Kapitulo Nuebe

Ang Gahom Sang Paglaum nga Pagkabanhaw

1. Kon wala sing paglaum nga pagkabanhaw, ano ang paglaum sang mga patay?

 NAMATYAN ka na bala sing mga hinigugma? Kon wala sing pagkabanhaw, wala na kuntani sing paglaum nga makita pa sila liwat. Magapabilin sila sa kahimtangan nga ginalaragway sang Biblia sang nagsiling ini: “Nahanungod sa mga patay, wala sila makahibalo sing bisan ano, . . . kay sa Sheol [ang lulubngan] nga imo ginakadtuan, walay buluhaton ukon pahito ukon ihibalo ukon kaalam.”​—Manugwali 9:​5, 10.

2. Anong makalilipay nga paglaum ang ginapaposible sang pagkabanhaw?

² Paagi sa pagkabanhaw, maluluy-on nga ginbuksan ni Jehova ang hamili nga kahigayunan agod ang di-maisip nga kadam-an sang mga tawo nga napatay banhawon kag magkabuhi sing dayon. Nagakahulugan ini nga matigayon mo ang makalilipay nga paglaum nga sa pila ka adlaw, sa bag-ong kalibutan sang Dios, mahiusa ka liwat upod sa imo mga hinigugma nga nagtulog sa kamatayon.​—Marcos 5:​35, 41, 42; Binuhatan 9:36-41.

3. (a) Sa anong mga paagi ang pagkabanhaw napamatud-an nga importante sa pagtuman sang katuyuan ni Jehova? (b) San-o ilabi na ang paglaum nga pagkabanhaw isa ka tuburan sang kusog sa aton?

³ Bangod sang pagkabanhaw, indi kinahanglan nga mahadlok kita sa kamatayon. Mahimo tugutan ni Jehova si Satanas, nga wala nagahatag sing dayon nga halit sa iya matutom nga mga alagad, nga himuon ang bug-os niya nga  masarangan agod pamatud-an ang iya malaut nga panumbungon nga “ang tanan nga ginapanag-iyahan sang isa ka tawo ihatag niya tungod sa iya kalag.” (Job 2:4) Si Jesus matutom sa Dios bisan tubtob sa kamatayon, kag busa ginbanhaw sia sang Dios sa langitnon nga kabuhi. Sa amo, napresentar ni Jesus ang balor sang iya himpit tawhanon nga halad sa atubangan sang langitnon nga trono sang iya Amay, nga may nagaluwas-kabuhi nga benepisyo sa aton. Paagi sa pagkabanhaw, yadtong sa “diutay nga panong,” subong mga masigkamanunubli kaupod ni Cristo, may paglaum nga mahiusa sa iya sa langitnon nga Ginharian. (Lucas 12:32) Para sa iban, yara ang paglaum nga pagkabanhaw sa kabuhi nga walay katapusan sa paraiso nga duta. (Salmo 37:​11, 29) Para sa tanan nga mga Cristiano, ang paglaum nga pagkabanhaw isa ka tuburan sang kusog nga “labaw sa kinaandan” kon ginaatubang nila ang kamatayon bangod sang mga pagtilaw.​—2 Corinto 4:7.

Kon Ngaa Kinahanglanon sa Cristianong Pagtuo

4. (a) Sa anong kahulugan ang pagkabanhaw isa ka “panguna nga doktrina”? (b) Ano ang kahulugan sang pagkabanhaw sa kalibutan sa kabilugan?

⁴ Ang pagkabanhaw, subong ginasiling sa Hebreo 6:​1, 2, isa ka “panguna nga doktrina.” Bahin ini sang sadsaran sang pagtuo nga kon wala ini indi gid kita mangin hamtong nga mga Cristiano. (1 Corinto 15:16-19) Apang, ang kalibutan sa kabilugan daw indi makapati sa panudlo sang Biblia tuhoy sa pagkabanhaw. Bangod kulang sing espirituwalidad, dugang kag dugang nga mga tawo ang nagakabig sang karon lamang nga kabuhi nga matuod. Gani, nagakabuhi sila agod mangita sing kalipayan. Nian yara ang mga nagasakdag sang tradisyunal nga mga relihion​—sa sulod kag sa guwa sang Cristiandad—​nga nagahunahuna nga may yara sila di-mamalatyon nga kalag. Apang ina nga pagpati wala nagahisanto sa panudlo sang Biblia tuhoy sa pagkabanhaw,  kay indi na kuntani kinahanglan ang pagkabanhaw kon ang mga tawo may di-mamalatyon nga kalag. Ang pagtingob sining duha ka ideya nagapagumon lamang sa baylo nga nagahatag sing paglaum. Paano naton mabuligan ang mga bunayag sing tagipusuon nga luyag makahibalo sang kamatuoran?

5. (a) Antes mahangpan sang isa ka tawo ang pagkabanhaw, ano ang dapat niya mahibaluan? (b) Ano nga mga kasulatan ang gamiton mo sa pagpaathag sa kalag? sa kahimtangan sang mga patay? (c) Ano ang mahimo nga himuon kon ang isa nagagamit sing badbad sang Biblia nga daw nagatago sang kamatuoran?

⁵ Antes nila mahangpan kon daw ano ka makalilipay nga aman ang pagkabanhaw, dapat may husto nga paghangop sila sa kalag kag sa kahimtangan sang mga patay. Sa masami, nagakaigo na ang pila lamang ka kasulatan agod mapaathag ini nga butang sa tawo nga gutom sa kamatuoran sang Biblia. (Genesis 2:7; Salmo 146:​3, 4; Ezequiel 18:4) Apang, ang iban nga modernong mga badbad kag mga edisyon nga nagaparaprase sang Biblia nagatago sang kamatuoran tuhoy sa kalag. Gani mahimo nga kinahanglan binagbinagon ang mga ekspresyon sa orihinal nga mga lenguahe nga gingamit sa pagsulat sang Biblia.

6. Paano mo mabuligan ang isa ka tawo nga mahangpan kon ano ang kalag?

⁶ Ang New World Translation mapuslanon ilabi na sa pagpaathag sini bangod ginabadbad sini pirme ang Hebreong termino nga neʹphesh kag ang katumbas nga Griegong tinaga nga psy·kheʹ subong “kalag.” Ginalista sa apendise sini nga badbad ang madamong teksto diin masalapuan ining mga termino. Madamo nga iban pa nga bersion sang Biblia ang wala nagakasinanto sa mga tinaga nga ila ginagamit kay ginbadbad nila ang pareho nga orihinal nga mga tinaga indi lamang subong “kalag” kundi subong “tinuga” man, “being,” “persona,” kag “kabuhi”; ang “akon neʹphesh” mahimo  ginbadbad nga “ako,” kag ang “imo neʹphesh,” nga “ikaw.” Ang pagpaanggid sang iban nga mga badbad sang Biblia sa New World Translation makabulig sa isa ka sinsero nga estudyante nga mahangpan nga ang mga termino sa orihinal nga mga lenguahe nga ginbadbad “kalag” nagapatuhoy sa mga tawo kag sa mga sapat. Apang ining mga termino wala gid nagapaalinton sing ideya nga ang kalag isa ka di-makita, di-matandog nga butang nga nagabulag sa lawas sa tion sang kamatayon kag padayon nga nagaluntad nga may hinalung-ong sa iban nga duog.

7. Paano mo ipaathag gikan sa Biblia ang kahimtangan sang mga yara sa Sheol? sa Hades? sa Gehenna?

⁷ Ang New World Translation wala man nagabag-o sa paggamit sini sang tinaga nga “Sheol” agod badbaron sing literal ang Hebreong termino nga sheʼohlʹ kag sa paggamit sini sang “Hades” para sa Griegong termino nga haiʹdes kag “Gehenna” para sa Griegong termino nga geʹen·na. Ang “Sheol” amo ang katumbas sang tinaga nga “Hades.” (Salmo 16:10; Binuhatan 2:27) Maathag nga ginapakita sang Biblia nga ang Sheol kag Hades nagapatuhoy sa kinaandan nga lulubngan sang katawhan kag ginaangot sa kamatayon, indi sa kabuhi. (Salmo 89:48; Bugna 20:13) Ginapatalupangod man sang Kasulatan ang paglaum nga magbalik gikan sa kinaandan nga lulubngan paagi sa pagkabanhaw. (Job 14:13; Binuhatan 2:31) Sa kabaliskaran, wala sing paglaum nga kabuhi ang ginahatag para sa mga magakadto sa Gehenna, kag ang kalag wala gid ginasambit nga nagaluntad didto nga may hinalung-ong.​—Mateo 10:28.

8. Paano ang husto nga paghangop sa pagkabanhaw makaimpluwensia sa mga panimuot kag mga binuhatan sang isa ka tawo?

⁸ Kon napaathag na ini nga mga butang, nian ang isa ka tawo mabuligan nga mahangpan kon ano ang mangin kahulugan sa iya sang pagkabanhaw. Maapresyar niya ang gugma ni Jehova bangod sining makalilipay nga aman.  Ang kalisod nga ginabatyag sang mga namatyan sing mga hinigugma mahimo mapakanay sang malipayon nga pagpaabot sa liwat nga pagkit-anay nila sa bag-ong kalibutan sang Dios. Ang paghangop sa sining mga butang importante man agod mahangpan ang kahulugan sang kamatayon ni Cristo. Nahisayran sang unang-siglo nga mga Cristiano nga ang pagkabanhaw ni Jesucristo kinahanglanon gid sa Cristianong pagtuo, nga nagabukas sang dalan para mabanhaw ang iban. Makugi nga ginbantala nila ang pagkabanhaw ni Jesus kag ang paglaum nga ginahatag sini. Gani, ang mga nakaapresyar karon sa pagkabanhaw nalangkag man nga magpaambit sining hamili nga kamatuoran sa iban.​—Binuhatan 5:30-32; 10:​42, 43.

Paggamit sa ‘Yabi Sang Hades’

9. Paano una nga gingamit ni Jesus ang “yabi sang kamatayon kag sang Hades”?

⁹ Ang tanan nga magapakig-upod kay Cristo sa iya langitnon nga Ginharian dapat mapatay sa ulihi. Apang nahibaluan gid nila ang pasalig nga ginhatag niya sang nagsiling sia: “Napatay ako, apang, yari karon! Nagakabuhi ako tubtob sa walay katubtuban, kag yari sa akon ang mga yabi sang kamatayon kag Hades.” (Bugna 1:18) Ano ang iya buot silingon? Ginpatalupangod niya ang iya mismo eksperiensia. Napatay man sia. Apang wala sia ginpabay-an sang Dios sa Hades. Sang ikatlo nga adlaw, ginbanhaw sia mismo ni Jehova padulong sa espiritu nga kabuhi kag ginhatagan sia sing pagkadimamalatyon. (Binuhatan 2:​32, 33; 10:40) Dugang pa, ginhatag sa iya sang Dios ang “yabi sang kamatayon kag sang Hades” agod gamiton sa paghilway sa iban pa gikan sa kinaandan nga lulubngan sang katawhan kag gikan sa mga epekto sang sala ni Adan. Bangod yara sa iya ining mga yabi, may ikasarang si Jesus nga banhawon ang iya matutom nga mga sumulunod gikan sa minatay. Ginbanhaw  niya una ang hinaplas-sang-espiritu nga mga katapo sang iya kongregasyon, naghatag sa ila sang hamili nga dulot sang di-mamalatyon nga kabuhi sa langit, kaangay sang ginhatag sa iya sang iya Amay.​—Roma 6:5; Filipos 3:​20, 21.

10. San-o mahanabo ang pagbanhaw sa matutom nga hinaplas nga mga Cristiano?

¹⁰ San-o maagom sang matutom nga hinaplas nga mga Cristiano ining langitnon nga pagkabanhaw? Ginapakita sang Biblia nga nagsugod na ini. Ginpaathag ni apostol Pablo nga banhawon sila sa ‘tion sang presensia ni Cristo,’ kag ang iya presensia nagsugod na sang tuig 1914. (1 Corinto 15:23) Kon ang matutom nga mga hinaplas mapatay karon sa tion sang iya presensia, indi sila magapabilin nga patay tubtob sa pagbalik sang ila Ginuo. Sa gilayon nga mapatay sila, ginabanhaw sila sa espiritu, ‘ginabag-o, sa isa ka tion, sa  isa ka pisok sang mata.’ Daw ano nga kalipay ang ila maagom kay ang maayong mga buhat nga ila ginhimo “kaupod nila”!​—1 Corinto 15:​51, 52; Bugna 14:13.

11. Ano nga pagkabanhaw para sa katawhan sa kabilugan ang mahanabo, kag san-o ini magasugod?

¹¹ Apang indi lamang ang mga manunubli sang Ginharian sa langitnon nga kabuhi ang banhawon. Ang kamatuoran nga ginatawag ini nga “nahauna nga pagkabanhaw” sa Bugna 20:6 nagapakita nga may isa pa nga magasunod. Ang mga magabenepisyo sa sining isa pa ka pagkabanhaw may makalilipay nga paglaum nga magkabuhi sa walay katapusan sa paraiso nga duta. San-o ini mahanabo? Ginapakita sang tulun-an sang Bugna nga mahanabo ini pagkatapos nga “ang duta kag ang langit”​—ang karon nga malauton nga sistema sang mga butang, upod ang nagagahom nga mga awtoridad sini—​malaglag. Ini nga katapusan sang daan nga sistema  malapit na gid. Pagkatapos sini, sa gintalana nga tion sang Dios, ang dutan-on nga pagkabanhaw magasugod.​—Bugna 20:​11, 12.

12. Sin-o ang malakip sa tunga sang mga matutom nga banhawon padulong sa kabuhi sa duta, kag ngaa isa ini ka makakulunyag nga paglaum?

¹² Sin-o ang malakip sa sining dutan-on nga pagkabanhaw? Lakip sa ila amo ang matutom nga mga alagad ni Jehova kutob sang una pa nga mga tion, mga lalaki kag mga babayi nga bangod sang ila malig-on nga pagtuo sa pagkabanhaw “indi magabaton sing kahilwayan paagi sa iban nga gawad.” Buot silingon, wala nila ginkompromiso ang ila integridad sa Dios agod malikawan ang masingki kag hilaw nga kamatayon. Daw ano nga kalipay nga makilala sila sing personal kag mabatian mismo sa ila ang mga detalye tuhoy sa mga hitabo nga ginreport sing malip-ot lamang sa Biblia! Banhawon man para sa dutan-on nga kabuhi si Abel, ang nahaunang matutom nga saksi ni Jehova; si Enoc kag si Noe, ang maisog nga mga manugbantala sang nagapaandam nga mensahe sang Dios antes sang Anaw; si Abraham kag si Sara, nga nag-amuma sa mga anghel; si Moises, nga paagi sa iya ang Kasuguan ginhatag sa Bukid Sinai; ang maisugon nga mga manalagna subong ni Jeremias, nga nakakita sang paglaglag sa Jerusalem sang 607 B.C.E.; kag si Juan Bautista, nga nakabati mismo sa Dios nga nagpakilala kay Jesus subong Iya Anak. Dugang pa, banhawon man ang madamo pa nga matutom nga kalalakin-an kag kababayin-an nga napatay sa katapusan nga mga adlaw sining karon malauton nga sistema sang mga butang.​—Hebreo 11:4-38; Mateo 11:11.

13, 14. (a) Ano ang mahanabo sa Hades kag sa mga patay nga yara sa sini? (b) Sin-o ang malakip sa pagkabanhaw, kag ngaa?

¹³ Sa ulihi, ang iban pa luwas sa matutom nga mga alagad sang Dios banhawon man gikan sa minatay, amo nga  wala sing isa nga mabilin sa kinaandan nga lulubngan sang katawhan. Ang kasangkaron sang paghaw-as sa lulubngan sang mga patay sini makita sa paggamit ni Jesus sa ‘yabi sang Hades’ para sa katawhan. Ginapakita ini sa isa ka palanan-awon nga ginhatag kay apostol Juan, nga sa sini nakita niya ang Hades nga “gintagbong sa linaw nga kalayo.” (Bugna 20:14) Ano ang kahulugan sini? Nagakahulugan ini nga ang Hades, ang kinaandan nga lulubngan sang katawhan, ginlaglag sing bug-os. Indi na ini magaluntad, kay ginhaw-as sing bug-os ang mga patay sa sini, bangod wala labot sa pagbanhaw sa tanan matutom nga sumilimba ni Jehova, maluluy-on man nga banhawon ni Jesus bisan ang mga di-matarong. Ang Pulong sang Dios nagapasalig sa aton: “May pagkabanhaw sang mga matarong kag mga di-matarong.”​—Binuhatan 24:15.

¹⁴ Wala sing isa sa sining mga di-matarong ang banhawon agod hukman lamang nga takus liwat nga mapatay. Sa matarong nga palibot nga magaluntad sa bug-os nga duta sa idalom sang Ginharian sang Dios, buligan sila nga ipahisanto ang ila kabuhi sa mga dalanon ni Jehova. Ginapakita sang palanan-awon nga ang “linukot sang kabuhi” pagabuksan. Gani, may kahigayunan sila nga masulat sa sini ang ila ngalan. ‘Hukman [sila] suno sa ila binuhatan,’ nga ginhimo pagkatapos sila mabanhaw. (Bugna 20:​12, 13) Sa amo, depende sa katapusan nga resulta, ang ila pagkabanhaw mahimo mangin “pagkabanhaw nga sa kabuhi” kag indi ang “pagkabanhaw nga sa [nagatagudili nga] paghukom.”​—Juan 5:​28, 29.

15. (a) Sin-o ang indi pagbanhawon? (b) Paano ang pagkahibalo naton sang kamatuoran tuhoy sa pagkabanhaw dapat mag-apektar sa aton?

¹⁵ Apang, indi tanan nga nagkabuhi kag napatay banhawon. Ang iban nakahimo sing sala nga indi na mahimo mapatawad. Ini sila, wala sa Hades, kundi sa Gehenna, diin  magaagom sila sing walay katapusan nga kalaglagan. Lakip man sa ila amo ang mga laglagon sa “dakung kapipit-an,” nga malapit na karon. (Mateo 12:​31, 32; 23:33; 24:​21, 22; 25:​41, 46; 2 Tesalonica 1:6-9) Busa, bisan pa ginapakita ni Jehova ang tumalagsahon nga kaluoy sa paghilway sa mga patay gikan sa Hades, ang paglaum nga pagkabanhaw wala nagahatag sa aton sing rason nga indi kita magkabalaka kon paano kita nagakabuhi karon. Ang mga hungod nga nagarebelde batok sa pagkasoberano ni Jehova indi pagbanhawon. Ini nga ihibalo dapat magpahulag sa aton nga ipakita ang tudok nga pagpasalamat sa di-bagay nga kaayo sang Dios paagi sa pagkabuhi suno sa iya kabubut-on.

Ginapabakod Sang Paglaum nga Pagkabanhaw

16. Paano ang paglaum nga pagkabanhaw mangin isa ka tuburan sang daku nga kusog?

¹⁶ Ang bisan sin-o sa aton nga nagalaum sa pagkabanhaw makakuha sing daku nga kusog gikan sini. Sa karon, kon malapit na kita sa katapusan sang aton kabuhi, nahibaluan naton nga indi naton mapaisol ang kamatayon tubtob san-o​—bisan ano pa nga pamaagi sa pagbulong ang gamiton. (Manugwali 8:8) Kon matutom kita nga nag-alagad kay Jehova upod sa iya organisasyon, makatan-aw kita sa palaabuton nga may bug-os nga pagsalig. Nahibaluan naton nga paagi sa pagkabanhaw, magakabuhi kita liwat, sa gintalana nga tion sang Dios. Kag daw ano gid ini nga kabuhi! Ang “matuod nga kabuhi,” subong sang tawag ni apostol Pablo sa sini.​—1 Timoteo 6:19; Hebreo 6:10-12.

17. Ano ang makabulig sa aton nga mahuptan ang integridad kay Jehova?

¹⁷ Ang pagkahibalo nga may pagkabanhaw kag ang pagkakilala sa Isa nga amo ang magahatag sini nga aman nagabulig sa aton nga mangin mabakod sa pagtuo. Nagapalig-on ini sa aton nga mangin matutom sa Dios bisan pa ginapahog  nga patyon sang masingki nga mga nagahingabot. Madugay na ginagamit ni Satanas ang hilaw nga kamatayon subong paagi agod ulipunon ang katawhan. Apang si Jesus wala sing amo sina nga kahadlok. Matutom sia kay Jehova tubtob sa kamatayon. Paagi sa iya halad gawad, nag-aman si Jesus sing paagi agod mahilway ang iban sa sining kahadlok.​—Hebreo 2:​14, 15.

18. Ano ang nakabulig sa mga alagad ni Jehova sa pagtukod sing maayo nga rekord sang integridad?

¹⁸ Bangod sang ila pagtuo sa dulot nga halad ni Cristo kag sa pagkabanhaw, ang mga alagad ni Jehova nakahimo sing tumalagsahon nga rekord subong mga manughupot sing integridad. Sa idalom sang pagtilaw, ginpamatud-an nila nga ‘wala nila ginahigugma ang ila kalag’ labaw sa paghigugma nila kay Jehova. (Bugna 12:11) Sing maalamon, wala nila ginasikway ang Cristianong mga prinsipio sa panikasog nga luwason ang ila karon nga kabuhi. (Lucas 9:​24, 25) Nakahibalo sila nga bisan pa mapatay sila karon bangod sang matutom nga pagsakdag sa pagkasoberano ni Jehova, padyaan niya sila paagi sa pagkabanhaw. May amo ka bala sini nga sahi sang pagtuo? Huo, kon ginahigugma mo gid si Jehova kag kon ginadumdom mo kon ano gid ang kahulugan sang paglaum nga pagkabanhaw.

Repaso nga Paghinun-anon

• Ngaa dapat mahangpan sang isa ka tawo ang tuhoy sa kalag kag sa kahimtangan sang mga patay antes niya maapresyar ang pagkabanhaw?

• Sin-o ang magabalik gikan sa minatay, kag paano ini nga ihibalo dapat mag-apektar sa aton?

• Paano ang paglaum nga pagkabanhaw nagapabakod sa aton?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 84, 85]

Si Jehova nagasaad nga may pagkabanhaw sang mga matarong kag mga di-matarong