Kon Ano ang Kahulugan sa Imo sang Mosaiko nga Kasuguan
Kapitulo 19
Kon Ano ang Kahulugan sa Imo sang Mosaiko nga Kasuguan
1. (a) Ano ang nagpakita nga, sugod sang 36 C.E., ang wala masirkunsidar nga mga Gentil kalahamut-an kay Jehova subong mga Cristiano? (b) Apang ano nga hulusayon ang mabaskog nga ginpatihan sang pila sa unang mga Cristiano?
ANG hulusayon nga mainit nga ginbaisan sang mga adlaw ni apostol Pablo amo kon bala ang Gentil nga mga Cristiano obligado sa pagsunod sa mga ginapatuman sang Mosaiko nga Kasuguan. Matuod nga sang 36 C.E. ang balaan nga espiritu ginbubo sa wala masirkunsidar nga mga Gentil. Apang ang iban sang Judiyo nga mga Cristiano mabaskog nga nagpati nga ang Gentil nga mga disipulo dapat masirkunsidar kag tudluan sa pagtuman sang Kasuguan ni Moises. Dapat bala nga tumanon nila sadto yadto nga Kasuguan, ukon ayhan ang bahin sini? Sang mga 49 C.E. ang hulusayon gindala sa nagadumala nga hubon sa Jerusalem.—Binu. 10:44-48; 15:1, 2, 5.
2. Ngaa interesado kita sa sining hulusayon?
2 Interesado kita sa resulta. Ngaa? Indi lamang bangod kon kaisa may masumalang kita nga mga tawo nga nagabais nga ang mga Cristiano dapat magsunod sa pila ka bahin sang Kasuguan, subong sang pagsaulog sang Adlaw nga Inugpahuway, kundi bangod man ang Biblia nagasiling nga ang “Kasuguan balaan, kag ang sugo balaan kag matarong kag maayo.” (Roma 7:12) Bisan pa gintawag nga Mosaiko nga Kasuguan bangod si Moises ang manugpatunga sang Kasuguan nga katipan, yadto nga Kasuguan aktuwal nga naghalin kay Jehova nga Dios.—Ex. 24:3, 8.
Ngaa may Kasuguan?
3. Ngaa ginhatag ang Kasuguan sa Israel?
3 Ang aton karon pagtamod sa Kasuguan naapektohan kon bala nahangpan naton kon ngaa ginhatag ni Jehova sa Israel ang Kasuguan. Ang Kasulatan nagapaathag: “Gindugang ini [sa Abrahamiko nga katipan] agod ipadayag ang mga paglapas, tubtob nga mag-abot ang binhi nga sa iya nahimo ang saad . . . Busa ang Kasuguan nangin manugtuytoy naton tubtob kay Cristo, agod nga mapakamatarong kita paagi sa pagtuo.” (Gal. 3:19, 24) Paano ini ginhimo sang Kasuguan?
4. (a) Paano yadtong Kasuguan ‘nagpahayag sa mga paglapas’? (b) Paano man ini nagdul-ong sa mga matutom kay Cristo?
4 Paagi sa pagpahamtang sing himpit nga sulundan nga nagatuptop sa nanuhaytuhay nga bahin sang kabuhi, ginpadayag sini ang mga Judiyo subong makasasala. Nangin hayag, nga walay sapayan sang bisan anong maayong katuyuan kag maukod nga mga panikasog, indi nila matuman ang mga kinahanglanon. Gingamit ang mga Judiyo subong halimbawa sang indi himpit tawhanon nga pamilya, ginpadayag sang Kasuguan ang bug-os nga kalibutan, lakip ang tagsatagsa sa aton, subong mga makasasala, nga takus silutan sang Dios. (Roma 3:19, 20) Sa amo ginpadaku sini ang pagkinahanglan sang katawhan sa Manluluwas, kag nagdul-ong ini sa mga matutom kay Jesucristo subong amo yadto ang Manluluwas. Sa anong paagi? Ginpakilala sini sia subong amo lamang ang isa nga nakatuman sing himpit sa Kasuguan, kag gani sia lamang ang tawo nga wala sing sala. Ang sapat nga mga halad sa idalom sang Kasuguan may limitado lamang nga bili, apang subong himpit nga tawo, gintanyag ni Jesus ang iya kabuhi subong halad nga sa pagkamatuod magadula sang sala kag magabukas sang dalanon padulong sa dayon nga kabuhi para sa tanan nga nagatuo.—Juan 1:29; 3:16; 1 Ped. 1:18, 19.
5. Ginagamit ang mga kasulatan nga nalista, sabta ang mga pamangkot nga nalakip sa sini nga parapo.
5 Ginahunahuna ini nga natabo, paano mo sabton ang masunod nga mga pamangkot?
Gintuyo bala ang Mosaiko nga Kasuguan para sa tanan nga katawhan? (Sal. 147:19, 20; Ex. 31:12, 13)
Ginpakita bala ni Jehova sa Israel nga sa pila ka adlaw matapos ang Kasuguan nga katipan? (Jer. 31:31-33; Heb. 8:13)
Ang Napulo ka Sugo bala lakip ang kinahanglanon nga saulugon ang semanal nga Adlaw nga Inugpahuway nagpadayon sa tapos mapanas ang nabilin nga bahin sang Kasuguan? (Col. 2:13, 14, 16; 2 Cor. 3:7-11 [subong ginpaathag sang Exodo 34:28-30]; Roma 7:6, 7)
Sa anong paagi gintapos ni Jehova ang Kasuguan nga katipan? (Col. 2:13-17; Mat. 5:17, 18; Roma 10:4)
6. Ano ang ginapahangop sang mga argumento nga nagasiling nga ang Mosaiko nga Kasuguan dapat gihapon tumanon?
6 Sa kapawa sini, ano ang ginapahangop sang pagpangatarungan nga ang Mosaiko nga Kasuguan dapat gihapon tumanon? Sa epekto, isa ini ka pagsikway sa pagtuo kay Jesucristo. Ngaa? Bangod ina nga pagtamod nagasikway sa kamatuoran nga gintuman ni Jesus ang Kasuguan, sa amo naghatag sing dalan agod tapuson ini sang Dios. Para sa mga tawo nga nagapangangkon subong mga Cristiano apang nahaylo sang mga argumento pabor sa pagtuman sa Kasuguan, ukon sang pila ka bahin sini, si apostol Pablo mabaskog nga nagsulat: “Nahamulag kamo kay Cristo, kamo nga buot magpakamatarong paagi sa kasuguan; nahulog kamo gikan sa dibagay nga kaluoy.”—Gal. 5:4; tan-awa man ang Roma 10:2-4.
7. (a) Ano ang wala mahangpan sing bug-os sang mga tawo nga nagapabor sa pagpadayon sang pila ka bahin sang Kasuguan? (b) Daw ano ka importante ang Cristianong mga buhat, kag ano ang kaangtanan sini sa aton pagbaton sing dulot nga dayon nga kabuhi?
7 Ang mga tawo nga pabor sa pagpadayon sang pila ka bahin sang Kasuguan wala makahangop sing bug-os nga ang matarong nga tindog sa atubangan sang Dios nasandig, indi sa mga buhat sang Kasuguan, kundi sa pagtuo sa bili sang halad ni Jesus. (Gal. 3:11, 12) Nagapati sila nga dapat pamatud-an sang isa ka tawo nga matarong sia paagi sa sina nga mga buhat—butang nga imposible para sa makasasala nga mga tawo. Sa pagkamatuod, importante nga maghimo sing mga buhat sang pagtuman sa mga sugo sang Dios kag ni Cristo nga naaplikar sa mga Cristiano. (Sant. 2:15-17; Mat. 28:19, 20) Mga paagi ini sa pagpakita sang aton gugma kag pagtuo, kag ang indi pagpakita sini nagapamatuod nga ang aton pagtuo patay. Apang indi kita mangin takus sa kaluwasan bisan ano man kadaku ang aton pagtinguha. Indi posible ang kaluwasan gikan sa sala kag kamatayon kon wala ang halad ni Jesucristo. Sa amo ang dayon nga kabuhi isa ka dulot gikan sa Dios paagi kay Jesucristo, isa ka pagpabutyag sing tumalagsahon kag dibagay nga kaluoy kag indi bayad sa aton mga binuhatan.—Efe. 2:8, 9; Roma 3:23, 24; 6:23.
8. Ano ang desisyon sang nagadumala nga hubon sang unang-siglo nahanungod sa hulusayon nga nagdalahig sing pag-aplikar sang Mosaiko nga Kasuguan sa Gentil nga mga Cristiano?
8 Sang ang hulusayon tuhoy sa pag-aplikar sang Mosaiko nga Kasuguan sa Gentil nga mga Cristiano ginpresentar sa nagadumala nga hubon sa Jerusalem sang unang siglo, ang ila desisyon naghisanto sa sining mga kamatuoran. Ginkilala nila nga si Jehova wala nagaobligar sa Gentil nga mga tumuluo sa paghimo sang mga buhat bilang pagtuman sa Mosaiko nga Kasuguan sa wala pa ang balaan nga espiritu ginbubo sa ila. Ang desisyon sadtong nagadumala nga hubon naglista sing pila ka pagdumili subong “kinahanglanon nga mga butang” nga nahisuno sa sadto nga Kasuguan, apang ginpasad ini sa rekord sang Biblia tuhoy sa mga hitabo nga nauna sa Kasuguan. Gani wala ginpatuman sa Gentil nga mga Cristiano ang salabton nga tumanon ang Mosaiko nga Kasuguan ukon ang pila ka bahin sini, kundi, sa baylo ginpamatud-an lamang ang mga talaksan nga ginkilala na sa wala pa si Moises.—Binu. 15:28, 29; ipaanggid ang Genesis 9:3, 4; 34:2-7; 35:2-5.
9. (a) Gin-obligar pa bala sang Dios ang mga Judiyo sa pagtuman sang Mosaiko nga Kasuguan? (b) Anong pinasahi nga aman ang ginhimo para sa ila bangod sang paagi sang pagkapatay ni Cristo?
9 Pagkatapos sang Pentecostes sang 33 C.E. ang mga Judiyo wala na gin-obligar nga tumanon ang Mosaiko nga Kasuguan. Kag yadtong mga Judiyo nga nagtuo nakakita sing pinasahi nga rason sa pagkalipay sa sini. Ngaa? Bisan pa ang mga Gentil mga makasasala man kag busa nagakapatay, ang mga Judiyo lamang ang ginpakamalaut sang Dios bangod sang ila paglalis sa Kasuguan nga katipan. Apang sa paagi sang pagkapatay ni Cristo—ginlansang sa usok subong nga isa ka ginpakamalaut nga kriminal—ginkuha niya ang lugar sang mga Judiyo nga magatuo sa iya kag nag-aman sia sing kahilwayan para sa ila gikan sa silot nga mabaton nila kuntani bangod sang ila paglalis sa Kasuguan. (Gal. 3:10-13) Sa amo nag-aman sia para sa ila sing kapatawaran nga kuntani indi gid nila matigayon sa idalom sang Mosaiko nga Kasuguan.—Binu. 13:38, 39.
10. Sa anong paagi ang pagdula sang Kasuguan nangin isa ka kabangdanan sang nahiusa nga pagsimba?
10 Sa kamatuoran, ginkuralan sang Kasuguan ang mga Judiyo gikan sa mga Gentil. Ang mga kinahanglanon nga wala naaplikar sa mga Gentil ginpatuman sa mga Judiyo, kag ang wala masirkunsidar nga mga Gentil ginbalabagan sa pagpakigbahin sing bug-os upod sa mga Judiyo sa ila pagsimba. (Ipaanggid ang Exodo 12:48; Binuhatan 10:28.) Apang sang matuman sang Kasuguan ang katuyuan sini kag gindula ini, posible na para sa mga Judiyo kag sa wala masirkunsidar nga mga Gentil nga mahiusa paagi kay Cristo sa pagsimba sa lamang matuod nga Dios.—Efe. 2:11-18.
Nagabenepisyo Kita Gikan sa Ihibalo sa Kasuguan
11. Paano ang ihibalo sa Kasuguan nagabulig sa aton sa paghangop sang mga panudlo ni Cristo?
11 Bisan pa wala kita karon sa idalom sang Kasuguan, makabenepisyo sing daku ang tagsatagsa sa aton gikan sa paghibalo sini. Sa anong paagi? Dumduma, si Jesus ginbun-ag sang isa ka Judiyo nga iloy kag nangin sa idalom sang Mosaiko nga Kasuguan. Ang pila ka butang nga iya ginhimo mahangpan lamang sing bug-os pasad sa ihibalo sa mga kinahanglanon sadtong Kasuguan. (Gal. 4:4; tan-awa ang Lucas 22:7, 8.) Subong man ginhimo niya ang iya ministeryo sa tunga sang mga tawo nga yara sa idalom sadtong Kasuguan. Gani ang iya mga panudlo masami nga gintukod sa mga kahimtangan nga may kaangtanan sa Kasuguan.—Ipaanggid ang Mateo 5:23, 24.
12. (a) Ano nga kaangtanan ang ginpakita ni Jesus sa ulot sang iya kabuhi kag sang Mosaiko nga Kasuguan? (b) Paano ginpakita ni apostol Pablo ang bili sang pagtigayon sing ihibalo sa Kasuguan? (c) Ano ang nangin resulta sang aton paghangop sa espirituwal nga kahulugan sang mga kinahanglanon sini?
12 Pagkatapos sang iya pagkabanhaw, ginpahanumdom ni Jesus ang iya mga disipulo nga ang iya kabuhi subong isa ka tawo nagtuman sang mga butang nga nasulat nahanungod sa iya sa Kasuguan, sa mga Manalagna kag sa mga Salmo. (Luc. 24:44) Subong man, ginpatuhuyan ni apostol Pablo ang mga bahin sang Kasuguan nga katipan subong “hinuwad kag landong sang langitnon nga mga butang” kag sia nagsiling nga “ang Kasuguan landong sang maayong mga butang nga palaabuton.” (Heb. 8:4, 5; 10:1) Ang makatilingala nga mga detalye nga natuman sa pagkasaserdote ni Jesucristo kag sa paghalad sang iya tawhanon nga kabuhi yara sa Mosaiko nga Kasuguan. Ang paghangop sini makapauswag sang kahulugan sadtong mga aman sa aton. Lakip sa matagnaon nga laragway amo ang mga detalye nga nagapakita sang kahimusan tuhoy sa pagsimba kay Jehova sing kalahamut-an karon sa iya daku espirituwal nga templo. Samtang nagauswag ang aton paghangop tuhoy sini, ang aton apresasyon sa hinaplas sang espiritu nga kongregasyon kag sa papel sini sa idalom ni Jesucristo may kaangtanan sa aton pagsimba magauswag man.
13. Ngaa mapuslanon nga magpamalandong sa maayong mga prinsipio nga ginpakita sa Kasuguan?
13 Ang Mosaiko nga Kasuguan bahin sang Kasulatan nga inspirado sang Dios, ang tanan sini “mapuslanon sa pagtudlo, sa pagsabdong, sa pagtadlong.” (2 Tim. 3:16) Ang aton pagpanalawsaw kag pagpamalandong sa wala sing katapusan nga mga prinsipio nga sa amo napasad ang Kasuguan makabulig sa aton sa pagpalambo sing isa ka tinagipusuon nga handum nga himuon ang mga butang nga kalahamut-an sa Dios. Kon mahangpan naton ang espiritu nga ginatudlo sang Kasuguan kag ipakita ina nga espiritu sa aton kabuhi, makabenepisyo gid kita sing daku!
14. (a) Paano gin-ilustrar ni Jesus ang bili sang paghangop sa espiritu nga gintudlo sang mga kinahanglanon sang Kasuguan? (b) Ipatalupangod ang pila sang dugang pa maayong mga prinsipio sang Kasuguan, subong ginpakita sa pahina 152. (c) Paano ang apresasyon sa sining mga butang makabulig sa aton sa pagpahamuot sing dugang pa sa Dios?
14 Epektibo nga ginlaragway ini ni Jesus sa iya Wali sa Bukid. Nagahambal sa mga tawo nga yara sadto sa idalom sang Kasuguan, ginpakita niya nga, sa baylo lamang sang paglikaw sa pagpatay, dapat nila sikwayon ang huyog sa pagkamaakigon kag likawan ang paggamit sang ila dila sa pagpakanubo sa ila kauturan. Sa baylo nga mangin kontento na lamang bangod wala sing aktuwal makasala sing panghilahi, indi sila dapat magtulok man lang sa isa ka babayi nga may malain nga handum. Subong sa ila, dapat man kita magtinguha nga gamiton ang tanan nga bahin sang aton lawas nahisanto sa matarong nga mga dalanon ni Jehova. (Mat. 5:21, 22, 27-30; tan-awa man ang Roma 13:8-10.) Kon himuon naton ini, ipakita naton nga nahangpan man naton ang kahulugan sang labing daku nga sugo sa Kasuguan: “Dapat mo higugmaon si Jehova nga imo Dios sa bug-os mo nga tagipusuon kag sa bug-os mo nga kalag kag sa bug-os mo nga hunahuna.” (Mat. 22:36, 37) Pat-od nga ini magapasuod pa sa aton kay Jehova nga Dios. Bisan pa wala kita sa idalom sang Mosaiko nga Kasuguan, makabenepisyo gid kita paagi sa pagtigayon sing sibu nga ihibalo tuhoy sa mga prinsipio nga ginpasaran sini kag tuhoy sa matagnaon nga mga laragway nga ginaunod sini.
Repaso nga Paghinun-anon
● Ngaa ang mga tawo nga nagapamilit sa pagtuman sang Mosaiko nga Kasuguan nagasikway gid kay Cristo?
● Paano ang ihibalo sa Kasuguan nagabulig sa aton nga mahangpan ang papel ni Jesus sa katuyuan ni Jehova?
● Bisan pa wala kita sa idalom sang Kasuguan, anong mapuslanon nga mga butang ang aton mahangpan gikan sa pagtuon sini?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Kahon sa pahina 152]
Pila ka Sadsaran nga mga Prinsipio sa Mosaiko nga Kasuguan
Mga Salabton sa Dios
Si Jehova lamang ang simbahon Ex. 20:3; 22:20
Tahura ang iya ngalan Ex. 20:7; Lev. 24:16
Higugmaa kag alagda sia sa bug-os nga tagipusuon, kalag, kusog Deut. 6:5; 10:12; 30:16
Mahadlok sa paglalis, magpakita sing kapunaw sa iya Deut. 5:29; 6:24
Palapiti sia sa paagi lamang nga iya ginakahamut-an Lev. 1:1-5; Num. 16:1-50; Deut. 12:5-14
Ihatag sa iya ang labing maayo; gikan ini sa iya Ex. 23:19; 34:26
Ang mga sumilimba dapat matinlo sa pisikal Ex. 19:10, 11; 30:20
Ang balaan nga mga interes indi dapat ipahigad bangod sa materyal nga mga interes Ex. 20:8-10; 34:21; Num. 15:32-36
Ginadumilian Relihioso nga mga Buhat
Idolatriya Ex. 20:4-6; Deut. 7:25
Pagpakig-upod sa iban nga pagtuluohan Ex. 23:13; 34:12-15; Deut. 6:14, 15; 13:1-5
Espiritismo, diwatahan, panghimalad, pagpamakot, mahiko, panghiwit Ex. 22:18; Lev. 20:27; Deut. 18:10-12
Pag-asawahay kag Pamilya nga Pagkabuhi
Ginadumilian ang panghilahi Ex. 20:14; Lev. 20:10
Indi magminyo sa isa nga wala nagaalagad kay Jehova Deut. 7:1-4
Ginadumilian ang incesto Lev. 18:6-16; 20:11
Likawi ang katikuan sa sekso Lev. 18:23; 20:13
Tahura ang kabuhi sang wala pa matawo nga bata Ex. 21:22, 23
Tahura ang imo mga ginikanan Ex. 20:12; 21:15, 17; Deut. 21:18-21
Tudlui ang imo kabataan sang mga dalanon ni Jehova Deut. 6:4-9; 11:18-21
Mga Salabton nga Nagadalahig sa Iban nga Tawo
Tamda subong balaan ang kabuhi sang tawo Ex. 20:13; Num. 35:9-34
Higugmaa ang isigkatawo; indi magdumot Lev. 19:17, 18
Mangin mapatugsilingon sa mga tigulang Lev. 19:32
Magpakita sing pag-ulikid sa mga imol, ilo, balo Lev. 25:35-37; Deut. 15:7-11; 24:19-21
Indi pagtamaya ang bungol kag bulag Lev. 19:14; Deut. 27:18
Mangin bunayag sa negosyo Lev. 19:35, 36; 25:14
Tahura ang mga kinamatarong sang iban sa ila pagkabutang Ex. 20:15; 22:1, 6; 23:4; Deut. 22:1-3
Indi paghamkuna ang iya sang iban Ex. 20:17
Ipadayag ang nakasala sing daku Lev. 5:1; Deut. 13:6-11
Maghambal sing matuod; indi magsaksi sing butig Ex. 20:16; 23:1, 2
Indi magdampigdampig bangod sang palangakuan Ex. 23:3, 6; Lev. 19:15
