1, 2. (a) Ano ang kahimtangan ni Pablo? (b) Ano nga pamangkot ang kinahanglan masabat parte sa pag-apelar ni Pablo sa Cesar?

 SA Cesarea gihapon si Pablo kag guardiado kaayo. Sang nagligad nga duha ka tuig, nagbalik sia sa Judea kag pila pa lang sia ka adlaw didto tatlo ka beses na sia gintinguhaan nga patyon. (Binu. 21:27-36; 23:10, 12-15, 27) Sa sini nga tion wala pa gihapon magmadinalag-on ang iya mga kaaway, pero wala sila nagauntat sa pagpangita sing paagi nga mapatay sia. Sang nakita ni Pablo nga posible pa sia ibalik sa iya kaaway, ginsilingan niya ang Romano nga gobernador nga si Festo: “Nagaapelar ako sa Cesar!”—Binu. 25:11.

² Kabubut-on bala ni Jehova ang desisyon ni Pablo nga mag-apelar sa emperador sang Roma? Importante sa aton ang sabat sa sini, kay nagapanaksi man kita sing maid-id tuhoy sa Ginharian sang Dios sa sining tion sang katapusan. Dapat naton mahibaluan kon bala dapat naton ilugon ang ginhimo ni Pablo “sa pagpangapin kag legal nga pagpamatuod sa maayong balita.”—Fil. 1:7.

3, 4. (a) Ngaa nangabay ang mga Judiyo nga dal-on si Pablo sa Jerusalem, kag paano sia nakalikaw sa kamatayon? (b) Paano ginabuligan ni Jehova ang iya mga alagad subong, pareho sa iya ginhimo kay Pablo?

³ Tatlo ka adlaw pa lang nga nangin gobernador sang Judea ang Romano nga si Festo sang nagkadto sia sa Jerusalem. a Ginpamatian niya ang puno nga mga saserdote kag bantog nga mga lalaki sang mga Judiyo nga nagasumbong kay Pablo sang mabug-at nga mga sala. Nahibaluan nila nga ining bag-o nga gobernador ginasugo sang iya mga superyor nga makighidait sa tanan nga Judiyo. Gani nangabay sila kay Festo: Dalha sa Jerusalem si Pablo kag didto sia bistahon. Pero may malain nga plano sa sini nga pangabay. Gusto nila patyon si Pablo sa dalan halin sa Cesarea pa Jerusalem. Wala magpasugot si Festo nga nagasiling: “Paupda sa akon ang inyo mga pangulo sa pagdulhog ko [sa Cesarea] agod isumbong nila ini nga lalaki  kon may nahimo gid man sia nga malain.” (Binu. 25:5) Gani, liwat nga nalikawan ni Pablo ang kamatayon.

⁴ Sa tanan nga kabudlayan ni Pablo, ginbuligan sia ni Jehova paagi kay Ginuong Jesucristo. Dumduma nga sa isa ka palanan-awon, si Jesus nagsiling sa iya apostol: “Magpakaisog ka!” (Binu. 23:11) Ang mga katawhan sang Dios subong nagaatubang man sang mga kabudlayan kag mga pagpamahog. Wala kita ginaproteksionan ni Jehova sa tanan nga kabudlayan, pero ginahatagan niya kita sing kaalam kag kusog para makabatas. Pirme naton masaligan ang “gahom nga labaw sa kinaandan” nga ginahatag sang aton mahigugmaon nga Dios.—2 Cor. 4:7.

5. Ano ang ginhimo ni Festo kay Pablo?

⁵ Pila ka adlaw sang ulihi, “nagpungko [si Festo] sa lingkuran nga hukmanan” sa Cesarea. b Sa atubangan niya nagatindog si Pablo kag ang mga nagasumbong kay Pablo. Bilang sabat sa ila butig nga mga akusasyon, si Pablo nagsiling: “Wala ako sing nahimo nga sala batok sa Kasuguan sang mga Judiyo ukon batok sa templo ukon batok sa Cesar.” Inosente ang apostol kag dapat hilwayon. Ano ang desisyon ni Festo? Bangod gusto niya nga malipay ang mga Judiyo, namangkot sia kay Pablo: “Luyag mo bala magkadto sa hukmanan sa Jerusalem kag didto ka hukman sa atubangan ko?” (Binu. 25:6-9) Wala gid sing pulos nga panugda! Kon ibalik si Pablo para hukman sa Jerusalem, ang mga manugsumbong amo man ang magahukom sa iya kag sigurado gid nga silutan sia sang kamatayon. Sa sini  nga kahimtangan ginpasulabi ni Festo ang pulitika sangsa matuod nga hustisya. Amo man sini ang ginhimo ni Gobernador Poncio Pilato sadto sa kaso ni Jesus. (Juan 19:12-16) Ang mga hukom subong posible man nga maghimo sing indi husto nga mga desisyon para malipay ang mga tawo. Gani indi kita makibot kon indi makatarunganon ang desisyon sang mga korte sa katawhan sang Dios.

6, 7. Ngaa nag-apelar si Pablo sa Cesar, kag ano ang ginpakita niya nga puede himuon sang matuod nga mga Cristiano subong?

⁶ Ang handum ni Festo nga malipay ang mga Judiyo mahimo nga magaresulta sa kamatayon ni Pablo. Gani gingamit ni Pablo ang iya kinamatarong bilang Romano nga banwahanon. Ginsilingan niya si Festo: “Nagatindog ako sa atubangan sang lingkuran nga hukmanan sang Cesar. Diri ako dapat hukman. Wala ako sing nahimo nga sala sa mga Judiyo, kag nahibaluan mo gid ini. . . . Nagaapelar ako sa Cesar!” Ang pag-apelar indi na mabawi. Ginpadaku ini ni Festo sang sia nagsiling: “Sa Cesar ka nag-apelar; sa Cesar ka makadto.” (Binu. 25:10-12) Sang nag-apelar si Pablo sa Cesar, ginpakita niya kon ano ang puede himuon sang matuod nga mga Cristiano kon ara sila sa amo man sini nga sitwasyon. Kon ang mga manugpamatok magtinguha nga magpahito sang “kagamo paagi sa kasuguan,” ang mga Saksi ni Jehova nagapangayo sing bulig sa mga korte para pangapinan ang maayong balita. c—Sal. 94:20.

⁷ Gani pagkatapos nga mapriso sing sobra duha ka tuig bisan wala sia sing sala, ginhatagan sing kahigayunan si Pablo nga dal-on ang iya kaso sa Roma. Pero antes sia maglakat, gusto sia makita sang isa pa ka manuggahom.

8, 9. Ngaa nagkadto sa Cesarea si Hari Agripa?

⁸ Pila ka adlaw sa tapos nga nabatian ni Festo ang pag-apelar ni Pablo sa Cesar, si Hari Agripa kag ang iya utod nga si Bernice nagbisita para maghatag sing katahuran sa bag-o nga gobernador. d Sang panahon sang mga Romano, kinabatasan na sang mga opisyal nga bisitahan ang bag-o gintangdo nga mga gobernador. Paagi sa pagpanginbulahan kay Festo sa iya bag-o nga posisyon, wala sing duhaduha nga gusto ni Agripa nga pabakuron ang ila pulitikal kag personal nga kaangtanan nga magamit niya sa ulihi.—Binu. 25:13.

⁹ Ginsugiran ni Festo ang hari parte kay Pablo, amo nga gusto sang hari nga maistorya si Pablo. Sang masunod nga adlaw, ang duha ka manuggahom nagpungko sa lingkuran nga hukmanan. Pero ang ila gahom kag daku nga pagpadayaw indi makalabaw sa mga tinaga nga ginhambal sa ila sang priso.—Binu. 25:22-27.

10, 11. Paano ginpakita ni Pablo ang iya pagtahod kay Agripa, kag ano ang iya ginsugid sa hari parte sa iya nagligad?

¹⁰ Matinahuron nga ginpasalamatan ni Pablo si Hari Agripa sa kahigayunan nga mapangapinan niya ang iya kaugalingon. Ginkilala niya nga nahibaluan sang hari ang tanan nga kinabatasan kag ang ginabaisan sang mga Judiyo. Ginlaragway  dayon ni Pablo ang iya kabuhi sadto: “Isa ako anay ka Fariseo, kag ginsunod ko gid ang pinakaestrikto nga paagi sang amon pagsimba.” (Binu. 26:5) Sang Fariseo si Pablo, nagalaum sia sa pag-abot sang Mesias. Subong nga Cristiano na sia, maisog niya nga ginpakilala nga si Jesucristo amo ining madugay niya nga ginapaabot. Gani, ginpaathag ni Pablo kay Agripa nga ginabista sia bangod ginabantala niya nga natuman ina nga promisa sang Dios, nga ginapatihan niya kag ginapatihan man sang iya mga manugsumbong. Bangod sini, labi pa gid nga nangin interesado si Agripa sa isiling ni Pablo. e

¹¹ Ginsugid ni Pablo ang iya mapintas nga pagtratar sa mga Cristiano sadto. Sia nagsiling: “Ako gani kumbinsido gid sang una nga dapat ko himuon ang tanan nga paagi agod pamatukan ang ngalan ni Jesus nga Nazaretnon. . . . Bangod akig gid ako [sa mga sumulunod sang Cristo], ginhingabot ko pa sila tubtob sa iban nga mga siudad.” (Binu. 26:9-11) Wala nagapasobra si Pablo. Madamo ang nakahibalo sang iya kapintas sa mga Cristiano. (Gal. 1:13, 23) Mahimo nga nagpalibog si Agripa, ‘Ano ang nagpabag-o sini nga tawo?’

12, 13. (a) Paano ginlaragway ni Pablo ang pagkumbertir sa iya? (b) Paano ‘ginasipa ni Pablo ang pangsuntok nga sungkod’?

¹² Ang sabat makita sa masunod nga ginsiling ni Pablo: “Nagkadto ako sa Damasco bangod ginhatagan ako sang puno nga mga saserdote sing awtoridad nga himuon man ini didto. Nakita ko sa dalanon sang udtong-adlaw, O Hari, ang labi pa kasilaw sa adlaw nga kapawa halin sa langit nga nagkirab sa palibot ko kag sa  palibot sang mga kaupod ko nga nagalakbay. Sang natumba kami tanan sa duta, may nabatian ako nga tingog nga nagasiling sa akon sa lenguahe nga Hebreo: ‘Saulo, Saulo, ngaa ginahingabot mo ako? Ginahalitan mo lang ang imo kaugalingon, kay ginasipa mo ang pangsuntok nga sungkod.’ Apang nagsiling ako: ‘Sin-o ka, Ginuo?’ Kag ang Ginuo nagsiling: ‘Ako si Jesus, nga imo ginahingabot.’” f—Binu. 26:12-15.

¹³ Antes ini natabo, ginlaragway si Pablo nga daw sapat nga ‘nagasipa sang pangsuntok nga sungkod.’ Pareho sang sapat nga mapilas kon sipaon niya ang mataliwis nga punta sang pangsuntok, napilasan ukon naguba ang relasyon ni Pablo sa Dios sang ginsupak niya ang kabubut-on sang Dios. Paagi sa pagpakita kay Pablo sa dalan pa Damasco, ginpabag-o sang ginbanhaw nga si Jesus ang panghunahuna sining sinsero pero napatalang nga tawo.—Juan 16:1, 2.

14, 15. Ano ang ginsiling ni Pablo parte sa iya pagbag-o?

¹⁴ Daku gid nga pagbag-o ang ginhimo ni Pablo. Nagsiling sia kay Agripa: “Gintuman ko ang ginsiling sa akon ni Jesus sa palanan-awon. Nagkadto ako una sa Damasco, dayon sa Jerusalem, sa bug-os nga duta sang Judea, kag sa mga pungsod man, gindala ko sa ila ang mensahe nga dapat sila maghinulsol kag magsimba sa Dios paagi sa paghimo sing mga buhat nga takus sa paghinulsol.” (Binu. 26:19, 20) Pila na ka tuig nga gintuman ni Pablo ang mando ni Jesucristo sa palanan-awon sang udtong-adlaw. Ano ang mga resulta? Ang mga nagbaton sa maayong balita nga ginbantala ni Pablo naghinulsol kag gin-untatan nila ang malain nga butang nga ila ginhimo, kag ginsunod  ang kabubut-on sang Dios. Nangin maayo sila nga mga banwahanon, nga nagapakita sing pagtahod sa kasuguan kag nagaamot sa kahim-ong.

¹⁵ Pero ining maayo nga mga resulta wala ginsapak sang Judiyo nga mga manugpamatok ni Pablo. Si Pablo nagsiling: “Bangod sini, gindakop ako sang mga Judiyo sa templo kag gintinguhaan nga patyon. Apang, bangod natigayon ko ang bulig nga halin sa Dios, nagapadayon ako tubtob karon nga nagapanaksi sa mga kubos kag mga dungganon.”—Binu. 26:21, 22.

16. Paano naton mailog si Pablo kon nagapakighambal sa mga hukom kag mga manuggahom parte sa aton mga pagpati?

¹⁶ Bilang matuod nga mga Cristiano, dapat “handa [kita] pirme nga magpangapin” sang aton pagtuo. (1 Ped. 3:15) Kon nagapakighambal sa mga hukom kag mga manuggahom parte sa aton mga pagpati, mahimo nga makabulig sa aton nga sundon ang gingamit nga pamaagi ni Pablo sa pagpakighambal kanday Agripa kag Festo. Paagi sa pagsugid sa ila sing matinahuron kon paano nangin maayo ang aton kabuhi kag ang kabuhi sang mga nagbaton sang aton mensahe bangod sang mga kamatuoran sa Biblia, mahimo nga mapahulag naton ang mataas nga mga opisyales.

17. Ano ang reaksion ni Festo sa depensa ni Pablo, kag ano nga pareho nga reaksion ang makita subong?

¹⁷ Samtang nagapamati sila sa makapakumbinsi nga testimonya ni Pablo, ang duha ka manuggahom naapektuhan gid. Talupangda kon ano dayon ang natabo: “Sang ginasiling ini ni Pablo subong pagpangapin sa iya kaugalingon, nagsiling si Festo sa mabaskog nga tingog: ‘Nagbuang ka na, Pablo! Ang imo madamo nga tinun-an nagapabuang sa imo!’” (Binu. 26:24) Ang reaksion ni Festo makita man bisan subong. Para sa madamo, ang nagatudlo sang ginasiling sang Biblia mga panatiko. Ang mga maalam sa kalibutan masami nga nabudlayan sa pagbaton sang panudlo sang Biblia parte sa pagkabanhaw.

18. Ano ang sabat ni Pablo kay Festo, kag ano naman ang sabat ni Agripa?

¹⁸ Pero may sabat si Pablo sa gobernador: “Wala ako magbuang, Labing Halangdon nga Festo, nagahambal ako sing kamatuoran kag maayo ang akon panghunahuna. Nahibaluan sang hari ini nga mga butang, gani nagapakighambal ako sa iya nga wala nagapangalag-ag . . . Nagapati ka bala, Hari Agripa, sa mga Manalagna? Nahibaluan ko nga nagapati ka.” Nagsabat si Agripa: “Sa malip-ot nga tion mabuyok mo ako nga mangin Cristiano.” (Binu. 26:25-28) Ini nga mga tinaga, sinsero man ukon indi, nagapakita nga daku gid ang epekto sang pagpanaksi ni Pablo sa hari.

19. Ano ang desisyon nanday Festo kag Agripa parte kay Pablo?

¹⁹ Dayon si Agripa kag si Festo nagtindog bilang pagpahibalo nga natapos na ang paghambalanay. “Samtang nagapagua sila, nagsiling sila: ‘Wala sing ginahimo ini nga tawo nga takus sa kamatayon ukon sa pagkabilanggo.’ Dayon nagsiling si Agripa kay Festo: ‘Mabuy-an kuntani ini nga tawo kon wala sia mag-apelar sa Cesar.’” (Binu. 26:31, 32) Nahibaluan nila nga inosente si Pablo. Posible nga mas maayo na subong ang ila pagtan-aw sa mga Cristiano.

20. Ano ang resulta sang pagpanaksi ni Pablo sa mataas nga mga opisyales?

²⁰ Ang duha ka gamhanan nga manuggahom sa sini nga kasaysayan wala magbaton sing maayong balita sang Ginharian sang Dios. Maalamon bala nga nagpakighambal si apostol Pablo sa sining mga tawo? Huo. Bangod gindala si Pablo sa “atubangan sang mga hari kag mga gobernador” sa Judea, napanaksihan niya ang Romano nga mga opisyales nga kuntani indi mapanaksihan. (Luc. 21:12, 13) Dugang pa, ang iya eksperiensia kag katutom bisan pa may mga kabudlayan nagpalig-on sa iya mga kauturan.—Fil. 1:12-14.

21. Kon magpadayon kita sa pagbantala sang Ginharian, ano ang mangin resulta sini?

²¹ Amo man subong. Ang pagpadayon sa pagbantala bisan pa may mga pagtilaw kag pagpamatok, may maayo nga resulta. Mahimo mapanaksihan naton ang mga opisyales nga indi madali mapanaksihan. Ang aton katutom mahimo makapalig-on sa aton Cristiano nga mga kauturan para mangin mas maisog pa gid sila sa pagpanaksi sing maid-id tuhoy sa Ginharian sang Dios.