Balita sa TV—Pila Sini ang Balita Gid?

Sa tapos usisaon ang kaundan kag presentasyon sang 102 ka lokal nga balita sa TV gikan sa 52 ka siudad sa Estados Unidos, nasapwan sang isa ka grupo sang nagabantay nga media nga 41.3 porsiento lamang sang mga programa ang nagaunod sing mga balita. Ano ang kaundan sang nabilin nga bahin sang mga balita?

Sa promedyo, ang 30.4 porsiento sang oras sang lokal nga mga balita sa TV mga pasayod. Ang matuod, ang pila ka estasyon nga ginsurbe naghinguyang sing mas madamo nga tion sa mga pasayod sangsa mga balita. Dugang pa, ang oras sang balita masunson nga puno sang witiwiti lamang, siling sang report nga nagasumaryo sang mga natukiban sang grupo. * Sa ubos sang tig-ulo nga “Witiwiti Lamang,” gintingob sang report sa isa ka grupo “ang kabilugan nga oras nga ginahinguyang sang mga manugbalita sa pagkomentohanay, ang mga pag-anunsio kag pagpahibalo sang masunod nga mga balita, ang ‘sentimental’ ukon witiwiti nga mga balita kag mga impormasyon tuhoy sa kilala nga mga tawo.” Ang halimbawa sang pila ka witiwiti lamang nga mga balita amo ang: “Waay Data nga Paindisanay Sang mga Tenor,” “Ang ‘Makakululba, Di-mapatihan, Makahayanghag’ nga Pagsakay sa Roller Coaster Sang Isa ka Reporter,” kag “Mas Madamo nga Tawo ang Nagabakal Sing Sandwich Spread sa mga Supermarket.”

Ano nga mga balita ang balita gid? Nagapangibabaw sa mga balita sa TV ang tuhoy sa krimen, kay 26.9 porsiento sang oras sang balita ang ginahinguyang sa sini. “‘Kon madugo ini, nagapanguna ini’ amo gihapon ang kamatuoran sa lokal nga mga balita sa TV . . . Ang kadamuon sang mga krimen mahimo nga nagnubo sa E.U. sang nagligad nga pila ka tuig, apang indi sa lokal nga mga balita sa telebisyon.” Ngaa? Suno sa mga awtor sang pag-usisa, “ang mga krimen nga nagakatabo talalupangdon gid kag nagaganyat sang igtalupangod sang mga tawo.”

Masunod sa krimen amo ang balita tuhoy sa mga kalamidad, subong sang mga sunog, mga pagbungguanay sang salakyan, mga baha, kag mga paglupok (12.2 porsiento sang balita), ginasundan sang mga balita sa hampang (11.4 porsiento). Dayon ang balita tuhoy sa kapagros (10.1 porsiento), gobierno (8.7 porsiento), kag ekonomiya (8.5 porsiento). Ang mga topiko subong sang edukasyon, palibot, taliambong, kag siensia indi tanto ginahatagan sing igtalupangod (halin sa 1.3 tubtob 3.6 porsiento). Ang mga balita sa tiempo, sa pihak nga bahin, nagapromedyo sing 10 porsiento sang kabug-usan nga balita. “Luyag sang tanan nga hambalan ang tuhoy sa tiempo kag indi eksepsion ang mga balita sa TV,” komento sang mga manugpanalawsaw. Nagsiling pa sila: “Ang bisan ano nga sahi sang tiempo, maayo man ukon malain, mainit man ukon matugnaw, maulan man ukon mainit, ginahatagan sing daku nga tion sa mga balita sa TV.”

Sa positibo nga bahin, ang report nagasiling nga nakita sang madamo nga dyurnalista kag tumalan-aw nga kinahanglan ang pagbag-o. Apang, ginabaton sang pag-usisa nga ini nga pagbag-o indi madali himuon kay “masami nga ginasakripisyo ang de-kalidad nga dyurnalismo agod pasundan ang luyag sang publiko kag ang kakagod.”

[Footnote]