnon nga pahayag, napuno ang tilipunan sang katawhan sang Dios nga nagtipon sa kombension sa Indianapolis, Indiana, E.U.A., sang Agosto 29, 1925, kag ginbaton nila agod ibalhag ang prangka nga resolusyon nga natig-uluhan “A Message of Hope” (Mensahe Sang Paglaum). Sa liwat, mga 50 milyones ka kopya ang ginpanagtag sa madamo nga lenguahe. Ginlaragway sini ang butig nga kapawa nga ginatanyag sang pagtingob sang mahingaliton nga mga negosyante, politikal nga mga lider, kag relihioso nga klero, nga subong resulta sini “ang katawhan nahulog sa kadudulman.” Kag gintudlo sini ang Ginharian sang Dios subong amo ang matuod nga paglaum agod mabaton ang “mga pagpakamaayo nga paghidait, kabuganaan, kapagros, kabuhi, kahilwayan kag dayon nga kalipay.” Nagkinahanglan sing kaisog ang diutay nga hubon sang hinaplas nga mga Cristiano agod mabantala ang subong sini nga mensahe batok sa higante nga organisasyon sang Cristiandad. Apang, sing walay pagbag-o, kutob sang maaga nga bahin sang katuigan 1920 tubtob  karon, ginahimo nila ini. Sang ulihi pa, sang 1955, nabuyagyag pa ang klero nga klase sang ginpanagtag sa bug-os nga kalibutan sa madamo nga lenguahe ang pulyeto nga natig-uluhan Christendom or Christianity—Which One is “the Light of the World”? (Cristiandad Ukon Cristianismo—Diin Sini “ang Kapawa Sang Kalibutan”?) Sa karon, bal-anon na gid ang pagkasalimpapaw sang Cristiandad amo nga madamo ang makakita sini. Apang wala gihapon nagauntat ang katawhan ni Jehova sa pagbuyagyag kon ano sia: isa ka ginharian sang kadudulman.

Isa ka Nagalupad nga Agila

40. Ano ang ginpahayag sang apat ka pagpatunog sa trumpeta tuhoy sa kon ano gid ang Cristiandad?

⁴⁰ Ining una nga apat ka pagpatunog sa trumpeta nagresulta gid sa pagbuyagyag sa nahapay kag makamamatay nga kahimtangan sang Cristiandad. Ang iya bahin sa “duta” ginbuyagyag nga takus hukman ni Jehova. Ang rebolusyonaryo nga mga panguluhan nga naglutaw sa iya kadutaan kag bisan diin, napamatud-an nga indi paborable sa espirituwal nga pagkabuhi. Ang nahulog nga kahimtangan sang iya klero ginbuyagyag, kag ang kabilugan nga kadudulman sang iya espirituwal nga kahimtangan ginbuyagyag agod makita sang tanan. Ang Cristiandad amo gid ang pinakamalaut nga bahin sang sistema sang mga butang ni Satanas.

41. Sang magdulog ang paagisod nga pagpatunog sa mga trumpeta, ano ang nakita kag nabatian ni Juan?

⁴¹ Ano pa ang ipahayag? Antes naton mahibaluan ang sabat sa sini nga pamangkot, nagdulog sa makadali ang paagisod nga pagpatunog sa mga trumpeta. Ginlaragway ni Juan ang masunod nga nakita niya: “Kag nagtulok ako, kag nabatian ko ang agila nga nagalupad sa tunga sang kalangitan nga nagasiling sa mabaskog nga tingog: ‘Kailo, kailo, kailo sa mga nagapuyo sa duta bangod sang nabilin pa nga mga tunog sang trumpeta sang tatlo ka anghel nga buot na magpatunog sang ila mga trumpeta!’”—Bugna 8:13.

42. Ano ang mahimo ginalaragway sang nagalupad nga agila, kag ano ang mensahe sini?

⁴² Naglupad ang agila sing mataas, agod makita ini sang katawhan sa masangkad nga bahin. Tumalagsahon ang kasipat sini kag makakita sa malayo. (Job 39:29) Ang isa sa apat ka kerubin nga buhi nga tinuga sa palibot sang trono sang Dios ginlaragway subong isa ka nagalupad nga agila. (Bugna 4:6, 7) Kon bala kerubin ini ukon isa pa ka malayo sing panulok nga alagad sang Dios, mabaskog nga ginapahayag sini ang dinamiko nga mensahe: “Kailo, kailo, kailo”! Magtalupangod ang mga pumuluyo sang duta, samtang mabatian ang tatlo pa ka nabilin nga pagpatunog sa trumpeta, nga ang tagsatagsa may kaangtanan sa sini nga mga kailo.

[Mga Footnote]

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

 [Chart sa pahina 139]

Nadayag nga Ajenjo ang Tubig Sang Cristiandad

Mga Pagtuluuhan Kon Ano Gid

kag Panimuot Sang ang Ginasiling Cristiandad Sang Biblia

Indi importante ang Nangamuyo si Jesus nga

personal nga ngalan pakabalaanon ang ngalan

sang Dios: “Ang paggamit sang Dios. Nagsiling si

sing ngalan para sa isa Pedro: “Ang tagsatagsa

kag lamang nga Dios . . . nga nagatawag sa ngalan

indi gid nagakaigo para sa ni Jehova maluwas.”

bug-os uniberso nga (Binuhatan 2:21; Joel 2:32;

pagtuo sang Cristiano Mateo 6:9; Exodo 6:3;

nga Simbahan.” (Introduksion Bugna 4:11; 15:3; 19:6)

sa Revised Standard Version)

Ang Dios isa ka Trinidad: Nagasiling ang Biblia nga

“Ang Amay Dios, ang Anak si Jehova daku pa kay

Dios, kag ang Balaan nga Jesus kag amo ang Dios kag

Espiritu Dios, apang indi ulo ni Cristo. (Juan 14:28;

sila tatlo ka Dios kundi isa 20:17; 1 Corinto 11:3)

ka Dios.” (The Catholic Ang balaan nga espiritu

Encyclopedia, 1912 nga amo ang aktibo nga puersa

edisyon) sang Dios. (Mateo 3:11;

Lucas 1:41; Binuhatan 2:4)

Ang kalag sang tawo Ang tawo isa ka kalag.

mamalatyon: “Kon mapatay Sa kamatayon ang kalag

ang tawo ang iya kalag nagauntat sa paghunahuna

kag lawas nagabulag. Ang ukon sa pagbatyag kag

iya lawas . . . nagakadunot nagabalik sa yab-ok nga

. . . Apang, ang kalag ginhalinan sini. (Genesis 2:7;

sang tawo wala nagakapatay.” 3:19; Salmo 146:3, 4;

(What Happens After Death, Manugwali 3:19, 20;

isa ka publikasyon sang 9:5, 10; Ezequiel 18:4, 20)

mga Romano Katoliko)

Ginasilutan ang mga Ang bayad sang sala amo

malaut sa impierno sa ang kamatayon, indi ang

tapos sang kamatayon: kabuhi nga nagaantos.

“Suno sa tradisyonal nga (Roma 6:23) Ang patay

Cristiano nga pagtuluuhan, nagapahuway nga walay

ang impierno isa ka duog pangalibutan sa impierno

sang walay katapusan nga (Hades, Sheol), nga

kalisang kag kasakit.” nagahulat sang pagkabanhaw.

(The World Book Encyclopedia, (Salmo 89:48; Juan

1987 nga edisyon) 5:28, 29; 11:24, 25;

Bugna 20:13, 14)

“Ang titulo nga Mediatrix Ang lamang nga manugpatunga

[babayi nga manugpatunga] sa ulot sang Dios kag

ginaaplikar sa Aton Ginang.” sang mga tawo amo si

(New Catholic Encyclopedia, Jesus. (Juan 14:6;

1967 nga edisyon) 1 Timoteo 2:5;

Hebreo 9:15; 12:24)

Dapat bunyagan ang mga Ang bawtismo para sa mga

lapsag: “Halin gid sa ginhimo nga mga disipulo

ginsuguran gin-aplikar kag gintudluan nga tumanon

sang Simbahan ang ang mga sugo ni Jesus.

Sakramento sang Bawtismo Agod makalipikar para sa

sa mga lapsag. Indi lamang bawtismo, dapat mahangpan

ginkabig nga husto ini sang isa ka tawo ang

nga buhat kundi gintudlo Pulong sang Dios kag

man ini nga kinahanglanon magpakita sing pagtuo.

gid para sa kaluwasan.” (Mateo 28:19, 20;

(New Catholic Encyclopedia, Lucas 3:21-23;

1967 nga edisyon) Binuhatan 8:35, 36)

Ang kalabanan nga Ang tanan nga Cristiano

simbahan natunga sa sang nahauna nga siglo mga

lego nga klase kag klero ministro kag nagpakigbahin

nga klase, nga nagapangalagad sa pagbantala sing maayong

sa lego. Masami nga balita. (Binuhatan 2:17, 18;

ginasuelduhan ang pagpangalagad Roma 10:10-13; 16:1)

sang klero kag mas mataas Ang isa ka Cristiano dapat

sila sa lego paagi sa mga ‘maghatag nga wala sing

titulo nga “Reberendo,” bayad,’ indi para sa sueldo.

“Padre,” ukon “Iya Kamahalan.” (Mateo 10:7, 8) Gindumili

gid ni Jesus ang paggamit

sing relihioso nga mga

titulo. (Mateo 6:2; 23:2-12;

1 Pedro 5:1-3)

Ang mga imahen, mga Dapat maglikaw ang mga

larawan, kag mga krus Cristiano gikan sa tanan

ginagamit sa pagsimba: nga sahi sang idolatriya,

“Ang mga imahen . . . lakip ang ginatawag nga

ni Cristo, sang Birhen nga relatibo nga pagsimba.

Iloy sang Dios, kag sang (Exodo 20:4, 5; 1 Corinto 10:14;

iban nga mga santos, dapat 1 Juan 5:21) Nagasimba

. . . huptan sa mga sila sa Dios indi paagi sa

simbahan kag pakitaan itululok kundi sa espiritu

sing pagtahod kag padungog kag kamatuoran.

nga nagakadapat sa sini.” (Juan 4:23, 24; 2 Corinto 5:7)

(Declaration of the Council

of Trent [1545-63])

 

Ang mga miembro sang Ginbantala ni Jesus ang

simbahan ginatudluan nga Ginharian sang Dios, indi

matuman ang mga katuyuan ang pila ka politikal nga

sang Dios paagi sa politika. sistema, subong amo ang

Ang napatay na nga si paglaum sang katawhan.

Kardinal Spellman nagsiling (Mateo 4:23; 6:9, 10)

anay: “Isa lamang ang dalan Nangindi sia nga magpasilabot

padulong sa paghidait . . . , sa politika. (Juan 6:14, 15)

ang daku nga dalan sang Ang iya Ginharian indi

demokrasya.” Ginasugid sang bahin sini nga kalibutan;

mga balita ang pagpasilabot busa, indi dapat mangin

sang relihion sa politika bahin sang kalibutan ang iya

sang kalibutan (bisan gani mga sumulunod. (Juan 18:36;

sa mga pag-alsa) kag ang 17:16) Nagpaandam si Santiago

pagsuporta sini sa Nasyones batok sa pagpakig-abyan

Unidas subong “ang sa kalibutan. (Santiago 4:4)

katapusan nga paglaum para sa paghiusa kagpaghidait.”

[Retrato sa pahina 132]

Ang paghukas sa pito ka pat-in nagdul-ong sa pagpatunog sa pito ka trumpeta

[Retrato sa pahina 140]

“A Challenge to World Leaders” (1922)

Nakabulig ini nga resolusyon agod mapahibalo ang kalalat-an gikan kay Jehova batok sa “duta”

[Retrato sa pahina 140]

“A Warning to All Christians” (1923)

Lapnag nga ginpahibalo sini nga resolusyon ang paghukom ni Jehova batok sa “ikatlo nga bahin sang dagat”

[Retrato sa pahina 141]

“Ecclesiastics Indicted” (1924)

Ang lapnag nga pagpanagtag sini nga tract nakabulig agod mapahibalo ang mga tawo nga napukan na ang “bituon” sang klero sang Cristiandad

[Retrato sa pahina 141]

“Message of Hope” (1925)

Gingamit ining prangka nga resolusyon agod ibuyagyag nga sa kamatuoran ang mga ginahalinan sang kapawa sang Cristiandad mga ginahalinan sang kadudulman