1, 2. (a) Ngaa posible ginkulbaan ang mga tinapok? (b) Ngaa makibot sila? (c) Ano nga mga pamangkot ang aton binagbinagon?

PAAGI sa paggiya sang Dios, nagpahayag si Ezequiel sang pila ka tagna sa mga tinapok sa Babilonia nga gin-akto niya. Ang una nga tagna nga gin-akto ni Ezequiel parte sa mensahe sang paghukom, amo man ang ikaduha, ang ikatlo, kag ang masunod pa. (Ezeq. 3:24-26; 4:1-7; 5:1; 12:3-6) Ang matuod, ang tanan nga tagna nga gin-akto niya nagapahayag sang paghukom sa mga Judiyo.

² Gani, imadyina ang kakulba sang mga tinapok sang nakita nila liwat si Ezequiel nga nagahanda para mag-akto sang isa naman ka tagna. Mahimo nagapensar sila, ‘Ano naman nga makapasubo nga mensahe ang ipakita niya?’ Pero makibot gid sila. Ang tagna nga i-akto ni Ezequiel lain gid sa ila ginapaabot. Indi ini masubo nga paghukom, kundi makalilipay nga promisa. (Ezeq. 37:23) Ano nga mensahe ang ipahayag ni Ezequiel sa mga tinapok? Ano ang kahulugan sini? Ano ang epekto sini sa mga alagad sang Dios subong? Hibaluon naton.

3. (a) Ano ang ginarepresentar sang lipak “para kay Juda”? (b) Ngaa “ang lipak ni Efraim” nagarepresentar sa napulo ka tribo nga ginharian?

³ Ginsugo ni Jehova si Ezequiel nga magkuha sing duha ka lipak kag sulatan ang isa sing “para kay Juda” kag ang isa sing “para kay  Jose, ang lipak ni Efraim.” (Basaha ang Ezequiel 37:15, 16.) Ano ang ginarepresentar sining duha ka lipak? Ang lipak nga “para kay Juda” nagarepresentar sa duha ka tribo nga ginharian sang Juda kag sang Benjamin. Ang mga hari halin sa pamilya ni Juda naggahom sa duha ka tribo. Isa pa, naangot sa ila ang pagkasaserdote, kay ang mga saserdote nag-alagad sa templo sa Jerusalem. (2 Cron. 11:13, 14; 34:30) Gani ang mga hari halin sa pamilya ni David kag ang mga saserdote nga Levinhon naghalin sa ginharian sang Juda. Ang “lipak ni Efraim” nagarepresentar sa napulo ka tribo nga ginharian sang Israel. Sa ano nga paagi naangot ina nga lipak sa Efraim? Ang una nga hari sang napulo ka tribo nga ginharian amo si Jeroboam, halin sa tribo ni Efraim. Sang ulihi, ang Efraim nangin daku nga tribo sang Israel. (Deut. 33:17; 1 Hari 11:26) Talupangda nga ang mga hari halin sa pamilya ni David ukon mga saserdote nga Levinhon wala naghalin sa napulo ka tribo nga ginharian sang Israel.

4. Ano ang ginapakita sang masunod nga ginhimo ni Ezequiel sa duha ka lipak? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga kapitulo.)

⁴ Ginsugo man si Ezequiel nga uyatan sing tingob ang duha ka lipak “agod mangin isa na lang sila ka lipak.” Natingala gid ang mga tinapok samtang nagatan-aw kay Ezequiel, gani namangkot sila: “Ano ang buot silingon sang ginahimo mo?” Nagsabat sia nga ang ginaakto niya amo ang himuon ni Jehova. Parte sa duha ka lipak, si Jehova nagsiling: “Himuon ko sila nga isa ka lipak sa akon kamot.”—Ezeq. 37:17-19.

5. Ano ang kahulugan sang gin-akto ni Ezequiel? (Tan-awa ang kahon nga “Ang Pagtingob sang Duha ka Lipak.”)

⁵ Masunod, ginpaathag ni Jehova ang kahulugan sang pagtingob sang duha ka lipak. (Basaha ang Ezequiel 37:21, 22.) Ang mga tinapok halin sa duha ka tribo nga ginharian sang Juda kag ang mga tinapok halin sa napulo ka tribo nga ginharian sang Israel (Efraim) dal-on sa duta sang Israel, kag mangin “isa ka pungsod” sila didto.—Jer. 30:1-3; 31:2-9; 33:7.

6. Anong duha ka tagna parte sa pagpasag-uli ang narekord sa Ezequiel kapitulo 37?

⁶ Dalayawon gid ang duha ka tagna parte sa pagpasag-uli—ang tagna parte sa “mamala nga mga tul-an” kag sa duha ka lipak—nga narekord sa Ezequiel kapitulo 37! Ginapakita sini nga si Jehova, isa ka Dios nga nagapasag-uli indi lang sang kabuhi (bersikulo 1-14) kundi sang paghiusa man (bersikulo 15-28). Ang makatalandog nga mensahe sining duha ka tagna amo ini: Buhion ukon hilwayon ni Jehova ang iya katawhan, kag mahiusa sila.

7. Paano ginpamatud-an sang 1 Cronica 9:2, 3 nga “sa Dios ang tanan nga butang posible”?

⁷ Sa pagtamod sang tawo, daw imposible gid nga mahilway kag mahiusa ang mga tinapok. * Pero “sa Dios ang tanan nga butang posible.” (Mat. 19:26) Gintuman ni Jehova ang iya tagna. Nahilway ang mga bihag sang Babilonia sang 537 B.C.E., kag pagkatapos sini, nag-abot sa Jerusalem ang katawhan halin sa duha ka  ginharian para ipasag-uli ang matuod nga pagsimba. Mabasa naton ang pamatuod sini: “Ang pila ka kaliwat ni Juda, ni Benjamin, ni Efraim, kag ni Manases . . . nag-istar sa Jerusalem.” (1 Cron. 9:2, 3; Esd. 6:17) Suno gid sa gintagna ni Jehova, ang mga miembro sang napulo ka tribo nga ginharian sang Israel gintingob, ukon ginhiusa, sa mga miembro sang duha ka tribo nga ginharian sang Juda.

8. (a) Ano ang gintagna ni Isaias? (b) Ano ang duha ka importante nga punto ang matun-an naton sa Ezequiel 37:21?

⁸ Mga 200 ka tuig antes sini, si propeta Isaias nagtagna parte sa mahanabo sa Israel kag sa Juda sa tapos sang ila pagkabihag. Nagtagna sia nga “tipunon [ni Jehova] ang mga naglinapta sang Israel” kag “ang mga nag-alaplaag sang Juda halin sa apat ka pamusod sang duta,” lakip ang mga ‘naggua sa Asiria.’ (Isa. 11:12, 13, 16) Suno gid sa gintagna ni Jehova, ginkuha niya “ang mga Israelinhon sa mga pungsod.” (Ezeq. 37:21) Talupangda ang duha ka importante nga punto: Sa sini nga tion, gintawag ni Jehova ang mga tinapok indi na “Juda” kag “Efraim” kundi “mga Israelinhon”—isa na sila ka grupo. Isa pa, ginlaragway ang mga Israelinhon nga halin indi sa isa ka pungsod sang Babilonia, kundi halin sa pila ka pungsod—“halin sa palibot.”

9. Paano ginbuligan ni Jehova nga mahiusa ang nagbalik nga mga tinapok?

⁹ Sang nagbalik ang mga tinapok sa Israel, paano sila ginbuligan ni Jehova nga mahiusa? Ginhatagan niya ang Israel sing espirituwal nga mga manugbantay, pareho kanday Zorobabel, Esdras, Nehemias, kag Josue, ang mataas nga saserdote. Nagtangdo man ang Dios sing mga propeta nga sanday Hageo, Zacarias, kag Malaquias. Nangabudlay gid ining matutom nga mga lalaki para palig-unon ang  pungsod nga tumanon ang mga instruksion sang Dios. (Neh. 8:2, 3) Isa pa, ginproteksionan ni Jehova ang pungsod sang Israel paagi sa pagpaslaw sa malain nga mga plano sang mga kaaway sang katawhan sang Dios.—Est. 9:24, 25; Zac. 4:6.

10. Sa ano nagmadinalag-on si Satanas?

¹⁰ Bisan pa sang tanan nga mahigugmaon nga mga aman ni Jehova, ang kalabanan nga Israelinhon wala nagpadayon sa putli nga pagsimba. Ang ila mga ginhimo ginrekord sa mga libro sang Biblia nga ginsulat sang nagbalik ang mga tinapok. (Esd. 9:1-3; Neh. 13:1, 2, 15) Sa sulod lang sang isa ka gatos ka tuig sa tapos sila nakabalik, tama na gid kalayo ang mga Israelinhon sa putli nga pagsimba, amo nga nakitluoy si Jehova sa ila: “Magbalik kamo sa akon.” (Mal. 3:7) Sang diri si Jesus sa duta, ang relihion sang mga Judiyo nabahinbahin na sa madamo nga sekta nga ginpangunahan sang indi matutom nga mga manugbantay. (Mat. 16:6; Mar. 7:5-8) Nagmadinalag-on si Satanas nga punggan ang bug-os nga paghiusa. Pero matuman gid ang tagna ni Jehova parte sa paghiusa. Paano?

11. (a) Ano ang ginpahayag ni Jehova sa iya tagna parte sa paghiusa? (b) Ano naman ang gintinguhaan nga himuon ni Satanas sa tapos sia gintagbong sa duta?

¹¹ Basaha ang Ezequiel 37:24. Ginpahayag ni Jehova nga ang iya tagna parte sa paghiusa matuman sing bug-os sa iya katawhan. Pero matuman lamang ini kon magsugod na sa paghari ‘si David nga iya alagad,’ nga nagapatuhoy kay Jesus, kag natabo ini sang 1914. * (2 Sam. 7:16; Luc. 1:32) Sa sina nga tion, ang pungsod sang Israel ginbuslan na sang espirituwal nga Israel, ang hinaplas. (Jer. 31:33; Gal. 3:29) Sang gintagbong si Satanas sa duta, nagtinguha naman sia nga gub-on ang paghiusa sang katawhan sang Dios. (Bug. 12:7-10) Halimbawa, sang napatay si Brother Russell sang 1916, nakakita si Satanas sing tsansa para magbahinbahin ang mga hinaplas paagi sa mga apostata. Pero wala magdugay, nagbiya ang mga apostata sa organisasyon. Nagmadinalag-on man si Satanas kay ginpriso ang mga utod nga nagapanguna sadto, pero wala gid ini nakapauntat sa katawhan ni Jehova. Ang hinaplas nga mga kauturan nga nagpabilin nga matutom kay Jehova padayon nga nahiusa.

12. Ngaa napaslawan si Satanas nga gub-on ang paghiusa sang espirituwal nga Israel?

¹² Indi pareho sa pungsod sang Israel, ginpamatukan sang espirituwal nga Israel ang mga pahito ni Satanas. Ngaa napaslawan si Satanas? Kay nagpanikasog gid ang mga hinaplas para masunod ang mga talaksan ni Jehova. Gani, ginaproteksionan sila sang ila Hari, si Jesucristo, nga padayon sa iya pagdaug kay Satanas.—Bug. 6:2.

13. Ano nga importante nga kamatuoran ang ginatudlo sa aton sang tagna parte sa pagtingob sang duha ka lipak?

¹³ Ano ang buot silingon sang tagna parte sa pagtingob sang duha ka lipak sa aton tion? Tandai nga ang punto sang tagna amo nga ipakita kon paano ang duha ka grupo gintingob. Labaw sa tanan, ginapadaku sini nga tagna nga natigayon ini nga paghiusa  bangod kay Jehova. Gani, ano nga importante nga kamatuoran parte sa putli nga pagsimba ang ginatudlo sa aton sang pagtingob sang duha ka lipak? Amo ini: Si Jehova mismo ang magahimo sa iya mga sumilimba nga mangin “isa.”—Ezeq. 37:19.

14. Sugod sang 1919, paano natabo ang daku pa nga katumanan sang tagna parte sa pagtingob sang mga lipak?

¹⁴ Sugod sang 1919, sa tapos nga natinluan sa espirituwal ang katawhan sang Dios kag ara na sila sa espirituwal nga paraiso, natabo ang daku pa nga katumanan sang tagna parte sa pagtingob sang mga lipak. Sa sina nga tion, ang kalabanan sang gintingob may paglaum nga mangin hari kag saserdote sa langit. (Bug. 20:6) Sing malaragwayon, ini nga mga hinaplas pareho sa lipak “para kay Juda”—isa ka pungsod nga nagalakip sang mga hari halin sa pamilya ni David kag sang mga saserdote nga Levinhon. Pero samtang nagaligad ang tion, nagadamo pa gid ang mga tawo nga may paglaum diri sa duta nga nagabuylog sa sining hinaplas nga mga Cristiano. Ining mga tawo pareho sa “lipak ni Efraim”—isa ka pungsod nga wala nagalakip sang mga hari halin sa pamilya ni David kag sang mga saserdote nga Levinhon. Ining duha ka grupo nagaalagad sing nahiusa bilang katawhan ni Jehova sa idalom sang ila Hari, si Jesucristo.—Ezeq. 37:24.

15. Paano ang tagna sa Ezequiel 37:26, 27 nagakatuman subong?

¹⁵ Ginapakita mismo sang tagna ni Ezequiel nga madamo nga tawo ang magabuylog sa mga hinaplas sa putli nga pagsimba. Nagsiling si Jehova parte sa iya katawhan: “Pabuaron ko sila” kag “ang akon tolda mangin yara sa ibabaw nila.” (Ezeq. 37:26, 27; footnote) Nagapahanumdom ini sa aton sang tagna nga ginpahayag kay apostol Juan mga 700 ka tuig sa tapos sang panahon ni Ezequiel, nga nagasiling: “Ang Isa nga nagapungko sa trono magahumlad sang iya tolda” sa ibabaw sang “daku nga kadam-an.” (Bug. 7:9, 15) Subong, ang mga hinaplas kag ang daku nga kadam-an isa ka pungsod, bilang katawhan sang Dios, sa idalom sang iya tolda.

16. Ano ang tagna ni Zacarias parte sa paghiusa sang espirituwal nga Israel kag sang mga may paglaum sa duta?

¹⁶ Ang paghiusa sang espirituwal nga mga Judiyo kag sang mga may paglaum sa duta gintagna man ni Zacarias, nga isa man ka tinapok nga nagbalik. Nagsiling sia nga “napulo ka tawo halin sa . . . mga pungsod ang magauyat sa bayo sang isa ka Judiyo kag magasiling: ‘Luyag namon nga mag-upod sa inyo, kay nabatian namon nga kaupod ninyo ang Dios.’” (Zac. 8:23) Ang “isa ka Judiyo” nagapatuhoy indi sa isa ka tawo, kundi sa grupo sang katawhan, nga nagarepresentar karon sa hinaplas nga mga nagkalabilin, ukon espirituwal nga mga Judiyo. (Roma 2:28, 29) Ang “napulo ka tawo” nagarepresentar sa mga may paglaum sa duta. “Magauyat” sila sa mga hinaplas kag ‘magaupod’ sa ila. (Isa. 2:2, 3; Mat. 25:40) Ang ekspresyon nga “magauyat” kag ‘magaupod’ nagapakita sang bug-os nga paghiusa sining duha ka grupo.

17. Paano ginlaragway ni Jesus ang paghiusa naton subong?

 ¹⁷ Mahimo ginapatuhuyan ni Jesus ang tagna ni Ezequiel parte sa paghiusa sang ginlaragway niya ang iya kaugalingon bilang isa ka manugbantay. Sa iya pagpanguna, ang iya mga karnero (ang mga hinaplas) kag ang “iban nga mga karnero” (ang mga may paglaum sa duta) mangin “isa ka panong.” (Juan 10:16; Ezeq. 34:23; 37:24, 25) Ginlaragway sang mga ginsiling ni Jesus kag sang mga propeta sang una ang makatilingala nga paghiusa sa espirituwal nga natigayon naton subong, bisan ano man ang aton paglaum. Indi pareho sa butig nga mga relihion nga nabahinbahin sa tama kadamo nga sekta, may ara kita paghiusa.

18. Base sa Ezequiel 37:28, ngaa importante nga ang katawhan sang Dios “indi bahin sang kalibutan”?

¹⁸ Ang katapusan nga bahin sang tagna ni Ezequiel parte sa paghiusa nagapasalig nga indi gid madula ang aton paghiusa. (Basaha ang Ezequiel 37:28.) Nahiusa ang katawhan ni Jehova kay ang iya santuaryo, ukon putli nga pagsimba, “yara sa tunga nila.” Magapabilin ang iya santuaryo kon magpabilin man sila nga balaan, ukon napain sa kalibutan ni Satanas. (1 Cor. 6:11; Bug. 7:14) Ginpadaku ni Jesus nga dapat indi bahin sang kalibutan ang katawhan sang Dios. Sa iya tinagipusuon nga pangamuyo para sa iya mga disipulo, sia nagsiling: “Balaan nga Amay, bantayi sila . . . agod mangin isa sila . . . Indi sila bahin sang kalibutan . . . Pakabalaana sila paagi sa kamatuoran.” (Juan 17:11, 16, 17) Talupangda nga nagsiling si Jesus nga “isa” sila bangod “indi sila bahin sang kalibutan.”

19. (a) Paano naton pamatud-an nga ‘manug-ilog kita sang Dios’? (b) Sang katapusan nga gab-i antes sang iya kamatayon, ano ang ginpadaku ni Jesus nga importante nga kamatuoran parte sa paghiusa?

 ¹⁹ Sa sini lang nga rekord nga mabasa naton nga gintawag ni Jesus ang Dios nga “Balaan nga Amay.” Si Jehova bug-os nga putli kag matarong. Ginsugo ni Jehova ang dumaan nga Israel: “Dapat kamo mangin balaan, bangod balaan ako.” (Lev. 11:45) Bilang ‘manug-ilog sa Dios,’ gusto naton tumanon ina nga sugo sa tanan naton nga paggawi. (Efe. 5:1; 1 Ped. 1:14, 15) Kon nagapatuhoy sa mga tawo, ang “balaan” nagakahulugan sing “napain.” Sang katapusan nga gab-i antes sang iya kamatayon, ginpadaku ni Jesus nga ang iya mga disipulo magapabilin nga mahiusa kon padayon sila nga indi bahin sang kalibutan kag likawan ang pagbinahinbahin sini.

20, 21. (a) Ngaa nagabakod pa gid ang aton pagsalig sa proteksion ni Jehova? (b) Ano ang imo determinasyon?

²⁰ Ang dalayawon nga paghiusa nga makita sa mga Saksi ni Jehova sa bilog nga kalibutan karon nagapamatuod nga ginsabat ni Jehova ang pangabay ni Jesus: “Bantayan mo sila bangod sa isa nga malauton.” (Basaha ang Juan 17:14, 15.) Nagabakod pa gid ang aton pagsalig sa proteksion sang Dios kay nakita naton nga napaslawan si Satanas nga gub-on ang paghiusa sang katawhan sang Dios. Sa tagna ni Ezequiel, nagsiling si Jehova nga ang duha ka lipak himuon niya nga isa ka lipak sa iya kamot. Gani si Jehova mismo ang naghiusa sa iya katawhan kag ginaproteksionan niya sila sang iya kamot, nga indi gid matandog ni Satanas.

²¹ Ti, ano dapat ang aton determinasyon? Padayon nga himuon naton ang tanan para indi madula ang hamili nga paghiusa nga natigayon naton subong. Sa ano nga importante nga paagi nga mahimo ini sang kada isa sa aton? Paagi sa regular nga pagpakigbahin sa putli nga pagsimba sa espirituwal nga templo ni Jehova. Binagbinagon sa masunod nga mga kapitulo kon ano ang nadalahig sa sini nga pagsimba.