1-3. Ano ang pila ka rason kon ngaa ang kamatayon ni Jesus indi kaangay sang kamatayon sang bisan sin-o sa maragtas?

SANG isa ka adlaw sang tigpamulak halos 2,000 ka tuig na ang nagligad, ang isa ka walay sala nga tawo ginkasaba, ginpamatbatan sa mga krimen nga wala gid niya mahimo, kag dayon ginpaantos tubtob kamatayon. Indi ini ang una nga mapintas kag di-makatarunganon nga pagpatay nga natabo sa maragtas; kag, makapasubo, nga indi ang katapusan. Apang, ini nga kamatayon tuhay gid sa iban nga kamatayon.

² Samtang nagatagumatayon ini nga tawo, ginpakita sang langit mismo ang importansia sini nga natabo. Bisan pa udto-adlaw sadto, hinali lang nga ginkulapan sang kadulom ang duta. Suno sa isa ka istoryador, “ang kapawa sang adlaw nadula.” (Lucas 23:44, 45) Nian, antes mahunusan sang ginhawa ang tawo, ginbungat niya ining di-malipatan nga mga pulong: “Natuman na!” Sa pagkamatuod, paagi sa paghalad sang iya kabuhi, nakahimo sia sing butang nga dalayawon. Ang iya halad amo ang pinakadaku nga buhat sang gugma nga nahimo sang tawo.—Juan 15:13; 19:30.

³ Sa pagkamatuod, yadto nga tawo amo si Jesucristo. Ang iya pag-antos kag kamatayon sadtong masubo nga adlaw, Nisan 14, 33 C.E., nangin bantog. Apang, isa ka importante nga katunayan ang masami malipatan. Bisan pa daku ang pag-antos ni Jesus, may isa nga nag-antos sing labi pa. Sa katunayan, may isa nga naghimo sing daku pa gani nga halad sadto nga adlaw—ang pinakadaku nga buhat sang gugma nga nahimo sang isa sa uniberso. Ano yadto nga buhat? Ang sabat sa sini nagahatag sing isa ka nagakaigo nga introduksion sa labing importante nga tema: ang gugma ni Jehova.

4. Paano narealisar sang isa ka Romanong soldado nga si Jesus indi isa ka ordinaryo nga tawo, kag ano ang ginhinakop sadto nga soldado?

⁴ Ang Romanong senturyon nga nagdumala sang pagpatay kay Jesus natingala gid sa kadulom nga nagluntad antes mapatay si Jesus kag sa mabaskog nga linog nga natabo pagkatapos sadto. “Pat-od nga ini sia Anak sang Dios,” siling niya. (Mateo 27:54) Maathag nga si Jesus indi ordinaryo nga tawo. Yadto nga soldado nakabulig sa pagpatay sa bugtong nga Anak sang Labing Mataas nga Dios! Daw ano gid bala ka palangga ini nga Anak sang iya Amay?

5. Paano mailustrar ang malawig nga tion nga pag-updanay ni Jehova kag sang iya Anak sa langit?

⁵ Ginatawag sang Biblia si Jesus nga “panganay sa tanan nga tinuga.” (Colosas 1:15) Hunahunaa lamang—ang Anak ni Jehova nagaluntad na sa wala pa ang pisikal nga uniberso. Kon amo, daw ano ka dugay nga nag-updanay ang Amay kag ang Anak? Ginabulubanta sang iban nga mga sientipiko nga ang uniberso nagaedad sing 13 bilyones ka tuig. Mahanduraw mo bala kon daw ano kalawig ina nga tion? Agod buligan ang mga tawo nga mahangpan ang edad sang uniberso suno sa pagbulubanta sang mga sientipiko, naghimo ang isa ka planetarium sing linya nga talaksan sang tion nga 110 metros ang kalabaon. Samtang nagalabay ang mga bisita sa sini nga linya nga talaksan sang tion, ang ila tagsa ka tikang nagarepresentar sing mga 75 milyones ka tuig sa kabuhi sang uniberso. Sa punta sang linya nga talaksan sang tion, ang bug-os nga maragtas sang tawo ginarepresentar sang isa lamang ka marka nga subong kadamol sa isa ka nahot sang buhok sang tawo! Apang, bisan pa kon husto ini nga pagbulubanta, indi gihapon malaragway sining bug-os nga linya nga talaksan sang tion ang kalawigon sang kabuhi sang Anak ni Jehova! Ano ang iya ginhimo sa sulod sadtong malawig gid nga mga dag-on?

6. (a) Ano ang ginhimo sang Anak ni Jehova sang tion nga wala pa sia mangin tawo? (b) Ano nga sahi sang relasyon ang nagaluntad sa ulot ni Jehova kag sang iya Anak?

⁶ Ang Anak malipayon nga nag-alagad subong “batid nga manugpangabudlay” sang iya Amay. (Hulubaton 8:30) Ang Biblia nagasiling: “Walay bisan ano nga butang nga nagluntad nga indi paagi sa [Anak].” (Juan 1:3) Gani nagbuligay si Jehova kag ang iya Anak sa pagtuga sang tanan nga iban pa nga butang. Makakulunyag gid kag  makalilipay nga mga tion ang ila ginhinguyang! Madamo ang magaugyon karon nga ang gugma sa ulot sang ginikanan kag sang iya anak makatilingala nga mabakod. Kag ang gugma “isa ka himpit nga higot sang paghiusa.” (Colosas 3:14) Sin-o sa aton, karon, ang makahangop sa mabakod nga relasyon nga nagdugay sa malawig gid nga tion? Maathag nga si Jehova nga Dios kag ang iya Anak ginahiusa sang pinakamabakod nga higot sang gugma.

7. Sang magpabawtismo si Jesus, paano ginpabutyag ni Jehova ang iya ginabatyag sa iya Anak?

⁷ Walay sapayan sini, ginpadala sang Amay ang iya Anak sa duta agod matawo nga isa ka tawhanon nga bata. Ang paghimo sini nagakahulugan nga sa sulod sang pila ka dekada, ginpaiway ni Jehova ang suod nga pagpakig-upod sa iya hinigugma nga Anak sa langit. Upod ang daku nga interes, gintan-aw Niya gikan sa langit samtang si Jesus nagadaku nga isa ka himpit nga tawo. Sa edad nga mga 30 anyos, nagpabawtismo si Jesus. Indi na kinahanglan nga pakton pa naton kon ano ang ginbatyag ni Jehova tuhoy sa iya. Ang Amay mismo naghambal gikan sa langit: “Ini ang akon Anak, ang hinigugma, nga ginakahamut-an ko.” (Mateo 3:17) Bangod matutom nga ginhimo ni Jesus ang tanan nga gintagna, ang tanan nga ginpahimo sa iya, pat-od nga nalipay gid ang iya Amay!—Juan 5:36; 17:4.

8, 9. (a) Ano ang ginhimo kay Jesus sang Nisan 14, 33 C.E., kag paano naapektuhan ang iya langitnon nga Amay? (b) Ngaa gintugutan ni Jehova ang iya Anak nga mag-antos kag mapatay?

⁸ Apang, ano ang ginbatyag ni Jehova sang Nisan 14, 33 C.E.? Ano ang ginbatyag niya sang ginluiban si Jesus kag dayon gindakop sang isa ka akig nga grupo sadto nga gab-i? Sang si Jesus ginbiyaan sang iya mga abyan kag ginpaidalom sa isa ka indi makatarunganon nga kasaba? Sang ginyubitan sia, ginduplaan, kag gintapungol? Sang ginlatigo sia tubtob magbuad-ad ang iya likod? Sang ginlansang ang iya mga kamot kag mga tiil sa isa ka kahoy nga usok kag ginpabay-an didto samtang ginapasipalahan sia sang mga tawo? Ano ang ginbatyag sang Amay sang ang iya hinigugma nga Anak nagtuaw sa iya nga nagaantos sa kasakit? Ano ang ginbatyag ni Jehova sang mahunusan sang ginhawa si Jesus, kag sa una nga tion halin sa pamuno sang pagpanuga, ang Iya pinalangga nga Anak wala nagaluntad?—Mateo 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:38-44, 46; Juan 19:1.

 ⁹ Wala kita sing mahambal. Sanglit may balatyagon si Jehova, indi naton mapabutyag ang kasakit nga gin-antos niya sa pagkapatay sang iya Anak. Ang sarang naton mapabutyag amo ang motibo kon ngaa gintugutan ni Jehova nga matabo ini. Ngaa gintugutan sang Amay ang iya kaugalingon nga magbatyag sini? May ginapahayag sa aton si Jehova nga isa ka dalayawon nga butang sa Juan 3:16—isa ka bersikulo sa Biblia nga tuman ka importante amo nga gintawag ini nga isa ka gamay nga Ebanghelyo. Ini nagasiling: “Ginhigugma gid sang Dios ang kalibutan sa bagay nga ginhatag niya ang iya bugtong nga Anak, agod nga ang bisan sin-o nga magtuo sa iya indi malaglag kundi may kabuhi nga walay katapusan.” Gani amo sini ang motibo ni Jehova: gugma. Ang dulot ni Jehova—ang pagpadala niya sa iya Anak agod mag-antos kag mapatay para sa aton—amo ang pinakadaku nga buhat sang gugma.

10. Ano ang kinahanglanon sang tawo, kag ano ang natabo sa kahulugan sang tinaga nga “gugma”?

¹⁰ Ano ang kahulugan sining tinaga nga “gugma”? Ang gugma ginalaragway subong amo ang labing daku nga kinahanglanon sang tawo. Halin sa pagkabun-ag tubtob sa kamatayon, ang mga tawo nagatinguha gid nga higugmaon, nagakalipay sa kainit sini, nagaluya kag nagakapatay pa gani kon wala sini. Apang, makapakibot nga mabudlay ipaathag kon ano ini. Sa pagkamatuod, ang mga tawo pirme nagahambal tuhoy sa gugma. Walay katapusan ang mga libro, mga ambahanon, kag mga binalaybay nahanungod sini. Ang mga resulta wala pirme nagapakita sing maathag kon ano ang kahulugan sang gugma. Ang matuod, nasobrahan na ang paggamit sa sini nga tinaga amo nga ang matuod nga kahulugan sini daw labi pa nga nagburon.

11, 12. (a) Diin kita makatuon sing daku tuhoy sa gugma, kag ngaa dira? (b) Ano nga mga sahi sang gugma ang espesipiko nga ginapatuhuyan sa Griego nga hambal sang una, kag ano nga tinaga para sa “gugma” ang masami gid nga ginagamit sa Cristianong Griegong Kasulatan? (Tan-awa man ang footnote.) (c) Ano ang a·gaʹpe?

¹¹ Apang, maathag nga ginatudlo sang Biblia kon ano ang gugma. Ang Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words nagasiling: “Ang gugma makilala lamang paagi sa iya mga binuhatan.” Ang rekord sang Biblia tuhoy sa mga binuhatan ni Jehova nagatudlo sa  aton sing daku tuhoy sa iya gugma—ang iya mainayuhon nga pagpalangga sa iya mga tinuga. Halimbawa, ano ang makapahayag tuhoy sa sini nga kinaiya sing labi pa sa pinakadaku nga buhat sang gugma ni Jehova nga ginlaragway kaina? Sa masunod nga mga kapitulo, makita naton ang madamo pa nga halimbawa sang gugma ni Jehova nga may mga binuhatan. Dugang pa, makatigayon kita sing pila ka ideya gikan sa orihinal nga mga tinaga nga gingamit para sa “gugma” nga ginagamit sa Biblia. Sa Griego nga hambal sang una, may apat ka tinaga para sa “gugma.” * Sa sini, ang isa nga masami nga gingamit sa Cristianong Griegong Kasulatan amo ang a·gaʹpe. Ginatawag ini sang isa ka diksionaryo tuhoy sa Biblia nga “labing gamhanan nga tinaga nga mahanduraw para sa gugma.” Ngaa?

¹² Ang a·gaʹpe nagapatuhoy sa gugma nga ginatuytuyan sang prinsipio. Gani indi lamang ini isa ka emosyonal nga reaksion sa isa ka tawo. Mas masangkad ini kag hungod nga nagapakita sing kaayo sa iban. Labaw sa tanan, ang a·gaʹpe indi gid makagod. Halimbawa, tan-awa liwat ang Juan 3:16. Ano “ang kalibutan” nga ginhigugma gid sang Dios sa bagay nga ginhatag niya ang iya bugtong nga Anak? Amo ang kalibutan sang sarang magawad nga katawhan. Nagalakip ina sa madamo nga tawo nga makasasala sa ila pagkabuhi. Ginahigugma bala ni Jehova ang tagsatagsa subong isa ka personal nga abyan, subong sang paghigugma niya sa matutom nga si Abraham? (Santiago 2:23) Wala, apang mahigugmaon nga nagapakita si Jehova sing kaayo sa tanan, bisan pa isa ini ka daku nga sakripisyo sa iya kaugalingon. Luyag niya nga maghinulsol ang tanan kag magbag-o sang ila mga dalanon. (2 Pedro 3:9) Madamo ang nagahimo sini. Malipayon nga ginabaton niya sila subong mga abyan niya.

13, 14. Ano ang nagapakita nga ang a·gaʹpe masami nga nagalakip sing malulot nga pagpalangga?

¹³ Apang, sayop ang ideya sang iban tuhoy sa a·gaʹpe. Pagdumdom nila isa ini ka pormalistiko kag pakulahaw nga sahi sang  gugma. Ang matuod, ang a·gaʹpe masami nga nagalakip sing mainit nga personal nga pagpalangga. Halimbawa, sang si Juan nagsulat, “Ginahigugma sang Amay ang Anak,” gingamit niya ang porma sang tinaga nga a·gaʹpe. Wala bala sing mainit nga pagpalangga ini nga gugma? Talupangda nga si Jesus nagsiling, “May pagpalangga ang Amay sa Anak,” nga ginagamit ang isa ka porma sang tinaga nga phi·leʹo. (Juan 3:35; 5:20) Ang gugma ni Jehova pirme nagalakip sing malulot nga pagpalangga. Apang, ang iya gugma wala gid ginapukaw sang sentimiento lamang. Pirme ini ginatuytuyan sang iya maalamon kag matarong nga mga prinsipio.

¹⁴ Subong nakita na naton, ang tanan nga kinaiya ni Jehova tunay gid, himpit, kag makagalanyat. Apang ang gugma ang labing makagalanyat. Wala na sing mabaskog pa sa sini nga nagabuyok sa aton kay Jehova. Makalilipay nga ang gugma amo man ang iya nagapangibabaw nga kinaiya. Paano naton nahibaluan ini?

15. Ano ang ginasiling sang Biblia tuhoy sa kinaiya ni Jehova nga gugma, kag sa anong paagi pinasahi ini nga ginsiling? (Tan-awa man ang footnote.)

¹⁵ May ginasiling ang Biblia tuhoy sa gugma nga wala gid ginasiling sini sa iban sang panguna nga mga kinaiya ni Jehova. Wala nagasiling ang Kasulatan nga ang Dios gahom ukon nga ang Dios katarungan ukon nga ang Dios kaalam pa gani. Yara sa iya ining mga kinaiya, sia amo ang supremo nga ginahalinan sini tanan, kag indi sia matupungan sa sining tatlo ka kinaiya. Apang, tuhoy sa ikap-at nga kinaiya, madalom ang ginasiling: “Ang Dios gugma.” * (1 Juan 4:8) Ano ang buot silingon sini?

16-18. (a) Ngaa nagasiling ang Biblia nga “ang Dios gugma”? (b) Sa tanan nga tinuga sa duta, ngaa ang tawo ang nagakaigo nga simbulo sang kinaiya ni Jehova nga gugma?

¹⁶ “Ang Dios gugma” indi isa ka katumbas lamang, nga subong bala, “ang Dios katumbas sa gugma.” Indi naton mabaliskad ini nga  pinamulong kag magsiling nga “ang gugma Dios.” Si Jehova indi isa ka kinaiya lamang. Isa sia ka persona nga may nanuhaytuhay gid nga mga balatyagon kag mga kinaiya wala labot sa gugma. Apang, ang gugma nagalatom kay Jehova. Sa amo, ang isa ka reperensia nga libro nagasiling tuhoy sa sini nga bersikulo: “Ang kinaugali sang Dios amo ang gugma.” Sa kabilugan, mahimo naton hunahunaon ini sing subong sini: Ang gahom ni Jehova nagabulig sa iya sa paghikot. Ang iya katarungan kag ang iya kaalam nagatuytoy sa iya paghikot. Apang ang gugma ni Jehova nagapahulag sa iya sa paghikot. Kag yara pirme ang iya gugma kon ginapakita niya ang iya iban pa nga mga kinaiya.

¹⁷ Masami ginasiling nga si Jehova amo gid ang personipikasyon sang gugma. Gani, kon luyag naton makatuon tuhoy sa may prinsipio nga gugma, dapat naton makilala si Jehova. Sa pagkamatuod, makita man naton ining matahom nga kinaiya sa mga tawo. Apang ngaa may yara sila sini? Sa tion sang pagpanuga, ginpamulong ni Jehova ining mga pulong, mahimo gid sa iya Anak: “Himuon naton ang tawo sa dagway naton, suno sa kaanggid naton.” (Genesis 1:26) Sa tanan nga tinuga sa sini nga duta, ang mga lalaki kag mga babayi lamang ang makapili sa paghigugma kag sa amo mailog ang ila langitnon nga Amay. Dumduma nga gingamit ni Jehova ang nanuhaytuhay nga mga tinuga agod isimbulo ang iya panguna nga mga kinaiya. Apang, ginpili ni Jehova ang iya pinakamataas nga tinuga sa duta, ang tawo, nga amo ang simbulo sang Iya nagapangibabaw nga kinaiya, ang gugma.—Ezequiel 1:10.

¹⁸ Kon nagahigugma kita sa isa ka di-makagod kag may prinsipio nga paagi, ginapabanaag naton ang nagapangibabaw nga kinaiya ni Jehova. Subong gid ini sang ginsulat ni apostol Juan: “Tuhoy sa aton, nagahigugma kita, bangod sia ang una nga naghigugma sa aton.” (1 Juan 4:19) Apang sa anong mga paagi una kita nga ginhigugma ni Jehova?

19. Ngaa masiling nga may importante nga papel ang gugma sa pagpanuga ni Jehova?

¹⁹ Indi bag-o ang gugma. Kay man, ano ang nagpahulag kay Jehova nga sugdan ang pagpanuga? Indi nga nagapangasubo sia kag nagakinahanglan sing kaupod. Si Jehova kompleto kag wala sing  kulang sa iya nga mahimo pun-an sang iban. Apang ang iya gugma, nga isa ka aktibo nga kinaiya, kinaugali nga nagapahulag sa iya nga ipaambit ang mga kalipay sang kabuhi sa intelihente nga mga tinuga nga makaapresyar sini nga dulot. “Ang pamuno sang pagpanuga sang Dios” amo ang iya bugtong nga Anak. (Bugna 3:14) Nian gingamit ni Jehova ining Batid nga Manugpangabudlay sa pagtuga sa tanan nga iban pa nga butang, sugod sa mga anghel. (Job 38:4, 7; Colosas 1:16) Bangod sang ginhatag nga kahilwayan, kinaalam, kag mga balatyagon, may kahigayunan ining gamhanan nga mga espiritu nga makatigayon sing mahigugmaon nga kaangtanan—sa isa kag isa kag labaw sa tanan, kay Jehova nga Dios. (2 Corinto 3:17) Sa amo, naghigugma sila bangod una sila nga ginhigugma.

20, 21. Ano nga ebidensia ang naeksperiensiahan ni Adan kag ni Eva nga ginhigugma sila ni Jehova, apang ano ang ila ginbalos?

²⁰ Amo man sa katawhan. Halin sa ginsuguran, nabatyagan gid ni Adan kag ni Eva ang gugma sang Dios. Bisan diin man sila magtulok sa ila Paraiso nga puluy-an sa Eden, makita nila ang ebidensia sang gugma sang Amay sa ila. Talupangda ang ginasiling sang Biblia: “Si Jehova nga Dios nagtanom sing isa ka hardin sa Eden, nayon sa sidlangan, kag didto ginbutang niya ang tawo nga ginporma niya.” (Genesis 2:8) Nakakadto ka na bala sa isa ka matahom nga hardin ukon parke? Ano gid ang naluyagan mo? Ang silak bala sang adlaw nga daw espada nga nagatusaktusak sa mga dahon sa isa ka mahandong nga palalipdan? Ang makadalayaw bala nga mga duag sang kabulakan? Ang lanton bala sang isa ka nagabukalbukal nga sapa, nagahuni nga mga pispis, kag nagahagong nga mga insekto? Kamusta naman ang kaamyon sang mga kahoy, mga prutas, kag mga bulak? Kon ano man, wala sing parke karon ang mapaanggid sa parke anay sa Eden. Ngaa?

²¹ Yadto nga hardin gintanom ni Jehova mismo! Pat-od nga indi malaragway ang katahom sini. Yadto didto ang tanan nga kahoy nga matahom ukon manamit sing bunga. Ang hardin bugana sa tubig, malapad, kag madamo sing makawiwili nga mga sapat. Yara ang tanan kay Adan kag kay Eva agod mangin malipayon kag bug-os ang ila pagkabuhi, lakip ang makapaladya nga hilikuton kag himpit nga pag-updanay. Una sila nga ginhigugma ni Jehova, kag dapat gid nga amo man ang ipakita nila. Apang, napaslawan sila  nga himuon ini. Sa baylo nga tumanon sing mahigugmaon ang ila langitnon nga Amay, makagod nga nagrebelde sila sa iya.—Genesis, kapitulo 2.

22. Paano ang ginhimo ni Jehova sa pagrebelde sa Eden nagapamatuod nga ang iya gugma mainunungon?

²² Masakit gid yadto kay Jehova! Apang naghinakit bala ang iya mahigugmaon nga tagipusuon bangod sining pagrebelde? Wala! “Ang iya mahigugmaon nga kaayo [ukon, “mainunungon nga gugma,” footnote] tubtob sa walay latid nga tion.” (Salmo 136:1) Sa amo, naghimo sia sa gilayon sing mahigugmaon nga mga kahimusan agod gawaron ang sin-o man sa mga anak ni Adan kag ni Eva nga may huyog sa pagkamatarong. Subong nakita na naton, ining mga kahimusan naglakip sang halad nga gawad sang iya hinigugma nga Anak, nga daku gid ang nangin bili sa Amay.—1 Juan 4:10.

23. Ano ang isa sang mga rason nga si Jehova isa ka “malipayon nga Dios,” kag anong importante nga pamangkot ang binagbinagon sa masunod nga kapitulo?

²³ Huo, halin sa ginsuguran si Jehova ang nag-una sa pagpakita sing gugma sa katawhan. Sa di-maisip nga mga paagi, “sia ang una nga naghigugma sa aton.” Ang gugma nagapalambo sang paghiusa kag kalipay, gani indi katingalahan nga si Jehova ginalaragway subong “malipayon nga Dios.” (1 Timoteo 1:11) Apang, nagautwas ang isa ka importante nga pamangkot. Ginahigugma gid bala kita ni Jehova subong mga indibiduwal? Binagbinagon ini sa masunod nga kapitulo.