Kapitulo 20

Kabuhi kag Dugo—⁠Ginatamod Bala Ninyo Subong Balaan?

1. (a) Paano ginatamod sang Dios ang kabuhi? (b) Paano naton mapakita nga ginaapresyar naton ang kabuhi nga dulot sang Dios?

 INDI kita dapat matingala kon ang pagtamod sang Dios sa kabuhi tuhay sa pagtamod sang kalibutan. Para sa Dios, ang kabuhi sang tawo balaan. Amo bala sina ang pagtamod mo sa sini? Bug-os kita nga nagasandig sa Dios, nga “naghatag sa tanan nga tawo sing kabuhi kag ginhawa kag sing tanan nga butang.” (Binu. 17:​25-28; Sal. 36:9) Kon ginahuptan naton ang pagtamod sang Dios, maamligan naton ang aton kabuhi. Apang indi naton paglalison ang sugo sang Dios sa pagtinguha lamang nga luwason ang aton kabuhi. Ginapakabahandi naton ang ginsaad sang Dios nga kabuhi nga walay katapusan para sa mga tawo nga nagatuo sa iya Anak.​—⁠Mat. 16:​25, 26; Juan 6:​40; Jud. 21.

2. Kay sin-o panimuot sa kabuhi ang ginapakita sang kalibutan, kag sa anong pangatarungan nagadul-ong ini kon kaisa?

² Sa kabaliskaran, si Jesus nagsiling nga si Satanas nga Yawa, ang manuggahom sining kalibutan, “isa ka manugpatay kutob sa ginsuguran.” (Juan 8:​44; 12:​31) Sugod gid sa umpisa sang iya rebelde nga dalanon nagdala sia sing kamatayon sa katawhan. Ang masingki nga maragtas sang kalibutan nagapakita sang iya espiritu. Apang si Satanas mahimo man magpakita sing tuhay nga panagway. Sa amo ang mga tawo nga naimpluwensiahan sang iya panghunahuna nagapangatarungan nga, bisan indi malain nga mangin relihioso, kon ang kabuhi yara sa katalagman makabenepisyo ikaw kon imo sundon ang ila “eksperto” nga laygay sa baylo nga magbalikwat sa Biblia. (Ipaanggid ang 2 Corinto 11:​14, 15.) Kon ginaatubang sing kahimtangan nga nagakahulugan sing kabuhi ukon kamatayon, sa diin ang huyog sang imo tagipusuon? Sa pagkamatuod, ang handum naton dapat amo ang pagpahamuot kay Jehova.

3. (a) Ngaa dapat kita mangin interesado labi na sa ginasiling sang Biblia nahanungod sa dugo? (b) Basaha ang Genesis 9:​3-6 kag Binuhatan 15:​28, 29, kag dayon sabta ang mga pamangkot nga nalista sa ibabaw upod sining mga teksto.

 ³ Ang Pulong sang Dios nagapakita sing suod nga kaangtanan sa ulot sang kabuhi kag dugo, nga nagasiling: “Ang kalag [ukon kabuhi] sang unod yara sa dugo.” Subong nga ang kabuhi balaan, ginhimo man sang Dios nga balaan ang dugo. Iya ini, nga gamiton lamang sa paagi nga iya nahamut-an. (Lev. 17:​3, 4, 11; Deut. 12:​23) Gani maayo nga binagbinagon naton sing mahalungon kon ano ang iya ginakinahanglan sa aton tuhoy sa dugo.

 Basaha ang Genesis 9:3-6

 Ano nga mga kinabatasan sa inyo duog ang nagakinahanglan sa imo nga mangin alisto agod malikawan ang pagkaon sing dugo sang sapat?

 Bangod sang ginasiling sa bersikulo 4 nahanungod sa dugo sang sapat, ano ang imo reaksion sa pag-inom sing dugo sang tawo (nga ginhimo anay sa hampang nga gladiator sang mga Romano)?

 Subong ginpakita sa bersikulo 5 kag 6, sa kay sin-o una nga manabat ang isa bangod sa pagpatulo sing dugo sang tawo?

 Basaha ang Binuhatan 15:28, 29

 Ginasiling bala sini nga ang mga kinahanglanon naaplikar sa limitado lamang nga tion? Naaplikar bala ini sa aton?

 Wala bala nalakip ang dugo sang tawo sa mga pulong nga gingamit diri?

 Ginapahangop bala sang teksto nga may yara eksepsion sa mga kaso sang emerhensya?

4. Subong ginpaathag diri, ano nga aksion ang ginapakita sang Kasulatan nga dapat himuon sang isa ka tawo agod indi maulamid sa sala sa dugo?

⁴ Tuhoy sa dugo sang tawo, indi maghunahuna nga ang paglikaw lamang sa pagpatay nagahimo sa aton nga wala sing sala. Ginapakita sang Kasulatan nga kon kita bahin sang organisasyon nga may sala sa dugo sa atubangan sang Dios, dapat naton utdon ang aton kaangtanan sa sini kon indi naton luyag maulamid sa mga sala sini. (Bug. 18:​4, 24; Miq. 4:3) Ina nga buhat takus sang madagmit nga igtalupangod.

5. Paano ang pagkaukod sa pag-alagad sa latagon may kaangtanan sa kahilwayan sa sala sa dugo?

 ⁵ Sa bahin sang mga alagad sang Dios nga ginsugo sa paghatag sing paandam tuhoy sa nagapakari nga kalaglagan sa daku nga kapipit-an, ang ila pagpabilin nga wala sing sala sa dugo nagakinahanglan sa ila nga ibantala sing matutom ina nga mensahe. (Ipaanggid ang Ezequiel 3:​17-21.) Ginkabig ni apostol Pablo ang iya kaugalingon subong may utang sa tanan nga sahi sang tawo bangod sang ministeryo nga ginhatag sa iya. Nakabatyag sia sing kahilwayan gikan sa salabton sa ila dugo sa tapos lamang sia magpanaksi sa ila nahanungod sa aman sang Dios para sa kaluwasan. (Roma 1:​14, 15; Binu. 18:​5, 6; 20:​26, 27) Ang imo bala pagkaukod sa pag-alagad sa latagon nagapakita sina man nga pagkilala sa salabton nga yara sa abaga sang tanan nga Saksi ni Jehova?

6. Ano ang kaangtanan sa ulot sang paglikaw sa aksidente kag pagtahod sa pagkabalaan sang kabuhi?

⁶ Dapat man kita mabalaka sa mga aksidente nga nagabunga sing kamatayon. Sa idalom sang Mosaiko nga Kasuguan ang mga tawo nga sing aksidente ginbangdan sang kamatayon sang isigkatawo wala gintamod nga wala sing sala. May mga silot nga ginpatuman. (Ex. 21:​29, 30; Deut. 22:​8; Num. 35:​22-25) Kon ipatudok naton sa aton tagipusuon ang prinsipio nga nadalahig, dapat kita maghalong nga likawan nga bangdan sang bisan anong aksidente nga mahimo magresulta sa kamatayon paagi sa aton pagma­neho sing salakyan, paagi sa aton binuang nga pagpasimpalad ukon paagi sa pagtugot sa makatalagam nga mga kahimtangan sa aton puluy-an ukon sa aton duog sang negosyo. Ang imo bala panimuot sa sining mga butang nagapakita sing bug-os nga apresasyon sa pagkabalaan sang kabuhi?

Kamusta ang Paggamit sa Dugo subong Bulong?

7. (a) Nahisanto bala sa pagkabalaan sang dugo ang pagpatughong sing dugo sang tawo? (b) Ngaa indi makatarunganon nga iaplikar lamang ang sugo nga ‘maglikaw sa dugo’ sa mga buhat nga uso sadtong unang siglo?

⁷ Bisan pa indi bag-o ini nga buhat, ang pagtughong sing dugo lapnag nga ginagamit labi na sang ika-20 nga siglo, sa tuyo nga sakdagon ang kabuhi.  Ang bug-os nga dugo kag ang panguna nga mga bahin sang dugo ginagamit sa sining paagi. Sa pagkamatuod, ini nga paagi sang medisina wala na nagagarantiya nga ang pasyente indi mapatay. Sa kamatuoran, ang kamatayon kon kaisa talangkod nga resulta sang paggamit sing dugo. Apang ang labi pa nga kabalak-an amo​—⁠Ang ginapatuman sang Biblia nga ‘maglikaw sa dugo’ naaplikar bala sa sining paagi sang pagbulong? Huo! Batok sa balaan nga kasuguan ang pagpasulod sa lawas sing dugo nga halin sa iban nga tinuga, tawo man ukon sapat. Indi ini pagtahod sa pagkabalaan sang dugo. (Binu. 15:​19, 20) Wala sing sadsaran nga iaplikar lamang ang sugo nga ‘maglikaw sa dugo’ sa mga buhat sadtong unang siglo kag indi sa moderno nga paagi sang medisina. Mangatarungan sa sini nga butang: Sin-o ang makasiling nga ang sugo sang Biblia batok sa pagpatay wala nagalakip sa indi legal nga pagkutol sang kabuhi sang tawo paagi sa pusil, bangod ang pulbura wala pa maimbento kundi sang ika-10 lamang nga siglo? Kag makatarunganon bala nga isiling nga ang pagdumili sa pagpahubog naaplikar lamang sa mga ilimnon nga kilala sadtong unang siglo kag indi sa moderno nga mga alak? Para sa mga tawo nga nagahandum sa pagpahamuot sa Dios, ang mensahe nga ginapaalinton sang sugo nga ‘maglikaw sa dugo’ maathag.

8. (a) Paano nimo mapat-od kon bala ang isa ka paagi sa pagbulong nagakadapat para sa isa ka Cristiano? (b) Kon luyag sang doktor nga kuhaon ang pila sang imo dugo, kag taguon ini kag ibalik dayon sa imo lawas sa tion sang operasyon, ano nga mga prinsipio sa Biblia ang makabulig sa imo sa paghimo sing maayong desisyon? (c) Paano mangatarungan ang isa ka tawo tuhoy sa pagbulong nga nagakinahanglan sang dugo sa pagsirkular paagi sa aparato sa guwa sang lawas?

⁸ Walay sapayan, ang pagkasibod sang pila ka paagi sang pagbulong mahimo magpautwas sing mga pamangkot.  Paano ini malubad? Una, pangabaya sa imo doktor nga ipaathag ang ginabuko nga paagi. Dayon usisaa ini sing mahalungon sa kapawa sang mga prinsipio sa Biblia. Mahimo ipanugda sang doktor nga kuhaon ang pila sang imo dugo kag taguon, agod gamiton kon kinahanglanon, sa palaabuton nga operasyon. Magasugot ka bala? Dumduma nga, suno sa Kasuguan sang Dios nga ginhatag paagi kay Moises, ang dugo nga ginkuha sa isa ka tinuga dapat ibubo sa duta. (Deut. 12:​24) Wala kita karon sa idalom sang kodigo sang Kasuguan, apang ang sadsaran nga mensahe amo nga ang dugo balaan kag, kon kuhaon gikan sa lawas sang isa ka tinuga, dapat ibalik sa Dios paagi sa pagbubo sini sa iya tiilan, ang duta. (Ipaanggid ang Mateo 5:​34, 35.) Gani paano mangin husto nga itago ang imo dugo (bisan sa malip-ot lamang nga tion) kag dayon ibalik sa imo lawas? Apang ano kon ang doktor magsiling sa tion sang operasyon ukon sang ginagamit nga pagbulong, nga ang imo dugo paagihon sa aparato sa guwa sang imo lawas, kag, ibalik dayon? Magasugot ka bala? Ang iban nagbatyag, upod ang matinlo nga konsiensia, nga matugutan nila ini, basta ang aparato paandaron anay sang isa ka likido nga indi dugo. Gintamod nila ang naguwa nga aparato subong kasugpon sang ila sistema sa pagpadalagan sang dugo (cir­cu­la­tory sys­tem). Sa pagkamatuod, nanuhaytuhay ang kahimtangan kag ikaw ang dapat magdesisyon. Apang ang imo desisyon dapat magbilin sa imo sing isa ka matinlo nga konsiensia sa atubangan sang Dios.​—⁠1 Ped. 3:​16; 1 Tim. 1:19.

9. (a) Agod mapat-od nga tahuron ang imo desisyon nga ‘maglikaw sa dugo,’ ano nga mga paghalong ang dapat himuon? (b) Bisan sa tion sang emerhensya, paano malikawan ang indi maayo nga pagsabtanay kon kaisa? (c) Kon ang isa ka doktor ukon korte magtinguha nga ipilit ang pagtughong sing dugo, ano ang imo himuon?

⁹ Agod mapat-od nga tahuron sang imo doktor ang imo desisyon sa ‘paglikaw sa dugo,’ hambala sia anay antes mag-utwas ang emerhensya sa tion sang pagbulong. Kon kinahanglanon ang pagsulod sa ospital agod magpabulong, pat-ura nga mangayo sing nasulat nga pagsugot nga indi paggamiton ang dugo, subong man hambala sing personal ang doktor nga magabulong sa imo.  Apang ano kon may yara wala ginapaabot nga emerhensya? Malikawan ang indi maayo nga pagsabtanay paagi sa matinahuron kag makatarunganon nga pagpakighambal sa doktor, nga ginapalig-on sia nga gamiton ang iya kalantip sa pagbulig, apang tahuron ang imo Cristianong konsiensia. (Hulu. 15:​1; 16:​21, 23) Apang, kon ipilit sang nagaulikid nga mga manugbulong nga ang pagdumili sa dugo mahimo nga magbutang sang aton kabuhi sa katalagman kag gani magtinguha nga piliton kita sa pagsugot, ano nian? Ang pagtuo sa pagkatadlong sang mga dalanon ni Jehova dapat magpalig-on sa aton. Ang katutom kay Jehova dapat magpalig-on sa desisyon nga magdumili bangod ginapili naton nga tumanon ang Dios sa baylo sang mga tawo.​—⁠Binu. 5:​29; ipaanggid ang Job 2:​4; Hulubaton 27:11.

Daw Ano ka Serioso Ini nga Butang?

10. Ngaa indi mabag-o ang aton pagtamod bangod sang pangangkon nga kinahanglan ang pagtughong agod maluwas ang aton kabuhi?

¹⁰ Para sa mga tawo nga wala pa makakilala kay Jehova, ang mga argumento pabor sa pagtughong sing dugo mahimo nga kon kaisa daw isa ka pagpakita sing mataas nga pagtahod sa pagkabalaan sang kabuhi. Apang indi naton kalipatan nga madamo sang nagapangatarungan sa sining paagi ang nagaugyon man sa paglaglag sang kabuhi paagi sa aborsion. Kapin ang nahibaluan ni Jehova nahanungod sa kabuhi kag dugo sang sa bisan sin-o nga “eksperto” sa pagbulong. Ang tanan Niya nga sugo napamatud-an nga para sa aton kaayuhan, nagaamlig sang aton kabuhi karon kag sang aton paglaum sa palaabuton. (Isa. 48:​17; 1 Tim. 4:8) Tuhay bala ang sugo nga ‘maglikaw sa dugo’?

11. (a) Ano ang lamang nga paagi sa paggamit sing dugo ang gintugot ni Jehova sa mga Israelinhon? (b) Ngaa importante gid ini sa aton subong mga Cristiano?

¹¹ Ang pagkaserioso sang pagtahod sa pagkabalaan sang dugo ginpadaku sang ginsiling ni Jehova tuhoy sa lamang nga paagi nga gamiton ang dugo. “Ang kalag sang unod yara sa dugo, kag ginhatag ko ini sa inyo sa ibabaw sang halaran sa paghimo sing katumbasan tungod sa inyo mga kalag, kay ang dugo amo ang nagahimo sing katumbasan tungod sa kalag. Busa nagsiling ako sa mga anak sang Israel: ‘Wala sing kalag sa inyo nga magkaon sing dugo.’ ” (Lev. 17:​11, 12)  Ang tanan nga dugo sang sapat nga ginbubo sa halaran ni Jehova nga nahisanto sa ginpatuman sadto naglaragway sa hamili nga dugo ni Jesucristo. (Heb. 9:​11, 12; 1 Ped. 1:​18, 19) Sa amo ang pagkabalaan sang dugo ni Jesus ginpadaku sang sugo sang Dios nga nagadumili sang bisan ano nga paggamit sa dugo. Gikan sa sini makita naton nga ang sayop nga paggamit sa dugo nagapakita sing daku nga pagtamay sa aman sang Dios para sa kaluwasan paagi sa iya Anak.

12. Kon ginaatubang sing kamatayon, ngaa indi dapat gamiton sang matuod nga Cristiano ang bisan anong sayop nga paggamit sa dugo sa pagtinguha nga mabuhi pa sia?

¹² Kon ginaatubang kita sang kahimtangan nga nagakahulugan sing kabuhi ukon kamatayon, daw ano kakitid sing panghunahuna kon talikdan naton ang Dios! Bisan pa ginaapresyar naton ang serbisyo sang mainulikdon nga mga doktor, indi naton pagtinguhaan nga mabuhi ang aton kaugalingon ukon ang aton mga hinigugma sing pila pa ka adlaw ukon mga tuig paagi sa paglalis sa sugo sang Dios, nga subong bala ang kabuhi ang pinakaimportante sa tanan. Nagatuo kita sa bili sang ginpatulo nga dugo ni Jesus kag sa dayon nga kabuhi nga ihatag sini. Upod ang aton bug-os nga tagipusuon nagatuo kita nga ang matutom nga mga alagad sang Dios​—⁠bisan ang mga napatay⁠—​padyaan sing dayon nga kabuhi.​—⁠Juan 11:​25; 1 Tim. 4:10.

Repaso nga Paghinun-anon

● Ano ang naghimo sa kabuhi kag dugo nga balaan? Ngaa nagapangatarungan ang kalibutan para sa tuhay nga pagtamod?

● Tuhoy sa mga sapat, paano kita nagapakita sing pagtahod sa pagkabalaan sang ila dugo?

● Sa anong nanuhaytuhay nga paagi dapat kita tanan magpakita nga ginatrato naton ang kabuhi sang tawo subong balaan? Daw ano ka importante ang paghimo sini?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]