Kapitulo 6

Mga Problema sa Kuwarta​—⁠Ano ang Makabulig?

 “Ang pagpiesta makapahalipay sa imo kag ang alak makapasadya, apang indi mo ini matigayon kon wala ka sing kuwarta.”​—⁠Manugwali 10:​19, Good News Bible.

² Ang kuwarta amo ang panguna nga problema bisan diin. Ang isa ka kabangdanan amo ang implasyon. Adlaw-adlaw nagamahal kag nagamahal ang balaklon. Madamo ang indi gani makabakal sang bastante nga kalan-on. Dugang kag dugang nga mga lalaki ang nagakapilitan sa pagsulod sa duha ka trabaho, kag madamo nga mga asawa ang nagatrabaho. Nagapamigado ang mga pamilya. Nahalitan ang panglawas. Labi pa gid nga nagalala ang problema sa kuwarta kon nadalahig ang pagbakal sang engresuhan. Nagasalig nga makautang, madamo ang nalubong na sa kautangan ang padayon nga nagapamalaklon sang mga bagay nga indi gid man nila kinahanglanon. Matuod ini indi lamang sa mainuswagon nga mga pungsod kundi bisan sa mga duog diin ang mga tawo may diutay lamang nga palangitan-an.

³ Anong praktikal nga bulig ang ginatanyag sang Biblia? Makabulig ayhan ini sa imo nga makapangita ukon nga makapabilin sa trabaho? Mabuhinan bala sini ang pagkabalaka sang inyo pamilya sa kuwarta, agod mangin mas malipayon ang inyo kabuhi?

Makabulig bala ang Kabunayag kag Kapisan?

⁴ “Ang mga mapisan indi mahatagan sing maayo nga kahigayunan. Ugyon bala kamo?”  Sa isa ka surbey, 85 porsiento ang nag-ugyon. Masami nga ang kadalag-an daw nasandig sa pagdaya, pagpangawat, paghamham kag koneksion sa mga empluwensiado. Apang ginapadaku sang Biblia ang balor sang kabunayag, kag kapisan. Halimbawa, ginasiling sang Biblia:

 “Ang nagpangawat dili na magpangawat, kundi hinunuo magpangabudlay sia, nga nagabuhat sa iya mga kamot sang butang nga maayo.”​—⁠Efeso 4:⁠28.

 “Ang matamad madamo sing handum, apang wala sing ginatigayon; ang mapisan bugana nga ginaamanan. Nakakita ka bala sang tawo nga lantip sa iya trabaho? Nagakabagay sia nga mag-alagad sa mga hari.”​—⁠Hulubaton 13:​4; 22:​29, Moffatt.

 “Himua ninyo nga tulumuron nga magkabuhi sing malinong, atipanon ang kaugalingon nga ginahimo, kag mangita sing mapangabuhian, subong nasiling na namon sa inyo. Sa sini maagom ninyo ang pagtahod sadtong wala nagatuo, kag indi na ninyo isalig sa iban ang inyo kinahanglanon.”​—⁠1 Tesalonica 4:​11, 12, Good News Bible.

⁵ Ginapamatud-an sang panahon kag masangkad nga eksperiensia nga praktikal ini nga laygay. Huo, matuod nga may pila ka matamad ang daw nagaayuhan. Apang sa kabilugan kag sa ulihi, kon iaplikar ninyo ang laygay sang Biblia, labi pa gid kamo nga magaayuhan sangsa mga wala nagasapak sini.

⁶ Masunson nagareklamo ang mga amo nga ang ila mga empleyado nagaabot sing atrasado, liguyan, taramhak kag indi masaligan. Busa ang isa nga, bangod sa pagsunod sa mga prinsipio sang Biblia husto sa oras, mahalungon, matinlo, masaligan kag makugi amo sa masami ang makakita sang trabaho. Kag mahimo gid nga mas daku ang iya suwelduhon, bangod sa masami nalipay sa pagbayad ang mga amo sa isa ka maayo nga trabaho. Madamo ang report sang mga Saksi ni Jehova sa amo sini nga hitabo.

⁷ Apang indi bala kinahanglan karon ang pagbutig kag pagdaya? Natukiban sang mga Cristiano nga  bangod sang pag-aplikar sa mga prinsipio sang Biblia kag sa pagdumili nga mangawat, magbutig ukon mangdaya, epektibo ang laygay sang Biblia.

 Isa ka kompanya sang de-koryente nga mga kagamitan sa Johannesburg, South Africa, ang daw maputo na. Ang kabangdanan amo nga madamo sang mga empleyado ang nagapangawat. Isa ka adlaw ginpatawag sang manedyer ang tanan nga mga empleyado kag ginpahalin sila tanan. Apang pagkaaga isa ka empleyado ang nagsakay gihapon sa iya tren kag nasugata niya ang isa niya ka kaupod sa trabaho. ‘Ngaa maobra ka pa?’ pamangkot niya. Nagsabat ang ginpamangkot nga bangod bunayag sia, ginsilingan sia sing tago sang manedyer nga wala sia malakip sa mga ginpahalin. Amo man sini ang ginsiling sang namangkot. Pag-abot nila sa trabaho nakita nila ang ikatlo nga empleyado nga tago man nga ginsilingan nga magaobra. Sila nga tatlo matuod nga mga Cristiano.

 Si Robert nagatrabaho sa isa ka Britaniko nga kompaniya nga nagahimo sing karsada. Isa ka adlaw ginsilingan sang direktor si Robert nga kon may mangita sa iya, dapat niya isiling nga wala sia. Apang sang ginsabat ni Robert ang telepono ginsiling niya nga masako ang direktor. Sang mabatian ini, ginmulay sia sang direktor. Wala na lang ini pagsapaka sang ginpaathag ni Robert nga bilang isa ka Saksi ni Jehova indi sia puwede makabutig. (Efeso 4:25) Sang ulihi, sang si Robert panahon na nga taasan sing ranggo, ginduhaduhaan sang isa ka makagod nga kaupod sa trabaho ang iya pagkabunayag. Ginpangapinan sang direktor ang pagkabunayag ni Robert. Gani ginpataasan ang iya ranggo.

⁸ Posible bala nga mangin bunayag kon may kaugalingon kamo nga negosyo? Sa iban nga mga kahimtangan daw indi ini praktikal. Apang amo gihapon ini ang labing maayo nga dalanon. Nagabulig ini sa inyo nga makatigayon sing matinlo nga konsiensia sa Dios kag malinong nga hunahuna. Dugang pa, madamo ang gusto nga makignegosyo sa mga nahibaluan nila nga wala nagadaya. Subong ini sang ginasiling sang Biblia​—⁠“maagom mo ang pagtahod sang mga dimatinuuhon.”

Bulig sa Ilistaran

⁹ Ang pagpangita sing desente nga ilistaran isa pa ka daku nga problema. Sa iban nga pungsod ang bug-os nga pamilya nagakapilitan sa pagpuyo nga nagaginutok sa isa ka kuwarto.  Ukon, ang problema amo ang pagpangita sang matinlo nga ilistaran nga masarangan sang isa. Makabulig bala ang Biblia sa sining mga problema?

¹⁰ Kon nagaarkila (ukon nagapangasera) sing balay, nadalahig diri ang pagkabutang sang iban. Talupangda nga ginlaygayan sang Dios ang mga Esraelinhon nga tahuron kag atipanon ang pagkabutang sang iban. (Deuteronomio 22:​1-4) Ginapatuman man niya ang mangin matinlo sa lawas. (Deuteronomio 23:12-14; Exodo 30:​18-21) Nahisuno sa sini, ginapanikasugan sang mabinalak-on nga mga Cristiano nga likawan ang pagpierde sa pagkabutang kag paghupot nga matinlo sang bisan ano man nga balay nga ila ginaarkilahan. Bangod sini, kag ayhan bangod ‘nagapangabuhi sila sing malinong,’ ginakabig sila nga maayong manug-arkila kag natukiban nila nga madali sila makapangita sing ilistaran.

 Isa ka pamilya nga Cristiano ang nag-arkila sa balay sang anay meyor sang isa ka kapital sang Aprika. Ginatinluan nila ang balay nga ila ginaarkilahan kag nagabayad sila sing husto sa tion. (Roma 13:⁠8) Sang manugsaylo na sila ginpakilala nila sa tag-iya ang isa pa ka pamilya halin sa ila kongregasyon. Ginsiling sang tag-iya nga “kuntani taasan na niya ang arkila,” nagakahulugan nga doblehon ini. Apang bangod nahibaluan niya nga ang mga Cristiano masaligan, matinlo nga mga tawo, amo gihapon nga bayad sa arkila ang ginpabayad niya, katunga lamang sang kinaandan nga ginasukot sa mga nagapaarkila sa amo nga lugar.

¹¹ Walay sapayan ginaupangan sang indi malikawan nga mga kahimtangan sa pagpangita sing mas maayo nga ilistaran, makabenepisyo man gihapon sia. Mahuptan niya ang iya puluy-an nga matinlo kag mahipid. Nagatuga ini sing mas maayo, mas malipayon nga pagkabu⁠hi.

Maalamon nga Paggamit sang Inyo nga Kuwarta

¹² Nagsulat ang manggaranon nga si Hari Solomon: “Ang kaalam pangapin subong nga ang kuwarta pangapin; apang ang pagkalabaw sang ihibalo amo nga ang kaalam nagatipig sang kabuhi sang may iya sini.”​—⁠Manugwali 7:⁠12.

 ¹³ Narealisar ni Solomon, kag kuntani naton man, nga ang kuwarta nagaamlig sa aton batok sa mga palaligban nga ginadala sang kapigaduhon. Busa indi dapat uyangan ang kuwarta; dapat ini gastuhon sa maayo nga paagi. Anong praktikal nga laygay ang ginatanyag sa aton sang Biblia sa pagbadyet sang aton pundo nga kuwarta?

¹⁴ Namangkot si Jesus, “Sin-o bala sa inyo nga nagahandum sa pagtukod sing torre, nga indi anay maglingkod kag mag-isip sang kabilihanan, kon may igapahuman sia? Basi kon sang mabutang niya ang sadsaran kag indi makasarang sa pagtapos, ang tanan nga makakita sa sini magasugod sa pag-uligyat sa iya.”​—⁠Lucas 14:​28-30.

¹⁵ Maaplikar ini sa mga gasto sang pamilya. Madamong mag-asawa ang nakatukib nga maayo ang magpungko anay kag banabanaon sing kalma ang badyet agod makita kon ang daku nga galastuhan posible kag maalamon. Nabuligan man sila sang mga pahanumdom sang Biblia nga basi magautwas ang wala ginapaabot nga mga hitabo. (Manugwali 9:11) Nakabulig ini sa ila nga likawan ang padasudaso nga pagpamalaklon kag pagpangutang sing malawig.

¹⁶ Talupangda man ini nga hulubaton: “Ang nagahulam ulipon sang nagapahulam.” (Hulubaton 22:​7, Revised Standard Version) Samtang wala ginadumilian sang Biblia ang paghulam ukon pagpahulam, ginapadaku sini sa aton nga ang wala ginakinahanglan nga paghulam nagapaulipon sa isa sa bangko ukon sa nagapahulam. Maalamon ang tawo nga nakahangop nga sa karon nga panahon madamo kaayo ang nasulay sa pagkuha sang engresuhan, nga nagadul-ong sa pagpangutang, kag sa pagbayad sang daku nga saka.

¹⁷ Nabuligan sang Biblia ang madamong pamilya nga mabuhinan ang problema sa kuwarta paagi sa indi pag-uyang. Naghatag si Jesus sang maayo nga halimbawa. Pagkatapos pakan-on ang isa ka dakung kadam-an, nagsugo sia nga tipunon ang mga salin. (Juan 6:​10-13) Paagi sa pagsunod sa sining halimbawa, ang may edad kag pamatan-on nga mga Cristiano makalikaw sa pag-uyang.

¹⁸ Ang pagtuon sa pag-aplikar sa laygay sang Biblia nahanungod sa kuwarta mahimo magkinahanglan sang daku nga pagbag-o  sing pagtamod, apang ang mga resulta mangin mapuslanon, subong sang ginalaragway sang masunod:

 Pagkatapos mismo nga makasal, ang isa ka mag-asawa sa Zimbabwe nakatigayon dayon sing mga problema sa kuwarta. Diutay ang suweldo sang lalaki; ang babayi mahuyugon sa pagbakal sang bag-o nga mga galamiton kag malahalon nga mga pagkaon. Gani nagtrabaho man sia, apang wala man ini sing may nabulig nga daku. Nangin mabudlay ang ila pag-asawahay amo kon ngaa madamo ang nagaduhaduha kon bala magapadayon sila nga magaupdanay. Nagtanyag sing bulig ang iban nga Cristianong mga gulang. Ginagamit ang Biblia, ginhambalan nila ang importansia sang pagbadyet. (Lucas 14:​28-30) Nakita sang mag-asawa nga daku ang mabulig sang paghimo sang isa ka listahan sang balaklon nga may husto nga presyo kag sang pagbakal tingob sang pagkaon sa isa ka semana agod makakinot. (Hulubaton 31:14)  Naglaygay ang mga gulang nahanungod sa pagkakontento kag sa kinahanglanon nga likawan ang mga luho nga indi pa nila masarangan sa karon. (Lucas 12:​22-31) Daku gid ang nabulig sining Makasulatanhon nga laygay! Bangod wala na sing problema sa kuwarta, nangin mas malipayon ang mag-asawa. Pati ang mga kaingod nakatalupangod sang pag-uswag sa ila pag-updanay.

¹⁹ Yadtong may permanente nga suweldo nakabenepisyo man sa praktikal nga laygay sang Biblia. Matuod ini sa isa ka retirado nga mag-asawa sa Espanya:

 Ang limitado nga kita nanday Francisco kag Maria indi gid bastante. Apang wala sila sing problema bangod sang pag-aplikar nila sang ila natun-an sa Kasulatan. Halimbawa, ang Hulubaton 6:​6-8 nagasiling: ‘Kadto sa subay. Panilagi ang iya mga dalanon kag magmaalam ka. Ginahanda niya ang iya pagkaon sa tingadlaw; nagatipon sang iya kalan-on sa tig-alani.’ Siling ni Maria gintun-an niya nga himuon ini, ang pagpamakal sang mga baligya kon bugana ang mga ini kag sa amo mas barato, subong sang mga prutas nga yara sa panahon. Ginahulat man niya ang mga baratilyo bag-o magbakal sing bayo para sa masunod nga tuig. Sila ‘nagahanda sang pagkaon sa tingadlaw’ paagi sa pagpanghardin sa isa ka diutay nga lote nga 45 minutos ang kalayuon kon lakton halin sa ila. Nakabulig man ang mga pinamulong sa 1 Juan 2:16. Natun-an nila nga mangin kontento sa mga galamiton sa balay bisan pa nga wala na ini sa uso. Kag sa baylo sing mahal nga kalingawan, nalipay sila sa pagbulig sa iban nga makatuon nahanungod sa Dios.

Indi Pag-ipaubos ang Imo Kinitaan

²⁰ Ang pagpaduyog sa droga ukon alak, pagsigarilyo kag sugal mahimo nga magaubos sang imo kinitaan. Ang Biblia nagabulig man sa sini nga latagon.⁠ a

²¹ Binagbinaga ang alak. Wala ginadumilian sang Biblia ang haganhagan nga paggamit sang alkoholiko nga mga ilimnon. Apang nagalaygay ini:

 “Ang nagahigugma sang kalipayan mangin imol nga tawo, ang nagahigugma sang alak kag lana indi magmanggaranon.”

 “Indi ka mag-upod sa mga palahubog.  Bangod ang palahubog kag hakugan magaimol kag ang katuyo nagapapanapot sa tawo sing mga lapat.”​—⁠Hulubaton 21:17; 23:20, 21, Jerusalem Bible.

²² Ang lakas nga pag-inom nagaubos sa kinitaan sa lainlain nga paagi. Ang mga alkoholiko nga ilimnon malahalon, kag ginagasto sang iban ang katunga sang ila semanal nga suweldo sa alak. Sa isa lamang ka probinsia sang Quebec sa Canada kapin sa isa ka bilyon dolyares tuigtuig ang ginagasto sa alak. Isa pa ka bilyon ang nagakadto sa mga butang nga may kaangtanan sa lakas nga pag-inom​—⁠pagpalya sa trabaho kag mga aksidente may kahilabtanan sa alak.

 Sa nabagatnan nga Chile isa ka ahente sang sapatos ang nadulaan sing trabaho bangod sang pagpahubog. Gintilawan niya nga magkulukay-o sang sapatos sa isa ka puwesto malapit sa guba-guba nga balay nga ginaarkilahan niya. Apang kalabanan sang iya kita nagakadto sa pag-inom kag pirme sia ginasugat sang iya asawa sa bilangguan. Ang babayi pirme nagapulaw sa paghimo sing mga wig nga buhok agod may mabakal sila sang pagkaon. Apang nagsugod sia sa pagtuon sa Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova, nga nakabulig sa iya nga mangin mas mahangpunon kag mabuligon nga asawa. Nagdul-ong ini sa iya bana nga mag-upod sa pagtuon. Natun-an niya nga ang isa ka tawo indi mahimo nga mangin palahubog kag subong man isa ka Cristiano, busa nag-untat sia sa pag-inom. Nangin mas manamit na karon ang ginakaon sang pamilya. Sang ulihi nakabakal sila sang diutay nga balay kag tindahan diin napauswag sang bana ang iya negosyo sa pagpangay-o sang sapatos.

²³ Kamusta naman ang pagsugal, ini man ang pagpatad sing daku sa karera ukon sa casino ukon ang pirme nga pagbakal sing mga tiket sa loterya? Madamo ang may prolema sa kuwarta bangod sang dimapunggan nga pagsugal.  Padayon sila nga nagapaabot nga “makakita sing daku,” apang ang matuod ginauyangan nila ang ila kuwarta, sa masami nga nagahatag sing daku nga kabudlayan sa ila pamilya.

 ²⁴ Isa ka Australiano ang nagsiling nga sa sulod sang mga tinuig, “lubos sia nga nagsalimuang sa pagsugal. Nagasugal ako pito ka adlaw sa isa ka semana, kag kapin pa kon nangin mas madamo ang mga inadlaw.” Nanghulam sia sa mga abyan tubtob nga ginlikawan na nila sia. “Kon kaisa pagkatapos mapierde ginabunggo ko ang akon ulo sa dingding kag nagapakiluoy sa akon asawa, ‘Hatagi lang ako sing 50 sentimos. Nahibaluan ko nga makabawi ako.’ ”

²⁵Sang magtuon sia sing Biblia, nahamuot sia sa laygay ni Jesus: “Magpabilin kamo nga nagamata kag magbantay sa bisan ano nga sahi sang kaibog.” (Lucas 12:15; 1 Corinto 6:​9, 10) Nahangpan nga ang iya pagsugal nagpakita sang sobra nga kakagod, ginpilit sini nga lalaki nga mag-untat sa pagsugal. Bangod ginagamit niya karon ang iya suweldo sa kaayuhan sang iya pamilya, labi pa gid nga ginaapresyar niya ang hulubaton: “Ang manggad nga natigayon sa malain nga paagi [“manggad halin sa pagsugal,” Living Bible] maubos; apang sia nga nagatipon sing amat-amat magapauswag sang iya sinuptan.”​—⁠Hulubaton 13:​11, An American Translation.

Ang Pagkakontento Amo ang Sabat

²⁶ Nahanungod sa kuwarta, daku ang mabulig sang Biblia may kahilabtanan sa personal nga pagtamod sang isa. Sa 1 Timoteo 6:​7-10 aton mabasa:

 “Ano bala ang gindala naton sa kalibutan? Wala! Ano ang maipaguwa naton? Wala! Gani, kon kita may pagkaon kag panapton, bastante na ini sa aton. Apang ang mga gusto magmanggaranon nagakahulog sa panulay kag nasiod sa madamong kailigbon kag makahalalit nga handum. . . . Ang iban nalangkag kaayo [makakuwarta]  gani napatalang sila sa pagtuo kag nagsuntok sang ila mga tagipusuon sing madamong kasakitan.”​—⁠Good News Bible.

²⁷ Imol man ukon manggaranon, yadtong nagahigugma sa kuwarta indi gid maayawan. Isa ka mapisan nga ehekutibo sa California ang nagsiling sa iya asawa: “Gusto ko magmanggaranon . . . kag kon papilion ako sa imo kag sa [kompanya], mapierde ka.” Nangin presidente sia sang isa ka daku nga korporasyon, isa ka milyonaryo, kag nagapuyo sa isa ka $700,000 nga balay. Apang nagsiling sia: “Ano man ang yara sa akon, kulang gihapon.” Ang matuod indi mapasalig sang kuwarta ang kalipay. Duha ka tuig bag-o mapatay, ang milyonaryo nga tag-iya sang langis nga si J. P. Getty nagsiling: “Ang kuwarta wala gid sing labot sa kalipay. Mahimo nga sa kasubo.”

²⁸ Samtang wala nagatagudili sa pagtigayon sing kuwarta ukon mga pagkabutang, ang Biblia makusog nga nagapaandam batok sa pagpalambo sing paghigugma sa sini. Ginapahanumdom kita sini nga ang kabuhi wala nagahalin sa mga butang nga aton ginapanag-iyahan.​—⁠Lucas 12:​16-20.

²⁹ Busa sa baylo nga pun-on ang imo kabuhi sing paghimud-os bangod sa pagtinguha nga magmanggaranon, mangin kontento sa imo ginapanag-iyahan ukon mahimo matigayon. Ang mga pinamulong ni Jesus sa Lucas 12:​22-31 makabulig sa aton nga makatigayon sina nga panimuot:

 Dili kamo maghimud-os nahanungod sa inyo kabuhi kon ano ang inyo kaunon ukon nahanungod sa inyo lawas sa kon ano ang inyo ipanapot. Kay ang kabuhi labi sa kalan-on kag ang lawas sa panapton. Talupangda ang mga uwak, wala sila nagasab-ug ukon nagaani, sila walay damisag ukon tambubo, apang ang Dios nagapakaon sa ila. Daw ano pa kamo ka mahal sa mga pispis? . . . Dili kamo magtinguha kon ano ang inyo kaunon kag kon ano ang inyo imnon, ukon magmahimud-uson kamo sing hunahuna; kay ang tanan  nga kapungsuran sang kalibutan nagatinguha sini tanan nga butang, apang ang inyo Amay nakahibalo nga kamo may kinahanglanon sining mga butang.”

³⁰ Ang malahalon nga panapton, manamit nga pagkaon kag de-luho nga puluy-an mahimo makahatag sing diutay nga kalipay, apang indi ini makadugang sing isa ka tuig sa inyo kabuhi​—⁠basi makabuhin pa ini sang madamong tinuig. Apang makatigayon kamo sing daku nga kalipay sa kabuhi bisan nga indi kamo manggaranon.

³¹ Ni nagakinahanglan kamo sing manggad agod makatigayon sing madamong abyan. Ang bisan sin-o nga nagasandig sa iya kuwarta agod makaganyat sing mga abyan nagahimo sing daku nga sayop. Ina nga sahi sang “mga abyan” nagakaon sang inyo pagkaon kag nagaambit sang inyo mga pagkabutang, apang kon wala na ang kuwarta madula man sila.​—⁠Manugwali 5:​11; Hulubtaon 19:⁠6.

³² Apang kon batunon ninyo ang timbang nga pagtamod sang Biblia nahanungod sa trabaho, nagakalipay sa kabuhi kag nagahimo sing maayong mga butang para sa iban, magabaton kamo sing “dulot halin sa Dios.” Amo sini ang paglaragway sang Manugwali 3:​12, 13: “Wala na sing mas maayo sa ila sangsa magkalipay kag maghimo sing maayo tubtob nga nagakabuhi sila; kag ang tagsa ka tawo man magakaon kag mag-inom kag magpangalipay sing kaayuhan sa bug-os niya nga kinabudlayan. Amo ini ang dulot sang Dios.”

³³ Maalamon gid kaayo ang laygay sang Dios sa sini nga mga bagay amo kon ngaa mahimo mamangkot ang isa: Tapuson ayhan sa ulihi sing bug-os sang Dios ang kapigaduhon, kakulang sing pagkaon kag mapigaw nga pamalay, nga ginatunaan pirme sang mga problema sa kuwarta? Himuon niya! Sa ulihi nga kapitulo binagbinagon naton ang pamatuod nga nagahatag sing sadsaran para sa sina nga pagsalig. Apang, usisaon anay naton ang iban pa nga mga problema nga makaapekto sing daku sa kabuhi sang mga tawo karon.

[Nota]

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

Ngaa kinahanglan ang bulig nahanungod sa kuwarta? (1-3)

Anong tuhay kag praktikal nga panimuot sa trabaho ang ginahatag sang Biblia? (Manugwali 8:​12, 13) (4-6)

Daw ano ka importante ang pagkamangin bunayag? (Roma 2:​14, 15) (7, 8)

Paano ang pag-aplikar sa Biblia makabulig sa pagpangita sing ilistaran? (9-11)

Anong praktikal nga laygay ang matigayon naton nahanungod sa kuwarta? (12-16)

Paano nakabenepisyo ang madamo sa laygay sang Biblia? (17-19)

Ngaa makabulig ang laygay sang Biblia nahanungod sa pag-inom? (20-22)

Paano nagatuga sing mga problema ang pagsugal? (23-25)

Ngaa mapuslanon ang laygay sang Biblia nahanungod sa pagkakontento? (26, 27)

Anong maalamon nga laygay nahanungod sa manggad ang ginahatag ni Jesus? (28-30)

Paano kamo mabuligan sang Makasulatanhon nga laygay nga makatigayon sing mas mapadyaon nga kabuhi? (31-33)

 [Kahon sa pahina 53]

ISA KA BABAYI NGA NEGOSYANTE SA BAGATNAN NGA AMERIKA

Sa Georgetown, Guyana, ang 48-anyos nga si Norma may mga puwesto sa isa sang pinakadaku nga tindahan. Nagapangdaya sia kon ginagamit niya ang iya mga timbangan. Kon may magbakal sing 4 ka onsa nga uga, ginabutang niya ang timbangan sa 3. Subong man, indi eksakto ang bug-at sang mga salsalon nga pangpabug-at. Gani, ginadayaan ang iya mga kustomer.

Isa ka adlaw nga Domingo, ginhatagan sia sang iya himata sang isa ka kopya sang “Ang Lalantawan” nga nagahinun-anon tuhoy sa mga prinsipio sang Biblia sa negosyo. Ang ginasiling sini nahanungod sa pagpangdaya daw nag-igo gid sa iya. (Hulubaton 20:​23; Levitico 19:​35, 36) Pagka-Lunes ginhaboy ni Norma ang iya palsipikado nga timbangan kag nagkuha sing husto nga timbangan. Nagsugod sia sa pagtambong sa mga miting sa Kingdom Hall sang mga Saksi ni Jehova kag ginhiwatan sia sing pagtuon sa Biblia. Walay sapayan sang pagyaoyao sang iya pamilya, labi pa gid nga nakombinse sia nga husto ang iya ginahimo.

Ano ang nangin epekto sini sa iya negosyo? Kon indi sia mangdaya indi gid sia makaganansia sa iban nga baligya, gani ginkuha niya ini. Apang sa nabilin nga mga baligya natalupangdan sang iya mga kustomer ang pagbag-o gani nagkomento sila, ‘Sugod sang mangin Cristiano ka, eksakto na ang ginahatag mo sa bayad namon.’ Bangod sini, labi nga nag-uswag ang iya negosyo. Paagi sa iya bunayag nga pagganansia, nagawad ni Norma ang naprenda nila nga balay, nakadeposito sia sa bangko kag nakahimo pa sang buhat sang kaluoy. Kag nag-ayo ang iya panglawas, bangod wala na karon nagasakit ang iya ulo sa nerbios sa kahadlok nga basi madakpan sia nga nagapangdaya.

[Kahon sa pahina 59]

“Otsenta’y-siete porsiento sang mga Austra­liano ang nadalahig sa isa ka sahi sang sugal sang nagligad nga tatlo ka bulan.”​—⁠The Sunday Mail” (Brisbane).

“Mas Gusto pa Namon ang Magsugal sangsa Magkaon! Ang mga taga-Queensland nagagasto sing ginabantabanta nga $12 milyon kada semana sa sugal​—⁠halos pareho kadaku sang ginagasto nila sa groseri kag karne.”​—⁠“The Sunday Mail” (Brisbane).