1, 2. Ano nga klase sang prostityut ang mahimo mangil-ad gid kita?

NALUOY kita kon may makita kita nga prostityut. Mahimo ginapensar naton kon ngaa nag-amo sia sina. Ginasakit bala sia ukon ginaabusuhan sa ila balay amo nga bata pa sia nag-prostityut? Ukon bangod bala sa sobra nga kapigaduhon amo nga kinahanglan niya ibaligya ang iya kaugalingon? Ukon nalagyo bala sia kay ginasakit sia sang iya bana? Sa sining malauton nga kalibutan, pirme naton mabatian ang masubo nga mga istorya pareho sini. Amo kon ngaa mainayuhon gid si Jesucristo sa pila ka prostityut ukon makihilawason nga mga babayi. Ginpadaku niya nga ang mga nagahinulsol kag nagabag-o sang ila pagkabuhi may paglaum pa.—Mat. 21:28-32; Luc. 7:36-50.

² Pero, istoryahan naton ang lain nga klase sang prostityut. Pamensara ang isa ka babayi nga gusto gid nga mangin prostityut. Para sa iya, indi ini makahuluya nga obra kay nagahatag ini sa iya sing gahom, awtoridad, kuarta, kag impluwensia. Ang malain pa, paano kon ining babayi may maayo kag mainunungon nga bana, pero hungod niya nga ginluiban ini para mangin prostityut? Sigurado nga mangil-ad gid kita sa sini nga babayi kag sa iya mga  ginapanghimo. Ang aton pagkangil-ad amo ang panguna nga rason kon ngaa sulitsulit nga gingamit ni Jehova nga Dios ang malaragwayon nga makihilawason nga babayi para ipakita ang iya ginabatyag sa butig nga relihion.

3. Ano nga mga kasaysayan ang binagbinagon naton sa sini nga kapitulo?

³ Ang libro sang Ezequiel may duha ka talalupangdon nga kasaysayan parte sa pagpakighilawas nga nagalaragway sang makaluluoy nga kahimtangan sang indi matutom nga katawhan sang Dios sa Israel kag Juda. (Ezeq., kap. 16 kag 23) Pero antes naton ini usisaon sing maayo, kilalahon anay naton ang isa pa ka malaragwayon nga makihilawason nga babayi. Makihilawason na sia antes pa sang panahon ni Ezequiel kag antes pa nagluntad ang Israel. Kag asta subong padayon sia nga nagapakighilawas. Ginpakilala ini nga makihilawason sa katapusan nga libro sang Biblia, ang Bugna.

4, 5. Sin-o ang “Babilonia nga Daku,” kag paano naton nahibaluan ini? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga kapitulo.)

⁴ Sa palanan-awon nga ginhatag ni Jesus kay apostol Juan sa katapusan sang unang siglo C.E., nakita sing maathag ni Juan ang makihilawason nga babayi. Ginatawag sia nga “dakung makihilawason nga babayi” kag “Babilonia nga Daku, ang iloy sang makihilawason nga mga babayi.” (Bug. 17:1, 5) Sa sulod sang ginatos ka tuig, ginapaligban sang relihioso nga mga lider kag sang mga iskolar sang Biblia kon sin-o ining babayi. Madamo ang nagasiling nga nagarepresentar sia sa Babilonia, Roma, ukon sa Iglesia Katolika Romana. Pero sang nagligad pa nga mga dekada, nakilala na sang mga Saksi ni Jehova kon sin-o gid ining “dakung makihilawason nga babayi.” Sia ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion. Paano naton nahibaluan ini?

⁵ Ining makihilawason nga babayi ginapakamalaut bangod sa iya imoral nga pagpakigrelasyon sa “mga hari sang duta,” ukon sa pulitikal nga mga kagamhanan. Gani indi sia pulitikal nga kagamhanan. Isa pa, ginapakita sa Bugna nga “ang mga negosyante sa duta,” ukon ang komersio kag negosyo sa sining kalibutan, nagakasubo sa pagkapatay sang Babilonia nga Daku. Gani ang Babilonia nga Daku wala nagarepresentar sa dalagku nga mga negosyo. Kon amo, sin-o sia? Nagahimo sia sing “espiritistiko nga mga buhat,” nagasimba sa diosdios, kag nagapangdaya. Indi bala nagakabagay gid ini nga paglaragway sa malaut nga relihioso nga mga organisasyon sini nga kalibutan? Talupangda man nga ini nga makihilawason ginalaragway nga nagasakay, ukon may impluwensia sa pulitikal nga mga elemento sini nga kalibutan. Ginahingabot man niya ang matutom nga mga alagad ni Jehova nga Dios. (Bug. 17:2, 3; 18:11, 23, 24) Indi bala amo gid sina ang ginahimo sang butig nga relihion asta subong?

6. Ngaa gintawag nga “iloy sang makihilawason nga mga babayi” ang Babilonia nga Daku?

 ⁶ Pero ngaa ang tawag sa Babilonia nga Daku indi lang “dakung makihilawason nga babayi” kundi ‘iloy man sang makihilawason nga mga babayi’? Ang butig nga relihion nabahinbahin. Madamo ini sing denominasyon, sekta, kag kulto. Sang ginhimo ni Jehova nga lainlain ang lenguahe sa dumaan nga Babel, ukon Babilonia, naglapta ang katawhan sa bilog nga kalibutan. Gani naglapta man ang ila butig nga mga pagpati kag nagdamo ang bag-o nga mga relihion. Insakto gid nga ang ngalan nga “Babilonia nga Daku” naghalin sa siudad nga Babilonia, diin nagsugod ang madamo nga butig nga relihion. (Gen. 11:1-9) Gani, ining tanan nga relihion mahimo tawgon nga “mga anak nga babayi” sang isa ka organisasyon, ang dakung makihilawason nga babayi. Masami nga ginagamit ni Satanas ini nga mga relihion para masiod ang mga tawo sa espiritismo, pagsimba sa diosdios, kag sa mga pagpati ukon kustombre nga wala nagapadungog sa Dios. Gani ginpaandaman ang katawhan sang Dios batok sa sining malaut nga organisasyon nga bilog kalibutan ang sakop: “Gua kamo sa iya, katawhan ko, kon indi ninyo luyag makig-ambit sa iya mga sala”!—Basaha ang Bugna 18:4, 5.

7. Ngaa ginapamatian naton ang paandam nga “gua kamo” sa Babilonia nga Daku?

⁷ Ginpamatian mo bala ina nga paandam? Dumduma nga gintuga ni Jehova ang mga tawo nga may “espirituwal nga kinahanglanon.” (Mat. 5:3) Ini nga kinahanglanon matigayon lamang paagi sa putli nga pagsimba kay Jehova. Gani ginalikawan gid sang mga alagad ni Jehova ang butig nga pagsimba. Pero lain ang tuyo ni Satanas nga Yawa. Gusto niya siuron ang katawhan sang Dios sa sini nga klase sang pagpakighilawas kag sa masami, nagamadinalag-on sia. Sang panahon ni Ezequiel, ang katawhan sang Dios may malawig na nga kasaysayan sang espirituwal nga pagpakighilawas. Maayo gid nga usisaon naton ina nga kasaysayan, kay madamo ini sang matudlo sa aton parte sa mga talaksan, katarungan, kag kaluoy ni Jehova.

8-10. Ano ang importante nga ginapatuman parte sa putli nga pagsimba ang makabulig sa aton nga maintiendihan ang balatyagon ni Jehova parte sa butig nga relihion? Ilustrar.

⁸ Sa libro sang Ezequiel, gingamit ni Jehova ang ilustrasyon parte sa makihilawason para ipakita kon paano sia naapektuhan sa pagluib sang iya katawhan. Gingiyahan si Ezequiel sa pagsulat sing duha ka maathag nga kasaysayan parte sa kasakit nga ginbatyag ni Jehova kay ginluiban sia sang iya indi matutom kag imoral nga katawhan. Ngaa ginkumparar niya sila sa mga makihilawason?

⁹ Para masabat ini, balikan anay naton ang importante nga ginapatuman parte sa putli nga pagsimba nga natun-an naton sa Kapitulo 5 sini nga publikasyon. Sa Kasuguan sa Israel, si Jehova nagsugo: “Indi kamo magsimba sa iban nga mga dios luwas sa akon [ukon “sa pagsupak sa akon,” footnote]. . . . ako si Jehova nga inyo Dios isa ka Dios nga nagapatuman nga ako lang ang dapat  simbahon.” (Ex. 20:3, 5) Ginsulit sang ulihi ni Jehova ini nga kamatuoran sang nagsiling sia: “Indi kamo magyaub sa iban nga dios, kay si Jehova kilala nga nagapatuman nga sia lang ang dapat simbahon. Sia ang Dios nga nagapatuman nga sia lang ang dapat simbahon.” (Ex. 34:14) Gin-athag gid ini ni Jehova. Batunon lamang ni Jehova ang aton pagsimba kon sia lamang ang aton simbahon.

¹⁰ Mahimo naton ini ikumparar sa pag-asawahay. Ang bana kag asawa may kinamatarong nga magpaabot nga para lang sila sa isa kag isa. Kon ang isa sa ila makigrelasyon sa iban, may kinamatarong ang iya bana ukon asawa nga mangimon kay ginluiban sia. (Basaha ang Hebreo 13:4.) Pareho man ini sa pagsimba kay Jehova. Sang magsimba sa butig nga mga dios ang katawhan nga nadedikar lang sa iya, natural lang nga magbatyag sia nga ginluiban. Mabasa naton sa Ezequiel kapitulo 16 kon daw ano kasakit para kay Jehova ang pagluib sa iya.

11. Ano ang ginsaysay ni Jehova parte sa Jerusalem kag sa ginhalinan sini?

¹¹ Mabasa sa kapitulo 16 sang Ezequiel ang pinakamalaba nga pinamulong ni Jehova sa libro, kag isa sa pinakamalawig nga mga tagna ni Jehova sa bilog nga Hebreong Kasulatan. Ginsentro ni Jehova ang iya igtalupangod sa siudad sang Jerusalem para irepresentar ang indi matutom nga Juda. Ginsaysay ni Jehova ang masubo nga ginhalinan kag makangilil-ad nga pagluib sini. Isa ini anay ka mahigko, ginpabay-an, kag ginhaboy nga lapsag. Ang mga ginikanan sini, pagano nga mga Canaanhon sang duta. Matuod gid ini, kay sa malawig nga tion kontrolado ang Jerusalem sang isa ka tribo sang mga Canaanhon—ang mga Jebusnon, asta nga nasakop ni David ang siudad. Naluoy si Jehova sa sining lapsag, gani gintinluan niya ini kag gin-atipan. Sang ulihi, ginkabig niya ini nga asawa niya. Ang matuod, ang mga Israelinhon nga nag-istar sang ulihi sa siudad, kinabubut-on nga nakigkatipan kay Jehova sang panahon pa ni Moises. (Ex. 24:7, 8) Sang nangin kapital sang duta ang Jerusalem, ginpakamaayo, ginpabugana, kag ginpatahom ini ni Jehova, pareho sa manggaranon kag gamhanan nga bana nga nagapasuksok sa iya asawa sing matahom nga mga puni.—Ezeq. 16:1-14.

12. Paano amat-amat nga nagsulod ang butig nga pagsimba sa Jerusalem?

¹² Talupangda ang masunod nga natabo. Si Jehova nagsiling: “Nangin bugalon ka bangod sang imo katahom kag nangin makihilawason ka bangod sang imo kabantugan. Nakighilawas ka sa tanan nga nagalabay kag nagpaayaw sila sa imo katahom.” (Ezeq. 16:15) Sang panahon ni Solomon, ginpakamaayo gid kag ginpamanggaranon ni Jehova ang iya katawhan amo nga ang Jerusalem nangin pinakamatahom kag pinakabantog nga siudad sadto. (1 Hari 10:23, 27) Pero amat-amat nga nagsulod ang butig nga pagsimba sa Jerusalem. Si Solomon madamo sing dumuluong nga asawa kag gusto niya nga pahamut-an sila, gani amat-amat nga ginhigkuan  niya ang Jerusalem paagi sa pagsimba sa pagano nga mga dios. (1 Hari 11:1-8) Mas malain pa gid ang ginhimo sang pila sang mga nagbulos sa iya paagi sa paghigko sang bug-os nga duta sing butig nga pagsimba. Ano ang ginbatyag ni Jehova sa sining pagpakighilawas kag pagluib? Sia nagsiling: “Indi gid kuntani dapat matabo ini.” (Ezeq. 16:16) Pero naggrabe pa gid ang kalainan sang iya batinggilan nga katawhan!

13. Ano nga kalautan ang ginhimo sang katawhan sang Dios sa Jerusalem?

¹³ Imadyina ang kasakit kag kaakig ni Jehova samtang ginabuyagyag niya ang kalautan sang iya pinili nga katawhan: “Ginkuha mo ang mga anak nga lalaki kag babayi nga ginbun-ag mo sa akon, kag ginhalad mo sila sa mga diosdios. Indi pa bala tuman ang imo pagpakighilawas? Ginpamatay mo ang akon mga anak nga lalaki, kag ginhaboy sa kalayo subong halad.” (Ezeq. 16:20, 21) Ining makangilil-ad nga butang nga ginhimo sang katawhan nagapakita kon daw ano kalaut si Satanas. Gusto gid niya nga masiod ang katawhan ni Jehova sa sining makangilil-ad nga mga buhat! Pero nakita ini tanan ni Jehova. Masarangan dulaon sang Dios ang halit bisan sang pinakamapintas nga ginhimo ni Satanas, kag magahatag sia sing katarungan.—Basaha ang Job 34:24.

14. Sin-o ang duha ka utod nga babayi sang Jerusalem sa ilustrasyon ni Jehova, kag sin-o ang pinakamalain sa ila nga tatlo?

¹⁴ Pero wala gid nangil-ad ang Jerusalem sa iya ginahimo nga kalautan. Nagpadayon sia sa pagpakighilawas. Nagsiling si Jehova nga mas makahuluya sia sangsa iban nga makihilawason kay sia pa ang nagabayad, sa baylo nga sia ang bayaran! (Ezeq. 16:34) Ang Dios nagsiling nga ang Jerusalem pareho gid sa iya “iloy,” ang pagano nga mga tribo nga nagsakop anay sang duta. (Ezeq. 16:44, 45) Nagsiling man si Jehova nga ang magulang nga babayi sang Jerusalem nga Samaria, amo ang una nga nakighilawas sa butig nga pagsimba. Ginsambit man sang Dios ang isa pa ka utod sang Jerusalem, ang Sodoma, nga madugay na nga nalaglag bangod sa pagkamatinaastaason kag kahigkuan sini. Ginpakita ni Jehova nga ang Jerusalem mas malain pa sangsa iya mga utod nga Samaria kag Sodoma. (Ezeq. 16:46-50) Ginbalewala sang katawhan sang Dios ang sulitsulit nga paandam kag nagpadayon sa ila makangilil-ad nga mga buhat.

15. Ngaa hukman ni Jehova ang Jerusalem, pero ano ang ila paglaum?

¹⁵ Ano ang himuon ni Jehova? Nagsiling sia sa Jerusalem: “Tipunon ko ang tanan mo nga kahagugma nga ginpahalipay mo” kag “itugyan ko ikaw sa ila kamot.” Ang pagano nga mga kaalyado anay sang iya katawhan magalaglag sa Jerusalem, ubahan sia kag kuhaon ang iya malahalon nga pagkabutang. Ang ‘mga tawo magabato sa imo kag magapatay sa imo sa espada,’ siling ni Jehova. Ngaa hukman ni Jehova ang Jerusalem? Indi para papason ang iya katawhan. Kundi amo ini: “Tapuson ko ang imo pagpakighilawas.” Nagsiling pa ang Dios: “Mapaayaw ako sa akon kaakig sa imo, kag madula na ang akon kaalipungot sa imo; kag maumpawan na ako kag indi na  maakig.” Natun-an naton sa Kapitulo 9 sini nga publikasyon nga ang katuyuan gid ni Jehova amo ang pagpasag-uli sang iya katawhan sa tapos sang ila pagkatapok. Ngaa? Sia nagsiling: “Dumdumon ko ang akon ginpakigkatipan sa imo sang bata ka pa.” (Ezeq. 16:37-42, 60) Indi pareho sa iya katawhan, pamatud-an ni Jehova nga mainunungon gid sia!—Basaha ang Bugna 15:4.

16, 17. (a) Ngaa wala na kita nagasiling nga sanday Ohola kag Oholiba nagalarawan sa Cristiandad? (Tan-awa ang kahon nga “Ang Mag-utod nga Makihilawason.”) (b) Ano nga praktikal nga mga leksion ang matun-an naton sa Ezequiel kapitulo 16 kag 23?

¹⁶ Paagi sa malaba kag mabaskog nga pinamulong ni Jehova sa Ezequiel kapitulo 16, ginatudluan niya kita parte sa iya matarong nga talaksan, katarungan, kag pagkamaluluy-on. Amo man sini ang aton matun-an sa Ezequiel kapitulo 23. Ginatuman gid sang matuod nga mga Cristiano subong ang maathag nga mga mensahe ni Jehova parte sa pagpakighilawas sang iya katawhan. Indi gid naton gusto nga mapaakig si Jehova pareho sa ginhimo sang Juda kag Jerusalem. Dapat gid naton kangil-aran ang tanan nga klase sang pagsimba sa diosdios. Lakip sa sini ang kakagod kag materyalismo. (Mat. 6:24; Col. 3:5) Nagapasalamat gid kita nga maluluy-on nga ginpasag-uli ni Jehova ang putli nga pagsimba sa sining katapusan nga mga adlaw kag indi na niya pagtugutan nga mahigkuan pa ini liwat. Naghimo sia sa espirituwal nga Israel sing “wala sing katapusan nga katipan,” ang katipan nga indi gid maguba sang pagluib kag pagpakighilawas. (Ezeq. 16:60) Gani pabaloran gid naton ang aton pribilehiyo nga mangin bahin sang matinlo nga katawhan ni Jehova subong.

¹⁷ Pero ano ang ginatudlo sa aton sang pinamulong ni Jehova sa mga makihilawason nga mabasa sa Ezequiel parte sa “dakung makihilawason nga babayi,” ang Babilonia nga Daku? Hibaluon naton.

18, 19. Ano ang pagkaanggid sang mga makihilawason nga ginlaragway sa Ezequiel kag sang makihilawason nga ginlaragway sa Bugna?

¹⁸ Si Jehova wala nagabag-o. (Sant. 1:17) Kon ano ang ginabatyag ni Jehova sadto sa butig nga relihion, amo gihapon ang ginabatyag niya sa sining dakung makihilawason nga babayi. Gani indi kita matingala nga madamo sing pagkaanggid sa iya paghukom sa mga makihilawason sa libro sang Ezequiel kag sa madangatan sang “dakung makihilawason nga babayi” nga ginlaragway sa libro sang Bugna.

¹⁹ Halimbawa, sa tagna ni Ezequiel, ang nagsilot sa mga makihilawason indi mismo si Jehova, kundi ang mga pungsod diin naghimo sing espirituwal nga pagpakighilawas ang iya indi matutom nga katawhan. Pareho man sini, hukman ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion bangod sang ila pagpakighilawas sa “mga hari sang duta.” Kag sin-o ang magasilot sa ila? Mabasa naton nga ining pulitikal nga mga elemento “magadumot sa makihilawason nga babayi. Ini ang magahapay kag magapahubo sa iya, kag magakaon sang iya unod kag magasunog sa iya sing bug-os sa  kalayo.” Ngaa hinali lang nga himuon ini sang mga gobierno sini nga kalibutan? Kay “ginbutang sang Dios sa ila tagipusuon ang paghimo sang iya hunahuna.”—Bug. 17:1-3, 15-17.

20. Ano ang pamatuod nga indi na mabag-o ang paghukom sa Babilonia?

²⁰ Gamiton ni Jehova ang mga pungsod sining kalibutan para ipadapat ang iya paghukom sa tanan nga butig nga relihion, lakip ang madamo nga relihion sang Cristiandad. Ini nga paghukom indi na mabag-o; wala na sing kapatawaran, kag indi na paghatagan sing kahigayunan ang relihion nga magbag-o. Mabasa sa Bugna nga ang Babilonia ‘indi na gid makita liwat.’ (Bug. 18:21) Ang mga anghel sang Dios magakalipay sa iya kamatayon kag magasiling: “Dayawa ninyo si Jah! Kag ang aso halin sa iya padayon nga nagatub-ok tubtob sa wala sing katubtuban.” (Bug. 19:3) Ini nga paghukom mangin permanente. Wala na sing bisan ano nga butig nga relihion nga tugutan nga magluntad kag maghigko sang putli nga pagsimba. Ang nagakalayo nga paghukom kag paglaglag sa Babilonia magaresulta sa malaragwayon nga aso nga magatub-ok sing dayon.

21. Mangin tanda sang pagsugod sang ano nga tion ang kalaglagan sang butig nga relihion, kag ano ang katapusan nga bahin sina nga tion?

 ²¹ Kon balikdon na sang mga gobierno sining kalibutan ang Babilonia nga Daku, ginapadapat lang nila ang paghukom sang Dios, nga isa gid ka daku nga hitabo sa pagtuman ni Jehova sang iya katuyuan. Mangin tanda ini sang pagsugod sang dakung kapipit-an, isa ka tion sang grabe nga kagamo nga wala pa gid matabo. (Mat. 24:21) Ang katapusan nga bahin sina nga kapipit-an amo ang Armageddon, ang inaway ni Jehova batok sa sining malaut nga sistema sang mga butang. (Bug. 16:14, 16) Sa masunod nga mga kapitulo sini nga publikasyon, madamo pa kita sing matun-an sa libro sang Ezequiel kon paano mahanabo ang dakung kapipit-an. Pero antes sini, ano nga praktikal nga mga leksion nga natun-an naton sa Ezequiel kapitulo 16 kag 23 ang gusto naton tandaan kag iaplikar?

22, 23. Paano ang pagbinagbinag parte sa paglaragway sa mga makihilawason sa Ezequiel kag Bugna makaapektar sa aton sagrado nga pag-alagad?

²² Gusto gid ni Satanas nga higkuan ang mga nagahimo sang putli nga pagsimba. Nalipay gid sia kon mapahilayo kita sa putli nga pagsimba kag mangin pareho sa mga makihilawason nga ginlaragway sa libro sang Ezequiel. Gani tandaan naton nga indi gid gusto ni Jehova nga may kaagaw sia sa pagsimba, ukon luiban sia! (Num. 25:11) Likawan gid naton ang butig nga relihion kag ‘indi magtandog sang bisan ano nga mahigko’ sa atubangan sang Dios. (Isa. 52:11) Dapat magpabilin man kita nga neutral sa pulitika kag indi makigbahin sa kinagamo kag pagbinahinbahin sini nga kalibutan. (Juan 15:19) Ginatamod naton ang nasyonalismo nga isa pa gid ka klase sang butig nga relihion nga ginagamit ni Satanas, gani wala kita nagaentra sa sini.

²³ Labaw sa tanan, dumdumon naton pirme ang aton pribilehiyo nga masimba si Jehova sa iya matinlo kag putli nga espirituwal nga templo. Samtang ginapabaloran naton ini nga kahimusan, mangin determinado pa gid kita nga likawan ang butig nga relihion kag ang iya pagpakighilawas!