1, 2. Sin-o ang nagalakbay halin sa Filipos pa Tesalonica, kag ano ayhan ang ila ginahunahuna?

 NAGATABOK sa mga kabukiran ang pirme ginaagyan nga mga karsada nga ginhimo sang eksperto nga mga engineer sang Roma. Kon kaisa mabatian ang sarisari nga gahod sa sini nga karsada. Mabatian ang pag-inga sang mga asno, ang lapaklapak sang mga kabayo nga may karwahe, kag ang gahod sang mga tawo, lakip ang mga soldado, negosyante, kag mga trabahador. Lakbayon nanday Pablo, Silas, kag Timoteo ang 130 kilometros sa sini nga dalan halin sa Filipos pa Tesalonica. Indi mahapos ini nga paglakbay para kanday Pablo kag Silas kay may mga pilas pa sila bangod sa pagbunal sa ila sa Filipos.—Binu. 16:22, 23.

² Paano nila nabatas ining malayo nga paglakbay? Mahimo nga nakabulig sa ila ang pag-istoryahanay. Maathag pa sa ila hunahuna ang makalilipay nga hitabo sang nangin tumuluo ang manugbilanggo kag ang iya pamilya sa Filipos. Ini nga eksperiensia nagpapagsik pa gid sa ila nga padayunon ang pagbantala sang pulong sang Dios. Pero samtang nagapalapit sila sa siudad sang Tesalonica sa higad sang dagat, mahimo ginahunahuna nila kon ano ang reaksion sa ila sang mga Judiyo sa sini nga siudad. Kontrahon bala sila ukon bunalon pareho sang natabo sa Filipos?

3. Paano kita makabenepisyo sa halimbawa ni Pablo sa pagtipon sing kaisog para magbantala?

³ Ginsugid sang ulihi ni Pablo ang iya ginabatyag sang magsulat sia sa mga Cristiano sa Tesalonica: “Bisan pa nag-antos kami kag ginmaltrato sa Filipos, subong sang nahibaluan ninyo, nagtipon kami sang kaisog paagi sa aton Dios agod masugid sa inyo ang maayong balita sang Dios bisan pa may daku nga pagpamatok.” (1 Tes. 2:2) Ginapakita sini nga medyo nagapangalag-ag si Pablo sa pagsulod sa siudad sang Tesalonica, ilabi na pagkatapos sang natabo sa Filipos. Mahangpan mo bala ang ginabatyag ni Pablo? Ginabudlayan ka bala nga ibantala ang maayong balita? Nagsandig si Pablo kay Jehova para palig-unon sia kag buligan nga makatipon sing kaisog. Mahimo man naton ini kon tun-an naton ang halimbawa ni Pablo.—1 Cor. 4:16.

4. Ngaa masiling nga sobra tatlo ka semana ang pagtener ni Pablo sa Tesalonica?

⁴ Ginasugiran kita sang rekord nga samtang didto si Pablo sa Tesalonica, nagbantala sia sa sinagoga sa sulod sang tatlo ka Adlaw nga Inugpahuway. Pero indi buot silingon sini nga tatlo lang sia ka semana sa siudad. Wala naton mahibaluan kon san-o nakakadto si Pablo sa sinagoga pag-abot niya. Dugang pa, ginpakita sang mga sulat ni Pablo nga nag-obra sila sang iya mga kaupod sa Tesalonica para may galastuhon sila. (1 Tes. 2:9; 2 Tes. 3:7, 8) Duha man ka beses nga nakabaton sing bulig si Pablo halin sa mga kauturan sa Filipos samtang sa Tesalonica sia. (Fil. 4:16) Gani posible nga sobra tatlo ka semana ang pagtener niya sa Tesalonica.

5. Ano ang ginhimo ni Pablo para kumbinsihon ang mga tawo sa iya panudlo?

⁵ Sang makatipon na si Pablo sing kaisog sa pagbantala, namulongpulong sia sa mga nagatambong sa sinagoga. Sa iya kinabatasan, “nagpangatarungan sia sa ila pasad sa Kasulatan . . . , nga nagapaathag kag gingamit niya ining mga sinulatan agod pamatud-an nga ang Cristo kinahanglan mag-antos kag mabanhaw, nagsiling sia: ‘Ining Jesus nga ginabantala ko sa inyo amo ang Cristo.’” (Binu. 17:2, 3) Talupangda nga indi gusto ni Pablo nga pukawon lang ang balatyagon sang iya mga tagpalamati, kundi nagpangatarungan sia sa ila. Kabalo sia nga ang mga nagatambong sa sinagoga may ihibalo kag nagatahod na nga daan sa Kasulatan. Wala lang nila ini mahangpan sing maayo. Gani nangatarungan, nagpaathag, kag nagpamatuod si Pablo base sa Kasulatan nga si Jesus nga taga-Nazaret amo ang ginpromisa nga Mesias, ukon ang Cristo.

6. Paano nangatarungan base sa Kasulatan si Jesus, kag ano ang resulta?

⁶ Ginsunod ni Pablo ang ginhimo ni Jesus, nga naggamit sang Kasulatan bilang basihan sang iya panudlo. Halimbawa, samtang nagabantala sia, ginsilingan ni Jesus ang iya mga sumulunod nga base sa Kasulatan, ang Anak sang tawo dapat mag-antos, mapatay, kag mabanhaw. (Mat. 16:21) Pagkatapos mabanhaw, nagpakita si Jesus sa iya mga disipulo. Ini pa lang nagapakita na nga matuod ang iya ginhambal. Pero may dugang pa nga pamatuod nga ginhatag si Jesus. Parte sa iya ginsiling sa pila ka disipulo, aton mabasa: “Ginpaathag niya sa ila ang ginasiling sang bug-os nga Kasulatan tuhoy sa iya, sugod sa ginsulat ni Moises kag sang tanan nga mga Manalagna.” Ano ang resulta? Ang mga disipulo nagsiling: “Indi bala natandog gid ang aton tagipusuon sang ginabuksan niya sa aton ang Kasulatan samtang nagalakat kita sa dalan?”—Luc. 24:13, 27, 32.

7. Ngaa importante nga ibase naton ang aton panudlo sa Kasulatan?

⁷ May gahom ang mensahe sang Pulong sang Dios. (Heb. 4:12) Gani ginabase subong sang mga Cristiano ang ila mga panudlo sa sini nga Pulong, pareho sang ginhimo ni Jesus, ni Pablo, kag sang iban nga apostoles. Nagapangatarungan man kita sa mga tawo, nagapaathag sang kahulugan sang Kasulatan,  kag nagahatag sing pamatuod sa aton ginatudlo paagi sa pagbukas sang Biblia kag ginapakita sa tagbalay kon ano ang ginasiling sini. Kay man, indi aton ini nga mensahe. Paagi sa paggamit pirme sang Biblia, mabuligan naton ang mga tawo nga mahangpan nga ang aton ginabantala indi aton panudlo, kundi iya sang Dios. Dugang pa, dapat naton dumdumon nga ang mensahe nga aton ginabantala base gid sa Pulong sang Dios. Masaligan gid ini. Bangod kabalo kita nga ang aton mensahe masaligan, maisog man kita nga magbantala pareho kay Pablo.

8-10. (a) Ano ang reaksion sang mga tawo sa Tesalonica sa maayong balita? (b) Ngaa nahisa ang pila ka Judiyo kay Pablo? (c) Ano ang ginhimo sang Judiyo nga mga manugpamatok?

⁸ Naeksperiensiahan na ni Pablo ang ginsiling ni Jesus: “Ang ulipon indi labaw sa iya agalon. Kon ginhingabot nila ako, hingabuton man nila kamo; kon gintuman nila ang akon pulong, tumanon man nila ang inyo pulong.” (Juan 15:20) Sa Tesalonica, sarisari ang reaksion sa pagbantala ni Pablo. Ang pila nagbaton, samtang ang iban nagpamatok. Parte sa mga tawo nga nagbaton, si Lucas nagsulat: “Ang pila sa ila [ang mga Judiyo] nangin mga tumuluo [ukon mga Cristiano] kag nag-upod sila kay Pablo kag kay Silas. Amo man sini ang ginhimo sang madamo nga Griego nga nagsimba sa Dios kag sang madamo nga bantog nga babayi.” (Binu. 17:4) Sigurado nga nalipay gid ining bag-o nga mga disipulo sang mahangpan nila ang Kasulatan.

⁹ Ang iban nanamian sa mga ginatudlo ni Pablo, pero ang iban naman naakig sa iya. Ang pila ka Judiyo sa Tesalonica nahisa sa kadalag-an ni Pablo kag sa pagkumbinsi niya sang “madamo nga Griego.” Bangod gusto sang mga Judiyo nga mangin proselita ining Griego nga mga Gentil, gintudluan nila sila sang Hebreong Kasulatan kag ginkabig nila ining mga Griego nga ila disipulo. Pero hinali lang nga daw nakumbinsi ni Pablo ining mga Griego sang iya mga panudlo amo nga wala na sila nagasunod sa mga Judiyo, kag natabo ini sa sinagoga pa mismo! Naakig gid ang mga Judiyo.

¹⁰ Ginsugid sa aton ni Lucas kon ano dayon ang natabo: “Nahisa ang mga Judiyo kag gintipon nila ang pila ka malaut nga tawo nga nagaistambay sa tiendahan kag naghimo sila sing grupo nga nanggamo sa siudad. Gingubat nila ang balay ni Jason kag ginpangita nila si Pablo kag si Silas agod dalhon sila sa mga tawo. Sang wala nila sila makita, ginganoy nila si Jason kag ang pila ka kauturan pakadto sa mga manugdumala sang siudad, kag nagasinggit sila: ‘Yari man diri ang mga tawo nga nagapanggamo bisan diin, kag gin-abiabi sila ni Jason. Ginasupak sini nga mga tawo ang mga kasuguan sang Cesar, kay nagasiling sila nga may isa pa ka hari, nga amo si Jesus.’” (Binu. 17:5-7) Ano ang epekto sang ginhimo sang akig nga grupo kay Pablo kag sa iya mga kaupod?

11. Ano ang mga panumbungon kay Pablo kag sa iya kaupod nga mga manugbantala sang Ginharian, kag ano nga mando ang ginatumod sang mga nagsumbong sa iya? (Tan-awa ang footnote.)

 ¹¹ Ang isa ka akig nga grupo makasarang maghimo sang malain. Pareho ini sa mabaskog kag indi mapunggan nga baha. Amo ini ang gingamit sang mga Judiyo para tinguhaan nga pauntaton sanday Pablo kag Silas. Sang ‘naggamo na ang siudad’ bangod sa mga Judiyo, ginkumbinsi nila ang mga manugdumala nga si Pablo kag ang iya mga kaupod may nahimo nga mabug-at nga sala. Ang una nga panumbungon amo nga si Pablo kag ang iya mga kaupod nga nagabantala sang Ginharian “nagapanggamo bisan diin,” bisan pa nga indi si Pablo kag ang iya mga kaupod ang nag-umpisa sang kinagamo sa Tesalonica! Ang ikaduha mas mabug-at pa. Ang mga Judiyo nagsumbong nga ang mga misyonero nagabantala sang iban nga Hari, si Jesus, amo nga ginalapas nila ang mando sang emperador. a

12. Ngaa makatalagam gid ang mga panumbungon sa mga Cristiano sa Tesalonica?

¹² Dumduma nga amo man sini ang panumbungon sang mga lider sang relihion kay Jesus. Nagsiling sila kay Pilato: “Ginapatalang sini nga tawo ang amon pungsod . . . kag ginasiling niya nga sia ang Cristo, ang hari.” (Luc. 23:2) Posible nga nahadlok si Pilato nga basi maghunahuna ang emperador nga may ginasuportahan sia nga iban nga hari, gani ginpapatay niya si Jesus. Pareho sa sini, ang mga panumbungon sa mga Cristiano sa Tesalonica nagbutang man sa ila sa daku nga katalagman. Ang isa ka libro nagsiling: “Ara gid sila sa daku nga katalagman, kay ‘ang ginasuspetsahan pa lang nga nagarebelde sa mga Emperador, masami nga ginapapatay.’” Nangin madinalag-on bala ini nga panumbungon?

13, 14. (a) Ngaa wala magmadinalag-on ang akig nga grupo? (b) Paano ginpakita ni Pablo nga mainandamon sia pareho sa Cristo, kag paano naton sia mailog?

¹³ Wala mapauntat sang akig nga grupo ang pagbantala sa Tesalonica. Ngaa? Una, indi nila makita sanday Pablo kag Silas. Dugang pa, wala makumbinsi ang mga manugdumala sang siudad nga matuod ang ila mga panumbungon. Pagkatapos nga “ginpabayad sing piyansa,” ginbuy-an nila si Jason kag ang iban nga kauturan. (Binu. 17:8, 9) Bilang pag-ilog sa laygay ni Jesus nga “mangin mainandamon kamo subong sang mga man-ug kag indi malimbungon subong sang mga salampati,” maalamon nga naglikaw si Pablo para makapadayon sia sa pagbantala sa iban nga lugar. (Mat. 10:16) Ginapakita sini nga bisan may kaisog si Pablo wala sia magpadasudaso. Paano mailog sang mga Cristiano subong ang iya halimbawa?

¹⁴ Pirme man subong ginasulsulan sang mga klero sang Cristiandad ang akig nga mga grupo para kontrahon ang mga Saksi ni Jehova. Ginaakusar  nila ang mga Saksi nga nagakontra sa gobierno kag nagarebelde sa pungsod, kag ginagamit nila ini para kumbinsihon ang mga gobierno nga hingabuton ang mga Saksi. Nahisa man ini nga mga klero pareho sang mga manughingabot sadto. Pero bisan ano man ang matabo, indi gusto sang matuod nga mga Cristiano sang gamo. Kon posible ginalikawan naton ining akig kag indi rasonable nga mga tawo. Ginatinguhaan naton nga padayunon ang aton hilikuton nga wala sing gamo, kag magbalik na lang sa ulihi kon matawhay na.

15. Ano ang reaksion sang mga taga-Berea sa maayong balita?

¹⁵ Para makalikaw sila sa katalagman, ginpakadto sanday Pablo kag Silas sa Berea, nga mga 65 kilometros ang kalayuon. Pag-abot didto, namulongpulong si Pablo sa sinagoga. Makalilipay gid kay nagpamati ang mga tumalambong! Si Lucas nagsulat nga ang mga Judiyo sa Berea “mas maayo ang panimuot . . . sangsa mga taga-Tesalonica, kay nalangkag gid sila sa pagbaton sa pulong sang Dios, nga ginausisa sing maayo ang Kasulatan sa adlaw-adlaw kon bala matuod gid ini nga mga butang.” (Binu. 17:10, 11) Wala ini nagakahulugan nga indi maayo ang panimuot sang mga taga-Tesalonica nga nagbaton sang kamatuoran. Si Pablo nagsulat sa ila sang ulihi: “Padayon namon nga ginapasalamatan ang Dios, bangod sang nabatian ninyo ang pulong sang Dios sa amon, ginbaton ninyo ini, indi subong pulong sang mga tawo, kundi kon ano gid ini, subong pulong sang Dios, nga nagapanghikot man sa inyo nga mga tumuluo.” (1 Tes. 2:13) Pero ngaa mas maayo ang panimuot sang mga Judiyo sa Berea?

16. Ngaa nagakaigo isiling nga “maayo ang panimuot” sang mga taga-Berea?

 ¹⁶ Bisan bag-o ang nabatian sang mga taga-Berea, wala nila ini ginduhaduhaan ukon ginpakalain. Indi man sila mga inosente. Namati anay sila sing maayo sa ginasiling ni Pablo. Dayon, gin-usisa nila sa Kasulatan ang ila natun-an sa ginpaathag ni Pablo sa ila. Dugang pa, gintun-an nila sing maayo ang Pulong sang Dios, indi lamang kada Adlaw nga Inugpahuway kundi adlaw-adlaw. “Nalangkag gid sila” kag ginausisa nila sing maayo kon ano ang ginapakita sang Kasulatan parte sa sining bag-o nga panudlo. Dayon, mapainubuson nga nagbag-o sila, kay “madamo sa ila ang nagtuo.” (Binu. 17:12) Indi katingalahan nga nakasiling si Lucas nga “maayo ang panimuot” nila.

17. Ngaa dalayawon gid ang halimbawa sang mga taga-Berea, kag paano naton ini padayon nga mailog bisan madugay na kita nga mga tumuluo?

¹⁷ Wala gid makahibalo ang mga taga-Berea nga ang ila reaksion parte sa maayong balita isulat sa Pulong sang Dios para mangin halimbawa sa aton subong. Ginhimo gid nila ang ginalauman ni Pablo kag ang gusto ni Jehova nga himuon nila. Subong, ginapalig-on man naton ang mga tawo nga usisaon sing maayo ang Biblia para ang ila pagtuo nabase gid sa Pulong sang Dios. Kag bisan pa madugay na kita nga mga tumuluo, kinahanglan gihapon naton padayunon ang aton pag-uswag. Importante nga magtuon pa gid kita parte kay Jehova kag sundon naton dayon ang iya mga panudlo. Sa sining paagi ginatugutan naton nga hurmahon kita ni Jehova kag hanason base sa iya kabubut-on. (Isa. 64:8) Gani malipay sa aton ang aton Amay sa langit kag madamo kita sing mahimo sa pag-alagad.

18, 19. (a) Ngaa naghalin si Pablo sa Berea, pero ano ang padayon niya nga ginhimo nga dapat naton ilugon? (b) Sin-o naman ang bantalaan ni Pablo, kag diin?

¹⁸ Wala magtener si Pablo sa Berea. Aton mabasa: “Sang mabalitaan sang mga Judiyo sa Tesalonica nga ginbantala man ni Pablo sa Berea ang pulong sang Dios, nagkadto man sila didto agod sugyuton kag gamuhon ang kadam-an. Ginpalakat dayon sang mga kauturan si Pablo pakadto sa baybay, apang nagpabilin didto si Silas kag si Timoteo. Apang, gindul-ong sang iban si Pablo tubtob sa Atenas. Pagkatapos niya sila matugunan nga paapason gilayon si Silas kag si Timoteo sa iya, nagbalik dayon sila.” (Binu. 17:13-15) Determinado gid ang mga kaaway sang maayong balita sadto! Kulang pa para sa ila nga palayason si Pablo sa Tesalonica. Nagkadto pa gid sila sa Berea para sugyuton naman ang mga tawo didto nga gamuhon si Pablo, pero wala sila magmadinalag-on. Nahibaluan ni Pablo nga malapad kaayo ang iya teritoryo, gani nagsaylo lang sia sa iban nga lugar. Subong, kabay nga mangin determinado man kita nga indi magpadala sa mga panikasog sang mga gusto magpauntat sang pagbantala!

¹⁹ Sa iya pagpanaksi sing maid-id sa mga Judiyo sa Tesalonica kag Berea, natun-an gid ni Pablo nga importante ang kaisog kag ang pagpangatarungan base sa Kasulatan. Dapat pareho man kita sina. Ang masunod nga bantalaan ni Pablo amo ang mga Gentil sa Atenas nga lain man ang ginapatihan. Ano ayhan ang matabo kay Pablo sa sini nga siudad? Mahibaluan naton sa masunod nga kapitulo.