Kapitulo 5

Ang Kahilwayan nga Ginaagom sang mga Sumilimba ni Jehova

1, 2. (a) Ano nga sahi sang kahilwayan ang ginhatag sang Dios sa unang tawhanon nga mag-asawa? (b) Sambita ang pila sang mga kasuguan nga nagkontrol sang ila hilikuton.

 SANG gintuga ni Jehova ang unang tawhanon nga mag-asawa, nag-agom sila sing kahilwayan nga labaw sa bisan ano nga ginaagom sang mga tawo karon. Ang ila sadto puluy-an isa ka Paraiso. Wala sing balatian nga nagasablag sang ila kalipay sa kabuhi. Wala sing kamatayon nga nagahulat sa ila. Apang ang pagtahod sa mga sugo sang Dios importante sa ila padayon nga pag-agom sadto nga kahilwayan.

² Ang iban sadto nga mga sugo mahimo wala ginhambal sing aktuwal, apang si Adan kag si Eva gintuga sa isa ka paagi nga kinaugali para sa ila nga tumanon yadto. Sa amo ang ila gana nagpukaw sa kinahanglanon nga magkaon; ang kauhaw, sa kinahanglanon nga mag-inom. Ang pagtunod sang adlaw nagpahulag sa ila nga magpahuway kag magtulog. Nagpakighambal man si Jehova sa ila kag naghatag sa ila sing tulumanon. Ang matuod yadto nga tulumanon isa ka sugo, bangod ginkontrol sadto ang ila buhat. Apang daw ano ka maluluy-on kag mapuslanon yadto nga kasuguan! Naghatag ini sa ila sing hilikuton nga makaalayaw sing bug-os, kag nagbulig sa ila nga gamiton ang ila ikasarang sing bug-os sa mapuslanon nga mga paagi. Manganak sila kag maggahom sa ibabaw sang kasapatan kag amat-amat nga pasangkaron ang mga dulunan sang Paraiso tubtob makobrehan ang bug-os nga globo. (Gen. 1:​28; 2:​15) Wala sila pagpabug-ati sang Dios sing indi kinahanglanon nga mga detalye. Ginhatagan sila sang Dios sing daku nga kahilwayan sa paghimo sing mga desisyon. Ano pa ang mapangayo sang bisan sin-o?

3. Paano kuntani si Adan nabuligan sa paggamit sing maalamon sang iya kahilwayan sa paghimo sing mga desisyon?

 ³ Sa pagkamatuod, sang ginhatagan si Adan sing pribilehiyo sa paghimo sing mga desisyon, wala yadto nagkahulugan nga bisan ano nga desisyon ang iya himuon, magapatubas ini sing maayong mga resulta. Ang iya kahilwayan sa paghimo sing desisyon nagkahulugan sing salabton. Makatuon sia paagi sa pagpamati sa iya langitnon nga Amay kag pagpanilag sa Iya mga binuhatan, kag ginhatagan sang Dios si Adan sing kinaalam nga makabulig sa iya sa pag-aplikar sang iya naton-an. Sanglit gintuga si Adan “sa dagway sang Dios,” ang iya kinaugali nga huyog amo ang ipakita ang diosnon nga mga kinaiya kon nagahimo sing mga desisyon. Dapat nga maghalong sia sa paghimo sina kon matuod gid nga ginaapresyar niya ang nahimo sang Dios para sa iya kag nagahandum nga pahamut-an ang Dios.​—⁠Gen. 1:​26, 27; ipaanggid ang Juan 8:29.

4. (a) Ang madumilion nga sugo nga ginhatag kay Adan nagdingot bala sa iya sing kahilwayan? (b) Ngaa nagakaigo yadto nga kinahanglanon?

⁴ Subong pahanumdom sang pagsandig sang tawo sa iya Manunuga kag Manughatag-Kabuhi, ginhatag ni Jehova ini nga sugo sa iya: “Gikan sa tagsa ka kahoy sa katamnan sarang ka makakaon tubtob maayawan ka. Apang gikan sa kahoy sang pagkilala sing maayo kag malaut dili ka magkaon sa sini, kay sa adlaw nga magkaon ka sa sini mapatay ka nga totoo.” (Gen. 2:​16, 17) Nagdingot bala yadto nga sugo sing kahilwayan sa tawo? Wala gid. Si Adan hilway sa pagtuman ukon sa paglalis. Ang pagdumili indi mabug-at. Bugana sia sing kalan-on bisan indi niya pagtandugon yadtong isa ka kahoy. Apang dapat niya kilalahon nga ang duta nga iya ginapuy-an iya sang Dios kag nga, subong ang Manunuga, ang Dios ang may kinamatarong nga Manuggahom sa iya mga tinuga.​—⁠Sal. 24:​1, 10.

5. (a) Paano nadula ni Adan kag ni Eva ang ila mahimayaon nga kahilwayan? (b) Ano ang nagbulos sa sini, kag paano kita naapektohan?

⁵ Apang ano ang natabo? Ginpahulag sang makagod nga ambisyon, ginlimbungan sang isa ka anghel si Eva paagi sa pagpakunukuno subong matuod nga tuytoy kag nagpasalig sa iya sing butang nga batok sa kabubut-on sang Dios. Sa baylo nga tumanon ang iya Amay, nagbuylog si Adan kay Eva sa paglapas.  Paagi sa pagkuha sang butang nga indi ila, nadula ni Adan kag ni Eva ang ila mahimayaon nga kahilwayan. Nangin ulipon sila sang sala kag, subong ginpaandam sang Dios sa ila, ang kamatayon naghulat sa ila. Subong resulta, ano nga panublion ang ginpaliton sa ila mga anak? Amo ang sala nga ginapakita, sa natawhan nga huyog sa paghimo sing malaut, sa mga kaluyahon nga nagahimo sa isa nga madali tapikan sing balatian kag sa pagluya sa ulihi paagi sa pagtigulang. Subong man ang kamatayon. Ang napanubli nga huyog sa paghimo sing malaut, nga ginpagrabe pa sang impluwensia ni Satanas nagpatubas sing katilingban nga sa diin ang kabuhi nangin makatalagam para kay bisan sin-o. Daw ano ini ka tuhay sa kahilwayan nga ginhatag sang Dios sa katawhan sa ginsuguran!​—⁠Roma 5:​12; Job 14:​1; Bug. 12:9.

Kon sa Diin Masapwan ang Kahilwayan

6. (a) Sa diin masapwan ang matuod nga kahilwayan? (b) Ano nga sahi sang kahilwayan ang ginhambal ni Jesus sa Juan 8:​31, 32?

⁶ Bangod sang mga kahimtangan karon, indi makatilingala nga ang mga tawo nagakalangkag sa kahilwayan nga daku pa sa ila ginaagom. Apang sa diin masapwan ang matuod nga kahilwayan? Si Jesucristo nagsiling: “Kon kamo magpadayon sa akon pulong, kamo matuod gid nga mga disipulo nakon,  kag kamo makakilala sing kamatuoran kag ang kamatuoran magahilway sa inyo.” (Juan 8:​31, 32) Ining kahilwayan indi ang limitado nga sahi nga ginalauman sang tawo kon sikwayon nila ang isa ka politikal nga manuggahom ukon porma sang pangulohan pabor sa lain naman. Sa baylo, lubaron sini ang gamot sang mga palaligban sang tawo. Ang ginahambal ni Jesus amo ang kahilwayan gikan sa sala, ang pagkaulipon sa sala. (Tan-awa ang Juan 8:​24, 34-36.) Sa amo kon ang isa ka tawo mangin matuod nga disipulo ni Jesucristo, nagaresulta ini sa isa ka talalupangdon nga pagbag-o sa iya kabuhi, isa ka kahilwayan.

7. (a) Sa ano nga kahulugan, nian, mahilway kita gikan sa sala karon? (b) Agod matigayon ina nga kahilwayan, ano ang dapat naton himuon?

⁷ Wala ina nagakahulugan nga sa karon indi na mabatyagan sang matuod nga mga Cristiano ang mga epekto sang natawhan nga huyog sa makasasala nga paggawi. Sa kabaliskaran, nagapakig-away sila bangod sini. (Roma 7:​21-25) Apang kon ang isa ka tawo magkabuhi gid nahisuno sa mga panudlo ni Jesus, indi na sia mangin ulipon sang sala. Ang sala indi na sa iya mangin subong sang isa ka hari nga nagahatag sing mga mando nga iya ginatuman. Indi na sia masiod sa isa ka paagi sang pagkabuhi nga wala sing katuyuan kag magahatag sa iya sing isa ka natublag nga konsiensia. Makatigayon sia sing matinlo nga konsiensia sa atubangan sang Dios bangod ang nagligad nga mga sala napatawad na sa sadsaran sang iya pagtuo sa halad ni Cristo. Ang makasasala nga mga huyog mahimo nga magatinguha sa paglutaw, apang kon mangindi sia sa paghimo sini bangod ginadumdom niya ang matinlo nga mga panudlo ni Cristo ginapakita niya nga ang sala indi niya agalon.​—⁠Roma 6:​12-17.

8. (a) Anong dugang pa nga kahilwayan ang ginahatag sa aton sang matuod nga Cristianismo? (b) Paano ini dapat mag-apektar sa aton panimuot sa sekular nga mga manuggahom?

⁸ Subong mga Cristiano may yara kita daku nga kahilwayan. Nahilway na kita gikan sa mga epekto sang indi matuod nga mga panudlo, gikan sa pagkaulipon sa disparatis kag sa sala. Ang daku nga mga kamatuoran nahanungod sa kahimtangan sang patay kag ang pagkabanhaw naghilway sa aton gikan sa sobra nga kahadlok sa masingki nga kamatayon nga ginabangdan sang pagpugong sang mga tawo sa ila konsiensia. Ang ihibalo nga ang dihimpit nga mga pangulohan sang tawo buslan sang matarong nga Ginharian sang Dios nagahilway sa aton gikan sa pagkawala sing paglaum. Apang ina nga kahilwayan wala nagapakamatarong sang indi pagtahod sa mga kasuguan ukon sa mga opisyales sang pangulohan bangod lamang ang daan nga sistema madula sa indi madugay.​—⁠1 Ped. 2:​16, 17; Tito 3:​1, 2.

9. (a) Paano si Jehova nagabulig sa aton sing mahigugmaon sa pag-agom sing daku nga kahilwayan nga posible karon para sa mga tawo? (b) Sa paghimo sing mga desisyon, paano naton mapakita nga nahangpan naton sing maathag ang resulta sang pag-abuso ni Adan sa iya kahilwayan?

 ⁹ Wala kita ginapabay-an ni Jehova nga haumhaumon lamang kon ano ang labing maayo nga paagi sang pagkabuhi. Nahibaluan niya kon paano kita ginhimo, kon ano ang magahatag sa aton sing matuod nga pagkakontento kag sing personal nga kadungganan, kag kon ano ang mangin para sa aton dayon gid nga kaayuhan. Nahibaluan man niya ang iya gintalana nga tion para sa pagtuman sang iya katuyuan kag, busa, ang mga hilikuton nga labing mapuslanon nga dapat naton himuon. Nahibaluan man niya ang mga panghunahuna kag paggawi nga makapanubo sa isa ka tawo ukon makapierdi sang iya relasyon sa iban kag makaupang sa iya sa pag-agom sang mga pagpakamaayo sang Ginharian sang Dios. Sing mahigugmaon ginapahibalo niya sa aton ining mga butang paagi sa Biblia kag paagi sa iya kitaon nga organisasyon. (Gal. 5:​19-23; Mar. 13:​10; ipaanggid ang 1 Timoteo 1:​12, 13.) Nian yara na sa aton nga ginagamit ang hinatag sang Dios sa aton nga kahilwayan sa pagpamat-od kon ano ang aton himuon. Kon ginakasubo naton ang ginasugid sa aton sang Biblia nahanungod sa kon paano nadula ni Adan ang kahilwayan nga ginhatag sa katawhan sa ginsuguran, himuon naton ina nga mga desisyon sing maalamon. Aton ipakita nga ang maayo nga kaangtanan kay Jehova amo ang labing importante sa kabuhi.

Pagkalangkag sa Isa Pa ka Sahi sang Kahilwayan

10. Ano nga sahi sang kahilwayan ang ginatinguhaan sang iban nga nagapangangkon nga mga Cristiano?

¹⁰ Kon kaisa ang iban nga mga pamatan-on nga ginpadaku subong mga Saksi ni Jehova, subong man ang iban nga indi na tuman ka lamharon nagakalangkag sa isa ka sahi sang kahilwayan. Ang kalibutan mahimo nga makawiwili, kag sa ila labi nga paghunahuna sini labi nga nagabaskog ang ila handum nga himuon ang mga butang nga ginahimo sang kalibutanon nga mga tawo. Mahimo nga wala sila sing plano nga magpahubog sa droga ukon sa alkoholiko nga ilimnon ukon magkomiter sing pagpakighilawas. Apang, nagasugod sila sa paghinguyang sing tion sa tapos sang klase ukon sa tapos sang trabaho  upod sa kalibutanon nga mga kaupod. Sa pagkamatuod, luyag nila nga batunon sila sang ila bag-o nga mga kaupod, gani magasugod sila sa pag-ilog sang ila panghambal kag sang ila mga paggawi.​—⁠3 Juan 11.

11. Gikan sa diin kon kaisa nagahalin ang paghaylo sa paghimo sini?

¹¹ Kon kaisa ang ganyat sa pagpatuyang sa kalibutanon nga paggawi nagagikan sa isa ka tawo nga nagapangangkon sa pag-alagad kay Jehova. Amo sina anay ang natabo sa Eden sang ginhaylo ni Satanas si Eva kag dayon sang ginhaylo ni Eva si Adan nga magbuylog sa iya. Matuod man ini anay sa tunga sang unang mga Cristiano kag amo man sini karon ang nagakatabo sa aton adlaw. Ina nga mga tawo masami nga maluyagon sa makapalangkag nga mga butang kag nagahandum sila sing mga butang nga makahatag sing daku nga kalipay. Ila ginapalig-on ang iban nga “maglipaylipay.” Sila ‘nagatug-an sing kahilwayan, apang sila ila mga ulipon sang kaduluntan.’​—⁠2 Ped. 2:​18, 19.

12. (a) Ano ang masubo nga mga resulta sang kalibutanon nga paggawi? (b) Kon ang mga nadalahig nakahibalo sang resulta, ngaa nagapadayon sila sa paghimo sina nga mga butang?

¹² Ang bunga indi maayo. Ang ginadumilian nga seksuwal nga paghiusa nagaresulta sa kagumon sang balatyagon. Mahimo nga magadul-ong man ini sa balatian, wala ginakinahanglan nga pagmabdos kag ayhan sa pagkaguba sang pag-asawahay. (Hulu. 6:​32-35; 1 Cor. 6:​18; 1 Tes. 4:​3-8) Ang pag-abuso sa droga mahimo nga magadul-ong sa pagkamainiton, indi tadlong nga paghambal, buron nga panan-aw, paglingin sang ulo, pagpin-ot sang dughan, pagdeliryo, kag sa kamatayon. (Ipaanggid ang Hulubaton 23:​29-35.) Mahimo man ini magresulta sa pagkagiyan nga makadul-ong sa paghimo sing krimen agod masupurtahan ang bisyo. Ang mga nagapadalahig sa sina nga paggawi masami nga nakahibalo kon ano ang mangin resulta. Apang ang ila handum sa makapalangkag nga butang kag sa undanon nga kalipay nagabulag sa ila sa mga resulta. Ginasiling nila sa ila kaugalingon nga ini kahilwayan, apang ila masapwan, sing atrasado na, nga sila mga ulipon sang sala, kag kon daw ano ka mapintas nga agalon ang sala! Ang pagpangatarungan karon sa sini nga butang makabulig sa pag-amlig sa aton kaugalingon batok sa amo nga eksperiensia.​—⁠Gal. 6:​7, 8.

 Kon sa Diin Nagasugod ang mga Palaligban

13. (a) Paano ang mga kailigbon nga nagadul-ong sa sini nga palaligban masami nga ginapukaw? (b) Agod mahangpan kon ano ang “malain nga mga pagpakig-upod” kay sin-o pagtamod ang kinahanglan naton? (c) Samtang ginasabat ninyo ang mga pamangkot sa katapusan sang parapo, ipadaku ang pagtamod ni Jehova. Komentohi ang isa lamang ka pamangkot sa kada tion.

¹³ Magdulog kag hunahunaa kon sa diin masami nga nagasugod ina nga mga palaligban. Ang Biblia nagapaathag: “Ang tagsa ka tawo ginasulay kon ginabuyok kag ginahaylo sang iya kaugalingon nga kailigbon. Nian ang kailigbon kon nakapanamkon, nagapanganak sing sala; kag ang sala, kon maggulang, nagapamunga sing kamatayon.” (Sant. 1:​14, 15) Apang paano mapukaw inang kailigbon? Paagi sa kon ano ang nagasulod sa hunahuna kag sa masami resulta ini sang pagpakig-upod sa mga tawo nga wala nagaaplikar sang mga prinsipio sang Biblia. Sa pagkamatuod, nahibaluan naton tanan nga dapat naton likawan ang “malain nga mga pagpakig-upod.” Apang ang pamangkot amo, Ano nga mga pagpakig-upod ang malain? Paano ginatamod ni Jehova ini nga butang? Ang pagpangatarungan sa masunod nga mga pamangkot kag mga kasulatan dapat magbulig sa aton sa paglab-ot sa nagakaigo nga mga konklusyon.

Ang kamatuoran bala nga ang pila ka tawo daw talahuron nagakahulugan nga sila mangin maayo nga mga kaupod? (Ipaanggid ang Genesis 34:​1, 2, 18, 19.)

Ang ila bala panghambal, ayhan ang ila mga paglahog, nagapakita kon bala dapat kita makig-abyan sa ila sing suod? (Efe. 5:​3, 4)

Makatarunganon bala nga mabalaka kita kon indi pareho sa aton ang ila pagpati tuhoy sa katuyuan sang Dios? (Ipaanggid ang 1 Corinto 15:​12, 32, 33.)

Ano ang batyagon ni Jehova kon pilion naton ang mga kaupod nga wala nagahigugma sa iya? (Ipaanggid ang 2 Cronica 19:​1, 2.)

Bisan pa mahimo nga nagatrabaho kita upod sa mga ditumuluo ukon nagaeskwela upod sa ila, paano naton mapakita nga wala naton sila ginapili subong mga kaupod? (1 Ped. 4:​3, 4)

Ang pagtan-aw sing telebisyon kag ang pagbasa sing mga libro, mga magasin kag mga pamantalaan mga  paagi man sa pagpakig-upod sa iban. Batok sa ano nga sahi sang materyal gikan sa sini nga mga balasahon dapat kita labi na nga maghalong karon nga mga adlaw? (Hulu. 3:​31; Isa. 8:​19; Efe. 4:​17-19)

Ano ang ginasugid kay Jehova sang aton pinili nga mga kaupod tuhoy sa kon ano nga sahi sang mga tawo kita? (Sal. 26:​1, 4, 5; 97:​10)

14. Anong daku nga kahilwayan ang yara sa unhan para sa mga matutom nga nagaaplikar sang laygay sang Pulong sang Dios karon?

¹⁴ Yara sa unhan naton ang bag-ong sistema sang Dios. Paagi sa Iya Ginharian hilwayon ang katawhan gikan sa makapaulipon nga impluwensia ni Satanas kag sang iya bug-os nga malaut nga sistema sang mga butang. Sing amat-amat ang tanan nga epekto sang sala pagadulaon gikan sa katawhan. Magahulat sa ila ang dayon nga kabuhi sa Paraiso. Ang kahilwayan nga nahisuno sing bug-os sa “espiritu ni Jehova” maagom sa ulihi sang tanan nga tinuga. (2 Cor. 3:​17) Makatarunganon bala nga irisgo ang pagdula sina tanan paagi sa pagpasapayan sa laygay sang Pulong sang Dios karon? Paagi karon sa aton paggamit sang aton Cristianong kahilwayan kabay nga ipakita naton tanan sing maathag nga ginahandum gid naton “ang mahimayaon nga kahilwayan sang mga anak sang Dios.”​—⁠Roma 8:21.

Repaso nga Paghinun-anon

● Ano nga sahi sang kahilwayan ang naagom sadto sang unang tawhanon nga mag-asawa? Paano yadto kon ipaanggid sa kahilwayan nga ginaagom karon sang katawhan?

● Kon ipatuhay sa kalibutan, ano ang kahilwayan sang matuod nga mga Cristiano? Paano ini posible?

● Ano nga bili ang ginabayad sang mga nagatinguha sang sahi sang kahilwayan nga yara sa kalibutan?

● Ngaa importante gid nga likawan ang “malain nga mga pagpakig-upod”? Indi katulad ni Adan, kay sin-o mga desisyon sa kon ano ang malain ang dapat naton batunon?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]