ISA ka taga-New York (E.U.A.) nga lalaki ang nagapanaysayon: “Ginpamasyaran sang akon anak nga si Jonathan ang iya mga abyan mga pila ka milya ang kalayuon. Indi luyag sang akon asawa, nga si Valentina, nga magkadto sia didto. Pirme sia ginakulbaan sa trapiko. Apang mahuyugon si Jonathan sa electronics, kag ang iya mga abyan may talyer diin mahimo sia makatigayon sing praktikal nga eksperiensia. Didto ako sa amon balay sa nakatundan nga Manhattan, New York. Ang akon asawa yadto sa Puerto Rico nga nagaduaw sa iya mga paryente. ‘Mapauli na dugaydugay si Jonathan,’ pamensar ko. Nian nagtunog ang door­bell. ‘Siguro sia na ina.’ Indi gali. Mga pulis kag mga paramedic sila. ‘Kilala mo bala ining driver’s license?’ pamangkot sang pulis. ‘Huo, iya ina sang akon anak, nga si Jonathan.’ ‘May malain kami nga balita sa imo. May aksidente, kag . . . ang imo anak, . . . ang imo anak napatay.’ Ang akon una nga reaksion amo, ‘Indi ini ­matuod!’ Yadtong makakilibang nga hitabo nagpilas sang amon tagipusuon nga nagahimali pa gihapon, bisan pagligad sang mga tinuig.”

 Isa ka amay sa Barcelona (Espanya) ang nagsulat: “Didto sa Espanya sang katuigan 1960, malipayon ang amon pamilya. Yara si María, nga akon asawa, kag ang amon tatlo ka anak, sanday David, Paquito, kag Isabel, nga nagapang-idaron sing 13, 11, kag 9.

“Isa ka adlaw sang Marso 1963, nagpauli si Paquito halin sa eskwelahan nga nagareklamo sa tuman nga kasakit sang ulo. Nagpalibog kami kon ano ang kabangdanan​—⁠kag wala magdugay natukiban namon kon ngaa. Pagligad sang tatlo ka oras napatay sia. Hinali nga ginkutol sang cerebral hemorrhage ang iya kabuhi.

“Kapin na sa 30 ka tuig ang nakaligad nga napatay si Paquito. Apang, ang daku nga kasakit sadto nga pagtaliwan ginabatyag namon gihapon tubtob karon. Indi mahimo nga mapatyan sing anak ang mga ginikanan kag indi magbatyag sing kadulaan sa ila kaugalingon​—⁠bisan pila na ka tuig ang nagligad ukon pila pa kadamo ang ila nangin mga anak.”

 Ining duha ka eksperiensia, diin namatyan sing mga anak ang mga ginikanan, nagapaathag kon daw ano kadalom kag kadugay ang pilas kon mapatay ang isa ka bata. Matuod gid ang pinamulong sang isa ka doktor nga nagsulat: “Ang kamatayon sang isa ka bata masami nga mas makahalanusbo kag masakit sangsa kamatayon sang gulanggulang nga tawo bangod ang bata amo ang katapusan nga katapo sang pamilya nga ginalauman nga mapatay. . . . Ang kamatayon sang bisan sin-o nga bata nagarepresentar sang pagkadula sang palaabuton nga mga damgo, mga kaangtanan [anak nga lalaki, umagad nga babayi, mga apo], mga eksperiensia . . . nga wala pa maagom.” Kag ining balatyagon sang daku nga kadulaan maaplikar man sa bisan sin-o nga babayi nga namatyan sing lapsag bangod nahulugan sia.

Ang isa ka namatyan nga asawa nagapaathag: “Ang akon bana, nga si Russell, nagtrabaho anay subong medical aide sa duog nga may inaway sa Pasipiko sadtong Inaway Kalibutanon II. Nakita kag nalampuwasan niya ang pila ka makakulugmat nga mga inaway. Nagbalik sia sa Estados Unidos kag sa mas malinong nga pagkabuhi. Sang ulihi nag-alagad sia subong isa ka ministro sang Pulong sang Dios. Sa edad nga sisentahon nakita sa iya ang mga sintoma sang balatian sa tagipusuon. Gintinguhaan niya nga magkabuhi sing aktibo. Nian, isa ka adlaw sang Hulyo 1988, gin-atake sia sing grabe sa tagipusuon kag napatay. Ang iya pagtaliwan tuman ka makahalanusbo. Wala gani ako makapaalam sa iya. Indi ko lamang sia bana. Suod ko sia nga abyan. Nag-updanay kami sa 40 ka tuig. Karon daw subong bala nga dapat ko atubangon ang isa ka pinasahi nga kasubo.”

Pila lamang ini sang linibo ka makahalanusbo nga mga hitabo nga nagaapektar sa mga pamilya sa bug-os nga kalibutan kada adlaw. Subong sang masugid sa imo sang kalabanan nga mga nalisdan, kon kuhaon sang kamatayon ang imo anak, ang imo bana, ang imo asawa, ang imo ginikanan, ang imo abyan, amo gid ini ang gintawag sang Cristianong manunulat nga si Pablo, “ang katapusan nga kaaway.” Sa masami ang unang kinaugali nga reaksion sa makapakugmat nga balita amo ang pagsikway, “Indi ini matuod! Indi ako magpati sa sini.” Ang iban pa nga mga reaksion masunson nga nagasunod, subong sang makita naton.—1 Corinto 15:25, 26.

Apang, antes naton binagbinagon ang mga balatyagon sang kalisud, sabton naton ang pila ka importante nga mga pamangkot. Ang kamatayon bala nagakahulugan sang katapusan sina nga tawo? May paglaum bala nga makita naton liwat ang aton mga hinigugma?

Ang manunulat sang Biblia nga si Pablo naghatag sing paglaum sang paumpaw gikan sa “katapusan nga kaaway,” ang kamatayon. Sia nagsulat: “Ang kamatayon pagadulaon.” “Ang katapusan nga kaaway nga pagalaglagon amo ang kamatayon.” (1 Corinto 15:​26, The New English Bible) Ngaa makapat-od gid si Pablo sa sina? Bangod gintudluan sia sang isa nga ginbangon gikan sa minatay, si Jesucristo. (Binuhatan 9:​3-19) Amo sina kon ngaa si Pablo makasulat: “Sanglit kay ang kamatayon bangod sa tawo [si Adan], ang pagkabanhaw sang mga patay bangod man sa tawo [si Jesucristo]. Kay subong nga kay Adan ang tanan nagakalamatay, amo man kay Cristo ang tanan buhion.”​—⁠1 Corinto 15:​21, 22.

Nalisdan gid si Jesus sang masugata niya ang isa ka balo nga babayi sang Nain kag makita ang iya patay nga anak nga lalaki. Ang kasaysayan sang Biblia nagasugid sa aton: “Samtang nagahinampot [si Jesus] sa gawang sang siudad [sang Nain], abaw, yari karon! may patay nga ginadala paguwa, ang bugtong nga lalaking anak sang iya iloy. Luwas pa, sia isa ka balo. Isa ka dakung kadam-an halin sa siudad ang kaupod niya. Kag sang nakita sia sang Ginuo, naluoy sia sa iya, kag nagsiling sa iya: ‘Mag-untat ka na sa paghibi.’ Kag nagpalapit sia kag nagtandog sang liyaliya, kag ang mga nagadala nagdulog, kag nagsiling sia: ‘Pamatan-on, nagasiling ako sa imo, Bangon ka!’ Kag ang patay  nagbangon kag nagsugod sa paghambal, kag ginhatag niya sia sa iya iloy. Karon hinadlukan sila tanan, kag nagsugod sila sa paghimaya sa Dios, nga nagasiling: ‘Isa ka dakung manalagna ang ginbangon sa tunga naton,’ kag, ‘Ginliso sang Dios ang iya igtalupangod sa iya katawhan.’ ” Talupangda kon paano naluoy si Jesus, amo kon ngaa ginbanhaw niya ang lalaking anak sang balo nga babayi! Hunahunaa kon ano ang ginapatimaan sina para sa palaabuton!—Lucas 7:12-16.

Didto, sa atubangan sang mga saksi, si Jesus naghimo sing dimalipatan nga pagkabanhaw. Isa yadto ka garantiya sang pagkabanhaw nga gintagna na niya mga pila ka tion antes sini nga hitabo, ang pagpasag-uli sang kabuhi sa duta sa idalom sang “bag-ong langit.” Sa sadto nga okasyon si Jesus nagsiling: “Dili kamo matingala sini, kay ang takna magaabot nga ang tanan nga yara sa handumanan nga lulubngan magapamati sang iya tingog kag magaguwa.”​—⁠Bugna 21:​1, 3, 4; Juan 5:​28, 29; 2 Pedro 3:13.

Ang iban nga mga saksi sa pagkabanhaw naglakip kay Pedro, kaupod sang pila pa sa 12 nga nag-upod kay Jesus sa iya mga paglakbay. Aktuwal nila nga nabatian ang ginbanhaw nga si Jesus nga nagpamulong sa higad sang Dagat sang Galilea. Ang kasaysayan nagasugid sa aton: “Si Jesus nagsiling sa ila: ‘Kari, kag magpamahaw kamo.’ Wala sing isa sa mga disipulo ang nangahas sa pagpamangkot sa iya, ‘Sin-o bala ikaw?’ kay nahibaluan nila nga yadto amo ang Ginuo. Si Jesus nagpalapit kag nagkuha sang tinapay kag ginhatag ini sa ila, kag subong man ang isda. Amo na ini karon ang ikatlong tion nga si Jesus nagpakita sa iya mga disipulo pagkatapos nga ginbangon sia gikan sa mga patay.”​—⁠Juan 21:​12-14.

Busa, si Pedro nakasulat nga may bug-os gid nga pagtuo: “Pakamaayuhon ang Dios kag Amay sang aton Ginuong Jesucristo, bangod suno sa iya dakung kaluoy naghatag sia sa aton sing bag-ong pagkatawo padulong sa isa ka paglaum nga buhi paagi sa pagkabanhaw ni Jesucristo gikan sa mga patay.”​—⁠1 Pedro 1:⁠3.

Ginpabutyag ni apostol Pablo ang iya masinaligon nga paglaum sang nagsiling sia: “Nagatuo ako sa tanan nga mga butang nga ginbutang sa Kasuguan kag ginsulat sang mga Manalagna; kag may paglaum ako sa Dios, ang paglaum nga gintipigan man sining mga tawo, nga may pagkabanhaw sang mga matarong kag mga dimatarong.”​—⁠Binuhatan 24:​14, 15.

Busa minilyon ang makasalig sing malig-on nga makita ang ila mga hinigugma nga magakabuhi liwat sa duta apang sa idalom sang tuhay gid nga mga kahimtangan. Mangin ano yadtong mga kahimtangan? Ang dugang nga mga detalye sang pasad-sa-Biblia nga paglaum para sa aton mga hinigugma nga nagtaliwan pagahambalan sa katapusan nga bahin sining brosyur, nga natig-uluhan, “Isa ka Pat-od nga Paglaum Para sa mga Patay.”

Apang binagbinagon anay naton ang imo mga pamangkot kon nagakalisud ka sa pagtaliwan sang isa ka hinigugma: Normal bala ang magkalisud sing subong sini? Paano ko mabatas ang akon kalisud? Ano ang sarang mahimo sang iban agod mabuligan ako sa pagbatas? Paano ko mabuligan ang iban nga nagakalisud? Kag una sa tanan, Ano ang ginasiling sang Biblia nahanungod sa isa ka pat-od nga paglaum para sa mga patay? Makita ko pa bala ang akon mga hinigugma? Kag diin?