1, 2. (a) Kon may ginakasal, ano kon kaisa ang mahunahuna naton nga mga pamangkot, kag ngaa? (b) Ano nga mga pamangkot ang aton pagabinagbinagon sa sini nga kapitulo?

NASADYAHAN ka bala magtambong sa mga kasal? Madamo ang nanamian magtambong bangod isa ini ka makalilipay nga okasyon. Kanami tan-awon sang nobyo kag nobya sa ila bayo. Katam-is gid sang ila mga yuhum! Malipayon gid sila kag daw masanag gid ang ila palaabuton.

² Apang sa katunayan, madamo gid sing problema ang pag-asawahay subong. Bisan pa luyag gid naton nga mangin malipayon ang bag-ong kasal, kon kaisa mahimo mamangkot kita: ‘Mangin malipayon bala ang ila pag-asawahay? Magaunungay gid bala sila tubtob san-o?’ Ang sabat sa sining mga pamangkot nagadepende sa pagsalig kag pag-aplikar sang bana kag asawa sa laygay sang Dios tuhoy sa pag-asawahay. (Basaha ang Hulubaton 3:5, 6.) Dapat gid nila himuon ini agod makapabilin sila sa gugma sang Dios. Sa sini nga kapitulo, binagbinagon naton kon ano ang sabat sang Biblia sa sining apat ka pamangkot: Ano ang maayo nga mga rason sa pagminyo? Paano ka makakita sing maayo nga tiayon? Paano mo mahandaan ang madinalag-on nga pag-asawahay? Kag ano ang makabulig sa mag-asawa agod makapabilin nga malipayon?

3. Ngaa indi maalamon nga magminyo kon wala man lang sing maayo nga mga rason?

³ Ang iban nagapati nga mangin malipayon lamang ang isa kon makapamana ukon makapangasawa sia. Indi gid ini  matuod! Si Jesus, nga wala sing asawa, nagsiling nga ang pagkadiminyo isa ka dulot, kag ginpalig-on niya ang iban nga magpabilin nga indi minyo kon masarangan man lang nila. (Mateo 19:11, 12) Ginpakita man ni apostol Pablo ang mga bentaha sang pagkadiminyo. (1 Corinto 7:32-38) Apang wala nagsiling si Jesus ukon si Pablo nga indi gid dapat magminyo; ang matuod, ang ‘pagdumili sa pagpangasawa’ isa sa mga “panudlo sang mga demonyo.” (1 Timoteo 4:1-3) Apang may mga bentaha ang mga indi minyo kay makaalagad sila kay Jehova nga wala sing tublag. Gani, indi maalamon nga magminyo kon wala man lang sing maayo nga mga rason, ilabi na gid kon napilitan ka lang.

4. Ano nga pundasyon sa pagpadaku sa bata ang mahatag sang madinalag-on nga pag-asawahay?

⁴ Sa pihak nga bahin, may maayo bala nga mga rason sa pagminyo? Huo. Ang pagminyo isa ka dulot gikan sa aton mahigugmaon nga Dios. (Basaha ang Genesis 2:18.) Gani, may mga bentaha ini kag mga pagpakamaayo. Halimbawa, ang madinalag-on nga pag-asawahay amo ang pinakamaayo nga pundasyon sang pamilya. Kinahanglan sang mga kabataan ang malig-on nga pamilya nga may mga ginikanan nga magapadaku, magahigugma, magadisiplina kag magatuytoy sa ila. (Salmo 127:3; Efeso 6:1-4) Apang ang pagpadaku sa kabataan indi lamang amo ang rason sa pagminyo.

5, 6. (a) Suno sa Manugwali 4:9-12, ano ang pila ka praktikal nga mga benepisyo sang suod nga pag-abyanay? (b) Paano ang pag-asawahay mangin subong sang lubid nga tatlo ka dupli?

⁵ Binagbinaga ang tema nga teksto sining kapitulo kag ang konteksto sini: “Ang duha mas maayo sangsa isa, bangod may maayo nga padya ang ila pagpangabudlay. Kay kon matumba ang isa, mapabangon sia sang iya kaupod. Apang ano ang matabo sa isa nga natumba kon wala sing magpabangon sa iya? Dugang pa, kon ang duha tuparay nga maghigda, mainit-initan sila, apang paano sia mainit-initan kon nagaisahanon lang sia? Kag mahapos man sia daugon kon isa lang sia, apang kon duha sila, mabudlay sila daugon. Kag ang lubid nga tatlo ka dupli indi madali mabugto.”—Manugwali 4:9-12.

 ⁶ Ini nga teksto panguna na nga nagapatuhoy sa pag-abyanay. Ang matuod, ang pag-asawahay isa sa pinakasuod nga pag-abyanay. Ginapakita sini nga teksto nga ang mag-asawa makabuligay, makahatag sing lugpay kag pangamlig sa isa kag isa. Ang pag-asawahay mangin mas malig-on kon may magbulig sa paghiusa sang duha ka tawo. Ginapakita sini nga bersikulo nga ang lubid nga duha ka dupli mahimo madali mabugto. Apang, ang lubid nga tatlo ka dupli mas mapag-on kag indi madali mabugto. Kon ang pagpahamuot kay Jehova amo ang panguna sa kabuhi sang mag-asawa, ang ila pag-asawahay mangin subong sang lubid nga tatlo ka dupli. Ang ila gugma kay Jehova magapabakod gid sang ila pag-asawahay.

7, 8. (a) Ano nga laygay ang ginsulat ni Pablo para sa indi minyo nga mga Cristiano nga nagapakigbato sa seksuwal nga mga kailigbon? (b) Ano nga realistiko nga pagtamod sa pag-asawahay ang ginapakita sa aton sang Biblia?

⁷ Ang pagpakigsekso nagakaigo lamang nga himuon sang mga mag-asawa. Sa sini lamang nga kahimusan nga ang pagpakigsekso mangin matuod nga tuburan sang kalipay. (Hulubaton 5:18) Bisan pa ang isa lampas na sa pagkapamatan-on—ang tion nga mabaskog ang handum sa sekso—mahimo nagapakigbato sia gihapon sa seksuwal nga mga kailigbon. Kon indi mapunggan, mahimo ini magresulta sa indi matinlo ukon indi maayo nga paggawi. Gintuytuyan sang Dios si Pablo nga isulat ini nga laygay para sa mga indi minyo: “Kon indi sila makapugong sa ila kaugalingon, magminyo na lang sila, kay mas maayo pa nga magminyo sangsa masunog sa kailigbon.”—1 Corinto 7:9; Santiago 1:15.

⁸ Ano man ang rason sang isa sa pagminyo, dapat mangin realistiko sia. Si Pablo nagsiling nga ang mga minyo “may kapipit-an sa unod.” (1 Corinto 7:28) Ang mga minyo makaeksperiensia sing mga kabudlayan nga indi maagihan sang mga indi minyo. Gani kon magminyo ka gid man, ano ang himuon mo agod madugangan ang imo kalipay kag mabuhinan ang imo mga problema? Ang isa ka paagi amo ang maalamon nga pagpili sing tiayon.

9, 10. (a) Paano gin-ilustrar ni Pablo ang katalagman sa pagminyo sing indi tumuluo? (b) Ano sa masami ang resulta kon lapason sang isa ang laygay sang Dios nga indi magminyo sing indi tumuluo?

⁹ Nagsulat si Pablo sing isa ka importante nga prinsipio nga dapat iaplikar kon nagapili sing mangin tiayon: “Indi kamo magpagota sing sampihakan upod sa mga indi tumuluo.” (2 Corinto 6:14) Ang iya ilustrasyon napasad sa pagpanguma. Kon upuron sa isa ka gota ang duha ka sapat nga indi pareho ang kadakuon ukon kusog, mabudlayan gid sila nga duha. Sing kaanggid, kon ang tumuluo magpagota sa indi tumuluo sa pag-asawahay, magaatubang man sila sing daku nga kabudlayan. Kon luyag sang isa nga magpabilin sa gugma ni Jehova kag ang isa naman indi interesado sa sini, mahimo tunaan ini sang mga kabudlayan kay tuhay ang ila mga prioridad sa kabuhi. Gani ginpalig-on ni Pablo ang mga Cristiano nga magminyo “sa sumulunod lamang sang Ginuo.”—1 Corinto 7:39.

¹⁰ Apang, nagahunahuna ang pila ka indi minyo nga mga Cristiano nga mas maayo na lang nga magpagota sing sampihakan sangsa magbatyag sing kasubo bangod nagaisahanon. Ang iban wala namati sa laygay sang Biblia kag nagminyo sila sa wala nagaalagad kay Jehova. Indi gid maayo ang nangin resulta sini. Narealisar nila nga indi nila mapaambit sa ila tiayon ang pinakaimportante nga butang sa ila kabuhi. Ang kasubo nga resulta sini mas malala pa sangsa kasubo nga nabatyagan nila antes sila nagminyo. Apang, makalilipay nga madamo sing indi minyo nga mga Cristiano ang nagsalig, kag mainunungon nga nagtuman sa laygay sang Dios. (Basaha ang Salmo 32:8.) Bisan pa nagalaum sila nga magminyo sa ulihi, nagpabilin sila anay nga indi minyo tubtob nga makakita sila sing tiayon nga sumilimba ni Jehova nga Dios.

11. Ano ang makabulig sa imo agod mangin maalamon ka sa pagpili sing tiayon? (Tan-awa man ang kahon nga “ Paano Ako Makakita sing Maayo nga Tiayon?”)

¹¹ Siempre, indi bangod ang isa alagad ni Jehova maayo na sia nga tiayon. Kon nagaplano ka sa pagminyo, pilia ang isa nga nagasahuay ang inyo personalidad, kag pareho kamo  sing espirituwal nga mga tulumuron kag nagahigugma gid sa Dios. Nagbalhag ang matutom nga ulipon sing madamo nga artikulo tuhoy sa sini nga topiko. Mabuligan ka kon usisaon mo ining pasad sa Kasulatan nga mga laygay kag mangamuyo kay Jehova nga tuytuyan ka nga makahimo sining importante nga desisyon. *—Basaha ang Salmo 119:105.

12. Kon tuhoy sa pag-asawahay, ano ang kinabatasan sa pila ka kadutaan, kag ano nga halimbawa sa Biblia ang makabulig?

¹² Sa pila ka kadutaan, kinaandan na nga mga ginikanan ang nagapili sang tiayon sang ila bata. Nagapati sila nga mas maalam kag mas eksperiensiado ang mga ginikanan sa paghimo sining importante nga desisyon. Kaangay sang panahon sang Biblia, sa masami nagamadinalag-on man karon ini nga kahimusan. Ang halimbawa ni Abraham sa pagpadala sang iya alagad agod mangita sing palangasaw-on ni Isaac makabulig sa mga ginikanan subong nga pareho man sini ang kahimtangan. Wala nagpapangita si Abraham sing manggaranon ukon prominente nga babayi. Sa baylo, ginpanikasugan gid niya nga makakita sing asawa para kay Isaac sa katawhan nga nagasimba kay Jehova. *—Genesis 24:3, 67.

13-15. (a) Paano ang prinsipio nga narekord sa Hulubaton 24:27 makabulig sa isa ka lalaki nga nagaplano sa pagpangasawa? (b) Ano ang dapat himuon sang isa ka babayi agod mangin handa sia sa pagpamana?

¹³ Kon nagaplano ka na sa pagminyo, pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Handa na gid bala ako?’ Ang sabat wala nagadepende sa imo nabatyagan parte sa gugma, pagpakigsekso, ukon kinahanglanon nga may kaupod ukon may bata.  May espesipiko nga mga tulumuron nga dapat anay binagbinagon sang isa nga nagaplano sa pagminyo.

¹⁴ Dapat binagbinagon sing maayo sang lalaki nga luyag mangasawa ini nga prinsipio: “Ihanda ang imo buluhaton sa gua, kag sa imo uma; dayon ipatindog ang imo balay.” (Hulubaton 24:27) Ano ang punto sini? Sang una, kon luyag sang lalaki nga magpamilya paagi sa pagpangasawa, dapat niya anay pamangkuton ang iya kaugalingon, ‘Masarangan ko na bala nga atipanon kag amanan sing mga kinahanglanon ang akon asawa kag mga kabataan sa ulihi?’ Dapat sia anay magtrabaho kag atipanon ang iya uma ukon mga pananom. Maaplikar gihapon ini nga prinsipio karon. Ang lalaki nga nagaplano nga mangasawa dapat anay maghanda para sa iya mga katungdanan. Tubtob masarangan niya dapat sia magtrabaho. Ang Pulong sang Dios nagsiling nga ang tawo nga wala nagaaman sing pisikal, emosyonal, kag espirituwal nga mga kinahanglanon sang iya pamilya malain pa sa tawo nga wala sing pagtuo!—Basaha ang 1 Timoteo 5:8.

¹⁵ Ang babayi nga luyag mamana dapat mangin handa man sa pag-abaga sa mabug-at nga mga responsibilidad. Ginadayaw sang Biblia ang pila sang mga ikasarang kag mga kinaiya nga mahimo kinahanglan sang isa ka asawa samtang ginabuligan niya ang iya bana sa pag-atipan sa ila panimalay. (Hulubaton 31:10-31) Ang mga nagapadasudaso sa pagminyo bisan indi pa handa sa pag-abaga sa mga responsibilidad, maiyaiyahon gid kag wala nagapamensar sa kon ano ang mahatag nila sa ila mangin tiayon. Apang, labaw sa tanan, ang mga nagaplano sa pagminyo dapat mangin handa sa pag-aplikar sang diosnon nga mga prinsipio sa ila kabuhi.

16, 17. Ano nga mga prinsipio sa Kasulatan ang dapat pamalandungan sang mga nagaplano sa pagminyo?

¹⁶ Kon nagahanda ang isa sa pagminyo, dapat niya pamalandungan ang mga katungdanan nga ginhatag sang Dios sa bana kag asawa. Dapat mahibaluan sang isa ka lalaki kon ano ang kahulugan sang mangin ulo sang Cristianong panimalay.  Wala ini nagatugot sa iya nga mangin dominante. Sa baylo, dapat niya ilugon kon paano ginpakita ni Jesus ang pagkaulo. (Efeso 5:23) Sing kaanggid, dapat man mahangpan sang isa ka Cristianong babayi ang dungganon nga katungdanan sang asawa. Handa bala sia magpasakop sa “kasuguan sang iya bana”? (Roma 7:2) Yara na sia sa idalom sang kasuguan ni Jehova kag sang Cristo. (Galacia 6:2) Apang tuhay naman ang awtoridad sang iya bana sa panimalay. Handa bala sia sa pagtuman kag pagpasakop sa awtoridad sang indi himpit nga lalaki? Kon indi sia handa, maayo pa nga indi na lang sia mamana.

¹⁷ Dugang pa, dapat mangin handa ang kada isa sa paghatag sang pinasahi nga kinahanglanon sang iya tiayon. (Basaha ang Filipos 2:4.) Si Pablo nagsulat: “Ang kada isa sa inyo dapat maghigugma sang iya asawa kaangay sang paghigugma niya sang iya kaugalingon. Subong man, ang asawa dapat may tudok nga pagtahod sa iya bana.” Paagi sa panuytoy sang Dios, nahantop ni Pablo nga ang lalaki may pinasahi nga kinahanglanon nga mabatyagan nga ginatahod sia sing tudok sang iya asawa. Ang babayi may pinasahi man nga kinahanglanon nga mabatyagan nga ginahigugma gid sia sang iya bana.—Efeso 5:21-33.

18. Ngaa dapat ipakita sang mga naganobyahanay ang pagpugong sa kaugalingon?

¹⁸ Gani ang pagnobyahanay indi lamang tion sa pagsadyasadya. Amo ini ang tion nga dapat tun-an sang lalaki kag babayi kon paano pakig-angutan sing nagakaigo ang kada isa kag binagbinagon kon bala dapat sila magdayunay. Amo man ini ang tion nga ipakita nila ang pagpugong sa kaugalingon! Ang pagsulay nga mangin mahirop tuman kabaskog, kay natural lang ini. Apang kon nagahigugmaanay gid sila, likawan nila ang bisan ano nga butang nga makahalit sa espirituwalidad sang ila hinigugma. (1 Tesalonica 4:6) Gani kon ginapalambo mo ang pagpugong sa kaugalingon sa tion sang inyo pagnobyahanay, mapuslan mo gid ini nga kinaiya sa bug-os mo nga kabuhi, magaminyo ka man ukon indi.

19, 20. Paano ang pagtamod sang mga Cristiano tuhoy sa pag-asawahay tuhay sa pagtamod sang kalabanan karon? Iilustrar.

¹⁹ Kon luyag sang mag-asawa nga mangin permanente ang ila pag-updanay, dapat tamdon nila sing nagakaigo ang ila ginsumpaan. Sa mga nobela kag mga pelikula, ang pag-asawahay sang mga bida amo sa masami ang malipayon nga katapusan sang istorya nga nanamian gid sang mga tawo. Apang sa matuod nga kabuhi, ang pag-asawahay indi amo ang katapusan kundi panugod pa lang—ang pamuno sang isa ka butang nga gintuyo ni Jehova nga magapadayon tubtob sa walay katapusan. (Genesis 2:24) Makapasubo nga indi amo sini ang pagtamod sang kalabanan karon. Sa iban nga kultura, ginapaanggid sang mga tawo ang pagpakasal sa paghigot sa duha ka lubid. Mahimo wala nila narealisar nga amo gid sini ang kinaandan nga pagtamod sa pag-asawahay karon. Ngaa? Kay ang lubid nga ginhigot sing maayo indi madali mapalos, mahimo pa gani ini hugton, apang mahapos man ini hubaron kon kinahanglanon.

²⁰ Para sa madamo karon, ang pag-asawahay temporaryo lamang. Nagapakasal sila kay nagalaum sila nga mapun-an ang ila mga kinahanglanon, apang kon magbudlay na ang kahimtangan, nagabulagay sila dayon. Dumduma ang ilustrasyon nga gingamit sang Biblia tuhoy sa suod nga kaangtanan subong sang pag-asawahay—ang lubid. Ang pisi ukon lubid nga ginagamit sa mga sakayan mahunit kag gindesinyo ini agod indi madali mabugto ukon mabadbad bisan pa sa tuman kabaskog nga bagyo. Sing kaanggid, ang pag-asawahay gintuyo man sang Dios nga mangin permanente. Dumduma nga nagsiling si Jesus: “Ang gintingob sang Dios indi pagbulagon sang tawo.” (Mateo 19:6) Kon magminyo ka, dapat amo man sini ang imo pagtamod sa pag-asawahay. Nagapabudlay bala ini nga pagsumpaanay sa pag-asawahay? Wala.

21. Ano nga pagtamod ang dapat huptan sang mag-asawa, kag ano ang makabulig sa ila nga mahimo ini?

²¹ Dapat huptan sang mag-asawa ang nagakaigo nga pagtamod sa kada isa. Kon panikasugan nila nga tan-awon ang  maayo nga mga kinaiya sang ila tiayon, ang ila pag-asawahay mangin malipayon kag makapaumpaw. Makatarunganon bala nga tan-awon ang maayo nga mga kinaiya sang indi himpit nga tiayon? Si Jehova makatarunganon gid, kag makasalig kita nga ginatan-aw niya ang aton maayo nga mga kinaiya. Ang salmista namangkot: “Kon mga sala lang ang ginatan-aw mo, O Jah, O Jehova, sin-o bala ang makatindog sa atubangan mo?” (Salmo 130:3) Ang mga mag-asawa dapat magtan-aw man sa maayo nga mga kinaiya sang ila tiayon kag mangin mapinatawaron sa isa kag isa.—Basaha ang Colosas 3:13.

22, 23. Paano si Abraham kag si Sara isa ka maayo nga halimbawa sa mga mag-asawa karon?

 ²² Mangin mas malipayon pa gid ang mag-asawa samtang nagadugay ang ila pag-updanay. Ginapakita sang Biblia ang pag-asawahay ni Abraham kag ni Sara sang nagtigulang na sila. Ang ila kabuhi may mga problema kag mga kabudlayan man. Hunahunaa lamang kon daw ano kabudlay kay Sara, nga mahimo sisentahon na ang edad, nga biyaan ang iya komportable nga puluy-an sa manggaranon nga siudad sang Ur kag magpuyo sa mga tolda tubtob mapatay sia. Apang nagpasakop sia sa pagkaulo sang iya bana. Gani, matuod gid sia nga kabulig ni Abraham kay matinahuron niya nga ginsakdag ang mga desisyon sang iya bana. Ang iya pagpasakop indi pakitakita lamang. Bisan “sa iya kaugalingon” gintawag niya ang iya bana nga ginuo. (Genesis 18:12; 1 Pedro 3:6) Gintahod niya sing tinagipusuon si Abraham.

²³ Siempre pa, indi sa tanan nga tion pareho gid ang pagtamod ni Abraham kag ni Sara sa mga butang. Isa ka bes, may ginpanugda sia nga “ginkasubo ni Abraham.” Apang paagi sa panuytoy ni Jehova, mapainubuson nga ginpamatian ni Abraham ang iya asawa, gani ginpakamaayo ang ila pamilya. (Genesis 21:9-13) Makatuon gid sa sining diosnon nga mag-asawa ang mga bana kag asawa karon, bisan ang madugay na nga mga mag-asawa.

24. Ano nga sahi sang pag-asawahay ang nagapadungog kay Jehova nga Dios, kag ngaa?

²⁴ Sa sulod sang Cristianong kongregasyon, madamo sing malipayon nga mga mag-asawa—mga asawa nga may tudok nga pagtahod sa ila bana, mga bana nga nagahigugma kag nagapadungog sa ila asawa, kag nagabuligay sa pag-una sang kabubut-on ni Jehova sa ila kabuhi. Kon magminyo ka gid man, pilia sing maayo ang imo mangin tiayon, handai ini sing maayo, kag tinguhai nga mangin mahidaiton kag malipayon ang inyo pag-asawahay agod mapadunggan si Jehova nga Dios. Kon himuon mo ini, ang inyo pag-asawahay makabulig sa imo nga magpabilin sa gugma sang Dios.