1, 2. Ano nga dulot sang Dios ang kinahanglan gid naton karon, kag ngaa?

GINHATAGAN kita sang aton langitnon nga Amay sing hamili nga dulot—ang kabuhi subong maalam nga tinuga nga may ikasarang sa pag-ilog sang iya mga kinaiya. (Genesis 1:27) Bangod sining hamili nga dulot, makapangatarungan kita pasad sa mga prinsipio sang Biblia. Kon sundon naton ini nga mga prinsipio, magahamtong kita sa espirituwal nga nagahigugma kay Jehova kag nahanas ang aton ‘mga ikasarang sa paghangop nga makilala ang maayo kag malain.’—Hebreo 5:14.

² Ang ikasarang sa pagpangatarungan pasad sa mga prinsipio sang Biblia importante gid karon kay nangin komplikado ang pagkabuhi sang mga tawo amo nga imposible nga may kasuguan nga maaplikar sa tanan nga kahimtangan sang kabuhi. Ginapakita ini sing maathag sa patag sang medisina, ilabi na may kaangtanan sa mga produkto kag mga pamaagi sa pagbulong nga nagagamit sing dugo. Importante gid ini sa tanan nga luyag magtuman kay Jehova. Kon mahangpan naton ang mga prinsipio sa Biblia may kaangtanan sini, makahimo kita sing maalamon nga mga desisyon nga indi magtublag sa aton konsiensia kag makabulig sa aton nga magpabilin sa gugma sang Dios. (Hulubaton 2:6-11) Binagbinaga ang pila sining mga prinsipio.

3, 4. San-o una nga ginsambit sa Kasulatan ang pagkasagrado sang dugo, kag sa ano nga prinsipio ini napasad?

³ Wala madugay pagkatapos nga ginpatay ni Cain si Abel, ginsugid ni Jehova sa una nga tion kon ano ang kaangtanan sang kabuhi  kag dugo kag ang pagkasagrado sini. “Pamatii!” siling sang Dios kay Cain. “Ang dugo sang imo utod nagasinggit sa akon halin sa duta.” (Genesis 4:10) Sa pagtamod ni Jehova, ang dugo ni Abel nagarepresentar sang iya kabuhi nga wala sing kaluoy nga ginkutol. Gani masiling nga ang dugo ni Abel nagasinggit sa Dios para itimalos.—Hebreo 12:24.

⁴ Sa tapos sang Baha sang panahon ni Noe, gintugutan sang Dios nga kaunon sang mga tawo ang mga sapat magluwas sa dugo. Ang Dios nagsiling: “Indi ninyo pagkaunon ang karne nga may dugo, kay ang dugo amo ang kabuhi. Sukton ko man ang magpaagay sang inyo dugo, nga amo ang inyo kabuhi.” (Genesis 9:4, 5) Ini nga sugo naaplikar sa tanan nga kaliwat ni Noe lakip sa aton subong. Ginsulit sini ang ginapahangop sang ginsiling sang Dios sadto kay Cain—nga ang dugo, ukon kalag, nagarepresentar sa kabuhi sang tanan nga tinuga. Ginapamatud-an man sini nga sugo nga silutan sang Tuburan sang kabuhi, nga si Jehova, ang tanan nga wala nagatahod sa kabuhi kag sa dugo.—Salmo 36:9.

5, 6. Paano ginapakita sang Mosaikong Kasuguan nga ang dugo sagrado kag hamili? (Tan-awa man ang kahon nga “ Pabalori ang Kabuhi sang mga Sapat.”)

⁵ Ining duha ka sadsaran nga kamatuoran nagalakip man sa Mosaikong Kasuguan. Ang Levitico 17:10, 11 nagasiling: “Ang bisan sin-o nga tawo . . . magkaon sing bisan ano nga sahi sang dugo, sikwayon ko gid ina nga tawo nga nagakaon sing dugo, kag patyon ko sia. Kay ang kabuhi sang unod yara sa dugo, kag ginahatag ko ini sa halaran agod maghimo kamo sing pagtumbas para sa sala ninyo. Ang dugo amo ang nagatumbas sa sala bangod ang kabuhi yara sa dugo.” *—Tan-awa ang kahon nga “ Ang Nagatumbas nga Gahom sang Dugo.”

⁶ Kon ang dugo sang sapat nga gin-ihaw indi paggamiton sa halaran, dapat iula ini sa duta. Gani sa simbuliko nga paagi, ang kabuhi nagbalik sa orihinal nga Tag-iya sini. (Deuteronomio 12:16; Ezequiel 18:4) Apang, ang mga Israelinhon indi man dapat  magsobra ka estrikto nga siputon gid nila kuha ang tanan nga dugo sa karne sang sapat. Basta gin-ihaw sing nagakaigo ang sapat kag ginpatulo ang dugo sini, makaon ini sang isa ka Israelinhon nga wala ginakonsiensia kay ginapakita sini ang pagtahod sa Manughatag sing Kabuhi.

7. Paano ginpakita ni David ang pagtahod sa pagkasagrado sang dugo?

⁷ Si David, nga ‘isa ka tawo nga kalahamut-an sa tagipusuon  sang Dios,’ nakahangop gid sa mga prinsipio sang kasuguan sang Dios tuhoy sa dugo. (Binuhatan 13:22) Isa ka bes sang nauhaw gid si David, nangisog ang iya tatlo ka soldado nga sudlon ang kampo sang mga kaaway kag nagsag-ub sila sing tubig sa bubon kag gindala ini sa iya. Ano ang ginhimo ni David? “Imnon ko bala ang dugo sang mga lalaki nga nagrisgo sang ila kabuhi?” pamangkot niya. Para kay David, ang tubig nagarepresentar sa dugo sang iya mga soldado. Gani bisan pa nauhaw gid sia, “gin-ula niya ini sa atubangan ni Jehova.”—2 Samuel 23:15-17.

8, 9. Nagbag-o bala ang pagtamod sang Dios sa kabuhi kag dugo sang gintukod ang Cristianong kongregasyon? Ipaathag.

⁸ Mga 2,400 ka tuig sa tapos ginhatag ang sugo kay Noe tuhoy sa dugo kag mga 1,500 ka tuig sa tapos ginhimo ang Kasuguan nga katipan, gintuytuyan ni Jehova ang nagadumala nga hubon sang Cristianong kongregasyon sadto nga isulat: “Ginbuligan kami sang balaan nga espiritu sa pagpamat-od nga indi na kamo pagpabug-atan pa luwas sa sining mga butang nga kinahanglan himuon: Padayon kamo nga maglikaw sa mga butang nga ginhalad sa mga diosdios kag indi kamo magkaon sing nakuga nga mga sapat, kag maglikaw kamo sa dugo kag sa seksuwal nga imoralidad.”—Binuhatan 15:28, 29.

⁹ Maathag, nga nahantop sang nagadumala nga hubon sadto nga ang dugo sagrado kag ang indi husto nga paggamit sini pareho lang sa pagsimba sa mga diosdios ukon paghimo sang seksuwal nga imoralidad. Amo man sini ang panindugan sang matuod nga mga Cristiano karon. Bangod ginadumdom gid nila pirme ang mga prinsipio sa Biblia kon nagahimo sing desisyon tuhoy sa paggamit sing dugo, ginapahamut-an nila si Jehova.

10, 11. (a) Paano ginatamod sang mga Saksi ni Jehova ang pagpatughong sing dugo kag sang panguna nga mga elemento sini? (b) Sa ano nga mga kahimtangan mahimo magkatuhay ang desisyon sang mga Cristiano kon tuhoy sa dugo?

¹⁰ Nahibaluan sang mga Saksi ni Jehova nga ang ‘paglikaw sa dugo’ nagakahulugan nga indi sila magpatughong sing dugo kag indi nila pag-idonar ang ila dugo ukon ipatago ini agod itughong sa ulihi. Bangod ginatahod nila ang kasuguan sang Dios, wala  man nila ginabaton ang apat ka panguna nga elemento sang dugo: pula nga selula, puti nga selula, platelet, kag plasma.

¹¹ Apang, paagi sa pila ka proseso karon, mahimo pa gid bahinon ang apat ka panguna nga elemento sa magagmay nga mga bahin nga ginagamit sa lainlain nga pamaagi. Batunon bala sang isa ka Cristiano ining magagmay nga mga bahin? Ginakabig bala niya ini nga “dugo”? Ang kada isa dapat magdesisyon para sa iya kaugalingon. Amo man sini kon tuhoy sa mga pamaagi sa pagbulong subong sang dialysis, hemodilution, kag cell salvage nga ginagamit ang kaugalingon nga dugo, basta wala ini ginpatago.—Tan-awa ang Apendise nga “Magagmay nga mga Bahin sang Dugo kag mga Paagi sa Pag-opera.”

12. Ano ang himuon naton kon nagadesisyon kita pasad sa aton konsiensia?

¹² Importante bala kay Jehova ang mga butang nga ginadesisyunan naton sing personal? Huo, kay interesado gid sia sa aton mga panghunahuna kag motibo. (Basaha ang Hulubaton 17:3;  24:12.) Gani sa tapos mapangayo ang panuytoy ni Jehova kag makapanalawsaw tuhoy sa isa ka bulong ukon pamaagi sa pagbulong, dapat naton pamatian ang aton nahanas-sa-Biblia nga konsiensia. (Roma 14:2, 22, 23) Likawan naton nga iban ang magdesisyon para sa aton, ukon pamangkuton sila, “Kon ikaw sa lugar ko, ano ang himuon mo?” Sa sini nga mga kahimtangan, dapat ang tagsa ka Cristiano “magadala sang iya kaugalingon nga lulan.” *—Galacia 6:5; Roma 14:12; tan-awa ang kahon nga “ Ginatamod Ko Bala nga Sagrado ang Dugo?”

13. Ano ang ginapakita sang mga kasuguan kag mga prinsipio ni Jehova tuhoy sa iya? Ipaathag.

¹³ Ang mga kasuguan kag mga prinsipio sa Biblia nagapakita nga si Jehova maalam nga Manughatag sing Kasuguan kag mahigugmaon nga Amay nga nagaulikid gid sa kaayuhan sang iya mga anak. (Salmo 19:7-11) Bisan pa ang sugo nga “maglikaw . . . sa dugo” wala ginhatag subong pagsulundan para sa aton ikaayong lawas, nagaamlig ini sa aton nga malikawan ang mga komplikasyon may kaangtanan sa pagpatughong sing dugo. (Binuhatan 15:20) Ang matuod, ang pag-opera nga wala nagagamit sing dugo ginakabig sang madamo nga doktor nga amo ang “pinakamaayo nga paagi” sa moderno nga pagbulong. Para sa matuod nga mga Cristiano, pamatuod lamang ini sang indi matungkad nga kaalam ni Jehova kag sang iya gugma bilang Amay.—Basaha ang Isaias 55:9; Juan 14:21, 23.

14, 15. (a) Ano nga mga kasuguan ang nagapakita sang gugma sang Dios sa iya katawhan? (b) Paano mo maaplikar ang mga prinsipio sini nga mga kasuguan?

¹⁴ Paagi sa iya madamo nga kasuguan, ginpakita sang Dios nga nagaulikid gid sia sa kaayuhan sang iya katawhan sa Israel sadto. Halimbawa, bangod ginagamit sang mga Israelinhon ang ila atop sa paghimo sing madamo nga hilikuton, ginsugo niya sila nga butangan sing barandilya ang palibot sini agod malikawan ang aksidente. (Deuteronomio 22:8; 1 Samuel 9:25, 26;  Nehemias 8:16; Binuhatan 10:9) Ginsugo man sila sang Dios nga bantayan pirme ang mga baka nga nagapanungay. (Exodo 21:28, 29) Kon supakon nila ini nga mga sugo, nagapakita nga wala sila sing pag-ulikid sa kaayuhan sang iban kag mahimo nga makasala sila sa dugo.

¹⁵ Paano mo maaplikar ang mga prinsipio sini nga mga kasuguan? Maayo bala ang kondisyon sang imo salakyan? Kamusta ang imo pagmaneho? Ginasiguro mo bala nga indi makatalagam ang imo mga sapat, ang imo balay, ulubrahan, kag ang imo ginapili nga kalingawan? Sa pila ka kadutaan, ang aksidente amo ang panguna nga kabangdanan sang kamatayon sang mga pamatan-on kay sa masami hungod nila nga ginabutang sa katalagman ang ila kabuhi. Apang, ang mga pamatan-on nga luyag magpabilin sa gugma sang Dios nagapabalor gid sang ila kabuhi kag ginalikawan nila ang peligruso nga mga aktibidades. Wala sila nagahunahuna nga bangod bata pa sila indi sila mahalitan. Sa baylo, nagakalipay sila sa ila pagkapamatan-on kag nagalikaw sila sa makahalalit nga mga butang.—Manugwali 11:9, 10.

16. Ano nga prinsipio sa Biblia ang maaplikar sa pagpahulog? (Tan-awa man ang footnote.)

¹⁶ Bisan ang kabuhi sang wala pa mabun-ag nga bata hamili sa Dios. Sa Israel sang una, kon nahalitan sang isa ka tawo ang nagabusong nga babayi kag napatay ang babayi ukon ang iya lapsag, ginakabig sang Dios ining tawo nga manugpatay, kag dapat sia magbayad sing “kabuhi sa kabuhi.” * (Basaha ang Exodo 21:22, 23.) Hunahunaa lamang kon ano ang ginabatyag ni Jehova kon makita niya ang madamo nga lapsag nga ginapahulog kada tuig, bangod sa imoralidad kag paglikaw sa responsibilidad.

17. Paano mo lugpayan ang isa nga nagpahulog antes niya natun-an ang mga talaksan sang Dios?

¹⁷ Apang ano na abi kon ang isa ka babayi nagpahulog antes  niya matun-an ang kamatuoran sa Biblia? Mapatawad pa bala sia sang Dios? Huo! Ang matuod, kon maghinulsol gid ang isa ka tawo makasalig sia nga patawaron sia ni Jehova pasad sa ginpatulo nga dugo ni Jesus. (Salmo 103:8-14; Efeso 1:7) Ang Cristo mismo nagsiling: “Wala ako nagkari sa pagtawag  sa mga matarong, kundi sa mga makasasala agod maghinulsol sila.”—Lucas 5:32.

18. Paano ginapakita sang Biblia ang pinakagamot sang pagpatay?

¹⁸ Magluwas nga wala naton ginahalitan ang iban, luyag ni Jehova nga gabuton naton sa aton tagipusuon ang pinakagamot sang pagpatay—ang dumot. “Ang nagadumot sa iya utod manugpatay sang tawo,” sulat ni apostol Juan. (1 Juan 3:15) Ini nga tawo wala lamang naakig sa iya utod kundi ginahandum niya nga mapatay sia. Bangod sa iya dumot mahimo pasipalahan ukon butangbutangan niya ang iya utod sing mga sala nga takus sang silot ni Jehova. (Levitico 19:16; Deuteronomio 19:18-21; Mateo 5:22) Gani, importante nga panikasugan naton nga dulaon ang bisan ano nga dumot nga yara sa aton tagipusuon!—Santiago 1:14, 15; 4:1-3.

19. Paano ginatamod sang isa nga natuytuyan sang mga prinsipio sang Biblia ang mga teksto subong sang Salmo 11:5 kag Filipos 4:8, 9?

¹⁹ Ang mga tawo nga nagapabalor sa kabuhi subong sang pagpabalor ni Jehova kag luyag nga magpabilin sa iya gugma, nagalikaw man sa tanan nga porma sang kasingki. Ang Salmo 11:5 nagasiling: “Ginadumtan niya ang nagahigugma sa kasingki.” Ini nga teksto wala lamang nagasugid sa aton tuhoy sa kinaiya sang Dios; kundi isa ini ka prinsipio nga nagatuytoy sa aton kabuhi. Nagapahulag ini sa mga mahigugmaon sa Dios nga likawan ang bisan ano nga kalingawan nga masingki. Kag bangod nahibaluan nila nga si Jehova “Dios sang paghidait,” napahulag ang iya mga alagad nga pun-on ang ila hunahuna kag tagipusuon sing hiligugmaon, maayo, kag dalayawon nga mga butang nga nagapalambo sing paghidait.—Basaha ang Filipos 4:8, 9.

20-22. Ano ang panindugan sang mga Cristiano tuhoy sa kalibutan, kag ngaa?

²⁰ Sa pagtamod sang Dios, ang bug-os nga kalibutan ni Satanas nakasala sa dugo. Ang pulitikal nga sistema sini nga ginalaragway sang Kasulatan subong mabangis nga sapat, nagpatay sa minilyon ka tawo lakip na sa madamo nga alagad ni  Jehova. (Daniel 8:3, 4, 20-22; Bugna 13:1, 2, 7, 8) Nakig-alyansa sa sining sapatsapaton nga kagamhanan ang mga negosyante kag mga sientipiko sa paghimo sing indi ordinaryo nga mga armas agod makaginansia sila sing daku. Matuod gid nga “ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton”!—1 Juan 5:19.

²¹ Bangod ang mga sumulunod ni Jesus “indi bahin sang kalibutan” ukon neutral sa pulitika kag mga inaway, ginalikawan nila nga magpakasala sa dugo kag madalahig sa kasal-anan sang iban sa dugo. * (Juan 15:19; 17:16) Kag bangod ginailog nila ang Cristo, wala sila nagabalos sing masingki kon ginahingabot sila sang iban. Sa baylo, ginahigugma nila ang ila mga kaaway, kag ginapangamuyo pa gani sila.—Mateo 5:44; Roma 12:17-21.

²² Labaw sa tanan, ang matuod nga mga Cristiano wala nagapasilabot sa “Babilonia nga Daku,” ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion nga amo gid ang  balasulon sa tanan nga pagpamatay. Ang Pulong sang Dios nagsiling: “Nasapwan sa iya ang dugo sang mga manalagna, mga balaan kag sang tanan nga ginpatay sa duta.” Gani ginapaandaman kita: “Gua kamo sa iya, katawhan ko.”—Bugna 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Ano ang buot silingon sang paggua sa Babilonia nga Daku?

²³ Ang paggua sa Babilonia nga Daku wala lamang nagalakip sang pagpakuha sang isa sang iya ngalan sa listahan sang mga miembro sini. Nagalakip man ini sang pagdumot sa malaut nga mga buhat nga ginabaton ukon ginakunsinti sang butig nga relihion—subong sang imoralidad, pagpasilabot sa pulitika, kag kakagod sa manggad. (Basaha ang Salmo 97:10; Bugna 18:7, 9, 11-17) Ini nga mga buhat masami nga nagaresulta sa pagpatulo sing dugo!

24, 25. (a) Sa ano napasad ang kaluoy sang Dios sa mahinulsulon nga tawo nga nakasala sa dugo? (b) Ano nga kahimusan sang panahon sang Biblia ang ginapahanumdom sini sa aton?

²⁴ Antes kita nakigbahin sa matuod nga pagsimba, ang tagsa sa aton nagasakdag sa sistema ni Satanas sa pila ka paagi, gani mahimo nga nakasala kita sa dugo. Apang, bangod ginbag-o naton ang aton mga paggawi, ginpalambo ang pagtuo sa halad nga gawad sang Cristo, kag gindedikar ang aton kabuhi sa Dios, ginkaluy-an kita sang Dios kag ginaamligan niya ang aton kaangtanan sa iya. (Binuhatan 3:19) Ini nga pangamlig nagapahanumdom sa aton sang mga siudad nga dalangpan sang panahon sang Biblia.—Numeros 35:11-15; Deuteronomio 21:1-9.

²⁵ Paano ini nagapanghikot? Kon indi hungod nga makapatay ang isa ka Israelinhon, dapat sia magdangop sa isa sa mga siudad nga dalangpan. Sa tapos madesisyunan sang kalipikado nga mga hukom, ang nakapatay sing indi hungod dapat magpabilin sa siudad nga dalangpan tubtob mapatay ang mataas nga saserdote. Dayon mangin hilway na sia sa pagpuyo bisan diin. Daw ano ka dalayawon nga halimbawa sang kaluoy sang Dios kag sang pagpabalor gid niya sa kabuhi sang tawo! Pareho sadtong mga siudad nga dalangpan sang una, may aman ang Dios, nga napasad sa halad gawad sang Cristo,  agod amligan kita sa kamatayon kon nalapas naton sing indi hungod ang mga sugo sang Dios tuhoy sa pagkasagrado sang kabuhi kag dugo. Ginapabaloran mo bala ini nga aman? Paano mo mapakita nga ginapabaloran mo ini? Ang isa ka paagi amo ang pagbulig sa iban nga batunon ang aman sang Dios nga pangamlig, ilabi na bangod nagahilapit na gid ang “dakung kapipit-an.”—Mateo 24:21; 2 Corinto 6:1, 2.

26-28. Sa ano nga paagi ang aton kahimtangan karon kaangay sang kahimtangan ni manalagna Ezequiel, kag paano kita makapabilin sa gugma sang Dios?

²⁶ Ang kahimtangan sang katawhan sang Dios karon nagapahanumdom sa aton sa manalagna sadto nga si Ezequiel nga gintangdo ni Jehova nga mangin espirituwal nga bantay sa panimalay sang Israel. “Kon mabatian mo ang akon paandam isiling mo ini sa ila,” siling sang Dios. Kon wala gintuman ni Ezequiel ang sugo sa iya, manabat sia sa dugo sang mga ginpamatay sang ginlaglag ang Jerusalem. (Ezequiel 33:7-9) Apang nagtuman si Ezequiel, gani wala sia nakasala sa dugo.

²⁷ Sa karon, malapit na ang katapusan sang bug-os nga kalibutan ni Satanas. Gani isa ka pribilehiyo kag salabton sang mga Saksi ni Jehova nga ipahayag ang “adlaw sang pagtimalos” sang Dios nga nalakip sa mensahe sang Ginharian. (Isaias 61:2; Mateo 24:14) Nagapakigbahin ka bala sing bug-os sa sining importante nga hilikuton? Gintamod ni apostol Pablo sing serioso ini nga sugo. Gani, nakasiling sia: “Wala ako sing salabton sa dugo sang bisan sin-o nga tawo, kay wala ako magpugong sa pagsugid sa inyo sang kabubut-on sang Dios para sa katawhan.” (Binuhatan 20:26, 27) Maayo gid sia nga halimbawa nga dapat naton ilugon!

²⁸ Siempre pa, agod makapabilin kita sa gugma ni Jehova, indi bastante nga tamdon lang naton ang kabuhi kag ang dugo pareho sang pagtamod ni Jehova. Dapat man kita magpabilin nga matinlo ukon balaan sa iya atubangan. Amo ini ang binagbinagon naton sa masunod nga kapitulo.