1, 2. Ano ang ginabatyag ni Jehova kon ginatinguhaan gid naton nga mangin bunayag?

SANG nagapauli ang isa ka bata halin sa eskwelahan, may nakita sia nga kahita nga puno sing kuarta sa dalan. Ano ang himuon niya? Puede niya ini taguon. Pero, ginbalik niya ang kahita sa tag-iya. Sang nabal-an sang iya iloy ang iya ginhimo, nalipay gid ang iya iloy sa iya.

² Halos tanan nga ginikanan nalipay gid kon ang ila bata bunayag ukon honest. Si Jehova, ang aton Amay sa langit, amo “ang Dios sang kamatuoran,” kag nalipay man sia kon bunayag kita. (Salmo 31:5) Gusto naton nga malipay sia kag gusto man naton “magkabuhi sing bunayag sa tanan nga butang.” (Hebreo 13:18) Binagbinagon naton ang apat ka bahin sang aton kabuhi nga kon kaisa mabudlay mangin bunayag. Dayon binagbinagon naton ang mga benepisyo kon mangin bunayag kita.

3-5. (a) Paano naton madaya ang aton kaugalingon? (b) Ano ang makabulig sa aton nga mangin bunayag sa aton kaugalingon?

³ Kon gusto naton mangin bunayag sa iban, dapat anay kita mangin bunayag sa aton kaugalingon. Kon kaisa indi  ini mahapos. Sang unang siglo, abi sang mga kauturan sa kongregasyon sang Laodicea nalipay sa ila ang Dios pero ang matuod wala gali. (Bugna 3:17) Puede man ini matabo sa aton.

⁴ Si disipulo Santiago nagpaathag: “Kon ang bisan sin-o nagahunahuna nga sia sumilimba sang Dios, apang wala nagarenda sang iya dila, ginadaya niya ang iya tagipusuon, kag ang iya pagsimba wala sing pulos.” (Santiago 1:26) Puede man kita magpati nga basta nagahimo kita sing maayo, malipay gihapon ang Dios sa aton bisan pa nagahambal kita sing masakit, nagapang-insulto, ukon nagabinutig. Ano ang makabulig sa aton nga indi madaya ang aton kaugalingon?

⁵ Kon magtan-aw kita sa espiho, makita naton kon ano kita sa gua. Kon basahon naton ang Biblia, makita naton kon ano kita sa sulod. Buligan kita sang Biblia nga mabal-an ang aton maayo kag malain nga mga batasan. Makita naton kon ano ang dapat naton bag-uhon sa aton panghunahuna, paghulag, kag paghambal. (Basaha ang Santiago 1:23-25.) Kon papatihon naton ang aton kaugalingon nga wala kita sing kasawayan, indi kita makahimo sing mga pagbag-o. Gani dapat kita mangin bunayag sa pag-usisa sa aton kaugalingon sa bulig sang Biblia. (Panalambiton 3:40; Hageo 1:5) Ang pangamuyo makabulig man sa aton nga makilala kon sin-o gid kita. Puede naton ipangamuyo kay Jehova nga buligan kita sa pag-usisa sa aton kaugalingon kag makita ang aton malain nga mga batasan para matadlong naton ini. (Salmo 139:23, 24) Dapat naton tandaan nga “ginakangil-aran ni Jehova ang mga malimbungon, apang nagapakig-abyan Sia sing suod sa mga matarong.”—Hulubaton 3:32.

6. Ngaa ang bana kag asawa dapat mangin bunayag sa isa kag isa?

⁶ Importante gid nga mangin bunayag kita sa aton pamilya. Kon ang mag-asawa bunayag sa isa kag isa, mangin mabakod ang ila relasyon kag makasalig sila sa isa kag isa. Madamo sing paagi nga madayaan naton ang aton bana ukon asawa. Halimbawa, ang bana ukon asawa mahimo magpakiat ukon magtan-aw sing pornograpiya ukon sekreto nga makigrelasyon sa iban. Talupangda ang ginsiling sang salmista: “Wala ako nagapakig-upod sa madaya nga mga tawo, kag ginalikawan ko ang mga nagapakunokuno.” (Salmo 26:4) Kon indi ka bunayag sa imo bana ukon  asawa, bisan sa pensar lang, puede ini makaguba sa inyo pag-asawahay.

7, 8. Paano mo magamit ang Biblia sa pagtudlo sa mga bata nga mangin bunayag?

⁷ Ang mga bata dapat man tudluan nga mangin bunayag. Puede gamiton sang mga ginikanan ang Biblia sa pagtudlo sa ila. Mabasa sa sini ang malain nga halimbawa sang mga tawo nga madaya: Si Acan, nga nangin kawatan; si Gehazi nga nagbinutig para makapanguarta; kag si Judas, nga nangawat kag sang ulihi nagluib kay Jesus para sa 30 ka pilak nga sensilyo.—Josue 6:17-19; 7:11-25; 2 Hari 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6.

⁸ Madamo man sing halimbawa sa Biblia sang maayo nga mga tawo nga bunayag: Si Jacob, nga nagsugo sa iya mga bata nga iuli ang kuarta nga nakit-an nila; si Jefte kag ang iya bata, nga nagtuman sang ila promisa sa Dios; kag si Jesus, nga nangin bunayag bisan mabudlay katama ang iya inagyan. (Genesis 43:12; Hukom 11:30-40; Juan 18:3-11) Ini nga mga halimbawa makabulig gid sa mga bata nga mangin bunayag.

9. Paano makabulig sa mga bata kon ang ila ginikanan bunayag?

⁹ Ang mga ginikanan makatuon gid sa sini nga prinsipio sa Biblia: “Ikaw nga nagatudlo sa iban, wala ka bala nagatudlo sa imo kaugalingon? Ikaw nga nagabantala nga ‘Indi magpangawat,’ nagapangawat ka bala?” (Roma 2:21) Mabal-an sang mga bata kon ang ila mga ginikanan nagahambal lang pero wala man nagatuman. Kon tudluan naton ang aton kabataan nga mangin bunayag pero kita indi bunayag, malibog ang ila ulo. Kon makita sang mga bata nga nagabinutig ang ila mga ginikanan, bisan sa gamay nga mga butang, mahimo nga amo man sini ang himuon nila. (Basaha ang Lucas 16:10.) Pero kon  makita sang mga bata nga bunayag ang ila mga ginikanan, mangin masaligan man sila nga ginikanan sa ulihi kon may bata na sila.—Hulubaton 22:6; Efeso 6:4.

10. Paano kita mangin bunayag kon nagapakig-istorya sa iban nga utod?

¹⁰ Dapat man kita mangin bunayag sa aton mga kauturan. Ang aton pagpakig-istorya sa mga utod mahapos lang mangin kutsokutso kag makaguba sa reputasyon sang iban. Kon iistorya naton sa iban ang nabatian naton nga indi kita sigurado kon matuod, mahimo kita makapalapta sing kabutigan. Mas maayo gid nga ‘punggan naton ang aton bibig.’ (Hulubaton 10:19) Indi buot silingon nga kon bunayag kita ihambal na naton kon ano ang aton ginahunahuna, nabal-an, ukon nabatian. Bisan pa matuod ang aton isiling, basi wala kita sing labot sa sini, ukon indi ini nagakaigo ukon indi naton ini dapat isugid. (1 Tesalonica 4:11) Bisan masakit ang ila ginahambal ang iban mahimo magrason: “Prangka lang ko ’ya.” Pero bangod katawhan kita ni Jehova, gusto naton nga ang ginahambal naton mainayuhon pirme kag mabuot.—Basaha ang Colosas 4:6.

11, 12. (a) Paano mapalala sang tawo nga nakasala ang iya sitwasyon kon taguon niya ini? (b) Ano nga mga pamangkot ang mahimo naton ipamangkot? (c) Paano kita mangin bunayag sa organisasyon ni Jehova?

¹¹ Ang mga gulang gintangdo ni Jehova sa pagbulig sa kongregasyon. Mas mahapos para sa mga gulang nga magbulig kon bunayag kita sa ila. Ngaa? Kon nagamasakit ka kag magkadto ka sa doktor, taguon mo bala ang imo mga nabatyagan sa iya? Kon himuon mo ina, paano ka niya mabuligan? Sing kaanggid, kon nakahimo kita  sing mabug-at nga sala, indi kita dapat magbutig. Kundi, mapalapit kita sa mga gulang kag isugid ang matuod. (Salmo 12:2; Binuhatan 5:1-11) Karon binagbinaga ang lain nga sitwasyon: Ano abi kon nabal-an mo nga ang imo abyan nakahimo sing mabug-at nga sala? (Levitico 5:1) Masiling ka bala: “Dapat ko ini taguon kay abyanay kami”? Ukon dapat mo dumdumon nga ara ang mga gulang para buligan sia nga makay-o kag mapasag-uli liwat ang iya relasyon kay Jehova?—Hebreo 13:17; Santiago 5:14, 15.

¹² Dapat man kita mangin bunayag sa organisasyon ni Jehova kon nagapil-ap sang mga report, subong sang aton report sa ministeryo. Kag bunayag man kita kon nagaaplay subong payunir ukon sa iban pa nga porma sang pag-alagad.—Basaha ang Hulubaton 6:16-19.

13. Kon parte sa negosyo ukon trabaho paano kita mangin bunayag sa aton mga masigka-Cristiano?

¹³ Indi dapat pagdunganon sang mga Cristiano ang pagnegosyo kag pagsimba. Halimbawa, wala kita naganegosyo kon ara kita sa Kingdom Hall ukon sa ministeryo. Kag wala man naton ginahingalitan sa negosyo ang aton kauturan. Kon may tinawo ka nga Saksi, dapat mo sia suelduhan sa husto nga tion, ihatag ang kantidad nga imo ginpromisa, kag ihatag ang mga benepisyo nga ginapatuman sang layi. Mahimo nalakip sa sini ang medical insurance ukon bayad kon mag-off sia sa obra. (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4) Kag kon Saksi ang imo amo, indi ka dapat magpaabot nga hatagan ka sing pabor. (Efeso 6:5-8) Siguraduha nga magtrabaho ka suno sa tion nga ginkasugtan kag himuon ang trabaho nga ginbayaran ka para himuon.—2 Tesalonica 3:10.

14. Ano ang dapat himuon sang mga Cristiano antes magnegosyo upod sa utod?

 ¹⁴ Paano kon mangin kasosyo kita sa negosyo sang aton masigka-Cristiano? Mahimo nadalahig sa sini ang pagkapital ukon pag-utang. Sa sini nga mga sitwasyon, ari ang mapuslanon gid nga prinsipio: Maghimo sing kasulatan! Sang si propeta Jeremias nagbakal sing lote, naghimo sia sing duha ka kopya sang kasugtanan, ginpapirmahan sa mga saksi ang isa ka kopya sini, kag gintago ang duha ka dokumento para sa palaabuton. (Jeremias 32:9-12; tan-awa man ang Genesis 23:16-20.) Ang iban mahimo magsiling nga ang paghimo sing kasulatan nagapahangop nga daw wala ka sing salig sa imo utod. Pero ang matuod, ang paghimo sing kasulatan makabulig para malikawan ang indi pag-intiendihanay, sala nga pagpaabot, kag indi pag-ugyunay. Bisan sa negosyo, dumduma nga ang paghidait sang kongregasyon mas importante sangsa bisan ano nga kasugtanan.—1 Corinto 6:1-8; tan-awa ang Endnote 30.

15. Ano ang ginabatyag ni Jehova sa pagpangdaya sa negosyo?

¹⁵ Dapat mangin bunayag kita sa tanan, pati sa mga indi Saksi ni Jehova. Importante para kay Jehova nga mangin bunayag kita. “Ginakangil-aran ni Jehova ang indi bunayag nga timbangan, apang ginakahamut-an niya ang eksakto nga pamug-at.” (Hulubaton 11:1; 20:10, 23) Sang panahon sang Biblia, ang mga timbangan, ukon kiluhan, ginagamit sa mga transaksion sa negosyo. Pero ang iban nga negosyante nagadaya sa ila mga kostumer paagi sa indi paghatag sing bug-os suno sa ila ginkasugtan ukon pagsukot sing sobra sa ila. Asta subong, madamo gihapon ang nagapangdaya sa negosyo. Kon ginadumtan ni Jehova sadto ang pagpangdaya, ginadumtan niya ini gihapon asta subong.

16, 17. Ano ang kinaandan nga pagpangdaya ang dapat naton likawan?

 ¹⁶ Tanan kita mahimo mag-atubang sa mga sitwasyon nga masulay kita nga mangdaya—pareho sang pag-aplay sa trabaho, pagpil-ap sang pormas sang gobierno, ukon pagkuha sing eksam. Madamo ang nagapati nga indi sala ang pagbutig, pagpasobra, ukon paghatag sing indi eksakto nga sabat para mangdaya. Indi kita dapat makibot sa sini. Ginasiling sang Biblia nga sa katapusan nga mga adlaw sini nga sistema, ang mga tawo “mangin mahigugmaon sa kaugalingon, mahigugmaon sa kuarta, . . . wala sing gugma sa kon ano ang maayo.”—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ Kon kaisa, ang mga tawo nga nagapangdaya daw nagauswag pa. (Salmo 73:1-8) Ang isa ka Cristiano puede pa gani madulaan sang trabaho, madulaan sang kuarta, ukon trataron sing indi maayo bangod sa iya pagkabunayag. Pero ang pagkabunayag takus gid sang pagsakripisyo. Ngaa?

18. Ngaa importante gid nga makilal-an nga bunayag?

¹⁸ Ang isa ka bunayag kag masaligan nga tawo ginapadunggan kag pinasahi gid sa sini nga kalibutan. Ang kada isa sa aton dapat manikasog gid nga mangin amo sini. (Miqueas 7:2) Matuod, mahimo kadlawan ka ukon suyaan sang mga tawo kon mangin bunayag ka. Pero may ara man magapabalor sa imo pagkabunayag kag saligan ka bangod sini. Sa bilog nga kalibutan, ang mga Saksi ni Jehova nakilal-an nga bunayag nga mga tawo. Ginapili sang pila ka amo ang mga Saksi nga mangin trabahador nila bangod ang mga Saksi bunayag nga mga tawo. Kag kon may ginapahalin sa trabaho bangod sa pagpangdaya, ang mga Saksi masami nagapabilin.

19. Ano ang epekto sa imo pagpakig-abyan kay Jehova kon mangin bunayag ka?

 ¹⁹ Kon bunayag ka sa tanan nga butang, matinlo ang imo konsiensia kag malinong ang imo hunahuna. Mangin pareho kita kay Pablo, nga nagsulat: “Nagasalig kami nga may bunayag kami nga konsiensia.” (Hebreo 13:18) Ang pinakaimportante, ang imo mahigugmaon nga Amay, si Jehova, makakita kag magapabalor sang imo mga panikasog nga mangin bunayag sa tanan nga butang.—Basaha ang Salmo 15:1, 2; Hulubaton 22:1.