1-3. Ngaa nagbag-o ang reaksion sang mga Judiyo sa Babilonia? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga kapitulo.)

MADASIG nga nagbag-o ang reaksion sang mga Judiyo sa Babilonia! Sa sulod sang mga lima ka tuig, nagpanagna si Ezequiel nga malaglag ang Jerusalem, pero wala gid nagpati ang katawhan. Ginhimo na ni Ezequiel ang tanan. Nag-akto na sia, naggamit pa sing mga ilustrasyon, kag nagpahayag sing mga mensahe, pero indi gihapon magpati ang mga tinapok nga pabay-an ni Jehova nga malaglag ang Jerusalem. Kag bisan pa nabal-an nila nga nakibon na sang mga soldado sang Babilonia ang siudad, kompiansa sila gihapon nga wala sing malain nga matabo sa pumuluyo sini.

² Subong, duha ka tuig na nga nakibon ang Jerusalem. Pero may nakapalagyo halin sa Jerusalem nga nag-abot sa Babilonia, nga nagsugid sa ila: “Nalaglag ang siudad!” Naglalain gid ang mga tinapok. Indi sila makapati nga wala na ang ila pinalangga nga siudad, ang balaan nga templo, kag ang ila duta nga natawhan. Nadula na ang ila paglaum.—Ezeq. 21:7; 33:21.

³ Pero sa sining masubo nga tion, nakabaton si Ezequiel sang isa ka palanan-awon nga nagahatag sing paglaum. Ano ang mensahe  sini nga palanan-awon para sa mga tinapok? Ano ang labot sini nga palanan-awon sa katawhan sang Dios subong, kag paano ang kada isa sa aton makabenepisyo sa sini? Para masabat ini, usisaon naton kon ano ang ginpahayag ni Jehova kay Ezequiel.

4. Ano ang natalupangdan ni Ezequiel sa palanan-awon nga iya nabaton?

⁴ Basaha ang Ezequiel 37:1-10. Sa palanan-awon, gindala si Ezequiel sa nalupyakan nga puno sang mga tul-an. Para mabatyagan gid ni Ezequiel ang realidad sang palanan-awon, ginsilingan sia ni Jehova nga ‘libuton’ ang nalupyakan. Samtang nagalibot sia, duha ka butang ang natalupangdan ni Ezequiel sa mga tul-an: ang kadamuon kag ang kondisyon sini. “Tuman kadamo” siling niya, kag “mamala gid” ini.

5. Ano ang duha ka sugo nga ginhatag ni Jehova kay Ezequiel, kag ano ang natabo sang gintuman ini ni Ezequiel?

⁵ Dayon, naghatag si Jehova kay Ezequiel sang duha ka sugo nga magapakita sang padayon nga pagpasag-uli. Ang una nga sugo amo: “Magpanagna ka tuhoy sa sining mga tul-an,” nga nagasiling sa ila “mabuhi kamo.” (Ezeq. 37:4-6) Sang nagpanagna si Ezequiel, ‘nabatian niya ang mga linagatok, kag ang mga tul-an nag-alalangot,’ dayon “gintubuan sila sang mga lanitlanit kag mga unod,” kag “ginputos sila sang panit.” (Ezeq. 37:7, 8) Ang ikaduha nga sugo amo: “Magpanagna ka sa hangin,” kag silinga ini nga “huypi” ang mga lawas. Sang nagpanagna si Ezequiel, “ang ginhawa nagsulod sa ila. Nabuhi sila kag nagtindog. Isa sila ka daku gid nga kasuldadusan.”—Ezeq. 37:9, 10.

6. Ano ang ginpahayag ni Jehova nga nakabulig kay Ezequiel nga maintiendihan ang palanan-awon?

⁶ Masunod, ginpahayag ni Jehova kay Ezequiel kon ano ang buot silingon sang palanan-awon: “Ini nga mga tul-an amo ang bug-os nga panimalay sang Israel.” Sang nabal-an sang mga tinapok nga nalaglag ang Jerusalem, pamatyag nila daw napatay sila. Gani nagpanalambiton sila: “Ang amon mga tul-an mamala na gid kag wala na kami sing paglaum. Ginbulag kami sa iban kag kamihanon na lamang.” (Ezeq. 37:11; Jer. 34:20) Bilang sabat sa ila panalambiton, ginpahayag ni Jehova nga ining madulom nga palanan-awon parte sa mga tul-an may masanag nga mensahe sang paglaum para sa Israel.

7. Ano ang ginpahayag ni Jehova kay Ezequiel nga mabasa sa Ezequiel 37:12-14, kag ano ang ginpasalig sini sa Iya tinapok nga katawhan?

⁷ Basaha ang Ezequiel 37:12-14. Paagi sa sini nga palanan-awon, ginpasalig ni Jehova ang mga tinapok nga buhion niya sila, ibalik sa ila duta, kag paistaron sila didto. Isa pa, gintawag sila liwat ni Jehova nga “akon katawhan.” Sigurado nga nakapaumpaw gid ini sa naluyahan nga mga tinapok! Ngaa makasalig sila nga  matuman gid ini nga promisa sang pagpasag-uli? Kay si Jehova mismo ang nagpromisa sini. Sia nagsiling: “Ako, si Jehova, ang nagsiling sini kag himuon ko gid ini.”

8. (a) Ngaa “ang bug-os nga panimalay sang Israel” daw patay ang kahimtangan? (b) Suno sa Ezequiel 37:9, ano ang rason sang malaragwayon nga pagkapatay sang Israel? (Tan-awa ang footnote.)

⁸ Paano naeksperiensiahan sang pungsod sang Israel ang katumanan sang madulom nga bahin sining palanan-awon? Halos nadula na sang Israel ang ila kaangtanan kay Jehova sang 740 B.C.E. sang napukan kag natapok ang napulo ka tribo nga ginharian. Pagligad sang mga 130 ka tuig, sang gintapok man ang katawhan sang Juda, nabihag “ang bug-os nga panimalay sang Israel.” (Ezeq. 37:11) Sing malaragwayon, ang tanan nga tinapok daw patay pareho sang mga tul-an nga nakita ni Ezequiel sa palanan-awon. * Dumduma man nga ang nakita ni Ezequiel indi lang mga tul-an kundi “mamala gid” nga mga tul-an, nga nagapakita nga madugay na ang ila daw patay nga kahimtangan. Kon tingbon ang kadugayon sang pagkatapok sang Israel kag Juda, nagalawig ini sang sobra 200 ka tuig, halin sang 740 asta 537 B.C.E.—Jer. 50:33.

9. Ano ang naeksperiensiahan sang dumaan nga Israel nga natabo man sa “Israel sang Dios”?

⁹ Ang mga tagna parte sa pagpasag-uli sang Israel pareho sa ginpahayag ni Ezequiel may daku pa nga katumanan. (Binu. 3:21) Ang dumaan nga pungsod sang Israel ginpatay sing malaragwayon kag nagpabilin sila nga daw patay sa malawig nga tion. Pareho man sini, ang “Israel sang Dios,” ang hinaplas nga Cristianong kongregasyon nabihag sa malawig nga tion kag ginpatay sing malaragwayon. (Gal. 6:16) Ang hinaplas nga kongregasyon sa kabilugan  nabihag sing malawig nga tion amo nga ang ila espirituwal nga kahimtangan pareho sa “mamala gid” nga mga tul-an. (Ezeq. 37:2) Natun-an naton sang nagligad nga kapitulo nga nabihag ang hinaplas nga Cristianong kongregasyon sang ikaduha nga siglo C.E., kag naglawig ini sing ginatos ka tuig, suno gid sa ilustrasyon ni Jesus parte sa trigo kag hilamon may kaangtanan sa Ginharian.—Mat. 13:24-30.

10. (a) Sa tagna sa Ezequiel 37:7, 8, ano ang ginpasalig sa katawhan sang Dios? (b) Ano ang pila sa mga rason nga amat-amat nga nabuhi liwat ang paglaum sang mahinadlukon sa Dios nga mga tinapok?

¹⁰ Sang dumaan nga tion, nagtagna si Jehova nga ang iya katawhan makaeksperiensia sing amat-amat nga pagbalik sang kabuhi. (Ezeq. 37:7, 8) Ano ang pila sa mga rason nga amat-amat nga nabuhi liwat ang paglaum sang mahinadlukon sa Dios nga mga tinapok nga makabalik sila sa Israel? Ang isa sa mga rason amo ang mga tagna sang nauna nga mga propeta. Halimbawa, gintagna ni Isaias nga may isa nga mabilin, “ang balaan nga binhi,” nga magabalik sa iya duta. (Isa. 6:13; Job 14:7-9) Sigurado man nga nabuhi liwat ang ila paglaum bangod sa mga tagna ni Ezequiel parte sa pagpasag-uli. Nadugangan pa gid ang ila paglaum nga makabalik sa ila duta kay ang matutom nga mga tawo pareho kay propeta Daniel ara sa Babilonia, kag napukan ang siudad sang Babilonia sang 539 B.C.E., bisan pa daw imposible ini.

11, 12. (a) Paano nakaeksperiensia sing amat-amat nga pagbalik sang kabuhi ang “Israel sang Dios”? (Tan-awa man ang kahon nga “Ang Putli nga Pagsimba—Amat-amat nga Napasag-uli.”) (b) Base sa Ezequiel 37:10, ano ang puede naton mapamangkot?

¹¹ Paano nakaeksperiensia sing amat-amat nga pagbalik sang kabuhi ang “Israel sang Dios,” ang hinaplas nga Cristianong  kongregasyon? Pagligad sang ginatos ka tuig nga bihag sila kag daw patay, ‘nabatian ang mga linagatok,’ sang may mga tawo nga mahinadlukon sa Dios nga nanindugan para sa matuod nga pagsimba. Halimbawa, sang ika-16 nga siglo, gin-translate ni William Tyndale ang Biblia sa Ingles. Naakig gid ang mga klero sang Romano Katoliko kay mabasa na sang ordinaryo nga mga tawo ang Biblia. Gani ginpatay si Tyndale. Bisan pa sini, may maisog nga mga tawo nga padayon nga nag-translate sang Biblia sa iban pa nga lenguahe, gani ang espirituwal nga kasanag amat-amat nga naglapnag sa madulom nga kalibutan.

¹² Sang ulihi, si Charles T. Russell kag ang iya mga kaupod nangabudlay gid para mabalik ang kamatuoran nga ginatudlo sang Biblia, kag daw pareho ini sa “mga lanitlanit kag mga unod” nga nagtubo sa tul-an. Ang Zion’s Watch Tower kag ang iban pa nga publikasyon nakabulig sa mga interesado nga matun-an ang kamatuoran sa Biblia, kag nagpahulag ini sa ila nga mag-upod sa hinaplas nga mga alagad sang Dios. Sang una nga bahin sang katuigan 1900, ginpapagsik pa gid ang hinaplas nga katawhan sang Dios sang mga galamiton pareho sang “Photo-Drama of Creation” kag sang The Finished Mystery nga libro. Wala madugay pagkatapos sini, nag-abot ang tion sang Dios para ‘patindugon’ ang iya katawhan. (Ezeq. 37:10) San-o kag paano ini natabo? Masabat naton ini  nga pamangkot paagi sa pagbinagbinag sa mga hitabo sa dumaan nga Babilonia.

13. (a) Sugod sang 537 B.C.E., paano natuman ang ginsiling sa Ezequiel 37:10, 14? (b) Ano nga mga teksto ang nagapakita nga ang pila ka miembro sang napulo ka tribo nga ginharian nagbalik sa Israel?

¹³ Sugod sang 537 B.C.E., nakita sang mga Judiyo sa Babilonia ang katumanan sang palanan-awon. Paano? Ginbuhi sila liwat ni Jehova kag ‘ginpatindog’ paagi sa paghilway sa ila sa pagkabihag kag pagbalik sa ila sa Israel. Ang 42,360 ka Israelinhon nga lalaki kag mga 7,000 ka indi Israelinhon naghalin sa Babilonia para magkay-o sang Jerusalem kag sang templo sini kag mag-istar sa Israel. (Esd. 1:1-4; 2:64, 65; Ezeq. 37:14) Dayon pagligad sang mga 70 ka tuig, mga 1,750 ka tinapok ang nag-upod kay Esdras sang nagbalik sia sa Jerusalem. (Esd. 8:1-20) Gani sa kabilugan, sobra 44,000 ka Judiyo ang nagbalik—“daku gid nga kasuldadusan.” (Ezeq. 37:10) Isa pa, ginpakita sang Biblia nga ang mga miembro sang napulo ka tribo nga ginharian, nga ang ila mga katigulangan gintapok sang mga Asirianhon sang ikawalo nga siglo B.C.E., nagbalik man sa Israel para magbulig sa pagkay-o sang templo.—1 Cron. 9:3; Esd. 6:17; Jer. 33:7; Ezeq. 36:10.

14. (a) Paano ang Ezequiel 37:24 makabulig sa aton nga mabal-an kon san-o ang daku pa nga katumanan sang tagna? (b) Ano ang natabo sang 1919? (Tan-awa man ang kahon nga “‘Mamala nga mga Tul-an’ kag ‘Duha ka Saksi’—Ano ang Kaangtanan Nila?”)

¹⁴ Paano ining bahin sang tagna ni Ezequiel may daku pa nga katumanan? Suno sa isa ka tagna nga ginpahayag ni Jehova kay Ezequiel, ang daku pa nga katumanan sining pagpasag-uli matabo  mga pila ka tion sa tapos nga mangin Hari ang Daku Pa nga David nga si Jesucristo. * (Ezeq. 37:24) Natabo gid ini sang 1919, sang ginhatag ni Jehova ang iya espiritu sa iya katawhan. Gani ‘nabuhi’ sila kag nahilway sa pagkabihag sa Babilonia nga Daku. (Isa. 66:8) Pagkatapos sina, ginpabalik sila ni Jehova sa ila “duta,” nga amo ang espirituwal nga paraiso. Pero paano nangin “daku gid nga kasuldadusan” ang katawhan sang Dios subong?

15, 16. (a) Paano ang katawhan ni Jehova subong nangin “daku gid nga kasuldadusan”? (b) Paano ining tagna ni Ezequiel makabulig sa aton nga maatubang ang mabudlay nga mga sitwasyon? (Tan-awa ang kahon nga “Bulig Para Makatindog Kita Liwat.”)

¹⁵ Wala madugay sa tapos nga gintangdo sang Cristo ang matutom nga ulipon sang 1919, naeksperiensiahan sang mga alagad sang Dios ang ginsiling ni Zacarias, ang propeta nga kaupod sang mga tinapok nga nagbalik. Sia nagtagna: ‘Madamo nga katawhan kag gamhanan nga mga pungsod ang magapangita kay Jehova.’ Ginlaragway sang propeta ining mga nagapangita kay Jehova nga “napulo ka tawo halin sa tanan nga lenguahe sang mga pungsod.” Ini nga mga tawo magauyat sa “isa ka Judiyo,” ang espirituwal nga Israel, kag magasiling: “Luyag namon nga mag-upod sa inyo, kay nabatian namon nga kaupod ninyo ang Dios.”—Zac. 8:20-23.

¹⁶ Subong, ining espirituwal nga Israel (ang mga hinaplas nga nagkalabilin) upod sa “napulo ka tawo” (ang iban nga mga karnero) isa gid ka ‘daku nga kasuldadusan,’ nga minilyon ang kadamuon. (Ezeq. 37:10) Bilang mga soldado sang Cristo sa sining nagadamo nga kasuldadusan, padayon naton nga ginasunod sing maayo ang aton Hari nga si Jesus, samtang nagahulat kita sang mga pagpakamaayo sa palaabuton.—Sal. 37:29; Ezeq. 37:24; Fil. 2:25; 1 Tes. 4:16, 17.

17. Ano ang tun-an naton sa masunod nga kapitulo?

¹⁷ Ining pagpasag-uli sang putli nga pagsimba nagahatag sing importante nga responsibilidad sa katawhan sang Dios. Ano ina? Para masabat ini, balikan naton kag usisaon ang asaynment nga ginhatag ni Jehova kay Ezequiel antes pa nalaglag ang Jerusalem. Tun-an naton ina sa masunod nga kapitulo sini nga libro.