Kapitulo 14

Kalautan​—⁠Ngaa Ginapahanugutan Ini sang Dios?

 Indi ayhan kamo magkasubo, maglain ang buot kag maakig kon ang isa sang inyo mga abyan ginkawatan, ginlugos, ukon ginpatay kag pagkatapos ginpabay-an nga hilway ang kriminal? Ina nga mga krimen kag mga inhustisya diutay lamang nga bahin sang ginaantos karon sang katawhan.

² Ang maragtas isa ka malaba nga rekord sang mapintas nga mga inaway, makahalanusbo nga kapigaduhon, krimen kag pagpamigos. Subong resulta, madamo ang nagaduhaduha kon bala may Dios. Nahibaluan naton nga may yara makakombinse nga pamatuod nga nagaluntad ang Manunuga. (Hebreo 3:​4; Roma 1:20) Apang may kalautan man. Bangod sini, bisan ang madamo nga nagapati sa Dios nagapalibog, ‘Nagaulikid gid bala sia sa aton?’ Pamangkot nila, ‘Kon nagaulikid ang Dios, ngaa ginapahanugutan niya ang kalautan sa amo sini nga kadugayon?’

³ Masami ginahambalan sang mga pilosopo kag klero ini nga topiko, apang wala sila sing mahatag nga makaalayaw nga sabat. Ano bala ang ginasiling mismo sang Dios?

 Ang Dios Nagasabat: ‘Nagaulikid Ako’

⁴ Pasad sa aton inagihan, mahangpan naton ang reaksion sang Hebreong manalagna nga si Habacuc sa kasingki kag inhustisya. Nagkabuhi sia sa panahon nga ang mga Judiyo naghimo sing madamo nga kalautan, nga nagtublag gid kay Habacuc kag nagpahulag sa iya nga mamangkot sa Dios:

 “Ngaa ginapakita mo sa akon ang inhustisya? Ngaa ginapahanugutan mo ang malain? Yara sa akon atubangan ang kalaglagan kag kasingki; yara ang binangig, kag bugana ang inaway. Gani wala sing epekto ang kasuguan, kag wala nagapangibabaw ang katarungan. Ginapalibutan sang mga malauton ang matarong, amo kon ngaa ginapatiko ang katarungan.”​—⁠Habacuc 1:​3, 4, New International Version.

 Walay sapayan nga kombinsido sa pagkamatarong ni Jehova, ginatublag si Habacuc sa kasingki kag inhustisya sa tunga sang iya katawhan. Sadto man nga tion, ang mga taga-Babilonia nagapanalakay, nagatuga sing kahadlok kag nagapang-ati sa iban nga pungsod. Subong bala nga ang kalautan nagalapnag bisan diin. Luyag mahibaluan ni manalagna Habacuc kon ngaa ang Dios, nga nakakita sini, daw wala sing ginahimo.​—⁠Habacuc 1:⁠13.

⁵ Sa isa ka palanan-awon ginpasalig ni Jehova si Habacuc nga ang pagbugana sang malauton temporaryo lamang. Indi lamang nga nakit-an sang Dios ang nagakalatabo, kundi nagaulikid man sia. May yara sia “gintangdo nga tion” agod ihatag ang balaan nga katarungan. Walay sapayan sang paghunahuna sang mga tawo nga nagapalantang ini, ginpasalig si Habacuc nga, “Magaabot gid ini. Indi ini magpalantang.”​—⁠Habacuc 2:⁠3.

 ⁶ Agod ipakita sing dugang ang iya pag-ulikid, ginpatalupangod sang Dios kay Habacuc ang isa ka hangkat nga nagaatubang sa katawhan bag-o ini magaabot. Si Jehova nagsiling: “Apang tuhoy sa matarong, mabuhi sia paagi sa iya katutom.” (Habacuc 2:4) Batunon ayhan ni Habacuc ang hangkat, magahimo sing kon ano ang matarong kag maayo walay sapayan sang ginahimo sang mga nagapalibot sa iya? Kinahanglan nga magtuo sia nga lubaron sing nagakaigo sang Dios ang mga butang sa iya “gintangdo nga tion.”

⁷ Ginasugiran kita sang maragtas kon ano ang natabo. Sang pag-abot sang tion, naghulag ang Dios agod tapuson ang kasingki kag inhustisya nga ginahimo sang mga Judiyo. Nalutos ang duta kag madamo ang gindala nga bihag. Sang ulihi ginhusay man sang Dios ang Babilonia. Subong sang gintagna ni Jehova paagi sa iya mga manalagna, nalutos sang mga Mediahanon kag Persiahanon sa idalom ni Ciro ang daw gamhanan kaayo nga Emperyo sang Babilonia.​—⁠Jeremias 51:​11, 12; Isaias 45:​1; Daniel 5:​22-31.

⁸ Ginapakita sining diutay nga ilustrasyon nga wala ginapiyong sang aton Manunuga ang iya mga mata sa kalautan. Nahibaluan niya ini kag nagaulikid gid sia. (Ipaanggid ang Genesis 18:​20, 21; 19:⁠13.) Kon amo sini, ngaa ginapahanugutan sang Dios nga magpadayon ang kalautan tubtob karon? Agod mahangpan ang makatarunganon nga paathag sang Biblia, kinahanglan nga balikan naton ang panugod sang mga palaligban sang tawo.

Nag-utwas ang Unibersal nga Hulusayon

⁹ Subong sang ginasaysay sa Genesis kapitulo tres, ginpamangkot sang Yawa si Eva nahanungod sa iya pagtuman sa sugo sang Dios nga dili magkaon gikan sa isa ka partikular nga kahoy. Nagsabat si Eva nga ang paglapas magadul-ong sa silot nga kamatayon. Apang nagsabat si Satanas:

 “Indi kamo mapatay nga totoo. Kay ang Dios nakahibalo nga sa adlaw nga magkaon kamo sa iya nian,  magamuklat ang inyo mga mata kag mangin kaangay kamo sang Dios, nga nakakilala sang maayo kag malain.”​—⁠Genesis 3:​1-5.

 Ginpautwas diri ni Satanas ang mga hangkat ukon hulusayon nga nagadalahig sa tanan nga mga tinuga sang Dios, mga tawo man ukon mga manugtunda.

¹⁰ Una sa tanan ginduhaduhaan sang Yawa ang pagkabunayag sang Dios. Binagbinaga ang ginpahangop sa sini. Kon ang Dios wala nagasugid sing matuod sa sini nga bagay, masaligan bala sia sa iban nga butang? Indi ayhan magasuspetso ang iya mga tinuga sa duta ukon sa langit nahanungod sa kon ano ang ginasiling sang Dios? Nahibaluan naton kon daw ano ka suspetsuso ang politiko nga mga tawo nga nagadumala paagi sa kabutigan.​—⁠Ipaanggid ang Salmo 5:⁠9.

¹¹ Ang pangangkon ni Satanas nga ang Dios madaya kag nagadingot sing mga butang sa kaayuhan sang iya mga tinuga nagapautwas man sing hulusayon nga, Takus bala ang Dios sa paggahom? Ang pagduhaduha sa pagkamatarong sang pagginahom sang Dios nagadalahig sa bug-os nga uniberso.

¹² Dugang pa, ginainsister ni Satanas nga mabuhi ang mga tawo nga wala ang Dios, nga mahimo kag dapat sila maggahom sing kinaugalingon. Ang hulusayon ginbutang sa atubangan sang mga tawo kag sang mga manugtunda, Magamadinalag-on bala ang mga tawo sa paggahom sa ila kaugalingon nga wala ang Dios?

¹³ Inang serioso nga mga hulusayon sa moral nagakinahanglan sing bug-os nga paghusay. Ang paagi nga ginpili sang Dios sa paglubad sa sini maathag nga nagapakita sang iya kaalam kag interes sa aton kaayuhan, sa karon kag sa palaabuton. Ginpahanugutan sang Dios nga magligad ang panahon, agod nga sa sini makita sang tanan nga maalam nga tinuga ang pamatuod. Agod maapresyar ini, binagbinaga kon ano ang imo himuon kon may dayag nga magsiling nga ikaw indi maayo nga katapo sang ­pamilya, nga nagabutig ka kag nagagahom paagi sa pamahog.  Ang isa ka dimalig-on nga tawo mahimo magapamatok sing maakigon ukon awayon niya ang nagasumbong. Apang bangod malig-on nga nakahibalo nga butig ang panumbungon, mahimo nga indi mo ini pagsapakon paagi lamang sa pagtugot sa panahon nga makita sang tanan ang imo mga dalanon kag ang maayo nga mga resulta sa imo pamilya.​—⁠Mateo 12:⁠33.

¹⁴ Ano nga pamatuod ang ginapakita sang panahon sa mga hulusayon nga nag-utwas sa Eden? Subong sang ginpaandam sang Dios, ang paglapas sang tawo nagdul-ong sa kamatayon, nga ginapangunahan sang balatian kag pagtigulang. Busa wala magbutig ang Dios sa iya paandam, kag wala sing sadsaran agod hangkaton ang kinamatarong sang iya pagginahom. May pamatuod man nga wala sing ikasarang ang tawo nga magpahamtang sang kaugalingon niya nga mga talaksan, nagagahom sing kinaugalingon nga hilway sa Dios. Wala sing isa man ka porma sang tawhanon nga panguluhan ang nakapugong sa mga inaway, kalautan, pagpamigos, krimen kag inhustisya. Ginapamatud-an sini ang ginasiling sang Biblia? “Ang dalanon sang tawo wala sa iya kaugalingon. Wala sa tawo nga nagalakat ang pagmando sang iya mga tikang.” (Jeremias 10:23) Dugang pa, ginapamatud-an sang panahon nga indi malubad sang tawo ang pag-antos; sa baylo, masami nga sila ang ginatunaan sini.

¹⁵ Ang pag-antos ginabatas sang hanuot nga mga tawo nga handa sa pagbaton sa pagginahom kag mga talaksan sang Dios. Nagadumdom sa ila, ang Dios magahulag batok sa mga nagahimo sing kalautan, subong sang ginhimo niya sa diutay nga paagi nga ginsambit sa tulun-an ni Habacuc. Laglagon ni Jehova ang tanan nga may salabton sa kalautan kag pag-antos sa duta man ukon sa langit. Subong sang ginsiling sang Dios kay Habacuc, may yara “gintangdo nga tion” sa sini. Makasiguro kita nga ini “magaabot gid. Indi ini magpalantang.”​—⁠Habacuc 2:⁠3.

Pagbenepisyo Gikan sa Tion nga Ginpahanugot

¹⁶ Tuhoy sa pagpahanugot sang Dios sa kalautan, madamo nga tawo ang nagapensar lamang sa mga pag-antos sang tawo.  Wala nila ginaapresyar ang importante nga hulusayon nga ginalubad. Subong man, mahimo nga wala nila matalupangdan ang mga benepisyo nga sarang nila mabaton bangod gintugutan sang Dios ang pagligad sang tion para sa kahusayan.​—⁠2 Pedro 3:⁠9.

¹⁷ Ang kalawigon sang tion nga ginpaligad sang Dios agod lubaron ining mga butang nangin nagakaigo agod matawo kita. Ang bisan ano man nga kalipay ang ginaagom naton karon, ini bangod sa pagpahanugot sang Dios nga magaligad ang tion. Dugang pa, ginhatagan kita sing kahigayunan nga pamatud-an ang aton paghigugma kag katutom sa Dios. Subong hangkat, nangatarungan si Satanas nga wala sing tawo ang magmatutom sa Dios, bisan ang isa nga ginpatuhuyan sang Dios, “Wala sing kaangay sa iya sa duta, isa ka lalaki nga wala sing sala kag matadlong, nga nahadlok sa Dios kag nagatalikod sa malain.” Makita naton ini sa tulun-an sang Biblia sa Job, mga kapitulo 1 kag 2. Nahanungod sa matarong nga tawo nga si Job, amo sini ang ginsiling sang Yawa: “Nahadlok bala si Job nga wala sing rason?” Ginsiling ni Satanas nga ginhimo ini ni Job bangod sa kakagod, bangod ginhatagan sia sang Dios sing kabuganaan, apang kon madula ini ni Job pakamalauton niya ang Dios. (Job 1:​7-12) Mapatalikod ayhan ni Satanas ang tanan nga tawo gikan sa Dios?

¹⁸ Ginpahanugutan sang Dios nga hatagan ni Satanas si Job sing madamong mga palaligban. Nadula ang manggad ni Job. Ginpamatay ang iya mga kabataan. Gintapikan sia sang makangilidlis nga balatian. Walay sapayan nga wala sia makahibalo nga ginaatake sia sang pinasahi ni Satanas, nagpabilin si Job nga matutom sa Dios. (Job 27:5) Nakapat-od sia nga indi sia pagkalimtan sang Dios kag nga mahimo sia banhawon sang Manunuga kon mapatay sia. (Job 14:​13-15) Bisan san-o wala ginbayaan ni Jehova ang mga matutom sa iya. Sang ulihi nagpasilabot sia kag gintadlong ang halit nga gintuga ni Satanas. Nagbalik ang maayong panglawas ni Job. Nakatigayon sia liwat sang 10 ka mas matahom nga mga anak, upod ang dakung kabuganaan kag malawig nga kabuhi. Mahimo ninyo basahon ang makapapagsik nga detalye sa Job 42:​10-17.

 ¹⁹ Ini nga hitabo nagabulig man sa aton nga mahangpan kon ngaa ginapahanugutan sang Dios ang kalautan. Sa sini nga paagi napamatud-an nga may mga tawo nga padayon nga nagahigugma sa Dios walay sapayan sang mga palaligban sa kabuhi kag magapabilin nga matutom sa iya sa idalom sang bisan ano man nga pagtilaw. Maayo nga pamangkuton naton ang aton kaugalingon, ‘Amo bala sina ang aton ginhimo walay sapayan sang pag-antos? Amo bala sini ang luyag naton nga matabo, busa nagabulig sa pagsabat sa hangkat nga ginpautwas ni Satanas? (Hulubaton 27:11) Ang tulun-an ni Job nagahatag man sa aton sang rason sa pagsalig nga sarang dulaon sang Dios ang bisan anong pag-antos nga ginaatubang sang tawo samtang ginapahanugutan ang kalautan.​—⁠Ipaanggid ang 2 Corinto 4:​16, 17.

²⁰ Subong nga gintamod kag ginkahamut-an sang Dios sanday Job kag Habacuc, ginatalupangod man Niya karon ang mga tawo nga matutom sa iya walay sapayan sang malain nga mga kahimtangan,  kag pagapadyaan niya sila sing pat-od.​—⁠Malaquias 3:​16-18.

Luyag Bala Ninyo Mabuhi Kon Madula Na ang Kalautan?

²¹ Ginapasalig sa aton sang Biblia nga katuyuan sang Dios nga ipasag-uli ang duta sa paraiso nga kahimtangan, subong sang naagom nanday Adan kag Eva antes sila magluib. (Lucas 23:​43; Bugna 21:​4, 5) Nian matuman sing bug-os ang mga saad sang Biblia subong sang:

 “Madula na ang malauton; pangitaon mo sila apang indi mo sila makita; apang ang mapainubuson [ukon, mahagop] magapanubli sang duta kag makatigayon sing kabuganaan kag paghidait.”​—⁠Salmo 37:​10, 11, Good News Bible; Hulubaton 24: 1, 20.

²² Madamo ang nagareklamo tuhoy sa kalautan kag pag-antos, ginabasol pa gani ang Dios sa sini. Apang luyag gid bala nila nga madula ang kalautan, ukon basi ang mga silot lamang sini? Mismo ang tawo ang nagtuga sing kalabanan niya nga problema; ginaani niya ang iya ginasab-ug. (Galacia 6:​7; Hulubaton 19:3) Ang imoralidad nagapatubas sing sakit sa kinatawo, mga aborsion, mga diborsio. Ang pagpanigarilyo nagadul-ong sa kanser sa baga. Ang pagpahubog kag ang pag-abuso sa droga nagahalit sa atay kag sa utok. Ang paglapas sa mga kasuguan sa trapiko nagadul-ong sa grabe nga mga aksidente. Yadtong mga nagasiling, ‘Ngaa ginapahanugutan sang Dios ang kalautan? San-o niya ini tapuson?’ naluyag gid bala nga himuon ini sang Dios? Kon ginhimo niya ini karon mismo, paagi sa pagtapna sining mga buhat, madamo ang magareklamo nga tuman sa iya ka estrikto.

²³ Gani, ang pagpahanugot sang Dios sa kalautan nagabulig sa aton nga makita kon diin kita nagatindog, kon ano ang yara sa aton tagipusuon. Ang Dios nagsiling kay Habacuc: “Apang nahanungod sa matarong, mabuhi sia paagi sa iya katutom.” Nagakinahanglan ini sang pagpalambo sang pagdumot sa ginakabig  sang Dios nga malain ukon malaut. (Habacuc 2:​4; Salmo 97:10) Ang pagkabuhi sa sina nga paagi mahimo magadul-ong sa aton nga indi mahamut-an sang pila ka kaingod kag mga abyan. (1 Pedro 4:​3-5) Handa sanday Job kag Habacuc nga mangin tuhay agod makapabilin nga matutom sa Dios kag matigayon ang iya kahamuot. Kag minilyon ka mga Saksi ni Jehova karon ang nagapamatuod nga sarang ini himuon kag nagatigayon sing mas mabuganaon, mas makaalayaw nga kabuhi.

²⁴ Ang mga tawo nga nagasunod sa sini nga dalanon nagadugang sa pamatuod nga si Satanas isa gid ka daku nga butigon. Ginapamatud-an nila nga ang mga tawo mahimo magmatutom sa Dios, nagasalig sa kinamatarong kag pagkamatarong sang iya paagi sing pagginahom. Sa pihak nga bahin, nahibaluan sang Dios nga ining mga tawo masaligan sa pag-atipan sa paraiso nga ipasag-uli sa duta. Nian ang kabuhi mangin makalilipay amo kon ngaa ang mga kasubo kag kalautan sang nagligad indi na madumduman. Malipatan ini subong nga nalipatan naton ang sakit kag kasubo nga nabatyagan naton mga tinuig na ang nagligad sang, subong mga kabataan, napilasan ang aton tuhod.​—⁠Isaias 65:​17; Juan 16:⁠21.

²⁵ Isa gid ini ka makalilipay nga paglaum kag nagabulig sa aton nga makita nga ang pagpahanugot sang Dios sa kalautan isa lamang ka malip-ot nga pagpalantang sa pagtuman sa iya walay katapusan nga katuyuan. Ang legal kag moral nga mga hulusayon nga nagpautwas sini pagalubaron sing bug-os.

²⁶ Apang walay sapayan nga nahangpan na naton kon ngaa ginapahanugutan sang Dios ang kalautan, makatarunganon gihapon nga mahibaluan naton: San-o ini matapos? San-o ang “gintangdo nga tion” agod tapuson sang Dios ang kalautan sa bug-os nga duta? Tan-awon naton.

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

Ngaa makatarunganon nga usisaon kon ano ang ginasiling sang Biblia nahanungod sa kalautan? (1-3)

Ano ang matun-an naton gikan kay Habacuc nahanungod sini? (4-8)

Paano nag-utwas ang pangbug-os uniberso importante nga mga hulusayon sa Eden? Ano ang mga ini? (9-12)

Sa anong paagi pagalubaron ang mga hulusayon? (13-15)

Paano kita nadalahig sa isa pa ka hulusayon nga kinahanglan lubaron? (16-20)

Ano nga paglaum ang ginatanyag sang Biblia? Nagakahulugan sing ano para sa aton? (21-23)

Paano kita makabenepisyo sing dayon gikan sa pagpahanugot sang Dios sa kalautan? (24-26)

[Kahon sa pahina 131]

Amo sini ang ginsiling ni Dr. W. R. Inge, nga isa anay ka dekano sang St. Paul’s Cathedral, London, madamong tinuig na ang nakaligad:

“Bug-os kabuhi ako nga nanikasog agod masapwan ang katuyuan sang kabuhi. Ginpanikasugan ko nga sabton ang tatlo ka palaligban nga para sa akon daw amo ang pinakasadsaran: ang palaligban sang pagkamapinadayunon; ang palaligban sang personalidad sang tawo; kag ang palaligban sang kalautan. Napaslawan ako. Wala ako sing may nalubad bisan isa.”