1, 2. Sa ano nga okasyon naakig si Jesus, kag ngaa?

SI Jesus bal-anon gid nga akig—kag may makatarunganon nga rason ini. Mahimo nga daw indi mo sia mahanduraw sa sini nga kahimtangan, bangod kalmado sia nga tawo. (Mateo 21:5) Sa pagkamatuod, nagpabilin sia nga kontrolado ang iya kaugalingon, kay ang iya kaakig sadto isa ka matarong nga kasingkal. * Apang ano ang nagpaakig sa sining mahigugmaon sa paghidait nga tawo? Amo ang isa ka kaso sang daku nga inhustisya.

² Ginpakabahandi ni Jesus ang templo sa Jerusalem. Sa bug-os nga kalibutan, amo lamang ini ang sagrado nga duog nga nadedikar sa pagsimba sa iya langitnon nga Amay. Ang mga Judiyo gikan sa madamo nga kadutaan naglakbay sing malayo nga distansia agod magsimba diri. Bisan gani ang mahinadlukon sa Dios nga mga Gentil nag-abot kag nagsulod sa luwang sang templo nga ginhanda para sa ila. Apang sa maaga nga bahin sang iya ministeryo, nagsulod si Jesus sa duog sang templo kag indi maayo ang iya nakita. Ti, ang duog nangin daw tiendahan sa baylo nga isa ka balay nga silimbahan! Puno ini sing mga negosyante kag mga manugbaylo-kuwarta. Apang, ano ang inhustisya sa sini? Para sa sini nga mga tawo, ang templo sang Dios isa lamang ka duog agod hingalitan ang mga tawo—agod kawatan pa gani sila. Paano?—Juan 2:14.

3, 4. Anong makagod nga paghingalit ang natabo sa balay ni Jehova, kag ano ang ginhimo ni Jesus agod tadlungon ini?

³ Naghimo sing pagsulundan ang relihioso nga mga lider nga isa lamang ka sahi sang sensilyo ang sarang magamit sa pagbayad sing buhis para sa templo. Dapat magpabaylo ang mga dumuluaw sang ila kuwarta agod makatigayon sini nga sahi sang sensilyo. Gani nagbutang ang mga manugbaylo-kuwarta sang ila lamesa  sa sulod mismo sang templo, nga nagapanukot para sa tagsa ka transaksion. Daku man ang kita sa pagbaligya sing mga sapat. Ang mga dumuluaw nga luyag maghalad sarang makabakal gikan kay bisan sin-o nga negosyante sa siudad, apang mahimo nga sikwayon sang mga opisyal sa templo ang ila mga halad nga indi nagakaigo. Apang, ang mga halad nga ginbakal mismo sa duog sang templo pat-od nga batunon. Sa amo, bangod wala sing mahimo ang mga tawo, tuman kataas nga presyo ang gintasar kon kaisa sang mga negosyante. * Malain pa ini sa makagod nga komersialismo. Kaangay ini sa pagpangawat!

⁴ Indi mabatas ni Jesus ini nga inhustisya. Balay ini sang iya Amay! Naghimo sia sing kalat nga latigo kag gintabog niya ang mga panong sang mga baka kag mga karnero gikan sa templo. Nian ginkadtuan niya ang mga manugbaylo-kuwarta kag ginpamaliskad ang ila mga lamesa. Handurawa lamang yadtong tanan nga sensilyo nga naglinapta sa marmol nga salog! Matigdas nga ginmanduan niya ang mga tawo nga nagabaligya sing mga pating: “Kuhaa ninyo ining mga butang gikan diri!” (Juan 2:15, 16) Daw wala sing bisan isa nga nangahas sa pagpamatok sa sining maisog nga tawo.

5-7. (a) Paano ang pagkabuhi ni Jesus sa wala pa sia nangin tawo nakaimpluwensia sa iya pag-apresyar sa katarungan, kag ano ang matun-an naton paagi sa pagtuon sa iya halimbawa? (b) Paano si Cristo nakig-away batok sa mga inhustisya sa pagkasoberano kag ngalan ni Jehova?

⁵ Sa pagkamatuod, nagbalik ang mga negosyante. Mga tatlo ka tuig sang ulihi, gin-atubang ni Jesus ang amo man sini gihapon nga inhustisya, sini nga tion ginbalikwat niya ang mga pulong mismo ni Jehova nga nagapakamalaut sa mga tawo nga naghimo sa Iya balay nga “isa ka lungib sang mga kawatan.” (Mateo 21:13; Jeremias 7:11) Huo, sang makita ni Jesus ang makagod nga paghingalit sa katawhan kag ang pagdagta sa templo sang Dios, kasubong sa iya Amay ang nabatyagan niya. Kag indi katingalahan! Sa sulod  sang minilyon ka tinuig, gintudluan si Jesus sang iya langitnon nga Amay. Subong resulta, may pag-apresyar man sia sa katarungan kaangay ni Jehova. Sia nangin isa ka buhi nga halimbawa sang hulubaton, “Kon ano ang amay, amo man ang anak.” Gani kon luyag naton makatigayon sing maathag nga laragway sang kinaiya ni Jehova nga katarungan, pamalandungan lamang naton ang halimbawa ni Jesucristo.—Juan 14:9, 10.

⁶ Yara ang bugtong nga Anak ni Jehova sang di-makatarunganon nga gintawag ni Satanas si Jehova nga Dios nga butigon kag ginduhaduhaan ang pagkamatarong sang Iya paggahom. Daw ano ini nga pasipala! Nabatian man sang Anak ang panghangkat sang ulihi ni Satanas nga wala sing bisan sin-o ang magaalagad kay Jehova sing di-makagod, bangod sa gugma. Pat-od nga nasaklaw gid ang matarong nga tagipusuon sang Anak sa sining butig nga mga panumbungon. Pat-od nga nakunyag gid sia sang mahibaluan niya nga sia ang magatungod sing importante nga papel sa pagtadlong sa natabo! (2 Corinto 1:20) Paano niya himuon ini?

⁷ Subong sang natun-an naton sa Kapitulo 14, naghatag si Jesucristo sing katapusan kag di-masuay nga sabat sa panumbungon ni Satanas nga nagaatake sa integridad sang mga tinuga ni Jehova. Paagi sa sini, ginpasad ni Jesus ang sadsaran para sa katapusan nga pagbindikar sa pagkasoberano ni Jehova kag sa pagpakabalaan sa Iya ngalan. Subong Pangulo nga Ahente ni Jehova, ipasad sing malig-on ni Jesus ang katarungan sang Dios sa bug-os nga uniberso. (Binuhatan 5:31) Ginpakita man sang iya dalanon sa kabuhi sa duta ang katarungan sang Dios. Si Jehova nagsiling tuhoy sa iya: “Ibutang ko sa iya ang akon espiritu, kag kon ano ang katarungan himuon niya nga maathag sa mga pungsod.” (Mateo 12:18) Paano gintuman ni Jesus ining mga pulong?

8-10. (a) Paano ang oral nga mga tradisyon sang Judiyo nga relihiosong mga lider nagpalambo sing pagtamay sa mga di-Judiyo kag sa mga babayi? (b) Sa anong paagi ginhimo sang oral nga mga kasuguan ang sugo ni Jehova sa Adlaw nga Inugpahuway nga mangin isa ka lulan?

⁸ Ginhigugma ni Jesus ang Kasuguan ni Jehova kag nagkabuhi sia nahisuno sa sini. Apang ginpatiko kag sayop nga gin-aplikar sang  relihioso nga mga lider sang iya adlaw ini nga Kasuguan. Ginsilingan sila ni Jesus: “Kailo kamo, mga escriba kag mga Fariseo, mga salimpapaw! . . . Ginpatumbayaan ninyo ang mas importante nga mga butang sang Kasuguan, nga amo ang, katarungan kag kaluoy kag katutom.” (Mateo 23:23) Wala ginpaathag sadtong mga manunudlo sang Kasuguan sang Dios “kon ano ang katarungan.” Sa baylo, ginpalubog nila ang katarungan sang Dios. Paano? Binagbinaga ang pila ka halimbawa.

⁹ Ginsugo ni Jehova ang iya katawhan nga magpain sila gikan sa paganong mga pungsod sa palibot nila. (1 Hari 11:1, 2) Apang, ginsulsulan sang pila ka panatiko nga relihiosong mga lider ang katawhan nga tamayon ang tanan nga di-Judiyo. Ginlakip pa gani sang Mishnah ini nga pagsulundan: “Indi pag-ibilin ang mga baka sa mga balay-dalayunan sang mga gentil kay ginasuspetsahan sila nga nagapakighirop sa sapat.” Ini nga pagpakalain sa tanan nga di-Judiyo indi matarong kag supak sa katuyuan sang Mosaikong Kasuguan. (Levitico 19:34) Ang iban nga mga pagsulundan nga ginhimo sang tawo nagpakanubo sa mga babayi. Ang oral (sa pulong lamang) nga sugo nagasiling nga ang isa ka asawa dapat magpaulihi, indi magdungan, sa iya bana kon nagalakat sila. Ang isa ka lalaki indi dapat makighambal sa isa ka babayi sa publiko, bisan sa iya mismo asawa. Kaangay sang mga ulipon, wala ginatugutan ang mga babayi nga magtestigo sa hukmanan. May yara pa gani isa ka pormal nga pangamuyo nga sa diin ang mga lalaki nagapasalamat sa Dios nga indi sila mga babayi.

¹⁰ Gintampukan sang relihioso nga mga lider ang Kasuguan sang Dios sing madamo nga pagsulundan kag regulasyon nga ginhimo sang tawo. Halimbawa, ang sugo sa Adlaw nga Inugpahuway nagdumili lamang sang pagpangabudlay sa Adlaw nga Inugpahuway, agod itigana ini nga adlaw para sa pagsimba, pagpapagsik sa espirituwal, kag pagpahuway. Apang ginhimo sang mga Fariseo ini nga sugo nga isa ka lulan. Nagdesisyon sila sa ila kaugalingon kon ano ang buot silingon sang “pagpangabudlay.” Ginkabig nila nga pagpangabudlay ang 39 ka hilikuton, subong sang pagpangani ukon pagpangayam. Ini nga mga kategoriya nagpautwas sing walay katapusan nga mga pamangkot. Kon ang isa ka tawo nakapatay sing isa ka bitik sa Adlaw nga Inugpahuway, nagapangayam bala sia? Kon nangutol sia sing isa ka hakop nga uyas agod kaunon samtang nagalakat sia, nagapangani bala sia? Kon ginpaayo niya ang isa ka tawo  nga nagamasakit, nagapangabudlay bala sia? Ini nga mga pamangkot ginsabat paagi sa estrikto kag detalyado nga mga pagsulundan.

11, 12. Paano ginpabutyag ni Jesus ang iya pagpamatok sa di-makasulatanhon nga mga tradisyon sang mga Fariseo?

¹¹ Sa sini nga kahimtangan, paano mabuligan ni Jesus ang mga tawo sa paghangop kon ano ang katarungan? Sa iya mga pagpanudlo kag sa iya pagkabuhi, maisugon nga nagpanindugan sia batok sa sadtong relihioso nga mga lider. Binagbinaga anay ang pila sang iya mga panudlo. Direkta nga ginpakamalaut niya ang ila madamo nga pagsulundan nga ginhimo sang tawo, nga nagasiling: “Ginpakawalay pulos ninyo ang pulong sang Dios paagi sa inyo tradisyon nga ginpalatunlaton ninyo.”—Marcos 7:13.

¹² Si Jesus gamhanan nga nagpanudlo nga sayop ang mga Fariseo tuhoy sa sugo sa Adlaw nga Inugpahuway—nga, sa katunayan, wala nila mahangpi ang bug-os nga katuyuan sadto nga sugo. Ang Mesias, paathag niya, amo ang “Ginuo sang adlaw nga inugpahuway” kag busa may kinamatarong sa pag-ayo sa mga tawo sa Adlaw nga Inugpahuway. (Mateo 12:8) Agod ipadaku ang punto, dayag nga naghimo sia sing milagruso nga mga pagpang-ayo sa Adlaw nga Inugpahuway. (Lucas 6:7-10) Ini nga mga pagpang-ayo isa ka laragway sang pagpang-ayo nga himuon niya sa bug-os nga duta sa tion sang iya Isa ka Libo ka Tuig nga Paghari. Ini nga Milenyo mangin amo ang labing daku nga Adlaw nga Inugpahuway, kon ang tanan nga matutom nga katawhan magapahuway sa katapusan gikan sa mga siglo na nga pagpangabudlay sa idalom sang mga lulan sang sala kag kamatayon.

13. Ano nga kasuguan ang ginhimo subong resulta sang dutan-on nga ministeryo ni Cristo, kag ano ang kinatuhayan sini gikan sa ginsundan sini?

¹³ Maathag man nga ginpakita ni Jesus kon ano ang katarungan sang isa ka bag-o nga kasuguan, “ang kasuguan ni Cristo,” nga gintukod sang matapos niya ang iya dutan-on nga ministeryo. (Galacia 6:2) Indi kaangay sang ginsundan sini, ang Mosaikong Kasuguan, ining bag-o nga kasuguan nagadepende gid, indi sa mga serye sang nasulat nga mga sugo, kundi sa mga prinsipio. Apang, naglakip ini sing pila ka direkta nga mga sugo. Gintawag ni Jesus ang isa sini nga “isa ka bag-o nga sugo.” Gintudluan ni Jesus ang iya mga sumulunod nga maghigugmaanay sila subong nga ginhigugma niya sila. (Juan 13:34, 35) Huo, ang nagasakripisyo sang kaugalingon  nga gugma mangin isa ka nagapatuhay nga kinaiya sang tanan nga nagakabuhi suno sa “kasuguan ni Cristo.”

14, 15. Paano ginpakita ni Jesus nga ginkilala niya ang mga latid sang iya awtoridad, kag ngaa makapasalig ini?

¹⁴ Wala lamang magtudlo si Jesus tuhoy sa gugma. Nagkabuhi sia suno sa “kasuguan ni Cristo.” Ginpakita ini sa iya dalanon sa kabuhi. Binagbinaga ang tatlo ka paagi diin maathag nga ginpakita sang halimbawa ni Jesus kon ano ang katarungan.

¹⁵ Una, naglikaw gid si Jesus sa paghimo sing bisan ano nga sahi sang inhustisya. Ayhan natalupangdan mo nga madamo nga inhustisya ang nagakatabo kon ang di-himpit nga mga tawo mangin matinaastaason kag nagalampas sa nagakaigo nga mga dulunan sang ila awtoridad. Wala si Jesus maghimo sini. Sang isa ka okasyon, ginpalapitan si Jesus sang isa ka tawo kag nagsiling: “Manunudlo, silinga ang akon utod nga bahinon namon ang palanublion.” Ano ang sabat ni Jesus? “Lalaki, sin-o ang nagtangdo sa akon nga hukom ukon manugbahin sa inyo?” (Lucas 12:13, 14) Indi bala talalupangdon ini? Ang kinaalam ni Jesus, ang iya ikasarang sa paghukom, kag bisan gani ang kadakuon sang awtoridad nga ginhatag sa iya sang Dios labaw sa awtoridad sang bisan sin-o sa duta; apang, wala sia magpasilabot sa sini nga butang, kay wala sia ginhatagan sing partikular nga awtoridad sa paghimo sini. Nagpakita pirme si Jesus sing kaugdang sa sining paagi, bisan sa sulod sang mga milenyo nga nagkabuhi sia antes mangin tawo. (Judas 9) Daku ang ginasiling sini nga si Jesus mapainubuson nga nagsalig kay Jehova sa pagdesisyon kon ano ang matarong.

16, 17. (a) Paano si Jesus nagpakita sing katarungan sa pagbantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios? (b) Paano ginpakita ni Jesus nga maluluy-on ang iya pagkamakatarunganon?

¹⁶ Ikaduha, nagpakita si Jesus sing katarungan sa iya pagbantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios. Wala sia sing ginpasulabi. Sa baylo, nagpanikasog gid sia nga lab-uton ang tanan nga sahi sang tawo, manggaranon man ukon imol. Sa pagpatuhay, ginsikway sang mga Fariseo ang imol kag kinaandan nga mga tawo paagi sa matinamayon nga termino nga ʽam-ha·ʼaʹrets, ukon “katawhan sang duta.” Maisugon nga gintadlong ni Jesus ini nga inhustisya. Sang gintudlo niya sa katawhan ang maayong balita—ukon, bahin  sa sini, sang magkaon sia upod sa mga tawo, nagpakaon sa ila, nag-ayo sa ila, ukon nagbanhaw pa gani sa ila—ginsakdag niya ang katarungan sang Dios nga nagahandum nga malab-ot ang “tanan nga sahi sang tawo.” *—1 Timoteo 2:4.

¹⁷ Ikatlo, ang pagkamakatarunganon ni Jesus maluluy-on gid. Nagpanikasog gid sia nga buligan ang mga makasasala. (Mateo 9:11-13) Maabtik sia sa pagbulig sa mga tawo nga wala sing ikasarang sa pag-amlig sa ila kaugalingon. Halimbawa, wala magbuylog si Jesus sa relihioso nga mga lider sa ila panikasog nga indi pagsaligan ang tanan nga Gentil. Maluluy-on nga ginbuligan niya kag gintudluan ang iban sa ila, bisan pa nga ang iya panguna nga misyon amo ang mga Judiyo. Nagsugot sia nga maghimo sing isa ka milagruso nga pag-ayo para sa isa ka Romano nga opisyal sang hangaway, nga nagasiling: “Wala ako sing nakita sa Israel nga may subong sini kadaku nga pagtuo.”—Mateo 8:5-13.

18, 19. (a) Sa anong mga paagi ginsakdag ni Jesus ang kadungganan sang mga babayi? (b) Paano ang halimbawa ni Jesus nagabulig sa aton sa paghangop sa kaangtanan sang kaisog kag katarungan?

¹⁸ Wala man ginsakdag ni Jesus ang nagaluntad sadto nga pagtamod sa mga babayi. Sa baylo, maisugon nga ginhimo niya kon ano ang matarong. Ang mga Samaritana ginakabig nga di-matinlo subong sang mga Gentil. Apang, wala mangalag-ag si Jesus nga magbantala sa isa ka Samaritana sa bubon sa Sicar. Sa katunayan, sa sini nga babayi una nga ginpakilala ni Jesus ang iya kaugalingon subong ang ginsaad nga Mesias. (Juan 4:6, 25, 26) Ang mga Fariseo nagsiling nga ang mga babayi indi dapat pagtudluan sing Kasuguan sang Dios, apang naghinguyang si Jesus sing daku nga tion kag enerhiya sa pagtudlo sa mga babayi. (Lucas 10:38-42) Kag samtang ang tradisyon nagasiling nga ang mga babayi indi mapiyaran nga maghatag sing masaligan nga testimonya, ginpadunggan ni Jesus ang pila ka babayi sing pribilehiyo nga amo ang una nga makakita sa iya sang mabanhaw sia. Ginsugo pa gani niya sila nga isugid sa iya  lalaki nga mga disipulo ining labing importante nga hitabo!—Mateo 28:1-10.

¹⁹ Huo, maathag nga ginpakita ni Jesus sa mga pungsod kon ano ang katarungan. Sa madamo nga beses, ginhimo niya ini bisan pa nameligro gid sia. Ang halimbawa ni Jesus nagabulig sa aton sa paghangop nga ang pagsakdag sa matuod nga katarungan nagakinahanglan sing kaisog. Nagakaigo nga gintawag sia nga “Leon sa tribo ni Juda.” (Bugna 5:5) Dumduma nga ang leon isa ka simbulo sang maisugon nga katarungan. Apang, sa malapit nga palaabuton, himuon ni Jesus ang daku pa nga katarungan. Sa pinakabug-os nga kahulugan, ipahamtang niya ang “katarungan sa duta.”—Isaias 42:4.

20, 21. Sa aton tion, paano ginsakdag sang Mesianikong Hari ang katarungan sa bug-os nga duta kag sa sulod sang Cristianong kongregasyon?

²⁰ Sugod sang mangin Mesianikong Hari sang 1914, ginsakdag ni Jesus ang katarungan sa duta. Paano? Ginsakdag niya ang katumanan sang iya tagna nga masapwan sa Mateo 24:14. Gintudluan sang mga sumulunod ni Jesus sa duta ang katawhan sa tanan nga kadutaan sing kamatuoran tuhoy sa Ginharian ni Jehova. Kaangay ni Jesus, nagbantala sila sa isa ka walay ginapasulabi kag matarong nga paagi, nga nagatinguha nga mahatagan ang tanan—bata ukon tigulang, manggaranon ukon imol, lalaki ukon babayi—sing kahigayunan nga makilala si Jehova, ang Dios sang katarungan.

²¹ Ginasakdag man ni Jesus ang katarungan sa sulod sang Cristianong kongregasyon, diin sia ang Ulo. Subong gintagna, nagaaman sia sing “dulot nga mga lalaki,” ang matutom nga Cristianong mga gulang nga nagapanguna sa kongregasyon. (Efeso 4:8-12) Sa pagbantay sa hamili nga panong sang Dios, ginasunod sini nga mga lalaki ang halimbawa ni Jesucristo sa pagsakdag sa katarungan. Gintandaan gid nila nga luyag ni Jesus nga pakig-angutan ang iya mga karnero sing makatarunganon—walay sapayan sang posisyon, pagkaprominente, ukon materyal nga mga kahimtangan.

22. Ano ang ginabatyag ni Jehova sa lapnag nga mga inhustisya sa kalibutan karon, kag gintangdo niya ang iya Anak nga himuon ang ano tuhoy sa sini?

²² Apang, sa malapit nga palaabuton, ipahamtang ni Jesus ang katarungan  sa duta sa isa ka paagi nga wala pa matabo. Lapnag ang inhustisya sa sining malaut nga kalibutan. Ang tagsa ka bata nga nagakapatay sa gutom isa ka biktima sang indi mapasaylo nga inhustisya, ilabi na kon pamensaron naton ang kuwarta kag tion nga ginagamit sa paghimo sing mga hinganiban sa inaway kag sa pagpaayaw sa makagod nga mga kapritso sang mga mahuyog sa pagpangita sing kalipayan. Ang minilyon nga indi dapat mapatay kada tuig isa lamang sang madamo nga porma sang inhustisya, ini tanan nagapukaw sa matarong nga kaakig ni Jehova. Gintangdo niya ang iya Anak sa isa ka matarong nga pagpakig-away batok sa sining bug-os nga malaut nga sistema sang mga butang agod tapuson ang tanan nga inhustisya sing dayon.—Bugna 16:14, 16; 19:11-15.

23. Sa tapos sang Armagedon, paano sakdagon ni Cristo ang katarungan tubtob sa walay katubtuban?

²³ Apang, indi lamang kalaglagan sang mga malaut ang pahanabuon sang katarungan ni Jehova. Gintangdo man niya ang iya Anak nga maggahom subong “Prinsipe sang Paghidait.” Sa tapos sang inaway sang Armagedon, paluntaron sang paggahom ni Jesus ang paghidait sa bug-os nga duta, kag magagahom sia “paagi sa katarungan.” (Isaias 9:6, 7) Nian malipay si Jesus nga dulaon ang tanan nga inhustisya nga nagtuga sing daku gid nga kalisdanan kag pag-antos sa kalibutan. Matutom nga sakdagon niya ang himpit nga katarungan ni Jehova tubtob sa walay katubtuban. Gani, importante nga tinguhaan naton nga ilugon karon ang katarungan ni Jehova. Tan-awon naton kon paano naton mahimo ini.