Pagkabanhaw—Para kay Sin-o, kag sa Diin?
Kapitulo 20
Pagkabanhaw—Para kay Sin-o, kag sa Diin?
1, 2. Paano kita nakahibalo nga ang mga alagad anay sang Dios nagpati sa pagkabanhaw?
ANG MGA ALAGAD sang Dios nagapati sa pagkabanhaw. Tuhoy kay Abraham, nga nabuhi 2,000 ka tuig sa wala pa si Jesus matawo, ang Biblia nagasiling: “Naglaum sia nga sarang mabanhaw sang Dios [ang iya anak nga si Isaac] gikan sa mga patay.” (Hebreo 11:17-19) Sang ulihi ang alagad sang Dios nga si Job namangkot: “Kon ang tawo mapatay, mabuhi pa bala sia?” Bilang sabat sa iya pamangkot, si Job nagsiling sa Dios: “Magapanawag ka, kag ako magasabat sa imo.” Sa amo ginpakita niya nga nagapati sia sa pagkabanhaw.—Job 14:14, 15.
2 Sang yari si Jesucristo sa duta, sia nagpaathag: “Bisan si Moises nagpakita nga ang mga patay banhawon sang sa bahin nahanungod sa sapinit, gintawag niya si Jehova nga ‘Dios ni Abraham kag Dios ni Isaac kag Dios ni Jacob.’ Dios sia, indi sang mga patay, kundi sang buhi, kay ang tanan nagakabuhi sa iya.” (Lucas 20:37, 38) Ang tinaga nga “pagkabanhaw” kapin sa 40 ka beses nga gingamit sa Cristianong Griegong Kasulatan. Sa pagkamatuod, ang pagkabanhaw sang mga patay isa ka panguna nga panudlo sang Biblia.—Hebreo 6:1, 2.
3. Ano nga pagtuo sa pagkabanhaw ang ginpabutyag ni Marta?
3 Sang mapatay ang iya utod nga si Lazaro, ang abyan ni Jesus nga si Marta nagtuo sa pagkabanhaw. Sang mabatian nga nagapakari si Jesus, nagguwa si Marta agod sugataon sia. “Ginuo, kon yari ka, wala kuntani mapatay ang akon utod,” siling niya. Sang makita ang iya kasubo, ginlipay sia ni Jesus sa pagsiling: “Ang imo utod mabanhaw.” Si Marta nagsabat: “Nakahibalo ako nga mabanhaw sia sa pagkabanhaw sa katapusan nga adlaw.”—Juan 11:17-24.
4-6. Ano ang mga rason ni Marta sa pagpati sa pagkabanhaw?
4 May malig-on nga mga rason si Marta sa pagtuo sa pagkabanhaw. Nahibaloan niya, halimbawa, nga sang una ang mga manalagna sang Dios nga sanday Elias kag Eliseo, paagi sa gahom sang Dios, lunsay nga nakabanhaw sing bata. (1 Hari 17:17-24; 2 Hari 4:32-37) Kag nahibaloan niya nga ang isa ka patay nga tawo nabuhi sang ginhulog sia sa buho kag natandog ang mga tul-an sang patay nga si Eliseo. (2 Hari 13:20, 21) Apang ang labi nga nagpalig-on sang iya pagtuo sa pagkabanhaw amo ang gintudlo kag ginhimu ni Jesus.
5 Mahimu nga si Marta didto sa Jerusalem wala pa magduha ka tuig sang una, sang ginsugid ni Jesus ang iya mangin bahin sa pagbanhaw sa mga patay. Sia nagsiling: “Kay subong nga ang Amay nagabangon sang mga minatay kag nagahatag sa ila sing kabuhi, sa amo nga bagay ang Anak man nagahatag sing kabuhi sa kay sin-o nga buot niya. Dili kamo matingala sini, kay ang takna magaabot nga ang tanan nga yara sa mga lulubngan magapamati sang iya tingog kag magaguwa.”—Juan 5:21, 28, 29.
6 Tubtob sadtong tinion sang ginhambal ni Jesus yadtong mga pulong, wala sing rekord sa Biblia nga may ginbanhaw sia. Apang wala madugay sa tapos sadto ginbanhaw niya ang isa ka pamatan-on nga lalaki nga anak sang isa ka balo nga babayi sa siudad sang Nain. Ini nga balita naglapta tubtob sa Judea, gani pat-od nga nabatian ini Marta. (Lucas 7:11-17) Sang ulihi, mahimu nga nabatian man ni Marta ang natabo malapit sa Dagat sang Galilea sa balay ni Jairo. Ang iya 12-anyos nga anak nga babayi nagmasakit kag napatay. Apang sang mag-abot si Jesus sa balay ni Jairo, ginpalapitan niya ang patay nga bata, kag nagsiling: “Inday, bangon ka!” Kag nagbangon sia!—Lucas 8:40-56.
7. Anong pamatuod ang ginhatag ni Jesus kay Marta nga mabanhaw niya ang patay?
7 Wala gihapon maglaum si Marta nga banhawon sadto ni Jesus ang iya utod. Amo kon ngaa sia nagsiling: “Nakahibalo ako nga mabanhaw sia sa pagkabanhaw sa katapusan nga adlaw.” Apang, agod ipadaku kay Marta ang iya bahin sa pagbanhaw sa mga patay, si Jesus nagsiling: “Ako ang pagkabanhaw kag ang kabuhi. Ang nagatuo sa akon, bisan mapatay sia, mabuhi; kag ang bisan sin-o nga nagakabuhi kag nagatuo sa akon indi na gid mapatay.” Pagkatapos sini gin-updan si Jesus sa lulubngan nga nahamtangan ni Lazaro. “Lazaro, guwa ka!” singgit niya. Kag si Lazaro, nga apat ka adlaw na nga napatay, nagguwa!—Juan 11:24-26, 38-44.
8. Ano ang pamatuod nga ginbanhaw si Jesus?
8 Pagligad sang pila ka semana si Jesus mismo ginpatay kag ginlubong. Apang wala sia didto matatlohi ka adlaw. Ginpaathag ni apostol Pedro kon ngaa, nga nagasiling: “Ining Jesus ginbanhaw sang Dios, kag sa sina mga saksi kami tanan.” Wala mapunggan sang relihioso nga mga lider ang pagguwa sang Anak sang Dios gikan sa lulubngan. (Binuhatan 2:32; Mateo 27:62-66; 28:1-7) Indi maduhaduhaan nga si Cristo ginbanhaw, kay sa tapos sadto nagpakita sia nga buhi sa madamu sang iya mga disipulo, isa ka bes sa mga 500 sa ila. (1 Corinto 15:3-8) Malig-on gid ang pagtuo sang mga disipulo ni Jesus sa pagkabanhaw sa bagay nga handa sila bisan manginmatay sa pag-alagad sa Dios.
9. Sin-o ang siam ka tawo nga siling sang Biblia ginbanhaw?
9 Ang dugang pa nga pamatuod nga ang patay mabanhaw ginhatag sang ulihi paagi kanday apostol Pedro kag Pablo. Una, ginbanhaw ni Pedro si Tabita, gintawag man nga Dorcas, sang siudad sang Joppe. (Binuhatan 9:36-42) Kag ginbanhaw ni Pablo ang pamatan-on nga si Eutico nga napatay sang mahulog sia sa bintana sang ikatlo nga panalgan samtang nagawali si Pablo. (Binuhatan 20:7-12) Sa pagkamatuod ining siam ka pagkabanhaw nga narekord sa Biblia mga pamatuod nga ang patay sarang mabanhaw!
SIN-O ANG BANHAWON?
10, 11. (a) Ngaa ginhimus sang Dios ang pagkabanhaw? (b) Suno sa Binuhatan 24:15, ano ang duha ka klase sang tawo nga banhawon?
10 Sa ginsuguran indi tuyo sang Dios nga banhawon ang bisan sin-o, bangod kon nagmatutom lamang sanday Adan kag Eva wala kuntani sing dapat mapatay. Apang nian ang sala ni Adan nagdala sing pagkadihimpit kag kamatayon sa tanan. (Roma 4:12) Gani agod makatigayon ang mga anak ni Adan sing kabuhi nga walay katapusan, ginhimus ni Jehova nga Dios ang pagkabanhaw. Apang ano ang basihan kon bala banhawon ukon indi ang isa?
11 Ang Biblia nagapaathag: “May pagkabanhaw sang mga matarong kag mga dimatarong.” (Binuhatan 24:15) Mahimu nga makibot ang iban sa sini. ‘Ngaa banhawon pa ang “dimatarong” ’? mahimu matingala sila. Ang natabo samtang nagakabit si Jesus sa usok sang pag-antos magabulig sa aton sa pagsabat sining pamangkot.
12, 13. (a) Ano ang ginsaad ni Jesus sa isa ka kriminal? (b) Sa diin ang “Paraiso” nga ginsambit ni Jesus?
12 Mga kriminal ining mga lalaki sa tupad ni Jesus. Ang isa sa ila bag-o lang mag-insulto sa iya, nga nagasiling: “Indi bala ikaw ang Cristo? Luwasa ang imo kaugalingon kag kami.” Apang, ang isa ka kriminal sa pihak nagtuo kay Jesus. Nagliso sia sa iya kag nagsiling: “Dumduma ako kon magsulod ka sa imo ginharian.” Sa sina, si Jesus nanaad: “Sa pagkamatuod ginasiling ko sa imo karon, Mangin kaupod ko ikaw sa Paraiso.”—Lucas 23:39-43.
13 Apang ano ang buot silingon ni Jesus sang magsiling sia: “Mangin kaupod ko ikaw sa Paraiso”? Sa diin ang Paraiso? Ti, sa diin ang paraiso nga ginhimu sang Dios sa ginsuguran? Indi bala diri sa duta? Ginbutang sang Dios ang tawhanon nga paris sa matahom nga paraiso nga gintawag ang katamnan sang Eden. Gani kon mabasa naton nga ining kriminal anay mangin sa Paraiso, dapat naton handurawon ining duta nga nangin isa ka matahom nga duog nga puy-an, kay ang “paraiso” nagakahulugan sing “katamnan” ukon “parke.”—Genesis 2:8, 9.
14. Sa anong paagi nga makaupod ni Jesus sa paraiso ang isa ka kriminal anay?
14 Sa pagkamatuod, indi magkadto si Jesus diri sa duta agod makaupod ang kriminal anay. Indi, si Jesus mangin sa langit nga nagagahom subong hari sa ibabaw sang dutan-on nga Paraiso. Gani makaupod niya yadto nga tawo sa kahulugan nga banhawon Niya sia gikan sa minatay kag atipanon ang iya mga kinahanglanon, sa pisikal kag sa espirituwal. Apang ngaa tugutan ni Jesus ang isa ka kriminal anay nga magpuyo sa Paraiso?
15. Ngaa banhawon ang mga “dimatarong”?
15 Matuod nga ining tawo nakahimu anay sing malain nga mga butang. Sia “dimatarong.” Wala man sia makahibalo sang kabubut-on sang Dios. Apang nangin kriminal ayhan sia kon nahibaloan niya ang mga katuyoan sang Dios? Agod mahibaloan ini, banhawon ni Jesus ining dimatarong nga tawo, subong man ang linibolibo pa ka milyon nga ignorante man sang mapatay. Halimbawa, sang nagligad nga mga siglo madamu ang napatay nga indi makahibalo magbasa kag wala gid makakita sing Biblia. Apang banhawon sila gikan sa Sheol, ukon Hades. Nian, sa paraiso nga duta, tudloan sila sang kabubut-on sang Dios, kag hatagan sila sing kahigayunan sa pagpamatuod nga ginahigugma gid nila ang Dios paagi sa paghimu sang iya kabubut-on.
16. (a) Sin-o sa mga patay ang indi pagbanhawon? (b) Ngaa indi kita dapat maghukom? (c) Ano ang dapat naton kabalak-an?
16 Wala ini nagakahulugan nga banhawon ang tanan. Ginapakita sang Biblia nga si Judas Iscariote, nga nagluib kay Jesus, indi pagbanhawon. Bangod sang iya hungod nga kalautan, gintawag si Judas nga “anak sang kalaglagan.” (Juan 17:12) Nagkadto sia sa simbuliko nga Gehenna nga gikan sa sini wala sing pagkabanhaw. (Mateo 23:33) Ang mga tawo nga hungod nga nagahimu sing malain sa tapos mahibaloan ang kabubut-on sang Dios mahimu nga nagapakasala batok sa balaan nga espiritu. Kag indi pagbanhawon sang Dios ang mga nagapakasala batok sa iya balaan nga espiritu. (Mateo 12:32; Hebreo 6:4-6; 10:26, 27) Apang, sanglit Dios ang Hukom, wala sing rason nga haumhaumon naton kon bala ang mga malauton sang nagligad ukon sa karon banhawon ukon indi. Nahibaloan sang Dios kon sin-o ang yara sa Hades kag kon sin-o ang yara sa Gehenna. Para sa aton bahin, dapat naton himuon ang tanan nga masarangan naton agod mangin sahi sang mga tawo nga batunon sang Dios sa iya bag-ong sistema.—Lucas 13:24, 29.
17. Sin-o ang indi na kinahanglan banhawon agod makatigayon sing kabuhi nga walay katapusan?
17 Ang kamatuoran amo nga indi tanan sang magabaton sing kabuhi nga walay katapusan magakinahanglan sing pagkabanhaw. Madamu nga alagad sang Dios nga nagakabuhi karon sa sining “katapusan nga mga adlaw” sining sistema sang mga butang ang magakabuhi tabok sa Armagedon. Kag nian, subong bahin sang matarong nga “bag-ong duta,” indi na sila kinahanglan pa nga mapatay. Ang ginsiling ni Jesus kay Marta literal nga magmatuod sa ila: “Kag ang bisan sin-o nga nagakabuhi kag nagatuo sa akon indi na gid mapatay.”—Juan 11:26; 2 Timoteo 3:1.
18. Sin-o ang mga “matarong” nga banhawon?
18 Sin-o ang mga “matarong” nga pagabanhawon? Magalakip ini sa matutom nga mga alagad sang Dios nga nabuhi sa wala pa si Jesus magkari sa duta. Madamu sini sa ila ang ginhingadlan sa Hebreo kapitulo 11. Wala sila maglaum nga magkadto sa langit, kundi mabuhi liwat sa duta. Lakip man sa mga “matarong” nga pagabanhawon amo ang matutom nga mga alagad sang Dios nga napatay sang nagligad lamang nga tinuig. Pat-uron sang Dios nga ang ila paglaum nga mabuhi sing dayon sa duta matuman paagi sa pagbanhaw sa ila gikan sa minatay.
SAN-O KAG SA DIIN BANHAWON
19. (a) Sa anong kahulugan nga si Jesus una nga ginbanhaw? (b) Sin-o ang masunod nga banhawon?
19 Si Jesucristo ginapatuhoyan subong “ang nahauna nga mabanhaw.” (Binuhatan 26:23) Nagakahulugan ini nga sia ang una nga ginbanhaw nga wala na mapatay liwat. Sia man ang una nga ginbanhaw subong espiritu nga persona. (1 Pedro 3:18) Apang ang Biblia nagasiling sa aton nga may yara iban pa, sa pagsiling: “Ang tagsa sa iya kaugalingon nga ranggo: si Cristo ang panganay, ugaling ang mga iya ni Cristo sa iya presensia.” (1 Corinto 15:20-23) Gani sa pagkabanhaw ang iban unahon banhawon sang sa iban.
20. (a) Sin-o “ang mga iya ni Cristo”? (b) Ano ang ila pagkabanhaw?
20 “Ang mga iya ni Cristo” amo ang 144,000 ka matutom nga mga disipulo nga pinili sa paggahom upod sa iya sa Ginharian. Tuhoy sa ila langitnon nga pagkabanhaw, ang Biblia nagasiling: “Malipayon kag balaan ang may bahin sa nahaunang pagkabanhaw; sa ila sini wala sing gahom ang ikaduhang kamatayon, kundi . . . magahari sila kaupod niya sa isa ka libo ka tuig.”—Bugna 20:6; 14:1, 3.
21. (a) San-o nagsugod ang “nahaunang pagkabanhaw”? (b) Sin-o ang wala sing duhaduha nabanhaw na sa langitnon nga kabuhi?
21 Gani sa tapos sang pagkabanhaw ni Cristo, ang masunod nga banhawon amo ang 144,000. May bahin sila sa “nahaunang pagkabanhaw,” ukon “maaga nga pagkabanhaw.” (Filipos 3:11) San-o ini matabo? “Sa tion sang iya presensia,” siling sang Biblia. Subong naton-an na naton sa nauna nga mga kapitulo, ang presensia ni Cristo nagsugod sang tuig 1914. Gani nag-abot na ang “adlaw” para sa “nahaunang pagkabanhaw” sang matutom nga mga Cristiano pa langit. Wala sing duhaduha nga ang mga apostoles kag ang iban sang unang mga Cristiano nabanhaw na padulong sa langitnon nga kabuhi.—2 Timoteo 4:8.
22. (a) Sin-o pa ang may bahin sa “nahaunang pagkabanhaw”? (b) San-o sila banhawon?
22 Apang may yara pa mga Cristiano nga nagakabuhi karon sa tion sang dimakita nga presensia ni Cristo nga may paglaum man sa paggahom sa langit kaupod ni Cristo. Sila ang nagkalabilin sang 144,000. San-o sila banhawon? Wala na sila nagatulog pa sa kamatayon kundi ginabanhaw sila sa gilayon kon mapatay sila. Ang Biblia nagapaathag: “Indi kita tanan magatulog sa kamatayon, kundi kita tanan pamaylohan, sa isa ka tion, sa isa ka pagpamisok, sa katapusan nga budyong. Kay magatunog ang budyong, kag ang mga patay banhawon.”—1 Corinto 15:51, 52; 1 Tesalonica 4:15-17.
23. Paano ginalaragway sang Biblia ang pagbalhin padulong sa espiritu nga kabuhi?
23 Sa pagkamatuod, ining “nahaunang pagkabanhaw” pa langitnon nga kabuhi indi makita sang mga mata sang tawo. Isa ini ka pagkabanhaw padulong sa kabuhi subong espiritu nga mga tinuga. Ginalaragway sang Biblia ang pagbalhin padulong sa espiritu nga kabuhi sing subong sini: “Ginsab-ug sa pagkamadinulunton, ginabanhaw sa pagkadimadinulunton. Ginasab-ug ini sa kahuluy-an, ginabanhaw sa himaya. . . . Ginasab-ug ini nga lawas nga unudnon, ginabanhaw nga lawas nga espirituhanon.”—1 Corinto 15:42-44.
24. (a) Anong pagkabanhaw ang magasunod sa “nahaunang pagkabanhaw”? (b) Ngaa ginatawag ini nga “mas maayo nga pagkabanhaw”?
24 Apang, ang ekspresyon nga “nahaunang pagkabanhaw” nagapakita nga may magasunod. Amo ini ang pagkabanhaw sa paraiso nga duta sang mga matarong kag dimatarong. Matabo ini sa tapos sang Armagedon. Mangin isa ini ka “mas maayo nga pagkabanhaw” sang sa ila sang mga bata nga lalaki nga ginbanhaw nanday Elias kag Eliseo kag sang iban pa nga ginbanhaw anay sa duta. Ngaa? Bangod kon pilion sang mga banhawon sa tapos sang Armagedon ang pag-alagad sa Dios indi na sila mapatay liwat.—Hebreo 11:35.
ISA KA MILAGRO SANG DIOS
25. (a) Ngaa indi ang lawas nga napatay ang ginabanhaw? (b) Ano ang ginabanhaw, kag ano ang ginahatag sa mga banhawon?
25 Sa tapos mapatay ang isa ka tawo, ano ang ginabanhaw? Indi ang amo gihapon nga lawas nga napatay. Ginapakita ini sang Biblia sang ginalaragway sini ang pagkabanhaw padulong sa langitnon nga kabuhi. (1 Corinto 15:35-44) Bisan ang mga banhawon sa duta indi magabaton sing amo gihapon nga lawas nga ila ginkamatyan. Mahimu nga yadto nga lawas nadunot na kag nagbalik sa duta. Sang ulihi ang mga elemento sang patay nga lawas mahimu nga nangin bahin sang iban nga buhi nga butang. Gani banhawon sang Dios indi ang amo gihapon nga lawas kundi ang amo gihapon nga persona nga napatay. Sa mga tawo nga mapalangit, magahatag sia sing bag-o espirituwal nga lawas. Sa mga banhawon para sa duta, magahatag sia sing bag-o pisikal nga lawas. Wala sing duhaduha nga ang bag-o pisikal nga lawas mangin kaanggid sang lawas sang tawo antes sia mapatay agod nga makilal-an sia sang mga nakakilala sa iya.
26. (a) Ngaa isa ka makatilingala nga milagro ang pagkabanhaw? (b) Anong mga imbento sang tawo ang makabulig sa aton sa paghangop sa dakung ikasarang sang Dios sa pagdumdom sa mga tawo nga napatay?
26 Isa gid ka makatilingala nga milagro ang pagkabanhaw. Ang tawo nga napatay mahimu nga nakatipon sing madamu nga eksperiensia kag ihibalo kag madamu nga memorya sang buhi pa sia. Nakapalambo sia sing personalidad nga tuhay sa iya sang iban nga tawo nga nabuhi. Apang madumduman ni Jehova nga Dios ang tanan nga detalye, kag ipasag-uli niya ining kompleto nga persona kon banhawon Niya sia. Subong ginasiling sang Biblia tuhoy sa mga napatay nga banhawon: “Sila tanan nagakabuhi sa iya.” (Lucas 20:38) Ang mga tawo makarekord sang mga tingog kag laragway sang mga tawo, kag makapatokar sini bisan pagligad sang malawig nga tion nga napatay sila. Apang masarangan ni Jehova, kag himuon gid niya, ang pagbanhaw sa tanan nga tawo nga nagakabuhi sa iya handumanan!
27. Anong mga pamangkot tuhoy sa pagkabanhaw ang masunod nga sabton?
27 Madamu pa ang ginasugid sa aton sang Biblia tuhoy sa kabuhi sa Paraiso sa tapos mabanhaw ang mga patay. Halimbawa, naghambal si Jesus tuhoy sa mga tawo nga magaguwa, ang iban sa “pagkabanhaw sa kabuhi” kag ang iban sa “pagkabanhaw sa paghukom.” (Juan 5:29) Ano ang iya buot silingon? Kag mangin tuhay bala ang kahimtangan para sa “matarong” nga mabanhaw sang sa “dimatarong”? Ang pagbinagbinag sa Adlaw sang Paghukom magasabat sinang mga pamangkot para sa aton.
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Mga piktyur sa pahina 167]
“Nakahibalo ako nga mabanhaw sia sa pagkabanhaw”
Ginbanhaw ni Elias ang anak nga lalaki sang balo nga babayi
Ginbanhaw ni Eliseo ang isa ka bata
Nabuhi ang tawo nga nakatandog sa mga tul-an ni Eliseo
[Mga piktyur sa pahina 168]
Mga tawo nga ginbanhaw ni Jesus:
Anak nga lalaki sang balo nga babayi sa Nain
Si Lazaro
Anak nga babayi ni Jairo
[Mga piktyur sa pahina 169]
Iban pa nga ginbanhaw:
Si Dorcas
Si Jesus mismo
Si Eutico
[Piktyur sa pahina 170]
Sa diin ang paraiso nga ginsaad ni Jesus sa malauton?
